İçeriğe atla

Koç'un ilk noktası

Koç'un ilk noktası (0°, 0°) ekliptik koordinatını tanımlar. Ekliptik (turuncu noktalı sinüs eğrisi ) içinden geçerek, gökyüzü haritasının hem sol hem de sağ uçlarında gök ekvatorundadır.

Koç'un boynuzu olarak da bilinen Koç'un ilk noktası, göksel koordinat sistemlerinde referans noktası olarak kullanılan ilkbahar ekinoksunun (Mart ekinoksu) konumudur. Bu tür koordinat sistemlerini kullanan diyagramlarda genellikle ♈︎ sembolü ile gösterilir. Koç takımyıldızı için adlandırılan bu nokta gök ekvatorunun ekliptiği kesen iki noktasından biridir, diğeri ise ondan tam 180° uzaklıkta bulunan Terazi'nin ilk noktasıdır. Konumlar orijinal olarak antik çağda adlandırıldığından ekinoksların devinimi nedeniyle, Güneş'in ilkbahar ekinoksundaki konumu şimdi Balıklar'dadır. Sonbahar ekinoksunda (Eylül ekinoksu) ise Başak'tadır (J2000'e göre).

Yıllık zodyak hareketi boyunca Güneş, Koç'un ilk noktasında güneyden kuzeye doğru gök eşleğiyle karşılaşır ve Terazi'nin ilk noktasında kuzeyden güneye doğru hareket eder. Koç'un ilk noktası, bahar açısının hesaplandığı göksel "başlangıç meridyeni" olarak kabul edilir.

Tarihi

Sicilya, Fondachelli-Fantina'daki Pizzo Vento bölgesinden görülen ekinoks

Güneş'in gök küresi üzerindeki hareketini ölçmek için başlangıç pozisyonu seçimi keyfidir. Ekinokslar, Güneş'in ne kuzeye ne de güneye meyilli olmadığı, ancak gök ekvatorunu geçtiği zamandaki bir ekinoks olarak tercih edilir. Eski Yunanlılar, olası iki ekinokstan başlangıç noktası olarak Mart ekinoksunu seçtiler. Bu, çiftçilerin ağaçların ve yaz mahsullerinin ilk büyümesini ve çiçek açmasını ekmeye veya gözlemlemeye başladığı bir iyimserlik ve başlangıç zamanı olan Hilaria festivaline denk geldi.[1] Koç'un adlandırılması, ekinoksun en erken geleneğinde olduğu Babil zodyakında geç Orta Tunç Çağı'nda olduğu gibi Ülker ile gerçek bir tesadüf eseri olarak işaretlenmiştir.[2] Zaman aynı zamanda erkek buzağıların, katırların ve eşeklerin hadım edilme zamanına, ilkbahar ekinoksunda Sanguia'ya tekabül eder ve uygun baharın başlangıcını işaret eder.[3][4]

Koç'un ilk noktasına böyle denir, çünkü Hipparchus onu MÖ 130'da tanımladığında, Koç takımyıldızının batı ucunda, Balık ve yıldız γ Arietis ile sınırına yakın bir yerde bulunuyordu. Güneş'in yıl boyunca gökyüzünde doğuya doğru hareketi nedeniyle, Koç'un bu batı ucu, Güneş'in takımyıldıza girdiği noktaydı, bu nedenle Koç'un ilk noktası adını aldı.

Tanımı

Dünya'nın eksenel hareketi nedeniyle, bu nokta her 72 yılda bir yaklaşık bir derece hızla batıya doğru hareket eder. Bu, Hipparchus zamanından beri gökyüzünde yaklaşık 30° kaydığı ve şu anda Balık burcunda, Kova sınırına yakın olduğu anlamına gelir. Güneş artık Nisan sonundan Mayıs ortasına kadar Koç'ta görünüyor, ancak takımyıldız hala kuzey baharının başlangıcıyla ilişkilidir.[3][4] [5]

Koç burcunun ilk noktası astronomi, denizcilik ve astroloji alanları için önemlidir. Seyir efemeris tabloları, seyir yıldızlarının konumu için referans olarak Koç burcunun ilk noktasının coğrafi konumunu kaydeder. Ekinoksların yavaş devinimi nedeniyle, belirli bir konumdan yılın herhangi bir zamanında takımyıldızların Zenit görünümü (bir konumun üzerinde) yavaşça batıya doğru hareket etmiştir (güneş dönemleri kullanılarak kayma bilinmektedir). Tropikal Zodyak da benzer şekilde etkilenir ve artık takımyıldızlara karşılık gelmez (bugün Terazi Başlangıcı Başak içinde bulunur). Yıldız astrolojisinde, aksine, Koç'un ilk noktası Koç takımyıldızı ile aynı hizada kalır.

Ayrıca bakınız

  • Ras Hamel ("koç'un başı")

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekinoks</span> gece ile gündüzün eşit olması

Ekinoks, Güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez tekrarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Tutulum</span>

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

<span class="mw-page-title-main">Zodyak</span>

Astronomide zodyak, ekliptiğin her iki yanında 9° uzanan, Ay'ın ve ana gezegenlerin yörüngelerini kapsayan bir kuşağı ifade eder. Ekliptik üzerinde merkezlenen gökyüzü koordinat merkezinin bir özelliğidir, ekinoks noktasının doğusunda derece cinsinden ölçülen gök boylamının ölçülen değeridir.

<span class="mw-page-title-main">Astroloji</span> Sözdebilim

Astroloji, gök cisimlerinin ve astronomik fenomenlerin, insan karakteri ve kaderi üzerine etkilerinin olduğu önermesini konu alan, bilimsel gerçekliğe sahip olmayan sözdebilimdir.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Burçlar</span> Zodyak üzerinde yer alan on iki takımyıldıza verilen ortak ad

Astrolojide burçlar, ekliptiğin iki yanında, aşağı yukarı 10 derece genişliğinde, içinde Güneş'in ve gezegenlerin döndüğü zodyak kuşağı ile belirlenir. Ekliptik, dünyadan bakan birinin gözüktüğü şekliyle Yeryüzünün Güneş çevresinde bir yılda çizdiği görünür yörüngesinden başka bir şey değildir; diğer bir deyişle yer-merkezli sistemin bir verisidir

Ayanamsa, Sanskritçede Sayana ve Nirayana burçlarının açısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Taurus (takımyıldız)</span>

Taurus ya da Boğa takımyıldızı, zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. "Taurus" adı Latincede "boğa" anlamına gelir. Boğa, kuzey yarımkürede çıplak gözle dahi seçilebilecek kadar göze çarpan bir takımyıldızdır. Batısında "Koç", doğusunda "İkizler", kuzeyinde "Kahraman" ve "Arabacı", güneydoğusunda "Avcı", güneyinde "Irmak" ve güneybatısında "Balina" takımyıldızlarıyla çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Virgo (takımyıldız)</span> Başak takımyıldızı

Virgo ya da Başak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Tutulum üzerinde yer alır. Virgo adı Latince'de bakire anlamına gelir. Batısında Aslan, doğusunda Terazi takımyıldızları vardır. En parlak yıldızı Spica sayesinde gökyüzünde kolaylıkla bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Libra (takımyıldız)</span>

Libra ya da Terazi takımyıldızı, zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Aquarius (takımyıldız)</span>

Kova takımyıldızı, Oğlak ve Balıklar takımyıldızları arasında yer alan, Zodyak kuşağındaki bir ekvatoral takımyıldızdır. Adı Latince "su taşıyıcısı" veya "kova taşıyıcısı" anlamına gelir ve eski astronomik sembolü (♒︎) suyu temsil eder. Kova, Zodyak üzerindeki en eski bilinen takımyıldızlardan biridir. 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biriydi ve günümüzde hala kullanılan 88 modern takımyıldız arasında yer almaktadır. Balina takımyıldızı Cetus, balık takımyıldızı Pisces ve ırmak takımyıldızı Eridanus gibi suyla ilişkilendirilen takımyıldızların bolluğu nedeniyle genellikle "Deniz" olarak adlandırılan bir bölgede bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Pisces (takımyıldız)</span>

Balıklar takımyıldızı zodyak takımyıldızlarından biridir. Geniş gövdesi ve ana asterizmi, Yunan-Roma antik çağındaki çoğu Avrupa kültüründe birbirine bağlanan iki balık olarak gösterilir. Her balık, birer ip ile birbirine bağlıdır ve bu ipler bir tepe noktasında birleşir. Takımyıldız, Kuzey Göksel Yarımküre'de yer almaktadır. Eski astronomik sembolü (♓︎) şeklindedir. Adı, Latince'de "balıklar" anlamına gelir. Güneybatısında benzer büyüklükteki Kova ve doğusunda daha küçük olan Koç yer alır. Ekliptik ve gök ekvatoru bu takımyıldız içinde ve Başak'ta kesişir.

