Ayakkabı; ayakların yerle doğrudan temasını keserek yabancı maddelerden ve değişik hava koşullarından koruyan, bunun yanı sıra şıklığı tamamlayan her türlü ayak giyimi'dir. Bot, çizme, sandalet, topuklu, spor ayakkabı, iskarpin gibi pek çok farklı türü vardır. Genelde "taban" adı verilen alt parça ile "saya" denen üst parçadan oluşur. Ayakkabının yer ile temasında dolayı yıprandığı için taban daha dayanıklı ve kalın bir malzeme kullanılarak yapılır. Ayağı saran saya ise deri, kumaş gibi daha ince bir malzemeden yapılır.
Terlik, farklı biçimlerde olabilen, özellikle evde giyilen, arkası açık ayakkabı çeşididir. Kumaş, yün, ipek, ahşap, deri, lastik veya sentetik malzemelerden yapılır.
İskarpin, genelde deri veya deriye benzer malzemeden yapılmış, kauçuk tabanlı, konçsuz, topuklu, klasik ayakkabı.
Nike Total 90, bir Nike spor ayakkabısının markasıdır ve ayakkabı ilk olarak, 2000'de piyasaya çıktı ve özellikle futbol için kullanılmak için tasarlandı. Ürünlerin alanı, çoğunlukla ayakkabılar, şortlar ve çoraplar gibi diğer ürünleri de kapsar. Ayriyetten koruyucu malzeme, çantalar, kaleci eldivenleri ve toplar da vardır. Total 90 giyim kuşamının çoğunluğu, atletik maksatlar için tasarlanır ve teri içine çeken ve malzemenin dışına onu transfer eden çeşitli malzemelerden yapılır. Bundan dolayı o çabukça teri buharlaştırabilir. Havalandıran malzeme genellikle koltukaltları ve boyun alanı gibi teri toplayan alanlardaki gibi tere daha eğilimli yere yerleştirilmiştir.
Vans, kumaş tipi ayakkabıların Güney Kaliforniya merkezli bir imalatçısıdır. BMX ürünlerinde kullanılabilecek ayakkabıları, skateboarding, sörf gibi alanlarda, daha çok gençlere hitap eden ayakkabılar üretmektedir.
Sneaker İngilizcede spor ayakkabı demektir.
Mercurial Vapor Nike tarafından üretilen bir futbol ayakkabısıdır. Bu ayakkabı bilinen en hafif ayakkabıdır ve en son versiyonları ayakkabı başına 90gr gibi bir ağırlığı vardır. Zira bu ayakkabı birçok oyuncunun favorisidir. Özellikle kanat oyuncuları ve forvetlerin oyunlarındaki hızlarında çok önemli bir parçadır. Ayakkabının şimdiki dördüncü versiyonunda sekiz renk çeşidi vardır. Bunlar Portakal Kabuğu, Taş Kömürü/Berrak Mavisi, Spor Kırmızısı, Ananas Yeşili, Siyah/Beyaz Kıvılcımı ve 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası için bir özel yapım olan Kahverengi Deri ve Kristal Mavisi'dir. Bunların haricindeki özel yapımlar Böğürtlen/Beyaz, Marina/Volt ve Ağaç Kavunu/Odun Kömürü, Klasik Odun Kömürü/Portakal'dır.
Platform ayakkabı, tabanı normal ayakkabılardan çok daha yüksek olan ayakkabı. Bazı modellerinde taban ve topuk aynı yükseklikteyken, bazılarında topuk tabandan daha yüksektir. Yüksek topuklu, bot, spor ayakkabı gibi pek çok ayakkabı türünün platform modelleri bulunur. Günümüzde yaygın olarak yüksek topuklu ayakkabılarda kullanılır.
