İçeriğe atla

Kolima Nehri

Koordinatlar: 69°30′K 161°30′D / 69.500°K 161.500°D / 69.500; 161.500
Kolima
Колыма́
Kolima nehri
Kolima nehri
Nehir ağzının Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi’ndeki konumu
Nehir ağzının Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi’ndeki konumu
Konum
Ülke(ler)Rusya Rusya
Genel bilgiler
Drenaj sistemiKolima Deltası, Doğu Sibirya Denizi, Rusya
AğızDoğu Sibirya Denizi
Ağız rakımı0 m (0 ft)
Uzunluk2,129 km
Havza alanı644,000 km²
Debi(Dönem: 1984–2018)130 km3/a (4.100 m3/s)[1]

4,190 m3/s (148,0 cu ft/s)[2]

Sağ kollarıBuyunda, Balygychan, Sugoy, Korkodon, Beryozovka, Omolon, Anyuy
Sol kollarıPopovka, Yasachnaya, Zyryanka, Ozhogina, Sededema

Kolima, havzası Yakutistan, Çukotka Özerk Okrugu ve Rusya'nın Magadan Oblastı bölümlerini kapsayan kuzeydoğu Sibirya'da bir nehirdir. Kolima' nın adı (Rusça: Колыма́) dır.

Kolyma her yıl yaklaşık 250  gün boyunca birkaç metre derinliğe kadar donar ve sadece haziran başında ekim ayına kadar buzdan arınır.

Kolima Irmağı, Rusya Federasyonu'nun doğusunda bulunan Sibirya bölgesinin doğusundaki Çarski dağları ile Kolimski dağları'nın arasındaki yüksek tepelerden kaynaklanır. Uzunluğu 2,129 km' yi bulur. Su toplama havzası 644,000 km²' dir.

Kolima Irmağı Ambarçık kasabası yakınlarındaki halicinden Doğu Sibirya Denizi üzerinden Arktik Okyanusu' na dökülür.

Kolima Irmağı'nın bulunduğu bölgenin ikliminin sertliği ve ırmak çevresinde fazla yerleşim birimi olmaması nedeniyle nedeniyle suları tarımda kullanılamaz. Kışları 4-5 ay boyunca Kolima Irmağı donar.

Nehrin Rotası

Kolima Kulu ve Ayan-Yuryakh'un birleşmesiyle Khalkan bölgesi'nden başlar. Dağlık bölgeleri terk ederek kabaca kuzeye doğru büyük Doğu Sibirya Ovası'nın binlerce göl ile benekli geniş bir ovası olan Kolima Ovası boyunca uzanır. Nehir, Doğu Sibirya Denizi nin Kolıma Körfezi, Kuzey Buz Denizi’nin bir bölümünün içine boşalır. Nehir, Doğu Sibirya Denizi' nin Kolıma Körfezi, Kuzey Buz Denizi' nin içine boşalır.

Kolima 2.129 kilometre (1.323 mi) uzunluğundadır. Havzasının alanı 647,000 kilometrekare (249,808 sq mi).[3] Kolimskoye'deki ortalama deşarjı, 3,254 m3/s (114,9 cu ft/s), en yüksek debisi Haziran 1985'te 26,201 m3/s (925,3 cu ft/s) ve en düşük debisi Nisan 1979'da 306 m3/s (10.800 cu ft/s) olarak bildirilmiştir.[4]

Kolları

Kolima'nın ana kolları, kaynaktan ağza şunlardır:[3]

  • Ayan-Yuryakh (sol)
  • Kulu (sağ)
  • Buyunda (sağ)
  • Balygychan (sağ)
  • Sugoy (sağ)
  • Korkodon (sağ)
  • Popovka (sol)
  • Yasachnaya (sol)
  • Zyryanka (sol)
  • Ozhogina (sol)
  • Sededema (sol)
  • Beryozovka (sağ)
  • Omolon (sağ)
  • Anyuy (sağ)

