İçeriğe atla

Klasik gitar

Klasik gitar (klasik gitar,[1] naylon telli gitar veya İspanyol gitarı olarak da bilinir), klasik müzikte kullanılan gitar ailesinin bir üyesidir. Bağırsak veya naylondan yapılmış telleri olan bu akustik ahşap telli çalgı, metal telleri kullanan akustik ve elektro gitarın öncüsüdür. Klasik gitar on beşinci ve on altıncı yüzyılda İspanyol vihuela ve gittern'den türetilmiştir, daha sonra on yedinci ve on sekizinci yüzyıl Barok gitarına ve daha sonra on dokuzuncu yüzyılın ortalarında modern klasik gitara dönüşmüştür.[2]

Sağ elini kullanan bir gitarist için sol bacakta düzgün bir şekilde tutulur.

Modern klasik gitar terimi bazen klasik gitarı en geniş anlamda klasik veya daha spesifik olarak erken gitar olarak da adlandırılan eski gitar formlarından ayırmak için kullanılır.

Guitars from the Museum Cité de la Musique in Paris
Paris'teki Cité de la Musique Müzesi'nden (yaklaşık 200 klasik gitar barındıran) gitarlar

Bağlamlar

Klasik gitarın uzun bir geçmişi vardır ve çeşitli şekilde ayırt edilebilir:

  • enstrümanlar
  • müzikal repertuvar (besteciler ve besteleri, düzenlemeler, doğaçlamalar)

Hem enstrüman hem de repertuvarı çeşitli perspektiflerin bir bileşimi olarak görülebilir:

Tarihsel (kronolojik zaman dilimi)

Coğrafi

  • İspanyol gitarları (Antonio Torres Jurado) ve Fransız gitarları (René François Lacôte|René Lacôte, ...), vb.

Kültürel

  • Barok saray müziği, on dokuzuncu yüzyıl operası ve etkileri, on dokuzuncu yüzyıl halk şarkıları, Latin Amerika müziği

Performans

Popüler şarkı (kamu malı): İspanyol Romantizmi.

Modern klasik gitar genellikle oturur pozisyonda, enstrüman sol kucakta ve sol ayak bir tabure üzerindeyken çalınır. Alternatif olarak – bir tabure kullanılmıyorsa – gitar ile sol kucak arasına bir “gitar desteği” yerleştirilebilir (destek genellikle vantuzlarla enstrümanın yanına takılır). (Elbette istisnalar vardır bazı sanatçılar enstrümanı başka bir şekilde tutmayı seçerler.)

Sağ elini kullanan müzisyenler tellere vurmak için sağ elin parmaklarını kullanır, başparmak telin tepesinden aşağıya doğru (aşağı vuruş) ve diğer parmaklar telin altından yukarıya doğru (yukarı vuruş) vurulur. 20. yüzyılda gelişen klasik teknikte serçe parmak tellere çarpmadan sadece yüzük parmağıyla birlikte hareket etmek ve böylece yüzük parmağının hareketini fizyolojik olarak kolaylaştırmak için kullanılır.

Buna karşılık Flamenko tekniği ve Flamenko'yu çağrıştıran klasik kompozisyonlar küçük parmağı Flamenko dört parmakta (rasgueado) yarı bağımsız olarak kullanır; yani tırnağın arkasını kullanarak parmaklar tarafından tel ters sırada hızlı tıngırdatılır - Bu Flamenko'nun tanıdık bir özelliğidir.

Flamenko tekniği, rasgueado performansında ayrıca dört parmağın yukarı vuruşunu ve başparmağın aşağı vuruşunu kullanır: tele sadece parmak ucunun iç, etli tarafı ile değil aynı zamanda dış, tırnak taraf ile de vurulur. Bu, son zamanlarda klasik gitarda kullanılmaya başlanan vihuela'nın dedillo[3] adlı bir tekniğinde de kullanılmıştır.

