İçeriğe atla

Koşucu kuş türleri listesi

Koşucu kuşlar (Palaeognathae), Gondvana kökenli Afrika, Güney Amerika, Yeni Gine, Avustralya ve Yeni Zealanda'da dağılmış kuş türlerinden oluşan bir kladdır. Deve kuşları, nandular, kiviler, tepeli devekuşları, emular ve tinamular gibi 50'den fazla yaşayan türü içerir. Neognathae grubu ile birlikte modern kuşların iki ana kladını oluşturur.[1][2][3][4] Listede soyu tükenmiş türler için Mikko's Phylogeny Archive,[5] Paleofile.com[6] ve Brodkob[7] kaynakları kullanılmıştır.

Filogenetik

John Boyd'un çalışmasından oluşturulmuş filogeni haritası[8]

Paleognathae
Struthionimorphae
Struthioniformes
Struthionidae

Struthio Linnaeus 1758 (deve kuşları)

 
 
 
Notopalaeognathae
 
 
Rheimorphae
Rheiformes
Rheidae

Rhea Brisson 1760 (nandular)

 
 
 
Novaeratitae
Casuariiformes
Casuariidae
 

Dromaius Vieillot 1816 (emus)

 
 

Casuarius Brisson 1760 (tepeli deve kuşları)

 
 
 
 
Apterygiformes
Apterygidae

Apteryx Shaw 1813 (kiviler)

 
 
†Aepyornithiformes
 

†Aepyornithidae (Bonaparte 1853) (fil kuşları)

 
 
 
 
 
Tinamomorphae
†Dinornithiformes
 
†Megalapteryidae

†Megalapteryx Haast 1886 (yayla moası)

 
†Dinornithidae

†Dinornis Owen 1843 (dev moalar)

 
 
†Emeidae
 

†Pachyornis Lydekker 1891

 
 
 

†Anomalopteryx Reichenbach 1853 (bush moa)

 
 
 

†Emeus Reichenbach 1853

 
 

†Euryapteryx Haast 1874

 
 
 
 
 
 
†Lithornithiformes
 

†Lithornithidae Houde 1988

 
 
Tinamiformes
Tinamidae
Tinaminae
 

Nothocercus Bonaparte 1846

 
 
 

Tinamus Hermann 1783

 
 

Crypturellus Brabourne & Chubb 1914

 
 
 
Nothurinae
 
 

Tinamotis Vigors 1837

 
 

Eudromia Geoffroy 1832

 
 
 
 

Rhynchotus von Spix 1825

 
 
 

Nothoprocta Sclater & Salvin 1873

 
 
 

Taoniscus Gloger 1841

 
 

Nothura Wagler 1827

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Türler

Takım Struthioniformes

Takım Rheiformes

  • Familya †Opistodactylidae Ameghino 1895
    • Cins †Opisthodactylus Ameghino 1895
      • †Opisthodactylus horacioperezi Agnolin & Chafrat 2015
      • †Opisthodactylus patagonicus Ameghino 1895
      • †Opisthodactylus kirchneri Noriega et al. 2017
  • Familya Rheidae Bonaparte 1853 (Nandular)
    • Cins †Heterorhea Rovereto 1914
      • †Heterorhea dabbenei Rovereto 1914
    • Cins †Hinasuri Tambussi 1995
      • †Hinasuri nehuensis Tambussi 1995
    • Cins †Protorhea Moreno & Mercerat 1891
      • †Protorhea azarae Moreno & Mercerat 1891
    • Cins Rhea Brisson 1760
      • ?†Rhea anchorenense (Ameghino & Rusconi 1932)
      • ?†Rhea fossilis Moreno & Mercerat 1891
      • ?†Rhea mesopotamica (Agnolín & Noriega 2012)
      • ?†Rhea subpampeana Moreno & Mercerat 1891
      • Rhea americana (Linnaeus 1758) Brisson 1760 (bayağı nandu)
        • R. a. americana (Linnaeus 1758) (Amerika nandusu)
        • R. a. intermedia Rothschild & Chubb 1914
        • R. a. albescens (Lynch & Holmberg 1878) (Arjantin nandusu)
        • R. a. nobilis Brodkorb 1939
        • R. a. araneipes Brodkorb 1938
      • Rhea pennata d'Orbigny 1834 (Darwin nandusu)
        • R. p. pennata d'Orbigny 1834
        • R. p. garleppi (Chubb 1913)
        • R. p. tarapacensis (Chubb 1913)

