İçeriğe atla

Kolalı Dokuz Kardeş

Kolalı Dokuz Kardeş (Gürcüce: ცხრა ძმა კოლაელი), Gürcü Ortodoks inancına göre pagan inancından bir aileye mensup dokuz kardeş Hristiyanlık inancını benimsediği için anne-baba tarafından taşlanarak öldürülmüştür. Bu olay bugün Türkiye sınırlarında bulunan Kola bölgesinde meydana gelmiş ve bundan dolayı bu dokuz kardeş "Kolalı Dokuz Kardeş" olarak anılmıştır.[1]

Anlatıya göre Kola vadisinde bulunan bir köyde asıl olarak paganlar yaşıyormuş. Bununla birlikte bir kilise de bulunuyormuş. Akşam saatlerinde kilisenin çanı çalınca Hristiyanlar toplanıp ibadet ediyorlarmış. Hristiyan olmayan Kolalı çocuklar kilisede okunan ilahileri severek dinliyor, ama akranı olan Hristiyan çocukları onları kiliseye sokmuyor, kiliseye girebilmeleri için Hristiyan olmaları gerektiğini söylüyorlarmış. Kolalı çocuklar Hristiyan olmaya karar verirmişler ve rahip soğuk bir kış gecesi ırmak kıyısında onları vaftiz etmiş. Yeni Hristiyan olan çocuklar devamlı diğer Hristiyanlarla birlikte olmak istemişler. Bu da çocukların pagan anne ve babasını öfkelendirmiş. Anne-baba çocukları ne tehditle ne de tatlı dille bundan vazgeçirebilmişler. Sonunda bir kuyu kazmışlar ve çocuklarını bu kuyuda taşlayarak öldürmüşler. Ölen çocukların, üzerine böğürtlen çalıları atarak burada gömmüşler.[2]

Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1907 yılında verdiği bilgiye göre bu olay, Kura Nehri'nin başlangıcı olan ve o tarihte "Ayazma" olarak adlandırılan çoşkun bir pınarın olduğu yerde geçmiştir. Takaişvili'nin Göle bölgesinde bulunduğu bu tarihte, bu pınarın başında taştan inşa edilmiş olan kilisenin yıkıntıları mevcuttu.[3] Göle ilçesine bağlı Çobanköy'ün sınırları içinde kalan bu kilise günümüzde tamamen ortadan kalkmıştır.[4]

Kolalı Dokuz Kardeşi'n öldürülmesi üzerine hagiografik anlatıda, yeni yayılmaya başlayan Hristiyanlık ile bölgede birkaç yüzyıldır yerleşmiş halde olan pagan inancı arasındaki mücadele dile getirilmiştir. Bu mücadele, sonradan aziz ilan edilen kardeş dokuz çocuğunun eziyet edilerek öldürülmesiyle sonuçlanmıştır. Kolalı Dokuz Kardeş üzerine 10. yüzyılda yazılmış elyazması hagiografik eser 19. yüzyılın sonlarında Aynaroz'daki Gürcü kilisesinde bulunmuştur.[5]

Gürcü Ortodoks inancına göre, Guaram, Adarnase, Bakar, Vaçe, Bardzim, Daçi, Cuanşer, Ramaz ve Parsmani adını taşıyan dokuz kardeşin anne ve baba tarafından öldürülmesi 6. yüzyılda meydana gelmiştir. Bu dokuz çocuk Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından aziz kabul edilmekte, 22 Şubat ile 6 Mart günleri anılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ ""6 მარტი – ცხრა ძმა კოლაელთა მოხსენიება" (6 Mart - Kolalı Dokuz Kardeşi Anma Günü)". 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2022. 
  2. ^ "Svetlana Barbakadze - 20. Yüzyılda Gürcü Edebiyatının İngilizceye Çeviri Sorunları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 66" (PDF). 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2022. 
  3. ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 9". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021. 
  4. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 180, ISBN 9789941478178.
  5. ^ "Svetlana Barbakadze - 20. Yüzyılda Gürcü Edebiyatının İngilizceye Çeviri Sorunları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 65, 68" (PDF). 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çobanköy, Göle</span>

Çobanköy, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ekeki Kilisesi</span>

Ekeki Kilisesi, Erzurum ilinin Tortum ilçesinde, eski adıyla Ekeki, yeni adıyla Vişneli köyünde bulunan Gürcü kilisesi. Aynı adı taşıyan manastırın ana kilisesi olduğu sanılan yapı, tarihsel Tao bölgesinde yer alıyordu. Ekeki Kilisesi, 9. yüzyılda düzgün kesme taşlardan inşa edilmiş haç planlı ve kubbeli bir yapıydı. Doğu cephesinde üç apsisi vardı ve sunak bu bölümde yer alıyordu. Kubbe kasnağı ve bazı pencerelerin üst kısmı renkli taşlarla süslenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zegani Kilisesi</span>

Zegani Kilisesi veya Zaki Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Dirsekkaya köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisesidir. Kilisenin iki adı da ortadan kalkmış olan Zaki veya Zegani köyünden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Eruşeti Kilisesi</span>

Ertşeti Kilisesi, Türkiye sınırları içinde kalmış olan tarihsel Eruşeti bölgesindeki Gürcü kilisesidir. Bugünkü Ardahan ilinin Hanak ilçesinde yer alan Eruşeti köyünde inşa edilmiştir. Gürcistan'daki ilk Hristiyan mabedi olarak bilinir.

Pertusi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Bugün Şenkaya ilçesinin sınırları içinde bulunan Pertusi köyündeki iki Gürcü kilisesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kavkasidzeler Kalesi</span>

Kavkasidzeler Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünün Kaledibi mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Çoruh Nehri'nin sol kıyısında, bir kayanın tepesinde inşa edilmiş olan kaleden geriye sur bölümleri ile tek nefli kilise kalmıştı. Ancak bu yapılar 2023 yılında Yusufeli Barajı suları altında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çaisi Kilisesi</span> Ardahan Çıldır Kayabeyi Köyü Kilise-Camii

Çaisi Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinin Türkiye kısmında, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Çaisi olan Kayabeyi köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Yakın bir tarihe kadar cami olarak kullanılmıştır.

Ampuri Kilisesi, tarihsel Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Ampuri olan Kenardere köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir.

Parnaki Kilisesi veya Parnaki Kale Kilisesi, Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Parnaki olan İriağaç köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir.

Dadaşeni Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesindeki Dedeşen'de Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Kilise, Samtshe-Saatabago döneminde Gürcü piskoposluk merkeziydi.

Heva Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Heva olan Sürügüden köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir.

Dörtkilise Çifte Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve kilise sayısından dolayı Dört Kilise olarak anılmış olan Uğurtaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma iki adet kilisedir.

Muzareti Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Muzareti olan Çakırüzüm köyünde ortadan kalkmış eski bir Gürcü kilisesidir.

Okami Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Okami olan Çayırbaşı köyünde, Gürcülerden kalmış ve ortadan kalkmış eski bir kilisedir.

Sihçeki Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Sihçeki olan Güzelsu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Çamhusi Kilisesi veya Kamhisi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kamhisi / Çamhusi olan Dokuzelma köyünde Gürcü döneminden kalma bir kiliseydi.

<span class="mw-page-title-main">Vaçedzori Manastırı</span>

Vaçedzori Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Niakomi olan Keçili köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

Taoskari Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı ve eski adı Taoskari olan Çataksu köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.

Tahtakrani Kilisesi, tarihsel Kola bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı ve eski adı Tahtakrani olan Tahtakıran köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir.