İçeriğe atla

Kolektif kabine sorumluluğu

Kolektif kabine sorumluluğu,[1] parlamenter sistemlerde kabine üyelerinin, özel olarak katılmış olsalar bile kabinede alınan tüm hükûmet kararlarını kamuoyu önünde desteklemek zorunda oldukları anayasal bir gelenektir. Bu destek, yasama organında hükûmet lehine oy kullanmayı da içerir. Bazı komünist siyasi partiler, demokratik merkeziyetçilik ilkesini merkez komitelerine uygularlar.

Bir Bakanlar Kurulu üyesi, Bakanlar Kurulu kararına açıkça itiraz etmek isterse, Bakanlar Kurulundaki görevinden istifa etmek zorundadır.

Kolektif kabine sorumluluğu, parlamentoda güvensizlik oyu alındığında hükûmetin kolektif olarak sorumlu olduğu ve bu nedenle tüm hükûmetin istifa ettiği gerçeğiyle ilgilidir. Bu durumda yeni bir hükûmet kurulacak veya parlamento feshedilecek ve genel seçimler yapılacaktır. Kolektif kabine sorumluluğu, bakanların kendi departmanlarının işleyişinden sorumlu oldukları ve dolayısıyla departman hatalarından suçlu tutulabilecekleri bireysel bakanlık sorumluluğuyla aynı değildir.

Genel bakış

Kolektif kabine sorumluluğu, parlamento hükûmetlerinde bir geleneğe dayanır ve başbakanın kabine bakanlarını atama sorumluluğunu içerir. Kabine bakanları genellikle başbakanın ait olduğu siyasi partiden seçilir, böylece yasa yapma sürecinde kolektif karar alma hızlı ve etkili olur. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğu gibi başkanlık sisteminden farklı olarak, parlamento sisteminde yürütme ve yasama organları birbirine bağlıdır. Başbakan, yürütme kararlarının her zaman kabine tarafından desteklenmesine güvenir.[2] Kabine üyelerinin bir yürütme kararına açıkça karşı çıktığı durumda kabine kolektif sorumluluğunun ihlali, istifa veya kabineden çıkarılmayla sonuçlanır.[3] Avustralya'da Yeni Güney Galler Parlamento Kütüphanesi Araştırma Servisi, "kolektif bakanlık sorumluluğunun bir yönü, bakanların, özellikle kabine tarafından alınan büyük hükümet kararlarından sorumlu olduğunu ve kişisel olarak bu kararlara itiraz etmelerine rağmen, bakanların bu kararları kabul etmeye ve savunmaya hazır olmaları veya kabineden istifa etmeleri gerektiğini" açıklar.[3]

Kabine kolektif sorumluluğu iki ana özellikten oluşur:

Kabine gizliliği
kabine üyeleri yapılan tartışmaların içeriğini açıklamamalıdır. Bu, kabine üyelerinin özel olarak tartışmasına ve endişelerini dile getirmesine olanak tanır.
Kabine dayanışması
kabine üyeleri alenen ortak bir tutum sergilemeli ve alınan karara özel olarak katılmasalar bile hükümetle oy kullanmalıdır.

Kolektif sorumluluk, kabine dışından Bakanlar atanarak aşılamaz.[4] Bu durum, Yeni Zelanda'da 2005-2008 yılları arasında Winston Peters ve Peter Dunne'nin kabine dışında Bakanlar olmalarına rağmen, partilerinin koalisyonun bir parçası olarak kabul edilmemesine rağmen gerçekleşmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri gibi parlamenter olmayan hükûmetlerde, kabine kolektif sorumluluğu resmi olarak uygulanmaz. Bu durum, yürütme ve yasamanın politika yapma sürecinde daha net bir şekilde ayrılmasından kaynaklanır. Amerika Birleşik Devletleri başkanının kabine üyeleri aynı anda Kongre'de görev yapamazlar ve dolayısıyla yürütme tarafından desteklenen yasama faaliyetlerine oy veremezler. Başkan, Kongre tarafından kabul edilen yasaları veto yetkisine sahiptir. Kabine üyeleri için kabine birliği ve kolektif anlaşma, kabine istikrarı ve parti politikaları için önemlidir, ancak kabine üyeleri başkanın önerdiği veya desteklediği yasaları resmen desteklemek zorunda değillerdir. Bununla birlikte, kabine üyesinin çıkarı, başkanın politikalarını desteklemek ve uyumlu olmak yönündedir, çünkü başkanın keyfi olarak onları görevden alabileceği veya başka bir göreve atabileceği bir görevdedirler.[5]