Takım Casuariiformes

  • Familya Casuariidae Kaup 1847 (tepeli deve kuşları & emular)
    • Cins Casuarius Brisson 1760
      • Casuarius bennetti Gould 1857 (cüce tepeli deve kuşu)
        • C. b. bennetti Gould 1857
        • C. b. westermanni (Sclater 1874)
      • Casuarius casuarius (Linnaeus 1758) Brisson 1760 (güney tepeli deve kuşu)
      • †Casuarius lydekkeri Rothschild 1911 (Pygmy tepeli deve kuşu)
      • Casuarius unappendiculatus Blyth 1860 (Kuzey tepeli deve kuşu)
    • Cins †Diogenornis de Alvarenga 1983
      • †Diogenornis fragilis de Alvarenga 1983
    • Cins †Emuarius Boles 1992 (Emu-tepeli deve kuşu)
      • †Emuarius guljaruba Boles 2001
      • †Emuarius gidju (Patterson & Rich 1987) Boles 1992
    • Cins Dromaius Vieillot 1816 (emular)
      • Dromaius novaehollandiae (Latham 1790) Vieillot 1816
        • D. n. novaehollandiae (Latham 1790) Vieillot 1816 (anakara emusu)
        • †D. n. baudinianus Parker 1984 (Kanguru adası emusı)
        • †D. n. diemenensis (Jennings 1827) Le Souef 1907 (Tazmanya emusu)
        • †D. n. minor Spencer 1906 (Kral adası emusu)
      • †Dromaius ocypus (Miller 1963)
      • †Dromaius arleyekweke (Yates & Worthy 2019)

Takım Apterygiformes

  • Familya Apterygidae Gray 1840 (kiviler)
    • Cins †Proapteryx Worthy et al. 2013
      • †Proapteryx micromeros Worthy et al. 2013
    • Cins Apteryx Shaw 1813
      • Apteryx australis Shaw 1813 (tokoeka)
        • A. a. lawryi (Rothschild 1893) (Stewart adası tokoeka)
        • A. a. australis Shaw 1813 (Fiordland/Haast tokoeka)
      • Apteryx haastii Potts 1872 (Büyük benekli kivi)
      • Apteryx mantelli Bartlett 1852 (Kuzey Adası kahve rengi kivisi)
      • Apteryx owenii Gould 1847 (küçük benekli kivi)
        • †A. o. iredelai (Mathews 1935) (Kuzey Adası küçük benekli kivi)
        • A. o. owenii Gould 1847 (Güney Adası küçük benekli kivi)
      • Apteryx rowi Tennyson et al. 2003 (Ōkārito)

Takım †Aepyornithiformes

  • Familya †Aepyornithidae Bonaparte 1853 (Fil kuşları)
    • Cins †Aepyornis St. Hilaire 1850
      • †Aepyornis gracilis Monnier 1913 (zayıf fil kuşu)
      • †Aepyornis hildebrandti Burckhardt 1893 (Hildebrandt fil kuşu)
      • †Aepyornis maximus St. Hilaire 1851
      • †Aepyornis medius Milne-Edwards & Grandidier 1866 (ortanca/büyük fil kuşu)
    • Cins †Mullerornis Milne-Edwards & Grandidier 1894
      • †Mullerornis agilis Milne-Edwards & Grandidier 1894 (agile/coastal fil kuşu)
      • †Mullerornis betsilei Milne-Edwards & Grandidier 1894 (Betsile fil kuşu)
      • ?†Mullerornis grandis Lamberton 1934
      • †Mullerornis rudis Milne-Edwards & Grandidier 1894 (iri fil kuşu)
    • Cins †Vorombe (Andrews 1894) Hansford and Turvey 2018