Astrolojide, her insanın doğduğu anda gökyüzünde yer alan gök cisimlerinin konumlarının, birbirleriyle yaptıkları açıların ve evlerin yer aldığı haritaya Doğum haritası adı verilir. Yıldız haritası ve Horoskop da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Hipparkos</span> 2. yüzyıl Yunan astronom, coğrafyacı ve matematikçi

İznikli Hipparkos veya Nikaialı Hipparhus bir Yunan astronom, coğrafyacı ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sağ açıklık</span> boylamın astronomik eşdeğeri; karasal boylama karşılık gelen astronomik koordinat

Sağ açıklık, astronomide bir gök cisminin Dünya üzerindeki gözlemciye göre gökküredeki konumunu belirtmek için kullanılan ekvatoral koordinatlardan biridir. Coğrafi koordinat sistemindeki boylama denk gelir. Ölçüm aralığı 0-24 saattir. Saat(h), dakika(m) ve saniyeyle(s) ölçülür. 0h sağ açıklığı Güneş'in bahar ekinoksunda öğlen vaktinde bulunduğu noktadan yani Koç noktasından geçer. Bu nokta günümüzde Balık takımyıldızı sınırlarındadır. Koç noktası olarak adlandırılmasının sebebi bu noktanın ilk adlandırıldığı antik dönemde Koç takımyıldızında bulunmasıydı. Dünya'nın presesyon hareketi sebebiyle bu nokta yaklaşık 26.000 yıllık bir döngü ile değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gökküre</span>

Gökküre, Gökbilim ve seyrüseferde, Dünya'yla eşmerkezli ve eşeksenli, devasa çaplı varsayımsal bir küredir. Gökyüzündeki tüm cisimlerin iç yüzeyinde yer aldığı bir küre şeklinde düşünülebilir. Gök ekvatoru yer ekvatoruyla, gök kutupları da yerin kutup noktalarıyla aynı doğrultuda çakışıktır. Gökküre yansıtması gökcisimlerinin konumlarının belirlenmesi için çok pratik bir yöntemdir.

<span class="mw-page-title-main">Apsis (astronomi)</span> Bir cismin yörüngesindeki en uzak ve en yakın nokta

Apsis, gök mekaniğinde, eliptik yörüngedeki bir cismin genelde sistemin kütle merkezi durumunda da olan çekim merkezine yörünge boyunca en yakın ve en uzak olduğu noktalara verilen addır.

Yıldız günü, Dünya’nın kendi çevresinde tam bir dönüş yaptığı süredir. Bu süre 23 saat 56 dakikadır.

<span class="mw-page-title-main">Zodyak ışığı</span>

Zodyak ışığı, sabah güneş doğmadan önce veya akşam battıktan hemen sonra, ufukta Güneş’in yakınından gökyüzüne doğru yükselen, hemen hemen üçgen şeklindeki sönük ışıktır. En güzel gözüktüğü zamanlar ilkbahar ve sonbahar aylarıdır çünkü o aylarda ekliptik denilen tutulma düzlemi ufka dik olur. Güneş ışınlarının tutulma düzlemindeki tozlardan saçılması sonucu oluşur ve o kadar sönüktür ki Ay ışığı veya ışık kirliliği varsa görünmesi çok zordur.

<span class="mw-page-title-main">Çıkış düğümü boylamı</span> uzayda bir nesnenin yörüngesini belirtmek için kullanılan yörünge elemanlarından biri

Çıkış düğümü boylamı, bir nesnenin uzaydaki yörüngesini belirtmek için kullanılan yörünge ögelerinden biridir. Belirtilen bir referans düzleminde ölçüldüğü gibi, boylamın orijini olarak adlandırılan belirli bir referans yönünden çıkış düğümün yönüne olan açıdır. Çıkış düğümü, bitişik görüntüde görüldüğü gibi, nesnenin yörüngesinin referans düzleminden geçtiği noktadır. Yaygın olarak kullanılan referans düzlemleri ve boylamın kökenleri şunları içerir: