İçeriğe atla

Kodeks

Dîvânî el yazması

Kodeks (Latince: codex, çoğul codices) bir dizi kağıt, parşömen ya da papirüs gibi yazılabilir materyallerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan kitap. Günümüzde el ile yazılan kodekslere el yazması da denilmektedir.

Kodeks kelimesi, "ağaç gövdesi", "tahta blok" veya "kitap" anlamına gelen Latince caudex kelimesinden gelir. Kodeks, icat edilmesiyle birlikte hızlıca parşömen kaydırmanın yerini almaya başlamıştır.

Eczacılıkta tedavi edici etkisi kesin olarak kabul edilen ilaçların formüllerini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, tanınma reaksiyonlarını, saflık kontrollerini, miktar tayinlerini ve saklama koşullarını içeren resmi kuruluş tarafından onaylı başvuru kaynağı anlamına gelir.[1]

Kaynakça

  1. ^ "KODEKS Nedir? TDK Sözlük Anlamı". kelimeler.gen.tr. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Codex Cumanicus</span> el yazması

Codex Cumanicus, Karadeniz’in kuzeyindeki Kıpçak Türkleri (Kumanlar), İtalyanlar ve Almanlar tarafından 14. yüzyılda derlenmiş iki bölümlük bir eserdir. Kumanlar arasında Hristiyanlığı yaymaya yönelik Katolik misyonerler tarafından “Codex Cumanicus” isminde Türk dilinde bir rehber ve ilmihal olarak geliştirilmiştir.

Sayılar veya Çölde Sayım; Tanah ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın dördüncü kitabı. Toplam 36 baptan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Pedanios Dioskurides</span>

Dioscorides Pedanius (40-90), Roma İmparatorluğu zamanında yaşamış, Anadolu'da Kilikia Bölgesi'nde bugün Adana'ya yakın olan, Anazarboslu'dur (Anazarva). Hekim ve farmakoloji bilgini. Osmanlı dönemi kitaplarında adı Skoridos olarak geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna cümleciği</span>

Comma Johanneum ya da Yuhanna cümleciği Eski Yunan edebiyatında toplam sekiz heceden uzun olmayan ibarelere κόμμα denirdi. Komma, özne ve yüklemden oluşan kısa bir cümledir. Comma Johanneum 1. Yuhanna Mektubu'nda bulunan sahte bir pasajdır.

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna'nın Gizli Kitabı</span> Hristiyanlar tarafından kutsal yazı olarak kabul edilmemiş incil

Yuhanna'nın Gizli Kitabı ya da Yuhanna Apokrifi, Nag Hammadi kütüphanesinde 3 farklı versiyonu ele geçen, içerisinde yaratılış mitinin yanı sıra kötülüğün kaynağı ve kötü alemden semavi aleme nasıl yükselinebileceği sorununa cevap arayan gnostik bir metindir. Nag Hammadi'de keşfedilmesinden önce 19. yüzyılda ele geçen, milattan sonra 5. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen ve Berlin'e getirilen ve bu nedenle Berlin Kodeksi olarak da bilinen kodekste de aynı metnin kısa bir versiyonu bulunmaktadır. Ancak MS 180'li yıllarda İreneyus'un heretiklere karşı yazdığı metinlerde bu metne atıfta bulunması nedeniyle, daha erken bir tarihte kaleme alındığı, ancak zamanla geliştirildiği düşünülmektedir.

Nag Hammadi Kütüphanesi 1945'te Yukarı Mısır'da Nag Hammadi kasabası yakınlarında keşfedilen erken Hristiyan ve Gnostik metinlerin bir koleksiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Chester Beatty Papirüsleri</span> Antik papirüs elyazmaları

Chester Beatty Papirüsleri, ekseriyetle Kitab-ı Mukaddes'ten parçalar içeren Yunanca kaleme alınmış bir grup antik papirüstür. Toplamda 15 farklı el yazması içeren papirüslerin 13'ü Kutsal Kitap'a ait içeriğe sahipken geriye kalan iki son el yazması apokrif kitaplardan parçalar ile Melito'nun bir vaazını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Muratori Kanonu</span> Yeni Ahit kitaplarının listelendiği antik bir metin

Muratori Kanonu Yeni Ahit'e ait olan kitapların en eski bir Hristiyan listesidir. Bu kodeksin başlangıç ve son sayfaları kaybolduğu için Muratori Fragmanı adı altında da tanınır. Muhtemelen 8. yüzyılda Latince yazılmış olan bu rehber, adını keşfeden arşivci Lodovico Antonio Muratori'den almıştır. Fragman bugün Milano'daki Ambrosiana Kütüphanesinde saklanır.