Takım †Dinornithiformes

  • Familya †Dinornithidae Owen 1843
  • Familya †Megalapteryidae
    • Cins †Megalapteryx Haast 1886
      • †Megalapteryx didinus (Owen 1883) Haast 1886 (yayla moası)
  • Familya †Emeidae Bonaparte 1854 (lesser moas)
    • Cins †Anomalopteryx Reichenbach 1853
      • †Anomalopteryx didiformis (Owen 1844) Reichenbach 1853 (çalı moası)
    • Cins †Emeus Reichenbach 1853
      • †Emeus crassus (Owen 1846) Reichenbach 1853 non Parker 1895 (doğulu moa)
    • Cins †Euryapteryx Haast 1874 (geniş gagalı moalar)
      • †Euryapteryx curtus (Owen 1846)
      • †Euryapteryx gravis (Owen 1870) Haast 1874 (sahil moası)
    • Cins †Pachyornis Lydekker 1891 (stout moas)
      • †Pachyornis australis Oliver 1949 (tepeli moa)
      • †Pachyornis elephantopus (Owen 1856) Lydekker 1891 non Cracraft 1976 (ağır ayaklı moa)
      • †Pachyornis geranoides (Owen 1848) Worthy 2005 (Mantell moası)

Takım †Lithornithiformes

  • Familya †Lithornithidae Houde 1988 (sahte tinamular)
    • Cins †Calciavis Nesbitt & Clarke 2016
      • †Calciavis grandei Nesbitt & Clarke 2016
    • Cins †Fissuravis Mayr 2007
      • †Fissuravis weigelti Mayr 2007
    • Cins †Lithornis Owen 1840
      • †Lithornis celetius Houde 1988
      • †Lithornis hookeri Harrison 1984
      • †Lithornis nasi Harrison 1984
      • †Lithornis plebius Houde 1988
      • †Lithornis promiscuus Houde 1988
      • †Lithornis vulturinus Owen 1840
    • Cins †Paracathartes Harrison 1979
      • †Paracathartes howardae Harrison 1979
    • Cins †Pseudocrypturus Houde 1988
      • †Pseudocrypturus cercanaxius Houde 1988

Takım Tinamiformes

  • Familya Tinamidae Gray 1840 (tinamular)
    • Cins †Roveretornis Brodkorb 1961
    • Cins †Querandiornis Rusconi 1958
      • †Querandiornis romani Rusconi 1958
    • SubFamilya Tinaminae (forest tinamular)
      • Cins Crypturellus Brabourne & Chubb 1914 (kahverengi tinamular)
        • †Crypturellus reai Chandler 2012
        • Crypturellus atrocapillus (Tschudi 1844)
          • C. a. atrocapillus (Tschudi 1844)
          • C. a. garleppi (von Berlepsch 1892)
        • Crypturellus bartletti (Sclater & Salvin 1873) (Bartlett tinamusu)
        • Crypturellus berlepschi (Rothschild 1897) (Berlepsch tinamusu)
        • Crypturellus boucardi (Sclater 1860)
          • C. b. boucardi (Sclater 1860)
          • C. b. costaricensis (Dwight & Griscom 1924)
        • Crypturellus brevirostris (Pelzeln 1863)
        • Crypturellus casiquiare (Chapman 1929)
        • Crypturellus cinereus (Gmelin 1789)
        • Crypturellus cinnamomeus (Lesson 1842)
          • C. c. occidentalis (Salvadori 1895)
          • C. c. cinnamomeus (Lesson 1842)
          • C. c. delatrii (Bonaparte 1854)
          • C. c. goldmani (Nelson 1901)
          • C. c. mexicanus (Salvadori 1895)
          • C. c. praepes (Bangs & Peters 1927)
          • C. c. sallaei (Bonaparte 1856)
          • C. c. soconuscensis Brodkorb 1939
          • C. c. vicinior Conover 1933
        • Crypturellus duidae Zimmer 1938
        • Crypturellus erythropus (Pelzeln 1863)
          • C. e. columbianus (Salvadori 1895)
          • C. e. cursitans Wetmore & Phelps 1946
          • C. e. erythropus (Pelzeln 1863)
          • C. e. idoneus (Todd 1919)
          • C. e. margaritae Phelps & Phelps 1948
          • †C. e. saltuarius Wetmore 1950
          • C. e. spencei (Brabourne & Chubb 1914)
        • Crypturellus kerriae (Chapman 1915)
        • Crypturellus noctivagus (zu Wied-Neuwied 1820)
          • C. n. zabele (von Spix 1825)
          • C. n. noctivagus (zu Wied-Neuwied 1820)
        • Crypturellus obsoletus (Temminck 1815) (kahverengi tinamu)
          • C. o. castaneus (Sclater 1858)
          • C. o. cerviniventris (Sclater & Salvin 1873)
          • C. o. griseiventris (Salvadori 1895)
          • C. o. hypochrceus (Miranda-Ribeiro 1938)
          • C. o. knoxi Phelps 1976
          • C. o. obsoletus (Temminck 1815)
          • C. o. ochraceiventris (Stolzmann 1926)
          • C. o. punensis (Chubb 1917)
          • C. o. traylori Blake 1961
        • Crypturellus parvirostris (Wagler 1827)
        • Crypturellus ptaritepui Zimmer & Phelps 1945
        • Crypturellus soui (Hermann 1783)
          • C. s. albigularis (Brabourne & Chubb 1914)
          • C. s. andrei (Brabourne & Chubb 1914)
          • C. s. capnodes Wetmore 1963
          • C. s. caquetae (Chapman 1915)
          • C. s. caucae (Chapman 1912)
          • C. s. harterti (Brabourne & Chubb 1914)
          • C. s. inconspicuus Carriker 1935
          • C. s. meserythrus (Sclater 1860)
          • C. s. modestus (Cabanis 1869)
          • C. s. mustelinus (Bangs 1905)
          • C. s. nigriceps (Chapman 1923)
          • C. s. panamensis (Carriker 1910)
          • C. s. poliocephalu (Aldrich 1937)
          • C. s. soui (Hermann 1783)
        • Crypturellus strigulosus (Temminck 1815)
        • Crypturellus tataupa (Temminck 1815)
          • C. t. inops Bangs & Noble 1918
          • C. t. lepidotus (Swainson 1837)
          • C. t. peruvianus (Cory 1915)
          • C. t. tataupa (Temminck 1815)
        • Crypturellus transfasciatus (Sclater & Salvin 1878)
        • Crypturellus undulatus (Temminck 1815)
          • C. u. adspersus (Temminck 1815)
          • C. u. manapiare Phelps & Phelps 1952
          • C. u. simplex (Salvadori 1895)
          • C. u. undulatus (Temminck 1815)
          • C. u. vermiculatus (Temminck 1825)
          • C. u. yaputa (von Spix 1825)
        • Crypturellus variegatus (Gmelin 1789)
      • Cins Tinamus Hermann 1783
        • Tinamus guttatus Pelzeln 1863
        • Tinamus major (Gmelin 1789)
          • T. m. brunneiventris Aldrich 1937
          • T. m. castaneiceps Salvadori 1895
          • T. m. fuscipennis Salvadori 1895
          • T. m. latifrons Salvadori 1895
          • T. m. major (Gmelin 1789)
          • T. m. olivascens Conover 1937
          • T. m. percautus van Tyne 1935
          • T. m. peruvianus Bonaparte 1856