Adalar

Son 75-kilometre (47 mi) genişlemede Kolıma iki büyük dala ayrılır. Doğu Sibirya deniziyle buluşmadan önce Kolıma'nın ağzında birçok ada vardır. Başlıcaları şunlardır:

  • Mikhalkino

69°24′58″N 161°15′18″E / 69.416°K 161.255°D / 69.416; 161.255 en büyük adadır, Batı Kolıma'nın doğu dalı olan Prot'Kammennaya Kolimada yer alır. Bu ada kuzey ucunda daha küçük adalara ayrılır. 24 kilometre (15 mi) uzunluğunda ve 6 kilometre (4 mi) enindedir. Mikhalkino, Kuzey Denizi Güzergahı Genel Müdürlüğü'nün ardından "Glavsevmorput Adası" olarak da bilinir.

  • Sukharnyy veya Sukhornyy, Mikhalkino'nun kuzeydoğu kıyılarına 3 km uzaklıktadır. Bu 11 kilometre (7 mi) uzunluğunda ve yaklaşık 5 kilometre (3 mi) genişliğindedir. Sukhornyy'nin kuzeydoğusu, Morskiye Sotki adaları olarak bilinen küçük adalar kümesidir.
  • Piat 'Pal'tsev Sukhornyy'nin güney ucunun 5 kilometre güneydoğusundadır. 5 kilometre uzunluğunda ve maksimum 1.8 kilometre genişliğindedir.
  • Nazarovsky Adası,69°31′59″N 161°05′10″E / 69.533°K 161.086°D / 69.533; 161.086 Kolima'nın batı dalı Prot'Pokhodskaya Kolima in batı tarafında, birçok küçük ada bulunan bir bölgededir. 4.5 kilometre uzunluğunda ve 1.3 kilometre genişliğindedir.
  • Shtormovoy Adası,69°39′58″N 161°01′52″E / 69.666°K 161.031°D / 69.666; 161.031 Nazarovsky Adası'nın 10 kilometre (6 mi) kuzeyinde, deniz kenarında yer alır. Shtormovoy, Kolima ağızlarının en kuzeyindeki adadır. 4.3 kilometre uzunluğunda ve 1.5 kilometre genişliğindedir.

Tarihçe

1640 yılında Dimitry Zyryan (Yarilo veya Yerilo olarak da bilinir) İndigirka 'ya karaya gitti. 1641'de İndigirka'ya doğru gemiyle yola çıktı doğuya ve Alazeya 'ya gitti. Burada Kolıma'yı duydular ve ilk kez Çukçiler ile tanıştılar. 1643'te İndigirka'ya döndü, yasak(kol)'unu Yakutsk'a gönderdi ve Alazeya'ya geri döndü. 1645'te bir partiyle tanıştığı Lena'ya geri döndü ve Kolima'nın' 'prikazchik' '(arazi yöneticisi) olarak atandığını öğrendi. Doğuya döndü ve 1646'nın başlarında öldü.

1641–42 kışında Mikhail Stadukhin, Semyon Dejnyov ile birlikte üst Indigirka'ya karaya çıktı. Ertesi kışı orada geçirdi, tekneler yaptı ve İndigirka'dan aşağıya ve doğuya Zyryan ile tanıştığı Alazeya'ya doğru yelken açtı. Zyryan ve Dezhnyov Alazeya'da kalırken Stadukhin doğuya gitti, 1644 yazında Kolima'ya ulaştı. Muhtemelen Srednekolımsk'da birzimovye(kış kabini) inşa ettiler ve 1645'in sonunda Yakutsk'a döndüler.[5]

1892–94'te Baron Eduard Von Toll Rusya Bilimler Akademisi adına Kolyma havzasında (diğer Uzakdoğu Sibirya nehirleri arasında) jeolojik araştırmalar gerçekleştirdi (Barr, 1980). Bir yıl ve iki gün boyunca süren sefer 25,000 kilometre (15,534 mi)'ı kapsadı ve 4.200 kilometre (2.600 mi) nehir üzerinde ve yolda jeodezik etütler yapıldı.

