Koguryo-Tang Savaşları

Tang-Goguryeo Savaşı

Tarih	645－668
Bölge	Kuzey Mançurya, Kore Yarımadası
Sonuç	Tang İmparatorluğu Zaferi. Goguryeo yıkıldı ve toprakları Tang ve Balhae arasında bölündü.

Taraflar

Tang İmparatorluğu
Silla

Goguryeo

Komutanlar ve liderler

İmparator Taizong
Li Shiji
Li Daozong
Zhangsun Wuji
Zhang Liang

Yeon Gaesomun
Yang Manchun
Go Yeonsu
Go Hyezin

Güçler

550.000+

350.000

Goguryeo-Tang Savaşı, Goguryeo, Tang İmparatorluğu ve Silla arasında 7. yüzyılda gerçekleşti. Tang'ın sayısız saldırılardan tükenen Goguryeo, Tang ve Silla saldırılarına yenik düşmüştür. Silla sonunda Kore Yarımadası'na hakim olmuştur. Goguryeo'nun Mançurya toprakları Tang ve Balhae olarak bölünmüştür.

İlk Savaş 645

Goguryeo batıdan gelen Tang saldırıları Kral Yeongryu tarafından çok zor püskürtülmüştür. İmparator Taizong, Goguryeo'nun batı müffeki Göktürkleri yendikten sonra, Goguryeo rakibi Silla ile bir ittifak kurdu. Daha sonra İmparator Taizong zamanında Goguryeo'ya karşı danışmanlarına uymayarak çok sayıda savaş başlattı. 645 yılında, İmparator Taizong komutasında 100.000 Tang askeri savaşı başlattı. İmparator Taizong ordusu ilk saldırıda Goguryeo kale sınırında başarısız olmuştur. Bazı durumlarda Tang ordusu açık (kale dışı) savaşlarda Goguryeo kuvvetlerini yenmiştir. Ansi Kalesi'nde General Yeonsu ve Go Hyezin dışında savaşa 150.000 asker seferber olmuştur. Li Shiji ve Imparator Taizong tarafından yapılan taktikle 11.000 asker ve arkasından gelen Shangsun Wuji komutasındaki 15.000 askerle Goguryeo generallerini şaşkına uğratarak yenmiştir. Goguryeo'nun kayıpları 20.000 asker ve 36.000 askeri esir düşmüştür.

Ancak, Imparator Taizong için Ansi Kalesi bir sorundu ve ilk olarak bu kalenin alınması gerekiyordu. İlk savaştan kalan Goguryeo askerleri Ansi Kalesi'ne takviye olmuştur. Tang Ordusu Ansi Kalesi'ni kuşatmıştı ancak Tang Ordusu için Ansi Kalesi'ni feth etmek mümkün değildi. Uzun bir kuşatmadan sonra, Imparator Taizong Ansi Kalesi'nin yanına bir dağ inşası emrini verdi. Ansi Kalesi'nin duvarları kadar yüksek bir dağ inşa edildi. Ancak dağ Ansi Komutanı Yang Manchun tarafından kuşatılarak çökertilmiştir. Ansi'de Yang ve Yeon Gaesomun ile gerçekleşen iç savaş sırasında, Gaesomun kaleyi almak için Yeon'a darbesi başarısız olmuştur. Tang Ordusunu Ansi'de yenildikten sonra İmparator Taizong bu yarayı kapatmak için orduyu tekrar seferber etmiştir. Sonuçta Imparator Taizong Ansi Kalesi'ni ele geçiremedi ve Tang Ordusu ağır kayıp vererek geri çekildi.

İkinci Savaş 662

649 yılında, İmparator Taizong'un ölümünden sonra savaşı Taizong'un oğlu İmparator Gaozong yönetmiştir. İmparator Gaozong Gaesomun ile kişisel rekabet etmiştir ve ikinci savaşta Tang Goguryeo'yu feth edememiştir.

Üçüncü savaş ve Goguryeo'nun düşüşü

Güneybatıda Goguryeo müttefiki Baekje, Silla ile yapılan savaşları yenmiştir. Goguryeo sekiz yıl boyunca Tang ittifakı Silla'ya saldırmıştır. 666 yılında (tarih 664-666 değişebilir), Yeon Gaesomun'un ölümünden 3 yıl sonra Goguryeo yıkılmıştır. Yeon Gaesomun Ben öldükten 3 yıl sonra öldüğümü söyleyin demiştir çünkü bu 3 yılda Goguryeo'nun kendini toparlaması için yeterli zaman bulmuştur. Eğer Yeon'un öldüğünü Tang öğrenirse erkeği ölmüş dişi kaplana benzeyen Goguryeo'ya sefer düzenlerdi. Yeon Gae Somun Goguryeo'nun kahramanı olmuş, Çin'in Lioazong bölgesini fethetmiş, Tang'ın ve Silla'nın korkulu rüyası olmuştur. Silla-Tang ittifakı sonrası kıtlıklar ve iç çatışmalar yüzünden yorgun düşen Goguryeo, 668 yılında Tang İmparatorluğu tarafından devrilmiştir.

