İçeriğe atla

Kizikos Deniz Muharebesi

Kizikos Muharebesi
Peloponez Savaşı
TarihM.Ö.410
Bölge
Kizikos yakınları, Çanakkale Boğazı, modern Türkiye
Sonuç Atina zaferi
Taraflar
AtinaSparta
Ahameniş İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Alkibiadis
Thrasybulus
Theramenes
Chaereas		 Mindarus (ölü)
Hippocrates
Clearchus
Hermocrates
Pharnabazus
Güçler
86 trireme 60–80 trireme
Kayıplar
Çok az tüm filo

Kizikos Deniz Muharebesi, MÖ 410 yılı Mayıs veya Haziran aylarında Peloponez Savaşı sırasında gerçekleşmiştir.[1] Muharebe sırasında Alkibiadis, Thrasybulus ve Theramenes komutasındaki bir Atina filosu, Mindarus komutasındaki bir Sparta filosunu bozguna uğrattı ve yok etti. Zafer, Atina'nın ertesi yıl boyunca Çanakkale Boğazı'ndaki bir dizi şehir üzerindeki kontrolünü geri kazanmasına izin verdi. Yenilgilerinin ardından Spartalılar, Atinalıların reddettiği bir barış teklifi yaptılar.

Arka plan

Atina, Sicilya seferinden sonra zayıflamıştı ve Çanakkale Boğazı üzerindeki hakimiyeti, artık Sparta'nın arkasındaki Pers desteğiyle gevşemişti. Kizikos 411 yazında Atina'dan isyan etti, ancak Cynosema Muharebesi'nden sonra Atina filosu tarafından geri alındı.[2]

Atina'nın MÖ 411'de Abidos'ta kazandığı zaferin ardından, Spartalı amiral Mindarus, takviye için Sparta'ya gönderildi ve yeni bir saldırı planlamak için Pers satrapı Pharnabazus ile çalışmaya başladı. Bu arada Atinalılar, hazinelerinin tükenmesi yüzünden herhangi bir büyük operasyon yapamıyorlardı be nedenle zaferlerinin devamını getiremediler.[3] Böylece MÖ 410 baharında Mindarus en az 60 gemilik bir filo inşa etti ve Pharnabazus'un birliklerinin desteğiyle Kizikos şehrini aldı.[4] Çanakkale Boğazı'ndaki Atina filosu, üstün Sparta kuvvetinden kaçınmak ve Alkibiadis, Theramenes ve Thrasybulus'un altında yeniden bir araya gelmek için Sestos'taki üssünden Kardiya'ya çekildi.[5] Chaereas komutasındaki bir kara birliklerinin de dahil olduğu konsolide Atina filosu, Mindarus'a meydan okumak için Hellespont'a doğru yola çıktı.[6]

Karşı kuvvetlerin komuta yapısı ve güçleri

Pharnabazus, önemli bir süvari kuvveti de dahil olmak üzere satraplığında büyük Pers kara kuvvetlerini kontrol etti. Mindarus, Peloponez filosuna komuta etti. Diodoros, Mindarus'un Peloponez'den ve başka yerlerden (Sicilya'daki Siraküza kadar uzaklardan gelen kuvvetler vardı) en az 80 gemi topladığını, ancak Ksenofon (üstün kaynak) 60 gemisi olduğunu söyler.[7] Her halükarda, Peloponnesoslular deniz savaşında Atinalı hasımları kadar yetkin değillerdi.

Alkibiadis, kıdemli general olarak, birleşik Atina filosunun komutanıydı, Theramenes ve Thrasybulus da onun astıydı.[8] Alkibiadis, Sisam'da Atina donanması tarafından seçilen demokratlar tarafından desteklendi.[9] Theramenes, Atina'daki oligarşik '5.000' tarafından atanmıştı.[10] Donald Kagan, Alkibiadis'in tüm filosunun komutanı ve Cynossema ve Abidos'un galibi olarak Thrasybulus'un muhtemelen Kizikos'ta stratejik komutaya sahip olduğunu, Alkibiadis'in ise sadece kendi filosunun komutasında olduğunu belirterek Alkibiadis'in en yüksek komutanlığına itiraz eder.[11] Cornelius Nepos'un belirttiği gibi: "Peloponnesos Savaşı'nda Thrasybulus, Alkibiadis olmadan birçok zafer kazandı; ikincisi, birincisi olmadan hiçbir şey başaramadı, ancak o, doğanın bir armağanı ile tüm itibarı kazandı."[12] Yine de generaller, bu aşamada, yakın işbirliği içindeydiler. Peloponnesoslular, Atina donanmalarının konsolidasyonundan ve sayılarındaki artıştan habersizdiler. Atina filosunun 86 trirem olduğu tahmin ediliyor.[13]