Kolıma, Gulag çalışma kampı ve altın madenciliği ile bilinir; bunların her ikisi de Josef Stalin döneminden kalma Sovyet arşivleri açıldığından beri kapsamlı bir şekilde belgelenmiştir. Nehir, Varlam Shalamov, The Kolyma Tales tarafından Gulag kamplarındaki yaşam hakkında ünlü antolojiye adını verir. Kamplar kapatıldıktan sonra devlet sübvansiyonları, yerel endüstriler ve iletişim azaldı. Birçok insan göç etti ancak bölgede kalanlar balıkçılık ve avcılık yaparak geçimini sağlamaktadır. Küçük balıkçı yerleşimlerinde balıklar bazen donuk topraktan'dan oyulmuş mağaralarda saklanır.

Sovyet döneminde Perestroyka dan önce Kolıma'yı ziyaret eden son Amerikalılar Ağustos 1929'da ziyareti filme alan yelkenli uskuna Nanuk mürettebatıydı. Nanuk sahibinin 18 yaşındaki kızı Marion Swenson tarafından filme alındı.[6]

Nanuk ziyaretinden sonra Kolıma'yı ziyaret eden ilk iki Amerikalı, 1991'de yazar Wallace Kaufman ve Ağustos 1991'de Ziryanka'dan Green Cape'e filika ile seyahat eden gazeteci Rebecca Clay'di.[7]

Şubat 2012'de, Ulusal Bilimler Akademisi Bildirilerinde, Kolıma nehri kıyısına yakın sincap yuvalarında ve donmuş toprakta korunmuş 30.000 yıllık Silene stenophylla meyvelerinden bilim insanlarının bitkisini yetiştirdiklerini raporlandı.[8]

Yerleşimler

Kolıma nehrindeki yerleşim yerleri arasında (aşağı akışta listelenmiştir) Sinegorye, Debin, Ust-Srednekan, Seymchan, Zyryanka, Srednekolymsk ve Chersky bulunmaktadır.

İnşaatlar

Debin'deki köprü

Sinegorye'de bir hidroelektrik santrali vardır (Kolıma Hidroelektrik İstasyonu)

nehrin üst kısmındadır. Tesis 1980'lerde Kolima Gestroi tarafından başlatıldı ve hem tesis hem de Sinegoria kasabası baş mühendis Oleg Kogadovski'nin gözetiminde inşa edildi. Kasaba, olimpik büyüklükte bir yüzme havuzu, bir yeraltı tüfek menzili ve diğer birçok Rus kasabasında bulunmayan birçok aktivite içeriyordu. Kogadovski, bu kadar uzak bir yerde iyi yetenekleri çekmek ve kullanmak için kasabanın olağanüstü olması gerektiğini söyledi. Baraj, Magadan da dahil olmak üzere bölgeye verilen elektriğin çoğunu sağlar.

Kolima barajı 150 ft yüksekliğinde toprak bir barajdır. Hava sirkülasyon boruları donmuş kış yapısını koruduğu barajın çekirdeğine soğuk kış havası taşırlar. Kolıma Gestroi Permafrost bölgesinde inşa edilmiş en büyük baraj olduğunu söyledi.

Ust-Srednekan'da yeni bir hidroelektrik santral yapım aşamasındadır. (Ust-Srednekan hidroelektrik santrali (Усть-Среднеканская ГЭС)). Rezervuarı için boşaltılan karaçam ormanının ağaç gövdeleri donduğundan ve kolayca kapatıldığından ağaçları kışın kesildi. Odunu, kağıt hamuru olması için satıldı. Ust-Srednekan, Sinegorye ve Debin (Kolıma Otoyolunu içeren) dahil olmak üzere nehir üzerinde sadece birkaç köprü vardır.