Ayrıca bakınız

Tang İmparatorluğu

İlgili Araştırma Makaleleri

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları (1683-1699), Osmanlıların II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığa uğramasından cesaret alan bir grup Avrupa ülkesinin Kutsal İttifak adı altında birleşip Osmanlılara karşı giriştikleri ve bu ülkelerin Macaristan, Ukrayna ve Dalmaçya'da hâkimiyet kurup Balkanlar'daki Osmanlı hâkimiyetine büyük darbe vurmaları ile sonuçlanmış bir savaşlar dizisidir. Osmanlı tarihinde Felaket Seneleri veya Küçük Kıyamet olarak da geçer. Avrupa tarihinde ise genelde Büyük Türk Savaşı olarak bahsedilir.

Yang Manchun 640'lı yıllarda Ansi Kalesi'nin Koguryo komutanına verilen isimdir. Ansi Kalesi Koguryo-Tang sınırında, muhtemelen bugünkü Haicheng'de bulunuyordu. Yang çoğunlukla Tang Taizong'a karşı yaptığı başarılı savunmayla Koguryo krallığını kurtaran kişi olarak anılır.

Silla Kore Yarımadası'nın güney ve orta kesimlerinde bulunmuş eski krallıklardan biridir. Silla, Baekje ve Goguryeo ile birlikte Üç Kore Krallığı'nı oluşturmuştur. Nüfusu 7. yüzyılda 894,680 iken 8. yüzyılda 2,000,000' a kadar çıktı. Resmî dili Şillaca idi. Öncülleri Jinhan konfederansı ve Gojoseon iken varisi Goryeo olmuştur. Bugünkü Kuzey Kore ve Güney Kore topraklarında yer almıştır.

Goguryeo veya Koguryo eski bir Kore krallığıdır. Günümüz Kore yarımadasında, Çin doğusunda güney Mançurya ve güney Rusya Denizi'nin kuzeyinde ve güneyinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Li Shimin</span>

Li Shimin, İmparator Taizong ya da Tai Tsung, 626-649 yılları arasında Çin imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Wu Zetian</span> Çin tarihinin tek kadın hükümdarı

Wu Zetian doğum adı Wu Zhao (武曌), unvanı İmparator Yoldaş Wu (武后) Çin tarihinin tek kadın İmparatoru. 690 yılında hüküm sürmeye başladı. 705 yılında öldü.

Tang'ın Batı Türklerine Seferi, Çin kaynaklarında Batı Tujue olarak bilinen Batı Göktürk Kağanlığı topraklarına 7. yüzyılda Tang Hanedanı tarafından düzenlenen seferdir. Tang Hanedanlığı, henüz sefere karar kılmadan önce; Doğu ve Batı Göktürk devletleri arasındaki rekabetten yararlanarak; bu iki devletin gücünü ciddi şekilde zayıflatmıştır. İmparator Taizong, Çin ordusunu Göktürklerin batı kanadında bulunan topraklar olan; 640'ta Karahoca, 644'te Karaşehir ve 648'de Kuçar'a sevk etmiştir.

Tang'ın Sir-Tarduş Seferi, Tang imparatoru Li Şimin'in 641'de Sir-Tarduşlar'a düzenlediği seferdir.

Yinçü Kağan, kişisel adı Inan ya da İnan, tam hükümdarlık adı Yinçü Bilge Kağan, Orta Asya bozkırlarının kuzeyinde hüküm süren bir Sir-Tartuş kağanıdır. Kendini, yıkılan Doğu Göktürk Kağanlığı'nın vârisi olarak görmüştür.

