İçeriğe atla

Kokşaal Dağları

Kokşaal dağları
Коксһaaл-Тоо
En yüksek noktası
Yükseklikmetre
Coğrafya
KonumKırgızistan Kırgızistan
Jeoloji
Dağ türüSıradağlar

Kokşaal Dağları, (Kırgızca: Коксһaaл-Тоо) güneydoğu Kırgızistan'da kuzeyinde Uzengu-kuuş (Uzengi veya Uzengheguush) ve güneyinde Kokşaal nehirleri ile sınırdır. Orta Tanrı Dağlarının bu bölümü, Issık-Göl ve Taklamakan Çölü arasında, Kırgızistan ve Çin arasındaki sınır üzerinde yer almaktadır.[1]

Batı Kokşaal Dağları ise Kırgızistan'nın en güneyinde güney Kırgız sıra dağlarının arasında en yüksek olan sıra dağlardır. Teskey Ala dağları doğu ve güneydoğusunda Tanrı Dağları'nın en yüksek dorukları olan Kokşaal dağları ile birleşir (dönüşür).

İklim

Kar hattı, deniz seviyesinden yaklaşık 4000–4500 m. yüksektedir. İklim sert ve değişken, aylık ortalama sıcaklık 5-8 derecedir.

Dorukları

Kokşaal dağlarında pek çok 6000 m veya daha yüksek dorukları vardır. Bunların en ilgi çekici olanları Kızıl-Asker (5,842m), Kryl'ja Sovetov (5,800m), Shmidta (5,954m), Dankova (5,982m), Chon-Turasu veya Joldash (5,729m), Alpinist (5,641m) ve Sergeya Koroljova (5,816m) gibi doruklarıdır.

Doğal yaşam

Parnassius cinsinden 6 kelebek türlerinden; tianschanicus thiseus, delphius albulus, boedromius prasolovi, patricius priamus, actius ambrosius, mnemosyne nivalis ve Colias cinsinden 7 kelebek türlerinden; staudingeri staudingeri, regia, cocandica pljushtchi, thisoa aeolides, alta, erate ve romanovi, Satyridae cinsinden yaklaşık küçük kelebek 15 türlerinden; -çoğunlukla Karanasa, Paralasa, Hyponephele hilaris pallida Samodurov ve Coenonympha çeşitli Melitaea ve diğer Nymphalidae, Lycaenidae ve Hesperidae ayrıca birkaç nadir türler de dahildir. Güve direyi de zengin, birçok endemik ve nadir türler, özellikle Microlepidoptera dahildir. Bölgede böcek direyi hakkında hiçbir yeterli bilgi yoktur. Kokşaal Dağları böcek direyi, Tanrı Dağları üzerinde olanlarla göre bir az benzer.

Kar leoparı (Panthera uncia) ve Argali (Ovis ammon) gibi yaban hayvan türleri çok az sayıda da bu dağlarda görülür.

Notlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bişkek</span> Kırgızistanın başkenti

Bişkek, Kırgızistan'ın başkentidir. 1878 yılında kurulan kentte, 2023 sayımına göre 1.104.742 kişi yaşar. Kent, Sovyetler Birliği döneminde, Bolşevik askeri önderlerinden Mihail Frunze'nin anısına Frunze adıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Uludağ</span> Bursa ili sınırları içinde, 2.543 m rakımlı, Türkiyenin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan dağ

Uludağ, Bursa ili sınırları içinde, 2.543 m yüksekliği ile Türkiye'nin en büyük kış ve doğa sporları merkezi olan dağ. Uludağ; Marmara Bölgesinin en yüksek dağıdır. Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan Uludağ'ın uzunluğu 40 km'yi bulur. Genişliği ise 15–24 km'dir. Toplu ve heybetli bir görünüşe sahip olan bu dağın Bursa'ya bakan yamaçları kademeli, güneye Orhaneli'ne bakan tarafları ise düz ve daha diktir. En yüksek noktası göller bölgesinde yer alan Uludağ tepe'dir. Uzaktan Bursa'ya yaklaşılırken ve oteller bölgesinde görülen yüksek tepe genelde zirve olarak algılanır. Hâlbuki Zirve gibi görünen o tepenin ismi Keşiş Tepedir ve yüksekliği 2.486 m'dir. Uludağ tepe Keşiş Tepenin 5 km güneydoğusunda yer alır. Dağın kuzey tarafında Sarıalan, Kirazlı, Kadı, Sobra yaylaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Kar leoparı</span> Büyük kedi türü

Kar leoparı, kar parsı olarak da bilinir, kedigiller (Felidae) familyasının Panthera cinsinin bir üyesi olan büyük kedi türü.

<span class="mw-page-title-main">Tanrı Dağları</span> Orta Asyada yer alan sıradağlar

Tanrı Dağları ya da Tien-Şan, Orta Asya'da bulunan büyük dağ sistemlerinden birini oluşturan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Issık Göl</span> Kırgızistanın kuzeydoğusunda bir göl

Issık Göl veya Isık Göl. Kırgızistan'ın kuzey doğusunda, Kazakistan sınırına yakın bir bölgede, kuzeyinde Küngöy Ala dağları ve güneyinde Teskey Ala dağları arasındaki tektonik çukurda yerleşmiş, ortalama deniz seviyesinden 1606 m yükseklikte konumlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan coğrafyası</span>

Kırgızistan, Orta Asya'da, Çin'in batısında karayla çevrili bir ülkedir. Orta Asya'nın yeni bağımsız ülkelerinin en küçüğü olan Kırgızistan, yaklaşık 198,500 kilometrekarelik yüzölçümüyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Anadolu Bölgesi ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Millî toprakları yaklaşık olarak doğudan batıya 900 kilometre, kuzeyden güneye 410 kilometre halinde erişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İran coğrafyası</span>