Ayrıca bakınız

Daha fazla okumak için

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Dongmei, Feng; Colin, J. Gleason; Peirong, Lin; Xiao, Yang; Ming, Pan; Yuta, Ishitsuka (2021). "Recent changes to Arctic river discharge". Nature Communications. 12 (6917). doi:10.1038/s41467-021-27228-1. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  2. ^ Edward Lyn, Lewis; E. Peter, Jones; Peter, Lemke; Terry D., Prowse; Peter, Wadhams (1998). The Freshwater Budget of the Arctic Ocean. ISBN 0792364392. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  3. ^ a b Şablon:GVR
  4. ^ "Kolyma At Kolymskoye". R-ARCTICNET. 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2017. 
  5. ^ Lantzeff, George V., and Richard A. Pierce (1973). Eastward to Empire: Exploration and Conquest on the Russian Open Frontier, to 1750. Montreal: McGill-Queen's U.P. 
  6. ^ Gleason, Robert J. Frozen In The Siberian Arctic. Alaska Northwest Publishing, 1977
  7. ^ unpublished journals of Wallace Kaufman
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bbc120220 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Obi Nehri</span> Sibiryanın güneyinden başlayan ve Arktik Okyanusuna dökülen akarsu

Obi Nehri Sibirya'nın güneyinden başlayan ve Arktik Okyanusu'ne dökülen akarsu. Nehir oldukça geniş ve düz yataklara sahip olduğundan şehirler arası yolcu ve yük taşımaya elverişlidir. Kışın nehir suları donar ve kara aracı geçişine uygun hâle gelir.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">İli Nehri</span>

İli,, Orta Asya'da Kazakistan ve Uygur Özerk Bölgesi'nin batı bölümlerinden geçen bir nehirdir. 815 kilometresi Kazakistan sınırlarında olmak üzere, toplam 1439 kilometre uzunluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">Lena (nehir)</span> Baykal Dağlarında 1640 m yüksekte doğan nehir

Lena, Baykal Gölü'nün 20 km batısında, Orta Sibirya Platosunun güneyindeki Baykal Dağları'nda 1640 m yüksekte doğan nehir. Lena, Kirenga ve Vitim ırmakları ile birleşerek kuzeye doğru akar. Yakutsk'tan içeri girerek Olyokma Irmağı ile birleşir ve oradan da Aldan Nehri ile birleşerek akmaya devam eder. Verkhoyansk sırası ırmağı kuzeybatıya doğru saptırır, Lena en önemli sol kolu Viljuj Nehri ile birleştikten sonra yolunu doğruca Kuzey Buz Denizi'nin bir parçası olan Laptek Denizi'ne doğrultur.

<span class="mw-page-title-main">Amur Nehri</span> Asyada bir nehir

Amur, dünyanın en uzun dokuzuncu nehridir. Uzunluğu 2874 km olup, Argun kolu ile birlikte uzunluğu 4444 km'yi bulur. Havzası 1.843.000 kilometrekaredir. Japon Denizi ile Obiotsk Denizlerini birleştiren Tatar Boğazı'ndan Büyük Okyanus'a dökülür. Uzakdoğu Rusya ile Çin'in Mançurya bölgesi arasındaki doğal sınırdır. Bölgede muson iklimi görülür. Kışın Sibirya'dan esen soğuk rüzgarlar nedeniyle altı ayda bir donar. Donma sırasında ulaşımda yer almaz. Yazları bol suyla çoşar ve ulaşımda bölge halkına kolaylık sağlar. Amur Nehri balık türünden zengindir. Bölgede 25'ten fazla balık tesisi bulunmaktadır. Hidroelektrik santralleri için uygun bir ortama sahip olsa bile fazla baraj bulunmamaktadır. Çin ile Rusya'nın doğal sınırını oluşturması bakımından önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Volga</span> Rusyadaki bir nehir ve Avrupanın en uzun nehri

Volga ya da İdil Avrupa'nın en uzun ırmağıdır. Rusça Volga adı Ana Slavca Vlga'dan (nem) gelir. Baltık-Fin dilleri kökenli valkea (beyaz) ve "Valgõ" sözcüklerinden de adının geldiği iddia edilmektedir. Uzunluğu yaklaşık 3531 km olan Volga, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday Tepeleri'nden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi'ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıktan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, Rjev'den itibaren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalı'yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü'ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Angara Nehri</span>

Angara nehri, güneydoğu Sibirya'da, Irkutsk Oblast ve Krasnoyarsk Krai'da bulunan 1779 km uzunluğunda bir nehirdir. Baykal Gölünden boşalan tek nehirdir ve Yenisey Nehrini besleyen sulardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mora Nehri</span>

Mora, Orta Avrupa'da bulunan bir nehir. Drava Nehri'nin ana kollarından biridir. Mürz, Sulm, Ščavnica ve Ledava olmak üzere 4 kolu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yana Nehri</span>

Yana Nehri, Rusya'nın Saha Cumhuriyeti'nde bulunan bir nehirdir. Nehir, 872 km uzunluğunda olup batıda Lena ve doğuda İndigirka nehirleri arasında yer alır ve Laptev Denizi'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">İndigirka</span> Rusyada bir nehir

Indigirka batıda Yana ve doğuda Kolima nehirleri olan Rusya bünyesindeki Yakutistan'da bir nehirdir. Nehrin uzunluğu 1.726 km2dir. Drenaj alanının büyüklüğü 360.000 km2dir.

<span class="mw-page-title-main">Ust-Nera</span> Rusyada bir şehir

Ust-Nera, Rusya'ya bağlı Yakutistan'da Oymyakonski Bölgesinin idari merkezidir. Saha Cumhuriyeti'nin başkenti Yakutsk'un yaklaşık 870 kilometre (540 mi) kuzeydoğusunda yer almaktadır. Dünya'daki en soğuk kent yerleşimidir. 2010 nüfus sayımına göre nüfusu 6.463 kişi idi.

<span class="mw-page-title-main">Sinyaya (Lena)</span>

Sinyaya nehri, Saha Cumhuriyeti, Doğu Sibirya 'da bir nehirdir. Sinyaya nehri, Lena nehrinin sol kollarından biridir. Uzunluğu 597 kilometre (371 mi) dir ve drenaj havzasının büyüklük miktarı 30.900 kilometrekare (11.900 sq mi) dir.

Doğu Sibirya Ovası, Yana-Kolima Ovası olarak da bilinir, Rusya'nın Kuzeydoğu Sibirya'sında geniş yer alan bir ovadır. Ova bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir. İdari olarak Saha Cumhuriyeti'nin (Yakutistan) bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Sibirya Dağları</span>

Doğu Sibirya Dağları veya Doğu Sibirya Platoları Rusya Federasyonu'nun en büyük dağ sistemlerinden biridir. Uzak Doğu Federal Bölgesi ve Kuzeydoğu Sibirya'daki Orta Yakut Ovası ve Bering Boğazı arasında uzanır. Doğu Sibirya Sistemi'nin tamamı çok düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir. Dağ sisteminin bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Alazeya</span>

Alazeya, Rusya'da, Yakutistan'ın kuzeydoğu kesiminde, batısındaki daha büyük İndigirka havzaları ile doğuda Kolima havzaları arasında yer alan ve Kuzey Kutbu'na akan bir nehirdir.

Yana-İndigirka Ovası, Rusya'da, kuzey Sibirya'daki Uzak Doğu Federal Bölgesi'nde bulunan, bulunan büyük, alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kisilyah-Tas</span>

Kisilyah-Tas, Yakutistan, Uzak Doğu Federal Bölgesi, Rusya'da bir yer alan bir dağdır. İdari olarak Aşağı Kolyma İlçesine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Narın (İrtiş)</span> Kazakistanda bir nehir, İrtişin sağ kolu

Narın, Kazakistan’ın Doğu Kazakistan Eyaleti Katonkaragay İlçesi’nde bir nehirdir ve İrtiş'in sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Kündülün</span> Yakutistandaki bir dağ silsilesi

Kündülün, Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi'ndeki Saha Cumhuriyeti'nde bulunan bir dağ sıilsilesidir. Dağın en yakınındaki havaalanı Ust-Yanski ilçesindeki Ust-Kuyga Havalimanı'dır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.