Klorprotiksen - Turkipedia

Klorprotiksen, tioksanten grubunun tipik bir antipsikotiktir.

Tıbbi kullanımlar

Klorprotiksenin başlıca endikasyonları, psikotik bozuklukların (örn. şizofreni) ve bipolar bozuklukların bir parçası olarak ortaya çıkan akut maninin tedavisidir.

Klorprotiksenin içsel bir antidepresan etkisi olduğu tartışılmıştır, ancak kanıtlanmamıştır. Benzer şekilde, klorprotiksenin gerçek (intrinsik) analjezik etkilere sahip olup olmadığı açık değildir. Bununla birlikte, şiddetli kronik ağrıda klorprotiksen yardımcı ilaç olarak kullanılabilir. Ayrıca, çoğu antipsikotik gibi, klorprotiksen de antiemetik etkilere sahiptir.

Yan etkiler

Klorprotiksen, antikolinerjik yan etkilerin yüksek insidansıyla güçlü bir sedatif aktiviteye sahiptir. Karşılaşılan yan etki türleri (ağız kuruluğu, masif hipotansiyon ve taşikardi, hiperhidroz, aşırı kilo alımı vb.) normalde psikotik bozuklukların remisyonu için tam etkili bir dozun verilmesine izin vermez. Bu nedenle, daha güçlü başka bir antipsikotik ajanla birlikte tedavi gereklidir.

Klorprotiksen, prensipte tüm yan etkileri paylaştığı klorpromazin ile yapısal olarak ilişkilidir. Alerjik yan etkiler ve karaciğer hasarı, kayda değer bir şekilde daha düşük bir sıklıkta ortaya çıkıyor gibi görünmektedir. Yaşlılar, klorprotiksenin antikolinerjik yan etkilerine özellikle duyarlıdır. 60 yaşından büyük hastalarda dozlar özellikle düşük olmalıdır.

Erken ve geç ekstrapiramidal yan etkiler ortaya çıkabilir, ancak düşük bir sıklıkta kaydedilmiştir (çok sayıda katılımcıyla yapılan bir çalışmada toplam oran yalnızca %1'dir).^[]

Doz aşımı

Doz aşımı semptomları konfüzyon, hipotansiyon ve taşikardi olabilir ve postmortem kandaki konsantrasyonları 0,1 ila 7,0 arasında değişen birkaç ölüm vakası bildirilmiştir.^[1]

Etkileşimler

Klorprotiksen eş zamanlı olarak verilen lityumun plazma seviyesini yükseltebilir. Lityum zehirlenmesinden kaçınmak için lityum plazma seviyeleri yakından izlenmelidir.

Klorprotiksen, opioidlerle birlikte verilirse, opioid dozu azaltılmalıdır (yaklaşık %50), çünkü klorprotiksen opioidlerin terapötik etkilerini ve yan etkilerini önemli ölçüde artırır.

Klorprotiksen ve tramadolün (Ultram) birlikte kullanımından kaçınılmalıdır. Bu kombinasyon ile nöbetlerle karşılaşılabilir.

Klorprotiksen benzodiazepinler veya barbitüratlarla birlikte verilirse, aditif sedatif etkiler ve konfüzyonel durumlar ortaya çıkar. Bu ilaçların özellikle düşük dozlarını seçin.

Klorprotiksen diğer antikolinerjik ilaçlarla (trisiklik antidepresanlar ve antiparkinson ajanlar) kombine edilirken özellikle dikkatli olunmalıdır: Özellikle yaşlılarda deliryum, yüksek ateş, şiddetli kabızlık, hatta ileus ve glokom gelişebilir.

Tarihi

Klorprotiksen, sentezlenen tioksanten antipsikotiklerin ilkidir.^[2] 1959 yılında Lundbeck tarafından tanıtılmıştır.^[3]

Kaynakça

^ "Postmortem Femoral Blood Reference Concentrations of Aripiprazole, Chlorprothixene, and Quetiapine". Journal of Analytical Toxicology. 39 (1): 41-44. Jan 2015. doi:10.1093/jat/bku121. PMID 25342720.
^ Healy, David (1997). The antidepressant era. Cambridge: Harvard University Press. s. 182. ISBN 978-0-674-03958-2. chlorprothixene antidepressant.
^ Sneader, Walter (2005). Drug discovery: a history. New York: Wiley. s. 410. ISBN 978-0-471-89980-8.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Atropin</span>

Atropin, Atropa belladonna (Güzelavrat Otu) adlı bitkiden elde edilen bir alkaloiddir. Antikolinerjik yapıdadır. Tıpta çok değişik kullanım alanları vardır. Örneğin, göz dibinin muayenesinde, göz bebeğinin genişletilmesi için, ayrıca anesteziden önce üst solunum yollarında salgıların azaltılması için kullanılır.Ayrıca uyuşturucu madde olarak kullanımı 1984 yılında yaygınlaşmıştır.