Kaynakça

  1. ^ Gay, Oonagh; Powell, Thomas. Research Paper 04/82: "The collective responsibility of Ministers – an outline of the issues" 8 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Parliament and Constitution Centre, the House of Commons Library. 15 November 2004. p. 7: "As with so much of the United Kingdom constitutional and political system, collective ministerial responsibility is not something created or explained in some statute or constitutional document."
  2. ^ Leroy Way. "British and American Constitutional Democracy". 17 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b Griffith, Gareth (2010). Minority governments in Australia 1989-2009: accords, charters and agreements. [Sydney, N.S.W.]: NSW Parliamentary Library Research Service. ISBN 978-0-7313-1860-5. 
  4. ^ Cabinet Office Cabinet Manual 2008 (Wellington, 2008) para 3.20
  5. ^ Petersen, Eric (19 Mayıs 2005). "Congress: A brief comparison of the British House of Commons and the U.S. House of Representatives". Congressional Research Service: 3-15. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.

Bakan, bir bakanlığın başında bulunan ve diğer bakanlarla birlikte politika kararlarını alıp uygulayan bir siyasetçidir. Bazı yargı bölgelerinde hükûmet başkanı da bir bakan olup "başbakan", "şansölye" veya başka bir unvanla tanımlanır.

Gölge kabine veya gölge hükûmet, İngiliz Westminster yönetim sisteminde Ana Muhalefet partisinin Liderinin önderliğinde söz konusu partinin üst düzey sözcülerinden oluşan ve her biri iktidar partisinin yönetimdeki bakanlarının birine alternatif (gölge) oluşturan, kendileri iktidar olursa iktidar partisinin belli bir konuda yaptığı uygulamadan farklı olarak ne şekilde davranacaklarını belirten üyeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Yürütme erki</span>

Yürütme erki, yasaların uygulanmasından sorumlu olan ve bir devletin yönetiminden genel olarak sorumlu olan hükûmetin bir parçasını tanımlamak için yaygın olarak kullanılan bir terimdir.

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kabine</span>

Kabine, yürütme organının üst düzey yetkililerinden oluşan bir organdır. Bazı ülkelerde, Kabine "Bakanlar kurulu" veya "Devlet Konseyi" gibi isimlerle bilinir. Kabine üyelerine genellikle bakan veya sekreter denilir. Bir kabinenin işlevi ülkeden ülkeye değişir. Kabineler tipik olarak hükûmetin günlük yönetiminden ve ani olaylara müdahaleden sorumlu organdır, oysa yasama ve yargı organları, uzun prosedürlere göre oturumlar halinde ölçülü bir hızda çalışır. Kabineler genellikle bakanlıklarda önerilen mevzuatın parlamentoya geçmeden önce hazırlanmasından sorumludur. Bu nedenle, yeni yasaların çoğu aslında kabineden ve bakanlıklardan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhurbaşkanlığı Kabinesi</span> Türkiye Cumhuriyetinin yürütme organı

Cumhurbaşkanlığı Kabinesi, Hükûmet veya Kabine, Türkiye'de Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur. Her bakan, kendi bakanlığını ilgilendiren iş ve emri altındaki kamu personelinin yerine getirdikleri işlem ve eylemlerinden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Bakanlar Kurulu (Suriye)</span> Suriyenin bakanlar kurulu

Suriye Kabinesi veya Bakanlar Kurulu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin en üst yürütme organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği hükûmeti</span>

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği hükûmeti, Sovyetler Birliği yönetiminde yürütme organının ana gövdesidir. Hükûmet başkanı, birinci dünya ülkelerinde "Sovyetler Birliği Başbakanı" olarak bilinen bürokrattı. 1977 Anayasası uyarınca Bakanlar Konseyi Başkanı aynı zamanda hükûmet başkanı idi. Bakanlar Konseyi Başkanı'nın görevleri birinci dünya ülkelerindeki başbakanla eşdeğerdi. Buna karşın siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem de facto olarak üst düzey liderler bulunmaktaydı ve genellikle ülkeyi Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreterliği makamı vasıtasıyla yönetirlerdi. Zira Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Vladimir Lenin'in teorize ettiği öncü parti ilkesine uygun olarak devletin yönetim organıydı.