          • T. m. robustus Sclater & Salvin 1868
          • T. m. saturatus Griscom 1929
          • T. m. serratus (von Spix 1825)
          • T. m. zuliensis Osgood & Conover 1922
        • Tinamus osgoodi Conover 1949 (siyah tinamu)
          • T. o. hershkovitzi Blake 1953
          • T. o. osgoodi Conover 1949
        • Tinamus solitarius (Vieillot 1819) (solitary tinamu)
        • Tinamus tao Temminck 1815 (tao)
          • T. t. kleei (Tschudi 1843)
          • T. t. larensis Phelps & Phelps 1949
          • T. t. septentrionalis Brabourne & Chubb 1913
          • T. t. tao Temminck 1815
      • Cins Nothocercus Bonaparte 1846
        • Nothocercus bonapartei (Gray 1867)
          • N. b. frantzii subspecies-group
            • N. b. frantzii (Lawrence 1868)
          • N. b. bonapartei subspecies-group
            • N. b. bonapartei (Gray 1867)
            • N. b. discrepans Friedmann 1947
            • N. b. intercedens Salvadori 1895
            • N. b. plumbeiceps Lonnberg & Rendahl 1922
        • Nothocercus julius (Bonaparte 1854)
        • Nothocercus nigrocapillus (Gray 1867)
          • N. n. cadwaladeri Carriker 1933
          • N. n. nigrocapillus (Gray 1867)
    • Alt-Familya Nothurinae
      • Cins Eudromia Saint-Hilaire 1832
        • †Eudromia intermedia (Rovereto 1914)
        • †Eudromia olsoni Tambussi & Tonni 1985
        • Eudromia elegans Saint-Hilaire 1832
          • E. e. albida (Wetmore 1921)
          • E. e. devia Conover 1950
          • E. e. elegans Saint-Hilaire 1832
          • E. e. intermedia (Dabbene & Lillo 1913)
          • E. e. magnistriata Olrog 1959
          • E. e. multiguttata Conover 1950
          • E. e. numida Banks 1977
          • E. e. patagonica Conover 1950
          • E. e. riojana Olrog 1959
          • E. e. wetmorei Banks 1977
        • Eudromia formosa (Lillo 1905)
          • E. f. formosa (Lillo 1905)
          • E. f. mira Brodkorb 1938
      • Cins Nothoprocta Sclater & Salvin 1873
        • Nothoprocta cinerascens (Burmeister 1860)
          • N. c. cinerascens (Burmeister 1860)
          • N. c. parvimaculata Olrog 1959
        • Nothoprocta curvirostris Sclater & Salvin 1873
          • N. c. curvirostris Sclater & Salvin 1873
          • N. c. peruviana Taczanowski 1886
        • Nothoprocta ornata (Gray 1867)
          • N. o. branickii Taczanowski 1875
          • N. o. ornata (Gray 1867)
          • N. o. rostrata von Berlepsch 1907
        • Nothoprocta pentlandii (Gray 1867)
          • N. p. ambigua Cory 1915
          • N. p. doeringi Schulz ex Cabanis 1878
          • N. p. fulvescens Berlepsch 1902
          • N. p. mendozae Banks & Bohl 1968
          • N. p. niethammeri Koepcke 1968
          • N. p. oustaleti von Berlepsch & Stolzmann 1901
          • N. p. pentlandii (Gray 1867)
        • Nothoprocta perdicaria (Kittlitz 1830)
          • N. p. perdicaria (Kittlitz 1830)
          • N. p. sanborni Conover 1924
        • Nothoprocta taczanowskii Sclater & Salvin 1875
      • Cins Nothura Wagler 1827 (nothuras)
        • †Nothura paludosa Mercerat 1897
        • †Nothura parvula (Rovereto) Tambussi 1989
        • Nothura boraquira (von Spix 1825)
        • Nothura chacoensis (Conover 1937)
        • Nothura darwinii Gray 1867
          • N. d. agassizii Bangs 1910
          • N. d. boliviana Salvadori 1895
          • N. d. darwinii Gray 1867
          • N. d. peruviana von Berlepsch & Stolzmann 1906
          • N. d. salvadorii Hartert 1909
        • Nothura maculosa (Temminck 1815)
          • N. m. annectens Conover 1950
          • N. m. cearensis Naumberg 1932
          • N. m. maculosa (Temminck 1815)
          • N. m. major (von Spix 1825)
          • N. m. nigroguttata Salvadori 1895
          • N. m. pallida Olrog 1959
          • N. m. paludivaga Conover 1950
          • N. m. submontan Conover 1937
        • Nothura minor (von Spix 1825)
      • Cins Rhynchotus von Spix 1825
        • Rhynchotus maculicollis Gray 1867
        • Rhynchotus rufescens (Temminck 1815) von Spix 1825
          • R. r. catingae Reiser 1905
          • R. r. pallescens Kothe 1907
          • R. r. rufescens (Temminck 1815)
      • Cins Taoniscus Gloger 1841
        • Taoniscus nanus (Temminck 1815) Gloger 1841
      • Cins Tinamotis Vigors 1837
        • Tinamotis ingoufi Oustalet 1890
        • Tinamotis pentlandii Vigors 1837

