İçeriğe atla

Koca Balkan Dağları

Koca Balkan Dağları
Dağda bulunan bir şelale
İskar Nehri ve İskar Vadisi

Koca Balkan Dağları ya da İngilizcede yaygın olan kullanımıyla Balkan Dağları (BulgarcaСтара Планина Stara Planina), Bulgaristan'ı kuzeybatıdan doğuya, ortasından bölen, 600 kilometre civarında bir dağ sırasıdır.[1] En yüksek yeri Botev'dir (2.376 m).[1] Ünlü Şipka Geçidi ve savaşları burada yapılmıştır.[1]

Balkan Sıradağları (Kısaca Balkan), Güney Avrupa'da bulunan kıvrımlı sıradağlardır. Asıl tarak kısmı bugünkü Bulgaristan'dadır.

Dağın kapladığı bölgede doğa parkı olarak dört millî park kurulmuştur. Bunlar; Sinite Kamani, Balgarka, Wratschanski Balkan ve Stranina Planina'dır. Ayrıca bitkiler ve canlıların (flora ve faunanın) korunabilmesi için birçok doğal alan bulunmaktadır.

Etimoloji

Antik çağlarda Balkan Dağları "Hemus", Bulgarca, "XeMyc", Yunanca "Aimoç", Trakyaca, "Haimos" ve Latince "Haemus" olarak adlandırılmıştır.

Balkan kelimesi Türkçeden gelmektedir ve çok ağaçlı, çalı çırpılı veya çok ormanlı dağlar, bataklık anlamını taşımaktadır.

Bununla birlikte Türkmenistan'da, Büyük Balkan (Uly Balkan) olarak adlandırılmış bir sıradağ zinciri olup başkenti Balkanabat olan bir bölge (provins) de bulunmaktadır.

Coğrafya

Konum ve Bölümler

Balkan sıradağları 600 kilometre uzunluğunda olup, Balkan Yarımadası'nın kuzey kenarında doğu-batı yönünde aşağı Tuna Nehri'nin düzlemlerine doğru ilerlemektedir. Sıradağ Trakya arazisinin doğal kuzey sınırını teşkil etmektedir. Yuvarlatılmış dağlık görünümü ile bu sıradağ güneye doğru dik olarak alçalır ve birçok geçitlere sahiptir, bu geçitlerden en önemli olanları Şipka Geçiti ile Devlet (Republik) Geçiti'dir. Ayrıca birçok yarma vadiler tarafından kesilir, bu vadilerden en kayda değer olanı Iskar Vadisi'dir. En yüksek tepesi 2376 metredir.

Dağlık alan batıdan doğuya doğru üç bölüme ayrılır: Batı Balkan, Orta Balkan (Yüksek Balkan) ve Doğu Balkan (Küçük Balkan). Benzer şekilde kuzeyden güneye doğru da üç bölüme ayrılır: Ön Balkan (Pred-Balkan), Asıl Tarak (Sırt) ve Alt-Balkan (Pod-Balkan). Batıda 2169 metreye kadar yükselen Batı Balkan Sırbistan ile Bulgaristan arasındaki doğal sınırı oluşturur. Orta Balkanların batı sınırı Iskar Yarması veya Arabakonak Geçiti ile işaretlenmiştir ve Doğu (Küçük) Balkan, Wratnik Geçiti'nde başlar.

Kaynakça

  1. ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alpler</span> Orta Avrupada yer alan bir sıradağ

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Munzur Dağları</span>

Munzur Dağları yahut Mercan sıradağları, Yukarı Fırat bölgesinde, Doğu Anadolu Bölgesi'nin batısındadır. Torosların uzantısı olup kalkerli, dişli kütledir. Yerleşim olarak Tunceli ile Erzincan arasındaki platoda 130 km uzunlukta batıdan doğuya Avcı Dağları'na uzanır. Yüksekliği 3,300 m'yi geçer. Yaşı 5 milyon yıldır. Üzerinde buzul gölleri, meşe ormanları, yabani türde çeşitli hayvanlar, sayısız bitki ve çiçek türleri, akarsular, dereler, yaylalar, alabalık gölleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya</span> Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asyanın sınırında bulunan bölge

Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rodop Dağları</span> Sıradağ

Rodop Dağları veya Rodoplar, Balkanlar’da bulunan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Nur Dağları</span> Kahramanmaraş ile Hatay arasında uzanan dağ silsilesi

Nur Dağları, Gâvur Dağları ya da Amanos Dağları, Kahramanmaraş'taki Sır Baraj Gölü’nden başlayıp Hatay ilinin Samandağ kıyılarına doğru uzanan 175 km uzunlukta dağ silsilesidir. Çoğunluğu, Doğu Karadeniz'dekilere benzer nemli ve gür ormanlarla kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa coğrafyası</span> Avrupanın fiziksel kara kütlesinin tanımı

Avrupa geleneksel olarak Dünya'daki 7 kıtadan biri olarak düşünülmektedir. Oysa Avrupa ve Asya coğrafi açıdan birbirleriyle bağlantılı kıtalardır ve bazen Avrasya adı altında anılırlar. Avrupa'nın geleneksel tanımına göre Ural Dağları Avrupa'nın doğudaki sınırını oluştururlar. Güneydoğu'daki sınırını Ural Nehri oluşturur. Sınır Hazar denizi, Kafkas Dağlarının zirveleri boyunca devam eder, Karadeniz, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı'yla belirlenir. Akdeniz Avrupa'nın güney sınırını, Atlas Okyanusu ise batı sınırını belirler. İzlanda Avrupa'dan çok Kuzey Amerika'ya yakın olmakla birlikte Avrupa'nın bir parçası olarak sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kargapazarı Dağları</span>

Kargapazarı Dağları Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Erzurum sınırlarındaki sıradağlardır. 8–10 km genişliğe, 30–35 km uzunluğa sahip dağın en yüksek yeri 3288 m'dir. Pasinler, Oltu, Narman, Tortum, Yakutiye topraklarında, KD–GB doğrultusunda uzanır.

