Lejyoner kelimesinin Türkçe karşılığı çarkacıdır. Roma ordusundaki askerlere verilen isimdir. Ayrıca Fransız yabancılar lejyonundaki askerlere ve ünlü Fransız nişanı Légion d'honneur'u alan kişiye denir.
Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.
Roma Lejyonu Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu boyunca tüm Roma ordusunu ya da daha dar anlamda ağır piyadeleri kasteden temel askeri birlik. İkinci anlamı birkaç Kohorttan oluşan ve legionaries olarak bilinen ağır piyadelere vurgu yapar. Roma lejyonunun ana unsurunu ağır piyadeler oluştururken, piyadelere neredeyse her zaman bir ya da daha fazla sayıda, Roma yurttaşı olmayan kişilerden oluşturulan süvariler, düzenli birlikler ve avcılardan kurulu destek birlikleri olan Auxilialar eşlik ederdi.
Carrhae Savaşı, MÖ 53 yılında, Carrhae şehri yakınlarında Roma Cumhuriyeti adına Romalı general Crassus ve Part İmparatorluğu adına spahbed ("General") Surena arasında yapılan ve Partlar adına mutlak bir zaferle sonuçlanan savaş.
Praefectus, Antik Roma'da çok çeşitli tipleri bulunan bir tür resmî görevli.
Büyük İsyan veya Birinci Yahudi-Roma Savaşı, Yahudiler tarafından Roma İmparatorluğu'na karşı yapılan üç büyük isyanın ilkidir. Yahudi yerleşim yerlerinin yok edilmesine, halkının yerinden edilmesine, toprağın Roma askeri kullanımı için tahsis edilmesine, Kudüs Tapınağı ve yönetiminin tahrip edilmesine yol açan, milattan sonra gerçekleşen ilk büyük savaştı.
Centuria Latince centum (yüz) kökünden türetilen ve 100 kişiden oluşan birliğe karşılık gelen isim. Aynı zamanda alan ölçü birimi olarak da kullanılır ve 1 centuria = 100 heredia'ya karşılık gelir.
Decurion, Roma İmparatorluğunda bir birliğe ya da otuz askerden oluşan turmalara komuta eden süvari subayı. Decurion aynı zamanda 1. yüzyılda aynı çadırda uyuyan sekiz askerden oluşan bir decuriaya komuta eden subaydır.
Primus Pilus, Roma Lejyonlarında kullanılan bir tür kıdem unvanı.
Optio ;, Roma ordusunda bir askeri mevki. Optio, optio centuriae olarak Roma lejyonlarında bulunan centuriaların komutasında ikinci sırada yer alır.
Velites Roma Cumhuriyetinin erken dönemlerinde lejyonlarda görev yapmış olan bir piyade sınıfı. Velites, düşmana fırlatmak için birkaç hafif mızrak ve yakın dövüşler için kullanılmak üzere kısa bir tür kılıç olan gladii taşıyan hafif piyadelerdi. Lejyonların en genç ve en fakir askerleri olarak çok fazla donanıma sahip olamadıklarından dolayı nadiren zırh giyerlerdi. Kendilerini korumak için küçük ahşap kalkanlar taşırlar ve lejyonun ağır piyadelerinden ayırt edilebilmek için kurt derisinden yapılmış bir başlık takarlardı. Veliteler, kısmen taktik nedenlerle ve ayrıca teke tek dövüşte kendilerine şans sağlama fırsatına sahip olmaları için öne yerleştirilirdi.
Vexillatio Principatus döneminde, Roma Lejyonlarında geçici görev gücü olarak oluşturulmuş birlik. Adını, lejyonların adını ve amblemini gösteren, vexillum adı verilen askeri standarttan alır. Çoğunlukla lejyonlarla bağlantılı olduğu düşünülse de vexillationes aslında Auxilia'ya dahil bir birliktir. Terim tekil bir anlam içerse de genellikle seçilmiş birliklerden oluşmuş bir orduyu ifade eder. Vexillationes, Roma'nın geniş sınırlarındaki sorunlarla mücadele etmek, iç savaşta çarpışmak ve Roma'nın komşularına karşı savaşlarında kullanılmak üzere ad hoc olarak oluşturulmuşlardır. Genellikle değişken bir büyüklüğe sahip olsalar da, ortalama 1000 piyade ve/ya da 500 süvarilik bir mevcutları olurdu.