Pentotal, kısa etkili anestezik etki sağlayan bir barbitürat türevi ilaç etken maddesidir. Preparat suda çözünür. %2,5'luk solüsyonunun pH'ı 10,5'tur. Buzdolabında 1-2 hafta stabil kalır.

Antipsikotik ya da nöroleptik ilaçlar başta şizofreni olmak üzere psikozların tedavisinde kullanılan ilaçlardır.

Flurbiprofen, fenilalkanoik asit türevi güçlü bir steroid olmayan antienflamatuar ilaçtır. Türkiye'de Majezik (Sanovel), Maxaljin(MeCom) ve Maximus ticari adı ile, Dünya'da Ansaid (Pfizer) ve Froben(Abbott) olarak satılmaktadır. Bazı boğaz pastillerinde de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Diklofenak</span>

Diklofenak enflamasyonu azaltmak ve ağrıyı dindirmek için artrit ve akut sakatlanmalarda kullanılan bir non steroidal antiinflamatuar ilaçtır. Âdet sancısı ve ağrılı âdet görmede de kullanılır. Diklofenak en güçlü analjezik etkiye sahip narkotik olmayan bir ağrı kesicidir.

Diazepam, benzodiazepin türevi bir ilaç etken maddesidir. Diapam, Diazem gibi ticari isimlerle pazarlanır. Anksiyolitik, antikonvülsan, sedatif, kas gevşetici ve hafıza zayıflatıcı etkilere sahiptir. Anksiyete, uyuyamama, nöbetler, alkol yoksunluğu ve kas spazmları gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.

Morfin, çok etkili bir opiat ağrı kesici ilaç etken maddesidir, opioidlerin tipik aktif maddesidir ve bu grubun prototipidir. Ham afyonda %10-12 oranında mevcuttur. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

Petidin, hızlı ve etkin bir opioid analjezik ilaçtır. ABD ve Kanada'da genellikle Meperidin ya da ticarî adı olan Demerol olarak bilinir.

Methadon, tıpta doktor kontrolünde, kronik ağrıların yönetiminde ağrı kesici olarak ve narkotik bağımlılığı tedavisinde kullanılan bir sentetik opioiddir. 1937'de Almanya'da geliştirilmiştir. Methadonun fizyolojik tesiri her bakımdan morfine benzer. En önemli farkı analjezik tesirinin morfinden fazla, toksik tesirinin, bağımlılık yapma etkisinin ve solunum sistemi üzerine etkisinin morfinden az olmasıdır.Buna rağmen metadonda diğer opiyatlara benzer şekilde istismar potansiyeli taşır. Bu nedenle methadon morfinmanların tedavisinde morfin yerine başlangıçta ilaç olarak verilir. Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fentanil</span> kimyasal bileşik

Fentanil (Fentanyl), ilk olarak 1950'lerin sonunda Belçika'da bulunan Janssen Pharmaceutica tarafından sentez edilmiş, morfinden yaklaşık 80 kez, meperidinden ise 500 kat daha güçlü olan bir opioid analjeziktir. Fentanil, Sublimaze ticari adı altında bir intravenöz anestezik olarak 1960'larda tıbbi çalışmalarda kullanılmaya başlamıştır. Preparatlarda Fentanil sitrat tuzu hâlinde bulunur. Günümüzde çeşitli dozlarda - Türkiye'de - 0,05 mg/ml konsantrasyonda ampuller ve transdermal flaster şeklinde formları bulunmaktadır.

Prazosin, ticari ismi Minipress, Vasoflex, Lentopres ve Hypovase olan, yüksek kan basıncı, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisinde kullanılan bir sempatolitik ilaçtır. Alfa-1 adrenerjik reseptör antagonisti olan bir α1 blokördür. Bu reseptörler, norepinefrinin vazokonstriktif etkisinden sorumlu olan vasküler düz kas hücrelerinde bulunur, Ayrıca merkezi sinir sinir sisteminde de bulunurlar. 2013 itibarıyla, Prazosin ABD'de patent dışıdır ve FDA en az bir jenerik üreticiyi onaylamıştır.

Buprenorfin (Suboxone), opioid bağımlılığını tedavi etmek için kullanılan bir kombinasyon ilacıdır. Doğru şekilde alındığında, tablet formunda, dilin altında çözünmesine izin verilir veya dil üzerine yerleştirilen ve çözünmesine izin verilen bir film şeridi olarak uygulanabilir. Buprenorfin en önemli bileşendir ve kısmi bir opioid agonisti olarak işlev görür. Kısmi bir opioid agonisti, beyindeki opioid reseptörlerine bağlandığında tam bir opioidinkinden daha az etki üretmek için çalışan bir opioiddir. Subokson'daki diğer bileşen, bir opioid antagonisti veya bir opioid bloker olan naloksondur. Nalokson, bireyleri ilacı horlamaya veya enjekte etmeye çalışmaktan caydırmak için Suboxone'a eklenir, çünkü bu gerçekleşirse nalokson bileşeni hızla beyne gidecek ve ciddi bir yoksunluk sendromunu tetikleyecektir - ki biri bir kez yaşarsa, asla istemeyeceklerdir tekrar.

Bir depresan veya merkezi depresan, beynin çeşitli bölgelerinde uyarılmayı veya stimülasyonu düşürmek veya azaltmak için nörotransmisyon seviyelerini düşüren bir ilaçlardır. Depresanlar ayrıca alındıklarında uyarılma seviyesini düşürdükleri için bazen "downers" olarak da adlandırılırlar. Uyarıcılar veya "sayaçlar" zihinsel ve/veya fiziksel işlevini arttırır, bu nedenle depresanların karşı ilaç sınıfı antidepresanlar değil, uyarıcılardır.

<span class="mw-page-title-main">Azaperon</span>

Azaperon, veteriner hekimlikte esas olarak sakinleştirici olarak kullanılan, yatıştırıcı ve antiemetik etkileri olan bir piridinilpiperazin ve butirofenon nöroleptik ilacıdır. İnsanlarda nadiren antipsikotik bir ilaç olarak kullanılır.

Aşağıdakiler, DSM ve ICD tarafından tanımlanan ruhsal bozuklukların bir listesidir.

Metotrimeprazin olarak da bilinen Levomepromazin, bir fenotiyazin nöroleptik ilaçtır. Marka isimleri arasında Nozinan, Levoprome, Detenler, Hirnamin, Levotomin ve Neurocil bulunur. Öncelikli olarak palyatif bakımda kullanılan güçlü analjezik, hipnotik ve antiemetik özelliklere sahip düşük etkili bir antipsikotiktir.

Tandospirone, Dainippon Sumitomo Pharma tarafından pazarlandığı Çin ve Japonya'da kullanılan bir anksiyolitik ve antidepresan ilaçtır. Azapiron ilaç sınıfının bir üyesidir ve buspiron ve gepiron gibi diğer azapironlarla yakından ilişkilidir.

Psikotomimetik eylemler yalnızca halüsinasyonları değil, sanrılar ve/veya deliryum dahil olmak üzere psikoz semptomlarını taklit eder. Psikotomimez, ilacın verilmesini takiben psikotik semptomların başlamasıdır.

Desipramin, depresyon tedavisinde kullanılan bir trisiklik antidepresandır (TCA). Nispeten seçici bir norepinefrin geri alım inhibitörü olarak görev yapar, ancak aynı zamanda zayıf serotonin geri alım inhibitörü, alfa-1 bloke edici, antihistaminik ve antikolinerjik etkiler gibi başka aktivitelere de sahiptir. İlaç, daha az yan etkiye sahip olan ve aşırı dozda daha güvenli olan seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) antidepresanların kullanıma sunulmasından bu yana, depresyon için birinci basamak tedavi olarak kabul edilmemektedir.

Capoten markası altında satılan Kaptopril, hipertansiyon ve bazı konjestif kalp yetmezliği türlerinin tedavisinde kullanılan bir anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörüdür. Kaptopril, hipertansiyon tedavisi için bulunan ilk oral ACE inhibitörüdür. Beta blokerlerle ilişkilendirilen yorgunluğa neden olmaz. Çoğu ACE inhibitöründe görüldüğü gibi, hiperkalemiye neden olduğundan dolayı, ilaç genellikle bir diüretik ile reçete edilir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.