Bazen dahil edilir

  • †Cins Eremopezus Andrews 1904
    • †Eremopezus eocaenus Andrews 1904
  • †Cins Stromeria Lambrecht 1929
    • †Stromeria fajumensis Lambrecht 1929

Ichnotaxa ve ootaxa

  • †Ageroolithus Vianey-Liaud & Lopez-Martinez 1997 [ootaxa]
    • †Ageroolithus fontllongensis Vianey-Liaud & Lopez-Martinez 1997
  • †Continuoolithus Zelenitsky, Hills & Curri 1996 [ootaxa]
    • †Continuoolithus canadensis Zelenitsky, Hills & Curri 1996
  • †Diamantornis Pickford et al. 1995 [ootaxa]
    • †D. corbetti
    • †D. laini Pickford et al. 1995
    • †D. spaggiarii Senut, Dauphin & Pickford 1998
    • †D. wardi
  • †Gobioolithus Mikhailov 1996 [ootaxa]?
    • †Gobioolithus minor Mikhailov 1996
  • †Incognitoolithus Hirsch, Kihm & Zelenitsky 1997 [ootaxa]?
    • †Incognitoolithus ramotubulus Hirsch, Kihm & Zelenitsky 1997
  • †Namornis Pickford, Senut & Dauphin 1995 [ootaxa]?
    • †N. elimensis Pickford 2014
    • †N. oshanai (Sauer 1966) Pickford, Senut & Dauphin 1995
  • †Porituberoolithus Zelenitsky, Hills & Curri 1996 [ootaxa]
    • †Porituberoolithus warnerensis Zelenitsky, Hills & Curri 1996
  • †Psammornis Andrews 1910 [ootaxa]?
    • †D. rothschildi Andrews 1910
    • †D. lybicus
  • †Tsondabornis Pickford 2014 [ootaxa]
    • †T. minor Pickford 2014
    • †T. psammoides Pickford 2014

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. (1992). Handbook of the Birds of the World. Volume 1: Ostrich to Ducks. Lynx Edicions. ISBN 84-87334-10-5. 
  2. ^ Clements, James (2007). The Clements Checklist of the Birds of the World (6 bas.). Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4501-9. 
  3. ^ IOC World Bird List v6.3 [1] 4 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "IOC Names File Plus 6.3". 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016. 
  4. ^ Çınar, Ümüt (November 2015). "01 → Pᴀʟᴇᴏɢɴᴀᴛʜᴀᴇ : Sᴛʀᴜᴛʜɪᴏɴɪfᴏʀᴍᴇs, Rʜᴇɪfᴏʀᴍᴇs, Cᴀsᴜᴀʀɪɪfᴏʀᴍᴇs, Aᴘᴛᴇʀʏɢɪfᴏʀᴍᴇs, Aᴇᴘʏᴏʀɴɪᴛʜɪfᴏʀᴍᴇs, Dɪɴᴏʀɴɪᴛʜɪfᴏʀᴍᴇs, Lɪᴛʜᴏʀɴɪᴛʜɪfᴏʀᴍᴇs, Tɪɴᴀᴍɪfᴏʀᴍᴇs & Rᴇfᴇʀᴇɴᴄᴇs". English Names of Birds. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015. 
  5. ^ Haaramo, Mikko (2007). "Paleognathia - paleognathous modern birds". Mikko's Phylogeny Archive. 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015. 
  6. ^ "Taxonomic lists- Aves". Paleofile.com (net, info). 11 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015. 
  7. ^ Brodkob, Pierce (1963). "Catalogue of fossil birds 1- Archaeopterygiformes through Ardeiformes". Biological sciences, Bulletin of the Florida State Museum. 7 (4): 180-293. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015. 
  8. ^ Boyd, John (2007). "NEORNITHES: 46 Orders" (PDF). John Boyd's website. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Atmacagiller</span> kuş familyası