<span class="mw-page-title-main">Codex Boreelianus</span> el yazması

Codex Boreelianus veya tam adıyla Codex Boreelianus Rheno-Trajectinus, Gregory-Aland numaralandırmasında F e veya 09, von Soden numaralandırmasında ε 86 ile belirtilen Yunanca İncil'in 9. yüzyıla ait bir el yazmasıdır. Parşömen üzerine yazılmış olan el yazması, çoğu 1751 ile 1830 arasında ortaya çıkan boşluklarla doludur. Kodeksin adı, onu Doğu'dan getiren Johannes Boreel'in (1577–1629) ardından Boreelianus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs Rylands 457</span> el yazması

Papirüs 52, Yunanca Kutsal Yazıların en eski el yazmasıdır. Bu papirüs Yuhanna Fragmanı ya da Papirüs Rylands 457 adları altında da tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 74</span>

Papirüs 74 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Papirüs Bodmer XVII adı altında da tanınır. Elçilerin İşleri'nden ve Yakup, Petrus, Yuhanna ve Yahuda'nın mektuplarından birçok ayeti içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oxyrhynchus Papirüsleri</span>

Oxyrhynchus Papirüsleri, arkeologlar tarafından 19. yüzyılın sonunda Mısır'daki tarihi Oxyrhynchus bölgesi yakınlarındaki eski bir çöplükte bulunan papirüs üzerine yazılmış el yazmalarıdır. Bu geniş papirüs koleksiyonu, antik Yunanca ve Latince binlerce belge, mektup ve edebi eser içermektedir. Ayrıca bazı parşömen el yazmaları ve kağıt üzerinde daha yeni Arapça el yazmaları da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 22</span>

Papirüs 22 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazmasının Grekçe metni Yuhanna İncili'nin birkaç ayeti içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 16</span>

Papirüs 16 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazmasının Grekçe metni Filipililer Mektubu'nun birkaç ayeti içermektedir. Bu el yazması Oxyrhynchus Papirüsler koleksiyonuna aittir.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 17</span>

Papirüs 17 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazmasının Grekçe metni İbraniler Mektubu'nun birkaç ayeti içermektedir. Bu el yazması Oxyrhynchus Papirüsler koleksiyonuna aittir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'in Metin Tarihi</span>

Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.

<span class="mw-page-title-main">İviron Manastırı</span>

İviron Manastırı, Yunanistan'ın kuzeyinde Aynaroz'da bulunan bir tarihi Gürcü, Doğu Ortodoks manastırıdır.

Silo Dua Kitabı, kağıt üzerinde Avrupa'da oluşturulmuş bilinen en eski belgedir; 1080 AD öncesine tarihlenmektedir. El yazması, quarto üzerine yazılmıştır; 1'den 37'ye kadar olan folyolar kağıt, diğerleri parşömen üzerinde olmak üzere 157 yapraktan oluşmaktadır. Kesin olarak söylemek gerekirse, tam bir dua kitabı değildir: Kısa bir açıklama olarak tanımlanmıştır. Ayrıca Liber Mysticus veya Breviarum gothicum olarak da tanımlanabilir.

Lorenzo Kütüphanesi, İtalya'nın Floransa kentinde bulunan ve 11.000'den fazla el yazması ve 4.500 erken dönem basılmış kitap içeren tarihi bir kütüphanedir. Medici ailesinden papa VII. Clemens'in himayesinde Basilica di San Lorenzo di Firenze'nin bir manastırında inşa edilen kütüphane, Medici'lerin artık sadece tüccar değil, aynı zamanda entelektüel ve dini toplumun üyeleri olduğunu vurgulamak amacıyla inşa edildi. Kütüphane Medici ailesinin özel koleksiyonuna ait el yazmaları ve kitapları içermektedir. Kütüphane binası, Michelangelo tarafından tasarlanan mimarisiyle ünlüdür ve Maniyerizmin bir örneğidir.