İçeriğe atla

Klor triflorür

Klor triflorür
Adlandırmalar
Sistematik IUPAC adı
Trifloro-λ3-kloran[1]
Diğer adlar
Klorotriflorür
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard100.029.301 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 232-230-4
1439
MeSHchlorine+trifluoride
RTECS numarası
  • FO2800000
UNII
UN numarası1749
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/ClF3/c2-1(3)4
    Key: JOHWNGGYGAVMGU-UHFFFAOYSA-N
  • InChI=1/ClF3/c2-1(3)4
  • F[Cl](F)F
  • [F-].[F-].F[Cl++]
Özellikler
Kimyasal formülClF3
Molekül kütlesi92,45 g mol−1
Görünüm Renksiz gaz ya da yeşilimsi sarı sıvı
Yoğunluk3,779 g/L[2]
Erime noktası-76,34 °C
Kaynama noktası11,75 °C
Çözünürlük (su içinde) Su ile tepkimeye girer[3]
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler Çok toksik, çok aşındırıcı, güçlü oksitleyici, şiddetli hidroliz[4]
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS03: Oksitleyici GHS05: Aşındırıcı GHS06: Zehirli GHS08: Sağlığa zararlı
İşaret sözcüğü Tehlike
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 4: Çok kısa maruziyet ölüme veya ciddi kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: VX gazıYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 4: Normal sıcaklık ve basınçta kolayca patlama veya patlayıcı çözünme yeteneğine sahiptir. Örnek: NitrogliserinÖzel tehlike W+OX: Suya olağandışı veya tehlikeli şekilde tepki verir ve oksitleyici maddedir
4
0
4
W
OX
Parlama noktasıalev-almaz[4]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
95 ppm (sıçan, 4 sa)
178 ppm (fare, 1 sa)
230 ppm (maymun, 1 sa)
299 ppm (sıçan, 1 sa)
[5]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) C 0.1 ppm (0.4 mg/m3)[4]
REL (tavsiye edilen) C 0.1 ppm (0.4 mg/m3)[4]
IDLH (anında tehlike) 20 ppm[4]
Güvenlik bilgi formu (SDS) [1]
Termokimya[6]
63.9 J K−1 mol−1
Standart molar entropi (S⦵298)
281.6 J K−1 mol−1
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
−163.2 kJ mol−1
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
−123.0 kJ mol−1
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Klor triflorür, formülü ClF3 olan interhalojen bir bileşiktir. Zehirli, aşındırıcı ve aşırı reaktiftir. Gaz hâlindeyken renksizken sıvı hâlindeyken solgun yeşilimsi sarı renktedir. Yarı iletken sanayiinde,[7] nükleer yakıtların yeniden işlenmesinde,[8] roket itici yakıtlarında ve diğer endüstriyel alanlarda kullanılır.[9] Benzen, toluen, eter, alkol, asetik asit, hekzan gibi çözücüler ile reaksiyona girer.[3] Karbon tetraklorürde çözünür ancak yüksek konsantrasyonlarda patlayıcı olabilir.

Üretimi ve özellikleri

İlk olarak 1930'da Ruff ve Krug tarafından klorun florlanmasıyla hazırlandığı bildirildi; bu tepkime aynı zamanda klor monoflorür (ClF) de verdi ve karışım damıtma yoluyla ayrıldı.[10]3 F
2 + Cl
2 → 2 ClF
3

ClF3'ün moleküler geometrisi, bir kısa bağ (1,598 A) ve iki uzun bağ (1,698 A) ile yaklaşık olarak T şeklindedir.[11]

Tehlikeleri

ClF3 çok güçlü bir oksitleyicidir, özellikle bir florlama maddesidir. Çoğu inorganik ve organik malzemeye karşı son derece reaktiftir ve yanıcı olmayan pek çok malzemeyi herhangi bir ateşleme kaynağı olmaksızın yakacaktır. Bu reaksiyonlar genellikle şiddetlidir ve bazı durumlarda özellikle yanıcı malzemelerle patlayıcıdır. Çelik, bakır ve nikelı tüketmez, çünkü daha fazla korozyonu önleyen bir çözünmez metal florür pasivasyon tabakası oluşacaktır, ancak molibden, tungsten ve titanyum ile oluşturdukları florürler uçucu olduğundan uygun değildir. ClF3 ile temas eden herhangi bir ekipman titizlikle temizlenmeli ve ardından pasifleştirilmelidir, çünkü kalan herhangi bir kontaminasyon florlanmamış malzemeyi yeniden oluşturabileceğinden daha hızlı yakabilir. ClF3, iridyum, platin veya altın gibi asil metalleri bile hızla aşındırarak onları klorürlere ve florürlere oksitler.

Oksijeninkini aşan bu oksitleme gücü, ClF3'ün genellikle yanmaz ve refrakter olduğu düşünülen diğer birçok malzemeyle şiddetli reaksiyona girmesine neden olur. Kumu, asbesti, camı ve hatta zaten oksijende yanmış olan maddelerin küllerini tutuşturduğu bilinmektedir. Çok bilinen bir endüstriyel kazada, 900 kg ClF3 dökülmesi 30 cm betonu ve altındaki 90 cm çakılı yaktı.[12]

ClF3 ile başa çıkabilen bilinen bir yangın kontrol/bastırma yöntemi vardır – yangını azot veya argon gibi asal gazlarla doldurmak. Bunun dışında, alan reaksiyon durana kadar soğuk tutulmalıdır.[13] Bileşik, su bazlı bastırıcılar ve CO2 ile reaksiyona girerek onları verimsiz hâle getirir.[14]

Sıvı veya gaz olarak daha büyük miktarlarda ClF3'e maruz kalmak, canlı dokuyu tutuşturarak ciddi kimyasal ve termal yanıklara neden olur. ClF3 su ile şiddetli reaksiyona girer ve reaksiyona maruz kalınması yanıklara neden olur. Hidroliz ürünleri, reaksiyonun oldukça ekzotermik yapısından dolayı genellikle buhar veya buhar olarak salınan hidroflorik asit ve hidroklorik asittir.

Kaynakça

  1. ^ "Chlorine trifluoride – Compound Summary". PubChem Compound (İngilizce). Identification and Related Records: National Center for Biotechnology Information. 16 Eylül 2004. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Haynes, William M., (Ed.) (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (İngilizce) (92. bas.). CRC Press. s. 4.58. ISBN 978-1-4398-5511-9. 
  3. ^ a b Chlorine fluoride (ClF3) 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Guidechem Chemical Network
  4. ^ a b c d e NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0117". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  5. ^ "Chlorine trifluoride". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). 
  6. ^ Haynes, William M., (Ed.) (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92. bas.). CRC Press. s. 5.8. ISBN 978-1-4398-5511-9. 
  7. ^ Habuka, Hitoshi; Sukenobu, Takahiro; Koda, Hideyuki; Takeuchi, Takashi; Aihara, Masahiko (2004). "Silicon Etch Rate Using Chlorine Trifluoride". Journal of the Electrochemical Society (İngilizce). 151 (11): G783-G787. Bibcode:2004JElS..151G.783H. doi:10.1149/1.1806391. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Board on Environmental Studies and Toxicology, (BEST) (2006). Acute Exposure Guideline Levels for Selected Airborne Chemicals: Volume 5 (İngilizce). Washington, DC: National Academies Press. s. 40. ISBN 978-0-309-10358-9. 
  9. ^ Boyce, C. Bradford ve Belter, Randolph K. (1998) "Method for regenerating halogenated Lewis acid catalysts"
  10. ^ Otto Ruff, H. Krug (1930). "Über ein neues Chlorfluorid-CIF3". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 190 (1). ss. 270-276. doi:10.1002/zaac.19301900127. 
  11. ^ Smith, D. F. (1953). "The Microwave Spectrum and Structure of Chlorine Trifluoride". The Journal of Chemical Physics. 21 (4). ss. 609-614. Bibcode:1953JChPh..21..609S. doi:10.1063/1.1698976. hdl:2027/mdp.39015095092865free. 
  12. ^ Safetygram. Air Products
  13. ^ "Chlorine Trifluoride Handling Manual". Canoga Park, CA: Rocketdyne. September 1961. s. 24. 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2012. 
  14. ^ Patnaik, Pradyot (2007). A comprehensive guide to the hazardous properties of chemical substances. 3rd. Wiley-Interscience. s. 478. ISBN 978-0-471-71458-3. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asetilen</span> bir tür hidrokarbon

Asetilen (etin), bir tür hidrokarbondur. Üçlü bağ taşır ve formülü C2H2 şeklindedir. Alkin sınıfının ilk üyesidir.

Toluen tinerin karakteristik kokusuna sahip renksiz, suda çözünmeyen bir sıvıdır. Toluen, bir fenil grubuna bağlı CH3'ten oluşan mono-substituent benzen türevidir. Bundan dolayı toluenin IUPAC sistematik adı metil benzendir. Toluen bir aromatik hidrokarbondur. Ayrıca TNT (trinitrotoluen) patlayıcı madde yapımında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sülfürik asit</span> Kimyasal Madde

Sülfürik(VI) asit ya da halk arasında bilinen ismi ile zaç yağı, H2SO4, güçlü bir mineral asididir. Olası kâşifi 8. yüzyıl simyacısı Cabir bin Hayyan tarafından yenime uğratıcı, renksiz ve yoğunluğu yüksek sıvı olarak tanımlanmıştır. Suda her konsantrasyonda çözünebilir. Büyük ölçüde korozif oluşu, güçlü asidik yapısından ve dehidrasyon özelliğinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kalsiyum oksit</span>

Kalsiyum oksit (CaO) ya da sönmemiş kireç geniş bir kullanım alanı bulunan bir çeşit kimyasal bileşiktir. Beyaz renkli, aşındırıcı ve alkalik bir katıdır. Sanayide kireç taşlarını yüksek sıcaklıklarda eriterek karbondioksidin uzaklaştırılmasıyla elde edilir. Suyla reaksiyona girerse oksitlenir ve kalsiyum hidroksidi oluşturur.

Etan, C2H6 formülüne sahip bir bileşiktir. Alkanların ikinci en küçük molekülü olan etan, normal sıcaklık ve basınçta kokusuz ve renksiz bir gazdır. Etan, doğalgazda metandan sonra en fazla bulunan ikinci gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum klorat</span>

Sodyum klorat NaClO3 kimyasal formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Suda kolayca çözünür, beyaz kristal bir tozdur. Higroskopiktir. Sodyum klorat 300 °C’nin üzerinde ayrışarak oksijen ve sodyum klorür ortaya çıkar. Özellikle, çok parlak kâğıt imal etmek için ağartma hamurundaki uygulamalara yönelik olarak yılda birkaç yüz milyon ton üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Baryum perklorat</span>

Baryum perklorat formülü Ba(ClO4)2 olan bir kimyasal bileşiktir. Perklorik asitin baryum tuzu olan bu bileşik diğer perkloratlar gibi kuvvetli bir oksitleyicidir. Piroteknik endüstrisinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Heptan</span> alkanlar sınıfından olan doymuş bir hidrokarbon

n-Heptan (C7H16), alkanlar sınıfından doymuş bir hidrokarbondur. Oda sıcaklığında sıvı hâldedir. Çözücü olarak sanayi ve laboratuvarlarda kullanılır. Yanıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hidrojen florür</span>

Hidrojen florür, formülü HF olan bir kimyasal bileşiktir. Bu renksiz gaz genellikle, hidroflorik asit gibi sulu çözelti formunda bulunur ve florun başlıca sanayi kaynağıdır. İlaç ve polimer endüstrisinde kullanılan önemli bileşiklerin öncüsüdür. HF petrokimya endüstrisinde yaygın olarak kullanılır ve birçok süperasitin bir bileşenidir. Hidrojen florür oda sıcaklığının hemen altında kaynar. Diğer hidrojen halojenürler ise çok daha düşük sıcaklıklarda kaynarlar. Diğer hidrojen halidlerden farklı olarak, HF havadan daha hafiftir ve gözenekli maddelerde oldukça çabuk şekilde yayılır.

<span class="mw-page-title-main">Silisyum dioksit</span>

Silisyum dioksit veya silika, oksijen ve silisyum içeren kimyasal bileşik. Kimyasal formülü SiO2'dir. 16. yüzyıldan beri bilinmektedir. Cam, beton, fayans, porselen gibi birçok maddede kullanılmaktadır. SiO2, daha çok herhangi bir malzeme yerine, kristalin formları (polimorf) şeklinde bulunmaktadır. Kuvars, topaz ve ametist gibi 17 farklı kristal formu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Metil asetat</span>

MeOAc, asetik asit metil esteri ya da metil etanoat olarak da bilinen Metil asetat, formülü CH3COOCH3 olan karboksilli bir esterdir. Karakteristik olarak, bazı tutkallar ve oje çıkarıcıların hoş kokusunu anımsatan yanıcı bir sıvıdır. Metil asetat, zayıf polar ve lipofilik özellikte olduğundan bazen bir solvent olarak kullanılmaktadır. Ancak yakın akrabası olan etil asetat daha az toksik ve suda daha az çözündüğünden dolayı çok daha yaygın kullanılan bir çözücüdür. Metil asetat, oda sıcaklığındaki su içerisinde %25 kadar bir çözünürlüğe sahiptir. Yüksek sıcaklıktaki suda, çözünürlüğü çok daha yüksektir. Metil asetat kuvvetli sulu bazlar ya da sulu asitlerin mevcudiyetinde kararlı değildir.

Etilen oksit veya oksiran (C2H4O), hafifçe tatlı kokusu olan renksiz, zehirli ve yanıcı bir gazdır. Halkalı bir eter ve en basit epoksittir: bir oksijen atomu ve iki karbon atomundan oluşan üç üyeli bir halkadır. Gerilmiş bir halka olduğu için etilen oksit, halka açılmasıyla sonuçlanan bir dizi katılma reaksiyonlarına kolayca katılır.

İyot pentafluorür, IF5 kimyasal formülüne sahip florür ve iyottan oluşan bir interhalojen bileşiktir. 3.250 g cm−3 yoğunluğa sahip, renksiz veya sarı bir sıvıdır. İlk olarak 1891'de Henri Moissan tarafından flor gazı içinde katı iyot yakılarak sentezlendi. Bu ekzotermik reaksiyon, reaksiyon koşulları iyileştirilmiş olmasına rağmen hala iyot pentaflorür üretmek için kullanılır. I2 + 5 F2 → 2 IF5

<span class="mw-page-title-main">Klorometan</span>

Klorometan ya da metil klorür, CH3Cl formülüne sahip bir alkil halojenürdür. Aşırı derecede yanıcı bir gazdır. Önceden soğutucularda kullanılmıştır ancak toksisitesinden dolayı artık tüketici ürünlerinde kullanılmamaktadır. Klorometan ilk olarak Jean-Baptiste Dumas ve Eugene Peligot isimli iki Fransız kimyager tarafından 1835'te metanol, sülfürik asit ve sodyum klorür karışımının kaynatılması ile sentezlenmiştir, bu yöntem günümüzde kullanılana çok benzerdir.

<span class="mw-page-title-main">Baryum klorür</span>

Baryum klorür, BaCl2 formüllü inorganik bir bileşik'tir. Bu bileşik baryum'un suda-çözünen en yaygın tuzlarından biridir. Diğer baryum tuzlarının çoğu gibi, baryum klorür beyaz toz halinde ve zehirlidir. Alevde sarı-yeşil renk verir. Ayrıca higroskopiktir, ilk önce dihidrat BaCl2(H2O)2' ye dönüşür.

Bromoetan olarak da bilinen etil bromür, haloalkanlar grubuna ait bir kimyasal bileşiktir. Kimyacılar tarafından EtBr olarak kısaltılır. Bu uçucu bileşik, eter benzeri bir kokuya sahiptir.

Antimon pentaflorür, SbF5 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Bu kokusuz, viskoz sıvı güçlü bir Lewis asididir ve sıvı HF ile sıvı SbF5'in 1:1 oranında karıştırılmasıyla oluşan süperasit floroantimonik asidin bir bileşenidir. Güçlü lewis asitliği ve neredeyse tüm bilinen bileşiklerle reaksiyona girme yeteneği ile dikkat çekicidir.

Triklorotrifloroetan veya CFC-113 olarak da bilinen 1,1,2-Trikloro-1,2,2-trifloroetan, Cl
2FC—CClF
2 formülüne sahip bir kloroflorokarbondur. Renksiz, uçucu bir sıvıdır ve geçmişte çokça solvent olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fosforil klorür</span>

Fosforil klorür, POCl
3 formülüne sahip bir sıvıdır. Nemli havada hidrolize olup fosforik asit ve hidrojen klorür dumanı açığa çıkarır. Endüstriyel olarak büyük ölçekte fosfor triklorür ve oksijen veya fosfor pentoksitten üretilir. Esas olarak fosfat esterleri yapmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kadmiyum siyanür</span>

Kadmiyum siyanür, Cd(CN)2 formülüne sahip inorganik bir bileşiktir. Elektrokaplamada kullanılan beyaz kristalik bir bileşiktir. Diğer kadmiyum ve siyanür bileşikleri gibi çok zehirlidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.