Muharebe

Atina kuvveti Çanakkale Boğazı'na girdi ve sayılarını gizlemek için Abidos'taki Sparta üssünü geceleyin geçerek Kizikos'un hemen kuzeybatısındaki Proikonesos Adası (günümüzde Marmara Adası) bir üs kurdu.[14] Ertesi gün, Kizikos yakınlarında Chaereas'ın kuvvetini karaya çıkardılar. Atina filosu daha sonra bölündü, Alkibiadis komutasındaki 20 gemi Kizikos'a doğru ilerlerken, Thrasybulus ve Theramenes komutasındaki ana Atina filosu geride pusuya yattı.[15] Mindarus, çok daha düşük görünen bir güce saldırma fırsatını görerek, tüm gücüyle onlara doğru yola çıktı. Alkibiadis'in kuvveti kaçtı ve Mindarus'un gemileri kovaladı. Ancak her iki kuvvet de limandan iyice çıkınca Alkibiadis Mindarus'a döndü ve Thrasybulus ve Theramenes güçleriyle birlikte onun geri çekilmesini kesmek için ortaya çıktılar. Tuzağı gören Mindarus, açık bir yöne, Pharnabazus'un askerleriyle birlikte bulunduğu şehrin güneyindeki bir kumsala doğru kaçtı. Sparta filosu geri çekilrken kayıplara uğradı ve hemen arkalarında Atinalılar ile birlikte kıyıya ulaştı.[16]

Kizikos Deniz Muharebesi sırasında Atina deniz stratejisi: Alkibiadis'in tuzak kuvveti Spartalı filoyu açık suya çeker ve sonra onlarla çarpışmak üzere döner. Thrasybulus ve Theramenes tarafından komuta edilen filolar, geri çekilme hatlarını kesmek için Sparta gemilerinin arkasına geçerek Spartalıları, başlangıçta saldırmayı düşündüklerinden çok daha büyük bir kuvvet olan üç Atina savaş gemisi grubu arasında hapsederler.

Alkibiadis'in birlikleri, Atina takibine liderlik ederek karaya çıktı ve Spartan gemilerini çengelli kancalarla denize geri çekmeye çalıştı. Ancak Pharnabazus komutasındaki Pers birlikleri kıyıdaki savaşa girdiler ve sayıca az olan ve rakiplerine karşı daha sağlam zeminde savaşan Atinalıları denize sürmeye başladılar.[17] Bunu gören Thrasybulus, bir oyalama olarak kuvvetini indirdi ve Theramenes'e birliklerini Chaereas'ınkilerle birleştirmesini ve savaşa katılmasını emretti. Bir süre için, Thrasybulus ve Alkibiadis, üstün güçler tarafından geri püskürtüldü, ancak Theramenes ve Chaereas'ın gelişi durumu tersine çevirdi; Spartalılar ve Persler yenildi ve Mindarus öldürüldü. Tüm Sparta gemileri, geri çekilirken gemilerini yakan Siraküza müttefiklerinin gemileri dışında ele geçirildi.[18]

Neticesi

Bu dramatik zaferin ardından Atinalılar, Çanakkale Boğazı'nın suları üzerinde tam kontrole sahip oldular. Ertesi gün savaşmadan teslim olan Kizikos'u aldılar. Kyzikos yakınlarında mahsur kalan Spartalı birliklerden ele geçirilen bir mektupta “Gemiler gitti. Mindarus öldü. Adamlar açlıktan ölüyor. Ne yapacağımızı bilmiyoruz." yazıyordu.[19] Donanmalarının harap olmasıyla moralleri bozulan Spartalılar, barışı sağlamak için Atina'ya bir elçi gönderdiler; Atinalılar bunu reddettiler.[20]