Gürcistan Hükûmet, Gürcistan'nın iç ve dış politikalarını uygulayan en üst düzey yürütme organıdır. Başbakan - hükûmet başkanı - ve bakanlardan oluşur ve Gürcistan Parlamentosu'na karşı hesap verebilir ve sorumludur. Hükûmetin mevcut yetki ve sorumlulukları, 2017 ve 2018 yıllarında kabul edilen Gürcistan Anayasası değişikliklerine tabidir. 14 Mayıs 1991'den 9 Kasım 1996'ya kadar Gürcistan hükûmeti, Gürcistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye başbakanı</span> Suriyenin hükûmet başkanı

Suriye başbakanı veya resmi adıyla Bakanlar Kurulu başkanı, Suriye Arap Cumhuriyeti hükûmetinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">Churchill Savaş Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Churchill savaş Hükûmeti, 10 Mayıs 1940'tan 23 Mayıs 1945'e kadar İkinci Dünya Savaşı'nın çoğunda Birleşik Krallık'ın koalisyon hükûmetiydi. Neville Chamberlain'in istifasının ardından Kral VI. George tarafından Başbakan olarak atanan Winston Churchill tarafından yönetildi.

<span class="mw-page-title-main">Fas başbakanı</span> Fasın hükûmet başkanı

Fas başbakanı, Fas Krallığı hükûmetinin başıdır ve diğer anayasal monarşilerdki başbakana benzer bir pozisyonda görev yapar. Başbakan, parlamentoya seçilen en büyük partiden Fas kralı tarafından seçilir. Fas Anayasası hükûmete kralın onayıyla yürütme yetkileri verir ve hükûmet başkanının kabine üyelerini, vilayet valilerini, büyükelçileri önerme ve görevden alma; hükûmet programlarını ve kamu hizmetlerinin sunumunu denetleme ve parlamentonun alt meclisini feshetme yetkilerini verir.

<span class="mw-page-title-main">Çekya başbakanı</span> Çekyanın hükûmet başkanı

Çek Cumhuriyeti Hükûmeti'nin başkanı, Türkçede genellikle Çek Cumhuriyeti'nin başbakanı olarak anılır, Çek Cumhuriyeti Hükûmetinin başkanıdır. Başbakan ve kabine, politikalarından ve eylemlerinden toplu olarak Temsilciler Meclisine karşı sorumludur. Mevcut başbakan, ODS lideri Petr Fiala, 28 Kasım 2021'de cumhurbaşkanı tarafından atandı ve makamdaki 13. kişi olarak görev yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanı</span> Tunusun hükûmet başkanı

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan devlet başkanı</span> Lübnanın devlet başkanı

Lübnan Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lübnan'ın devlet başkanıdır. Devlet başkanı, parlamento tarafından altı yıllık bir süre için seçilir. Lübnan Anayasası'nın 49. maddesi uyarınca, başkan her zaman Temsilciler Meclisi adayıyla aynı şartları yerine getiren bir Maruni Hristiyan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan başbakanı</span> Lübnanın hükûmet başkanı

Resmi olarak Bakanlar Kurulu Başkanı adına sahip Lübnan başbakanı, hükümet başkanı ve Lübnan'ın Bakanlar Kurulu başkanıdır. Başbakan, Lübnan devlet başkanı tarafından atanır, Lübnan Parlamentosunun onayına gerek yoktur Sözleşmeye göre, makam sahibi her zaman bir Sünni Müslümandır.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya başbakanı</span>

İskoçya başbakanı, İskoçya birinci bakanı veya İskoçya ilkbakanı İskoç hükûmetinin lideri ve İskoçya Büyük Mührü'nün koruyucusudur. Başbakan İskoç kabinesine başkanlık eder ve öncelikle İskoç hükûmeti politikasının formülasyonundan, geliştirilmesinden ve sunumundan sorumludur. Başbakanın ek işlevleri arasında İskoçya'yı yurtiçinde ve yurtdışında resmi bir şekilde tanıtmak ve temsil etmek yer alır.

Kabine değişikliği, bir hükümet liderinin kabinesindeki bakanların görevlerinden alması veya değiştirmesi veya Devlet Başkanının hükûmet başkanını ve birçok bakanı değiştirmesi durumunda gerçekleşir. Bunlar, kabine başkanlarının ayrı bir yasama organı tarafından onaylanması gereken başkanlık sistemlerinden ziyade parlamenter sistemlerde daha yaygındır ve denge ve denetleme mekanizmaları olmayan otokratik sistemlerde de sıkça görülür.

Kolektif sorumluluk veya suçluluk; kuruluş, grup ve toplulukların yapılan eylemlerle ilgili sorumluluklarına atıfta bulunur. Toplu ceza biçimindeki toplu sorumluluk, kapalı kurumlarda, örneğin yatılı okullar, askeri birimler, cezaevleri, psikiyatri kurumları gibi kapalı kurumlarda genellikle bir disiplin önlemi olarak kullanılır. Bu önlemin etkinliği ve ciddiyeti büyük ölçüde değişebilir, ancak genellikle üyeleri arasında güvensizlik ve izolasyon yaratır. Tarihsel olarak, toplu cezalandırma, kurumdaki veya kendi toplumundaki otoriter eğilimlerin bir işaretidir.