Štěpán Rak ve Kazuhito Yamashita gibi bazı modern gitaristler serçe parmağını bağımsız olarak kullanırlar ve çok uzun bir tırnak boyunu koruyarak serçe parmak kısalığını telafi ederler. Rak ve Yamashita ayrıca dört parmağın yukarı vuruşunu ve başparmağın aşağı vuruşunun kullanılmasını hem serbest vuruş hem de dinlenme vuruşu olarak genelleştirdi (Flamenko'nun rasgueado'sunda olduğu gibi aynı tekniktir: yukarda açıklandığı gibi tele sadece parmak ucunun iç, etli tarafı ile değil aynı zamanda tırnağın dış tarafı ile de vurulur).[4]

Tellerle doğrudan temas

Diğer temaslı veya koparmalı enstrümanlarda (lavta gibi) olduğu gibi, müzisyen sesi çıkarma için doğrudan tellere dokunur (genellikle kopararak). Bunun önemli sonuçları vardır: Farklı ton/tını (tek bir notanın) teli farklı şekillerde (apoyando veya tirando) ve farklı konumlarda (gitar köprüsünden daha uzakta ve daha yakın gibi) kopararak çıkarılabilir. Örneğin açık bir teli çalmak aynı notayı/notaları perdeli veya gergin bir konumda çalmaktan (ki bu daha sıcak bir tonda olurdu) daha berrak olur.

Enstrümanın çok yönlülüğü çeşitli tonlar oluşturabileceği anlamına gelir ancak bu parmakla toplama tarzı enstrümanı öğrenmeyi standart bir akustik gitarın tıngırdatma tekniğinden daha zor yapar.[5]

Parmak gösterimi

Gitar “puanlarında” (scores) sağ elin beş parmağı (telleri koparan) İspanyolca adlarının ilk harfiyle yani p = başparmak (pulgar), i = işaret parmağı (índice), m = orta parmak (mayor), a = yüzük parmağı (anular), c = serçe parmak veya serçe parmağı (meñique/chiquito) ile gösterilir[6]

Sol elin dört parmağı (telleri perdeleyen) 1 = işaret parmağı, 2 = büyük, 3 = yüzük parmağı, 4 = serçe parmak olarak gösterilir. 0 açık bir teli belirtir—bir parmak tarafından durdurulmayan ve böylece koparıldığında tüm uzunluğu titreyen teldir. Klasik teknik, telleri yukarıdan sabitlemek için sol elin başparmağını kullanmaz (çoğu çelik telli gitarın daha dar boynunda alışılmamışsa mümkün olduğu gibi). Klasik gitarın boynu çok geniştir ve klasik gitar tekniğinde başparmağın normal pozisyonu boyun arkasında kalır.

Puanlar ("tabloların" (tablatures) aksine) koparılacak teli sistematik olarak göstermez (seçim genellikle açık olsa da). Dizinin (ing: string) yararlı olduğunu belirtirken puan dairelerin içinde 1'den 6'ya kadar olan sayıları kullanır (en yüksek perdeden en alçağa).

Skorlar perde konumlarını sistematik olarak göstermez (perdeli elin ilk parmağının konulduğu yeri) ancak yardımcı olduğunda (çoğunlukla barrés akorları ile) skor, ilk konum I'den itibaren Romen rakamlarıyla konumları gösterir (1. perdede işaret parmağı: F-B flat-E flat-A flat-C-F) onikinci pozisyona XII'ye (12. perdedeki işaret parmağı: E-A-D-G-B-E. 12. perde gövdenin başladığı yerdir) veya hatta XIX pozisyonuna kadar (klasik gitar en sık 19'perdeye sahiptir) perdeler, 19. perde çoğunlukla bölünmüştür ve 3. ve 4. telleri perdelemek için kullanılamaz).

Kaynakça

  1. ^ Mottola's Cyclopedic Dictionary of Lutherie Terms. ISBN 978-1-7341256-0-3. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  3. ^ "Mastering the Dedillo". ralphmaier.com. 30 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2018. 
  4. ^ A 1992 interview of Štěpán Rak by Graham Wade 30 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ "Classical Guitar Lessons". nationalguitaracademy.com. 30 Mayıs 2016. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2018. 
  6. ^ The little finger whose use is not completely standardized in classical guitar technique can also be found designated by e or x. There are several words in Spanish for the little finger: dedo meñique, dedo auricular, dedo pequeño, but their initials conflict with the initials of the other fingers. C is said to be the initial of the dedo chiquito which is not the most common name for the little finger. E and X are not initials, but letters that were picked, each with its own rationale, by people who didn't know what else to pick

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gitar</span> perdeli yaylı çalgı

Gitar, bazı istisnalar dışında genellikle perdeli ve tipik olarak altı veya on iki teli olan telli bir müzik aletidir. Genellikle çalan kişinin vücuduna düz bir şekilde tutulur ve baskın el ile telleri tıngırdatarak veya kopararak çalınırken, aynı anda diğer elin parmaklarıyla seçilen telleri perdelere bastırarak çalınır. Tellere vurmak için bir gitar penası da kullanılabilir. Gitarın sesi ya akustik olarak, gitar üzerindeki rezonanslı bir oyuk oda aracılığıyla ya da elektronik bir pikap ve bir amplifikatör ile güçlendirilerek yansıtılır.

<span class="mw-page-title-main">Piyano</span> müzik aleti

Piyano, İtalya'da Bartolomeo Cristofori tarafından 1700 yılı civarında icat edilmiş akustik, tuşlu bir müzik aletidir. Piyanoda ses, teller vasıtasıyla elde edilir. Piyanonun tuşlarına basıldığında içindeki tahta çekiç tellere vurarak sesi oluşturur. Tahta çekicin tellere vurmasından dolayı piyano bazen vurmalı telli çalgı olarak da sınıflandırılır. Piyano klasik ve caz müzikte yaygın olarak kullanılır. Solo performanslar, ansambl, oda müziği, eşlik, bestecilik ve prova için oldukça uygun bir enstrümandır. Piyano taşınabilir bir enstrüman olmamasına ve genelde pahalı olmasına rağmen çok yönlülüğü ve aynı anda birçok yerde bulunma özelliği ile dünyada en yaygın olarak kullanılan enstrümanlardan biri olmayı başarmıştır

Ney, üflemeli çalgıdır. Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati't-Türk adlı Türk kültür ve dilini anlatan eserinde, sagu denilen, "erler" için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan törenlerde kullanıldığını aktarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tambur</span>

Tambur, Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli bir sazdır.

<span class="mw-page-title-main">Bas gitar</span> enstrüman

Bas gitar, çoğunlukla dört teli olan ve kalın ses veren telli bir çalgıdır. Günümüz müziğinin vazgeçilmez enstrümanlarından biridir. Bas gitar yoğun olarak Rock, Metal, Caz, Blues, Funk, Punk ve R&B gibi müzik türlerinde kullanılır. İlk olarak Fender tarafından 1950'li yılların başlarında Fender Precision Bass modeliyle üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Klarnet</span> üflemeli bir çalgı türü

Klarnet, sert ve dayanıklı ağaçlardan genellikle de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür. Bir çeşit sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Flamenko</span> İspanyada bir dans ve müzik türü

Flamenko, akademik olmayan Avrupa müzik formlarından biri, Endülüs Halk Müziği ve bu müzik eşliğinde yapılan dansın adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kemençe</span>

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu düşünülen, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe ile karıştırılmasını önlemek amacıyla Karadeniz kemençesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Parmak</span> ellerin ve ayakların son bölümünü oluşturan, boğumlu, hareket ettirilebilen, uzunca uzuvlardan her biri

Parmak insanlarda ve bazı hayvanlarda ellerin ve ayakların son bölümünü oluşturan, boğumlu, hareket ettirilebilen, uzunca organların her birine verilen addır. Sağlıklı bir insanda 5'i sağ elde, 5'i sol elde, 5'i sağ ayakta ve 5'i sol ayakta olmak üzere toplam 20 parmak ve her bir parmak ucunda farklı büyüklük ve şekillerde oluşması muhtemel tırnak adı verilen kemiksi yapı bulunur. Doğuştan bu sayının fazla olmasına Palidaktili ya da Türkçeleşmiş genel adı ile altı parmaklılık denir. Parmakları insanlarda olduğu gibi uzun bir çıkıntı biçiminde gelişen hayvanların da organlarına parmak adı verilirken kedi, köpek gibi hayvanların organlarına pati adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Yüzük parmağı</span>

Yüzük parmağı insan elinde sağ el baz alındığında dördüncü parmaktır. Serçe parmak ile orta parmak arasında yer alır. Yüzük parmağının adı çiftlerin evlendiklerinde yüzüklerini sol ellerinin yüzük parmaklarına takmalarıdır. Bu geleneğin sebebi ise eski bir Latin Avrupa inancıdır. İnanca göre sol elin yüzük parmağında bulunan damarlardan biri kalp ile doğrudan bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Django Reinhardt</span>

Django Reinhardt veya, Belçikalı Çingene caz gitaristi.

<span class="mw-page-title-main">Francisco Tárrega</span>

Francisco Tárrega İspanyol besteci, gitarist.

<span class="mw-page-title-main">Kithara</span>

Kithara, Bu gün modern Yunancada klasik gitar'ı da tanımlayan telli, antik bir Yunan çalgısı. Kutlamalarda, özellikle de tanrı Apollon şerefine düzenlenen kült törenlerinde çalınmak için tercih edilen seçkin bir enstrümandı. Her ne kadar Lir ile benzer olduğu düşünülse de Lir daha küçük ve ayaksızdır.

<span class="mw-page-title-main">Melodika</span> üflemeli ve tuşlu enstrüman

Melodika, üflemeli ve tuşlu bir müzik enstrümanıdır. Bu enstrüman ağızla üflenir ve tuşlara basılarak ses çıkarılır. Flüte benzer ama tek bir tuşa basınca o nota çıkar. Başlangış notası fa ve bitiş notası do dur. Parmaklar numaralandırılır; başparmak 1. işaret parmağı 2. orta parmak 3. yüzük parmağı 4. serçe parmağı da 5. olarak adlandırılır.

<i>Şamisen</i>

Şamisen ya da sangen, baçi adı verilen bir mızrap ile çalınan üç telli bir Japon çalgısıdır. 16. yüzyılda güney Japonya'da doğmuştur. Şamisenler çeşitli biçimlerde üretilirler ve genelde teatral çalışmalarda kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tel (müzik)</span>

Müzik açısından tel; gitar, arp, piyano, keman ailesi gibi telli çalgılara takılan, doğal veya yapay liflerden ya da metalden üretilmiş ve gerildiğinde vurmak, çekmek ya da üzerinde yay gezdirmekle titreşerek ses çıkaran malzemedir.

<span class="mw-page-title-main">Leo Kottke</span> Amerikalı gitarcı ve şarkıcı

Leo Kottke, Amerikalı akustik gitaristtir. Blues, caz ve halk müziğine dayanan parmak izi stili ve senkoplu, polifonik melodileriyle bilinmektedir. Çalgısının yaygın olarak tanınan bir ustası olarak ortaya çıkması için, kısmî işitme kaybı ve neredeyse kariyerini sonlandıracak olan sağ elindeki tendon hasarına rağmen kişisel engelleri aşmıştır. Şu anda ailesiyle beraber Minneapolis bölgesinde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Romantik gitar</span>

Klasik ve Romantik dönemin gitarı erken romantik gitar 1790'dan 1830'a kadar dikkate değer bir tutarlılık gösterir. Gitarlarda altı veya daha çok tek sıra tel bulunurken, Barok gitarın genellikle beş çift dizisi vardı. Romantik gitar sonunda Antonio de Torres Jurado'nun modern klasik gitarın öncülleri olan hayran destekli İspanyol gitarlarına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Orta parmak işareti</span> müstehcen el hareketi

Orta parmak, orta parmak işareti, orta parmak hareketi ya da orta parmak çekmek; Batı kültüründe müstehcen bir el hareketidir. Bu jest, orta ila aşırı derece bir aşağılamayı ifade eder ve "siktir", "seni sikeyim", "kıçına sok", "defol git", "git kendini becer" anlamlarına kabaca eşdeğerdir. Sadece orta parmağın yukarıya doğru uzatıldığı bir elin arkası gösterilerek yapılırken bazı yerlerde başparmak uzatılır. Orta parmağı uzatmak, özellikle Batı dünyası olmak üzere birçok kültürde aşağılamanın sembolü olarak kabul edilir. Pek çok kültür, saygısızlığı göstermek için benzer jestler kullansa da diğer kültürler, bunu kasıtlı bir saygısızlık içermeden işaret etmek için kullanır. Bu jest, genellikle aşağılamayı ifade etmek için kullanılırken mizahi veya şakacı bir şekilde de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Çelik telli akustik gitar</span>

Çelik telli akustik gitar, gitar'ın içten telli Romantik gitardan türeyen modern bir gitar biçimidir, ancak daha parlak, daha yüksek bir ses için çelik teller ile dizilmiştir. Modern klasik gitar gibi, genellikle basitçe akustik gitar olarak anılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.