Accipitridae veya Atmacagiller, Accipitriformes takımına bağlı yırtıcılardan oluşan bir kuş familyasıdır. Avladıkları orta boy memeliler ve çeşitli böcekler ile beslenirler. Bazıları leşle ve birkaçı meyvelerle de beslenebilir. Tüm kıtalara ve bazıları okyanus ada gruplarına yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Deve kuşu</span>

Struthio camelus veya deve kuşu, Struthio cinsine bağlı Afrika'ya özgü uçamayan bir kuş türüdür. Uzun boynu ve bacakları, yaklaşık 55 km/sa (34 mph) hızla koşması en belirgin ayırt edici özelliğidir. Koşarken kısa sürede 70 km/sa (40 mph), hıza erişebilen tür karadaki en hızlı kuştur. Tür aynı zamanda yaşayan en büyük kuş ve yaşayan en büyük dinozordur. Yaşayan kuşlar arasında en büyük yumurtayı yumurtlar.

<span class="mw-page-title-main">Palaeognathae</span>

Palaeognathae kuşlar sınıfının ana alt sınıflarından birisidir. Struthioniformes, Rheiformes, Tinamiformes, Casuariiformes ve Apterygiformes takımlarını bir araya getirir. Bu alt sınıf içinde yaşayan 60 tür ile 5 familya ve 14 cinsi kapsar. Deve kuşları haricindeki diğer tüm takımlar Notopalaeognathae kladı içinde sınıflandırılır. Deve kuşları ise kendi alt kladlarına sahiptir.

<i>Struthio</i>

Struthio, Struthionidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir. Bu cinste sadece devekuşu türleri yer alır.

<i>Celeus</i>

Celeus, Picinae altfamilyasına sınıflandırılan, Orta ve Güney Amerika'nın tropikal ve subtropikal ormanları ile ağaçlık alanlarında yaşayan bir kuş cinsidir. Cins içinde yaşayan 13 tür bulunur. Bu türlerden Celeus obrieni türünün 2006 yılında yakalanan bir örneğine kadar soyunun tükendiği düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Anatidae</span> kazsılar takımına ait, sulak alanlarda yaşayan kuşları kapsayan bir kuş familyası

Anatidae, Anseriformes takımına bağlı bir kuş familyasıdır. Bu familya üyeleri yüzmeye ve suya dalmaya uyum sağlamışlardır. Ayakları perdeli, değişik şekilde beslenmeye özelleşmiş, gagaları üstten basık olan kuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rallidae</span>

Rallidae, Gruiformes takımına bağlı bir kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pycnonotidae</span> Kuş ailesi

Pycnonotidae, Passeriformes takımına bağlı Afrika'da ve tropikal Asya'da yerleşim gösteren bir kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tinamidae</span>

Tinamidae, Tinamiformes alttakımına bağlı bir hayvan familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Meliphagidae</span>

Meliphagidae ya da Balcıgiller, çoğu Avustralya ve Yeni Gine'de bulunan küçük ve orta boyda kuşlardan ibaret Passeriformes takımına bağlı bir kuş familyasıdır. Bu familyadan kuşlar Yeni Zelanda ile Samoa ve Tonga kadar doğuda olan Pasifik adalarında da yaşarlar. Wallace Çizgisi'nin diğer kanadında Bali'de bir türü bulunur.