Tang'ın Batı Göktürk Kağanlığı'nı ele geçirmesi veya Çincede bilinen adıyla Batı Tujue'nin fethi, Tang Hanedanlığı generallerinden Su Dingfang komutasındaki Çin ordusunun Batı Göktürk Kağanı İl-Kullıg İşbara Kağan üzerine yürüdüğü askerî sefere verilen addır. Tang'ın Batı Türklerine seferleri, Batı Türklerinin Tarım Havzası'ndaki müttefiki olan Karahoca'nın 640'ta Tang ordusu tarafından işgaliyle başlamıştır. Tang Hanedanlığı himayesini kabul eden birçok vaha devletçiği, Tang'ın askerî emellerinden kuşkuya düşerek, 7. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren Tang yerine Batı Göktürk Kağanlığı'na bağlılığını bildirmiştir. Karahoca'dan sonra Orta Asya'daki yayılmacı siyasetini sürdüren Tang Çini, 644'te Karaşehir Seferi ile Karaşehir Krallığı'na, 648'de ise Kuçar Seferi ile Kuçar Krallığı'nı topraklarına katmıştır. Su Dingfang komutasında Batı Göktürklerin üzerine gönderilen ana ordu; Dingfang tarafından Türk kökenli komutanlar Böri Şad ve Bağa Şad yönetiminde iki kol orduya ayrılmıştır. Ayrıca, Tang ordusu; Sir-Tarduşlara karşı Uygurların başlattığı isyana Tang'ın destek vermesinin ardından kendisiyle müttefik olan Uygurların atlı birliklerini de takviye olarak Büyük Tang Ordusu'na kabul etmiştir. Tang ordusu ile İşbara Kullug arasında yapılan İrtiş Nehri Savaşı'nı kaybeden Batı Göktürkler; bölgedeki egemenliklerini de kaybetmişlerdir.

İmparator Gaozong veya asıl adıyla Li Zhi (李治), Çin'in Tang Hanedanı'nın üçüncü imparatorudur. Saltanatı MS 649'dan 683 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Aşina Şer (阿史那社爾), Tang ordusunda bulunan bir Türk prensi ve generaliydi. Ayrıca 628-634'te Batı Türk Kağanlığı'nın de-facto kağanıydı.

Cui Renshi (580'ler-650'ler), İmparator Taizong'un saltanatının sonlarında kısa bir süre şansölye olarak görev yapan Tang hanedanından Çinli bir memurdu. Torunu Cui Shi, daha sonra imparator Zhongzong ve Ruizong dönemlerinde şansölye olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeon Gaesomun</span>

Yeon Gaesomun (594-666) antik Kore'nin Üç Krallığından biri olan Goguryeo krallığının son zamanlarında yaşamış güçlü bir askeri diktatördü. İmparator Taizong ve oğlu İmparator Gaozong yönetimindeki Tang Çin'ine karşı başarılı direnişiyle hatırlanmaktadır.

Yeon Namsaeng (634-679) Goguryeo Dae Magniji Yeon Gaesomun'un (603?-665) en büyük oğluydu. 665 yılında Yeon Namsaeng babasının yerine geçti ve Goguryeo'nun 2. Dae Magniji'si oldu.

Yeon Namgeon Goguryeo askeri lideri ve diktatörü Yeon Gaesomun'un (?-665) ikinci oğlu ve Goguryeo'nun son hükümdarı Kral Bojang döneminde Goguryeo'nun üçüncü Dae Magniji'siydi.

Yeon Namsan (639-701), Goguryeo askeri lideri ve diktatörü Yeon Gaesomun'un (603?-665) üçüncü oğludur.

Yeon Taejo (?-616?) Kral Pyeongwon ve Kral Yeongyang dönemlerinde Goguryeo'nun Magnijisiydi (Başbakan). Yeon Gaesomun'un babasıydı ve Mareşal Eulji Mundeok ile birlikte Sui Hanedanlığı'na karşı saldırgan bir tutum sergilediği bilinmektedir.

Yeon Jayu Goguryeo'nun zayıflama günlerinde Magniji (Başbakan) idi ve düşüşünden önce Dae Magniji ve Goguryeo'nun diktatörü olan Yeon Gaesomun'un büyükbabasıydı. Yeon Ja-yu, Yeon Gaesomun'un babası Yeon Taejo'nun babasıydı ve Ja-yu'dan sonra Magniji oldu. Tarihi kayıtlar onun yaşam tarihini veya Magniji olarak yaptıklarını vermemektedir.

Cheolli Jangseong ya da Kore Seddi, Orta Çağ Kore'si ile batıdaki Çinliler ve kuzeydeki diğer kabileler arasında inşa edilen iki büyük tahkimattan birine atıfta bulunabilir. İlki, Kore'nin Üç Krallığından biri olan Goguryeo tarafından 7. yüzyılda inşa edilen bir askeri garnizon ağıdır. Bunlar şimdi Kuzeydoğu Çin'de yer almaktadır. İkincisi ise 11. yüzyılda Kore'nin Goryeo hanedanı tarafından inşa edilen ve şu anda Kuzey Kore'de bulunan bir duvardır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.