İran, Güneybatı Asya'da, Umman Körfezi, Fars Körfezi, Hazar Denizi, Irak, Türkiye ve Pakistan arasında bir coğrafik konuma sahiptir. İran yeryüzündeki en dağlık ülkelerden biridir. Dağlar, üzerlerinde ana tarım ve yerleşim bölgelerinin yer aldığı çok sayıda dar havza veya platoyu çevrelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Onsu İlçesi</span>

Onsu İlçesi, Çinnde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, Aksu İline bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Canik Dağları</span>

Canik Dağları; batı uçları Samsun ilinde yer almak üzere, doğu uçları Ordu iline kadar sarkan ve Karadeniz'e paralel uzanan, Orta Karadeniz sıra dağları.

<span class="mw-page-title-main">Teskey Ala Dağları</span>

Teskey Ala dağları veya Terskey Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kırgızistan'da bir dağ sırasıdır. Sıradağların en yüksek doruğu 5216 metre olan Yeltsin Tepesi'dir. Bitki örtüsü fakir, dağınık kayalıklarla ve karla kaplı ortalama 375 km uzunluğunda olan dağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Talas Ala Dağları</span>

Talas Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan'da bir dağ sırasıdır. Talas Ala dağları'nın en yüksek doruğu 4484 metre olan Özbekistan sınırına yakın Manas Dağı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgız Ala Dağları</span>

Kırgız Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kırgızistan ve Kazakistan'da yüksekliği 4875 metreye ulaşan bir dağ sırasıdır. Kırgız Ala dağları'nın en yüksek doruğu 4875 metre olan Bişkek şehrinin güney-güneydoğusunda Zapadnı Alamedin Tepesi'dir. Aynı bölgede ayrıca Ala-Artşa Ulusal Parkı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Trans-İli Ala Dağları</span> Kazakistanda bir dağ sırası

Trans-İli Ala dağları, Orta Asya'da bulunan Kazakistan'da bir dağ sırasıdır. Trans-İli Ala dağları'nın en yüksek doruğu 4979 metre olan Almatı şehrinin güneydoğusundaki Talgar Tepesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Engilçek Buzulu</span> Kırgızistan Tanrı Dağlarında yer alan buz dizgesi

Engilçek buzulu, doğu Kırgızistan'da Tanrı Dağları başlarında yer alan yoğun, sert, devinimi çok yavaş; beslenme alanı, koyakları dolduran dilleri ve yan kollarıyla yerkabuğu üzerinde kendine özgü etkiler yapan buz dizgesidir.

Yedi-Öküz Yaban Hayatı Koruma Sahası, Kırgızistan'da bir yaban hayatı koruma sığınağıdır. 1958 yılında kurulan saha, 30.000 hektar alanı kaplar. Adını Issık-Göl İli'ne bağlı olan Yedi-Öküz ilçesinden almıştır. Ayrıca 2688 m. yüksekte Yedi-Öküz adında tedavi-dinleme yeri vardır. Yedi-Öküz yaban hayatı koruma sahası, IUCN Dünya Korunma Birliği IV kategorisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ala-Arça Millî Parkı</span>

Ala-Arça Millî Parkı, Kırgızistan içinde Tanrı Dağlarında, 1976 yılında kurulan yüksek dağlık bir ulusal parktır ve başkent Bişkek'in yaklaşık 40 km güneyinde yer alır. Park toplum ve gelecek kuşakların iyiliği ve eski Ala-Arça Nehri'ni ve çevresini korumak için kurulmuştur. Park, yaklaşık 200 km² alanı kapsar ve sahanın yüksekliği yaklaşık 1500 metre ile Tanrı Dağları'nın bölümü Kırgız Ala dağları'nın en yüksek tepesi 4.895 m rakımlı Semenova Tian-Shanski Doruğu arasında derin vadi boyunca 15 km uzanır. Aynı adı taşıyan Ala-Arça Nehri bu ulusal parkın içinden, başkent Bişkek'e doğru akar.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan coğrafyası</span>

Kazakistan, Orta Asya ve Doğu Avrupa'da 48°K 68°D koordinatlarında yer almaktadır. Yaklaşık 2.724.900 km2 bir alana sahip olan Kazakistan, diğer dört Orta Asya ülkesinin toplam büyüklüğünün iki katından ve Alaska'dan %60 daha büyüktür. Ülke güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile; Kuzeyde Rusya; Batıda Hazar Denizi; Doğuda ise Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Alay Sıradağları</span>

Alay veya Alai Sıradağları Kırgızistan'ın batısındaki Tanrı Dağları sıradağlarından Tacikistan'a kadar uzanan bir sıradağdır.Pamir-Alay dağ sisteminin bir parçasıdır. Dağ sırası yaklaşık olarak doğudan batıya doğru uzanır. En yüksek doruğu 5.544 m'ye ulaşan Pik Tandykul'dur. Fergana Vadisi'nin güney sınırını oluşturur, güneyde ise dik bir şekilde Alay Vadisi'ne iner. Sıradağların güney yamaçları, Amu Darya'nın bir kolu olan Kyzylsuu veya Vahş Nehri'ne akar. Sıradağların kuzey yamaçlarını akıtan akarsular Sir Derya'nın kollarıdır ve dağ sırasının kuzeyindeki Fergana Vadisi'ne boşalırlar. 5.051 m'lik Pik Skobeleva, aynı zamanda iyi bilinen bir doruktur. İrkeştam'dan Oş'a giden yollar bu dağlardan geçer.