Papağansılar, tropikal ve subtropikal bölgelerin büyük bir bölümünde bulunan, Psittaciformes takımını oluşturan, 387 türü günümüzde yaşayan 402 tür kuştur. Takım üç üst familyaya ayrılır: Psittacoidea, Cacatuoidea ve Strigopoidea. Genel olarak pantropikal bir dağılıma sahip olan papağanların bazı türleri Güney yarımkürede ılıman bölgelerde de yaşar. Papağanlarda en büyük çeşitlilik Güney Amerika ve Avustralasya'da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Emeidae</span>

Emeidae ya da Anomalopteryginae, dört cinsin altı türünden oluşan nesli tükenmiş bir Moa familyasıdır. Dev moa olarak bilinen Dinornithidae familyasının daha küçük akrabalarından oluşan bir familya olduğu için "küçük moa" (lesser moa) familyası olarak da adlandırılır. Dinornithiformes takımının bir üyesidir ve koşucu kuşlar alt sınıfındandır. Familya farklı cinsler halinde Yeni Zelanda'nın Kuzey ve Güney Adası'na yayılmıştır. En yaygın cinsi 3 türü bulunan Pachyornis cinsidir. Euryapteryx ve Anomalopteryx cinslerinin tek türü vardır. Emeus cinsi ise doğu moası olarak adlandırılır ve sadece Güney Adası'nın doğusunda rastlanır. Tüm türlerinin soyu yakın zamanda yok olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pullumemeligiller</span> mevcut tüm pangolinleri içeren familya

Pullumemeligiller veya Manidae, Manoidea üst familyasından günümüze ulaşan tek pangolin familyasıdır. Bu aile üç cinsten oluşur, ve soyu tükenmiş Fayum pangolini içerir.

Pachystruthio dmanisensis deve kuşu benzeri soyu tükenmiş bir koşucu kuş türüdür. Struthionidae familyası içindeki Pachystruthio cinsi içinde yer alır ve bayağı deve kuşu ile akrabadır. 450 kiloya ulaşan kütlesi ve 3.5 metrelik uzunluğu ile kuzey yarımkürede yaşamış en büyük kuş türlerindendir. Doğu Avrupa ve Kafkasya'da yaşadı. Oldukça büyük bir vücuda sahip olmasına rağmen iyi bir koşucuydu bu sayede etoburların bulunduğu bölgelerde yaşayabildi. Pleistosen dönemde Karadeniz'in kuzeyinde, Pliyosen dönemde ise Anadolu ve Gürcistan'da yaşamıştır. Kırım'da bulunan ilk fosilden elde edilen bilgilere göre Homo erectus ve modern insan arasındaki bir tür olan Homo georgicus ile aynı dönemde yaşadığı için H. georgicus tarafından bir et kaynağı olarak avlanmış olabilir. Hatta bu türün neslinin tükenmesinde ilkel insanların etkisi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Thamnophilidae</span>

Thamnophilidae, Orta ve Güney Amerika'nın subtropikal ve tropikal kısımlarında Meksika'dan Arjantin'e kadar olan bölgede yaşayan kuşlardan oluşan ve 230'dan fazla türü ile, Passeriformes takımında sınıflandırılan bir kuş familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannidae</span>

Tyrannidae, Kuzey ve Güney Amerika'da yaşayan kuşlardan oluşan, Passeriformes takımında sınıflandırılan bir kuş familyasıdır. Yaklaşık 400'den fazla türü ile dünyada bilinen kuşlar arasında en büyük familya olarak kabul edilir.

<i>Thromidia gigas</i> denizyıldızı türü

Thromidia gigas, Mithrodiidae familyasında sınıflandırılan bir denizyıldızı türüdür.

<i>Dromornis</i>

Dromornis, büyük hatta devasa tarih öncesi kuşların bir cinsidir. Bu türler uçamazlardı, büyük ölçüde küçültülmüş kanat yapılarına sahiplerdi, ancak modern devekuşu veya emuya benzer olarak büyük bacakları vardı. Eğer uzmanlaşmış değilse, ağırlıklı olarak otçul tarayıcılar olması olasıydı. En büyük türün erkeği, Dromornis stirtoni, en uzun ve en ağır kuş için bir adaydır ve bir ihtimal saldırgan bölgesel davranış sergilemiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.