Yelken ayakkabısı genellikle keten ya da deriden yapılan ve iz bırakmayan kauçuk tabana sahip, tekne üzerinde kullanılan ayakkabılardır. Ayakkabı tabanının oluk şekli, ıslak güverte zemininde tutuş sağlaması için açılan yarıklardan oluşur. Yağ ile işlenen deri kısım su geçirgenliğini engellemek için tasarlanmıştır ve ayakkabının dikişleri yüksek dayanıklılığa sahiptir. Yelken ayakkabıları geleneksel olarak çorapsız giyilir.
Sandalet, giyicinin ayağına üst kısmından ve bazen topuğundan kayışlarla tutunan, tabandan oluşan açık tip dışarı ayakkabısı. Sandalet ve diğer ayakkabılar arasındaki fark bazen bulanık da olsa, genel anlayış sandaletin ayağın çoğu üst kısmını, özellikle ayak parmaklarını açık bırakmasıdır.
Tayt bacakları sıkı saran bir pantolon türüdür. Sıklıkla likra, naylon, pamuk ve polyester karışımından yapılsa da yün, ipek ve benzeri diğer malzemelerden de yapılabilirler. Kendi başlarına ya da üzerini örten bir etek, tights ve şortla giyilebilirler.
Şeffaf topuklu ayakkabı, şeffaf bir malzemeden yapılmış topuklu ayakkabılardır.
Kedi topuk ayakkabı kısa topuklu ayakkabılardır.
Bale ayakkabısı veya bale terliği, özellikle bale dansı için tasarlanmış hafif bir ayakkabıdır. Yumuşak deri, kanvas veya satenden yapılabilir. Geleneksel olarak kadınlar pembe, erkekler ise beyaz veya siyah ayakkabılar giyer. Diğer türü olan bale çizmesi ve point ayakkabısı da yaygındır.
Tırmanış ayakkabısı, özellikle tırmanma, alpinizm ve dağcılık için tasarlanmış hafif bir ayak giyimidir. Tipik tırmanış ayakkabılarının sıkı bir uyumu vardır, neredeyse hiç dolgu malzemesi yoktur ve uzatılmış kauçuk tırnağı olan pürüzsüz, yapışkan kauçuk taban vardır. Yürüyüş ve doğa yürüyüşü için uygun olmayan tırmanma ayakkabıları, tipik olarak tırmanış sırasında giyilir.
Bisiklet ayakkabısı, bisiklet için tasarlanmış bir bisiklet giyimi ve ayakkabıdır. Bisikletin türüne ve yoğunluğuna bağlı olarak çeşitli tasarımlar vardır. Temel özellikler arasında gücün bisikletçiden pedallara daha verimli bir şekilde aktarılması, ayakkabıyı pedala sıkıca bağlama yöntemi, bisiklet üzerinde ve dışında kullanım için uyarlanabilirlik sayılabilir. Çoğu yüksek performanslı bisiklet ayakkabısı, büyük ölçüde bağcıkların yerini alan hızlı ayar sistemi ile kullanım sırasında ayarlanabilir.
Brogue ayakkabı; açık bağcıklı bir ayakkabı stilidir. Geleneksel olarak dekoratif deliklere sahip çok parçalı, sağlam deri saya ile karakterize edilir.
Elbise ayakkabı; bir ayakkabı stilidir. Gündelik giyim ile veya daha resmi etkinliklerde giyilir. Elbise ayakkabısı tipik olarak bir spor ayakkabı ile tezat oluşturur.
Spectator ayakkabı; bir ayakkabı stilidir. Kumaş ekleri olan Anglo-Sakson kökenli ayakkabılardır. İlk kez 1890 yılın'da sunuldu, ancak 1920'lerde ve 1930'larda en yüksek popülerlik derecelerine ulaştılar. Yaygın renk kombinasyonları arasında siyah, kahverengi ile beyaz bir ayakkabı gövdesi bulunur.
Birçok kültürde ev, kilise, cami, tapınak, okul gibi yerlerde içeri girerken ayakkabıların çıkarılması geleneği vardır.