Dumanlı Dağlar, J. R. R. Tolkien'in kurguladığı Orta Dünya evrenindeki bir dağdır.

<span class="mw-page-title-main">Köroğlu Dağları</span>

Köroğlu Dağları, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kısmında yer alan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">El Nusayriye Dağları</span>

El Nusayriye Dağları ya da Al-Nusayriye Dağları, Al-Alavi veya El Alevi Dağları adıyla da bilinir ve her iki isimde bölgede geleneksel olarak yaşayan Alevilere ithafen verilmiştir. Suriye'deki resmi adıylaysa Sahil Sıradağları,, Suriye'nin batı kesiminde, kuzeyden, güneye doğru uzanan, Akdeniz'in Suriye kıyısına paralel olan sıradağlardır. Eskiden Barglyus, Haşhaşinlerin kontrolündeyken Jabal Bahra ismiyle de bilinirdi.

Balkanlar'daki dağlar, bölgenin adı olan Balkanlar'ın adının anlamından anlaşıldığı şekilde bölgenin genelinde yer alır. Balkanlar sözü Türk Dil Kurumu tarafından “öz. a. Hırvatistan, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Slovenya, Arnavutluk, Makedonya, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve Trakya'yı içine alan bölge” şeklinde belirtilir. Kelimenin yapısında yer alan Balkan sözünün, “sarp ve ormanlık sıradağ; sık ormanla kaplı dağ; yığın, küme; sazlık, bataklık” gibi anlamları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)</span>

Sierra Nevada Sıradağları ) batı ABD'de "Kaliforniya Merkez Vadisi " ile "Havza ve Sıradağlar Jeolojik Bölgesi " arasında bulunan bir sıradağlar sistemidir. Bu sıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yüksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en önemli ve büyük kısmı Kaliforniya eyaletinde bulunmaktadır; ama birçok coğrafyacı bu sıradağlara eklenmiş olarak Nevada eyaletine uzanan Carson Sıradağları'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Blue Ridge Dağları</span>

Blue Ridge Dağları, ABD'nin doğusunda bulunan bir sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre Alpleri</span>

Geleneksel olarak İsviçre Alpleri olarak anılan İsviçre Alp bölgesi, ülkenin önemli doğal bir özelliğini temsil etmektedir ve İsviçre Platosu ve İsviçre'nin üç ana fizyografik bölgesinden biri olan Jura Dağları'nın İsviçre kısmından oluşmaktadır. İsviçre Alpleri bazen Merkez Alpler olarak adlandırılan bir alanı kaplayarak hem Batı Alpleri'ne hem de Doğu Alpleri'ne kadar uzanır. Bern Alpleri'nden Appenzell Alpleri'ne kadar olan kuzey siradağları tamamen İsviçre'de bulunurken, Mont Blanc sıradağlarından Bernina sıradağlarına kadar uzanan güney menzilleri Fransa, İtalya, Avusturya ve Lihtenştayn gibi diğer ülkelerle paylaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Bulgaristan</span>

Büyük Bulgaristan, tarihi bir ulusal devlet ve Makedonya, Trakya, Dobruca ve Mezya'nın çoğunu içerecek modern bir Bulgar irredentist milliyetçi hareketle ilişkili bölgeyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Şipka Geçidi</span>

Şipka Geçidi Bulgaristan'daki Balkan Dağları'ndan geçen manzaralı bir dağ geçididir. Eski Zağra eyaleti ile Gabrovo eyaleti arasındaki sınırı belirliyor. Geçiş, Gabrovo ve Kazanlık kasabalarını birbirine bağlar. Geçiş, Bulgarka Doğa Parkı'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan coğrafyası</span>

Türkmenistan, Orta Asya'da karayla çevrili bir ülkedir ve batıda Hazar Denizi, güneyde İran ve Afganistan, kuzeydoğuda Özbekistan ve kuzeybatıda Kazakistan ile komşudur. 1991'in sonunda Sovyet sonrası devletlerin çoğu tarafından oluşturulan gevşek federasyon olan Bağımsız Devletler Topluluğu'nun (BDT) en güneydeki cumhuriyetidir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan coğrafyası</span>

Bulgaristan coğrafyası, Bulgaristan'nın coğrafi özelliklerini tanımlar. Bulgaristan, Tuna Nehrinin güneyinde tamamı Balkan Yarımadasında bulunan ve Karadeniz'e kıyısı olan bir Güneydoğu Avrupa devletidir. Kuzey'de Romanya ile 605 km'lik sınırı vardır. Bu sınırın büyük bölümünü Tuna Nehri oluşturur. Batı'da Sırbistan (344 km) ve Kuzey Makedonya (162 km) ile sınır komşusudur. Güney'de Yunanistan (472 km) ikinci en uzun sınır komşudur. Güneydoğu'da Türkiye (223 km) ile ve Doğu'da Karadeniz ile çevrilidir. Tarihsel olarak Mezya, Trakya ve Makedonya bölgelerini kapsar. Günümüzde Doğu-Batı doğrultusunda uzanan Balkan Dağları, ülkeyi Kuzey Bulgaristan ve Güney Bulgaristan olmak üzere 2'ye böler.

<span class="mw-page-title-main">Suriye coğrafyası</span> Suriyenin coğrafi özellikleri

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Cengiztau</span> Kazakistanda bir sıradağ

Cengiztau Kazakistan'ın Abay Eyaletinde bulunan bir sıradağıdır.