Auxilia, Principatus dönemi Roma ordusununda görev yapan yurttaş lejyonların yanında bulunan ve yurttaş olmayan eyaletlerden toplanan askerlerden oluşturulmuş destek birlikleri. İkinci yüzyıldan itibaren auxilia'larda bulunan piyade sayısı lejyonlarda bulunan piyade sayısına ulaşmış ve ilave olarak süvariler, hafif süvariler ve atlı okçular ile desteklenmiş ve böylece auxilia, Romanın düzenli sahra birliklerinin beşte üçü bir büyüklüğe ulaşmıştır. Tıpkı lejyonerler gibi mevcutları askere alınanlardan ziyade gönüllülerden oluşmaktaydı.
Marius reformları, MÖ 107 yılında Roma Cumhuriyetinin devlet adamı ve generallerinden Gaius Marius tarafından yapılan bir dizi askeri reform.
Centurio, aynı zamanda hekatontarh olarak da bilinen ve MÖ 107 yılındaki Marius Reformlarının ardından ortaya çıkan bir lejyon rütbesi. Centurioların çoğu 80 askerden oluşan centurialara komuta ederdi ancak bazı kıdemli centuriolar Kohortlara komuta edebildiği gibi bazıları da lejyon içerisinde diğer önemli görevleri üstlenebilirdi.
Trebia Muharebesi, MÖ 218 ile 201 yılları arasında geçen İkinci Pön Savaşının MÖ 218 yılı Aralık ayında Hannibal’ın komuta ettiği Kartaca ile Roma Cumhuriyeti ordusu arasındaki ilk büyük çarpışması olup gündönümü zamanlarına tekabül etmektedir. Roma’nın ağır kayıplar verdiği savaş alanının kendi kısımlarında başarılı yaklaşık 2,5 lejyonunu Piacenza'ya geri çekmeyi başarmakla birlikte Roma’nın ağır kayıplarla büyük bir hezimete uğradığı çarpışmadır. Hannibal bu çarpışmada kendisini Roma’dan üstün bir duruma getiren dikkatli ve yenilikçi taktik yeteneğini uygulayarak büyük başarı ve ün kazandı. Aceleci ve dar görüşlü karşıt Roma komutanı Konsül Tiberius Sempronius Longus, kendisinin fiziksel koşulların uygun olmayışına rağmen cephe saldırısına tahrik edildiğini ve bir tuzağın içine çekildiğini fark etmekte başarısız oldu.
Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.
Tigranocerta Muharebesi, 6 Ekim 69'da Roma Cumhuriyeti güçleri ile Büyük Kral Tigran önderliğindeki Ermenistan Krallığı ordusu arasında gerçekleşen savaş. Konsül Lucius Licinius Lucullus liderliğindeki Roma kuvvetleri Tigran'ı mağlup etti ve sonuç olarak Tigran'ın başkenti Tigranakert'i ele geçirdi.
Roma askeri diploması, sahibinin Roma ordusundan onurlu bir şekilde terhis edildiğini ve / veya hizmet ödülü olarak İmparatordan Roma vatandaşlığı aldığını belgeleyen, bronzdan olan, yazılı bir belgeydi.
Praetorian Muhafızlar Roma İmparatorları tarafından, hem Roma'da hem de savaş alanında kişisel güvenliklerini sağlamak amacıyla oluşturulmuş özel birlikler. İmparatorlar tarafından koruma amaçlı kullanılmaya başlamadan çok önce, Scipio ailesi tarafından MÖ 275 yılı civarından aynı formatta Generallerin muhafızı olarak kullanılmaya başlandıkları bilinir. MS 4. yüzyılda I. Konstantin tarafından kaldırılmıştır.