Atina'da, 411'den beri hüküm süren oligarşik hükûmet, savaşın ardından birkaç ay içinde restore edilmiş bir demokrasiye yol açtı. Çanakkale Boğazı'ndaki güçlere katılmak için Thrasyllus komutasındaki bir sefer gücü hazırlandı. Bununla birlikte, bu kuvvet, savaştan bir yıldan fazla bir süre sonra ayrılmadı ve Atinalılar sonunda Bizantion'u yeniden ele geçirmelerine ve Halkidon'dan haraç toplamaya devam etmelerine rağmen, Kizikos'un onlara sağladığı avantajı hiçbir zaman tam anlamıyla bastırmadılar. Bu büyük ölçüde mali yetersizliğin bir sonucuydu; zaferden sonra bile, Atina hazinesi büyük çaplı saldırı operasyonlarını desteklemekte zorlanıyordu.[3] Bu arada, Pers fonlarıyla Spartalılar filolarını hızla yeniden inşa ettiler ve Atina'nın avantajını baltalamaya devam edeceklerdi. Atina, savaşta Arginusae'da yalnızca bir deniz muharebesi daha kazanacaktı ve MÖ 405'te Aegospotami'daki yenilgileri savaşı sona erdirecekti. Kizikos, Atinalılar için dramatik bir zafer olmasına rağmen, Spartalılar, 6 yıl sonra Atina ve müttefiklerinin teslim olmasıyla, sonunda güçlerini geri kazanmayı ve savaşı kendi lehlerine sonlandırmayı başardılar.

Kaynakça

  1. ^ D. H. Kelly, Xenophon’s Hellenika: a Commentary (ed. J. McDonald), vol. 1, Amsterdam, 2019, p. 76 (Table 13) following K. J. Beloch, Griechische Geschichte, vol. 2.2, Strassburg, 1912, pp. 245-6, 392. But H. Lohse, Quaestiones chronologicae ad Xenophontis Hellenica pertinentes, Leipzig, 1905, pp. 4-5, 10-11 argues for March 410.
  2. ^ Thucydides, 8.107.1. See L. Breitenbach, Xenophons Hellenica, vol. 1, Berlin, 1884, p. 91; A. Andrewes ‘Notion and Kyzikos: the Sources Compared’, Journal of Hellenic Studies, vol. 102, p. 23.
  3. ^ a b Donald Kagan, The Peloponnesian War
  4. ^ Xenophon, Hellenica, 1.1.11-14. See D. H. Kelly, Xenophon’s Hellenika: a Commentary (ed. J. McDonald), vol. 1, Amsterdam, 2019, pp. 78-81.
  5. ^ Xenophon, Hellenica, 1.1.13.
  6. ^ Diodorus Siculus, 13.49.6.
  7. ^ Xenophon, Hellenica, 1.1.16; Diodoros Siculus, 13.49.2, 50.2.
  8. ^ É Delebecque,. Xénophon, Helléniques, Livre I, Paris, 1964, p. 36; cf. D. H. Kelly, Xenophon’s Hellenika: a Commentary (ed. J. McDonald), vol. 1, Amsterdam, 2019, p. 76.
  9. ^ Thucydides, 8.82.1
  10. ^ C. W. Fornara, The Athenian Board of Generals, from 501 to 404, Wiesbaden, 1971, pp. 35-6, 67-9.
  11. ^ D. Kagan, The Fall of the Athenian Empire, Cornell University, 1987, p. 245.
  12. ^ Cornelius Nepos, Thrasybulus 1.3.
  13. ^ Xenophon, Hellenica 1.1.11-15. See L. Breitenbach, Xenophons Hellenica, vol. 1, Berlin, 1884, p. 91.
  14. ^ Diodorus Siculus, 13.49.5; cf. Xenophon, Hellenica, 1.1.14-15.
  15. ^ Xenophon, Hellenica, 1.1.17-18; Diodorus Siculus, 13.50.1-2.
  16. ^ Xenophon, Hellenica, 1.1.18; Diodorus Siculus, 13.50.4-7
  17. ^ Diodorus Siculus, 13.50.5-6
  18. ^ (Xen. Hell. 1.1.18)
  19. ^ Xenophon, Hellenica 1.1.23
  20. ^ Diodorus Siculus, Library 13.52-53

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thermopylae Muharebesi</span> Perslerin Yunanistanı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen bir muharebe

Thermopylae Muharebesi, Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen üç günlük bir muharebedir. Muharebe, Sparta Kralı I. Leonidas'ın komutasındaki Yunan Şehir Devletleri ittifakı kuvvetleri ile I. Serhas komutasındaki Pers kuvvetleri arasında cereyan etmiştir. Pers ve Yunan kuvvetleri, M.Ö. 480 yılının Ağustos ya da Eylül ayında, Artemision Deniz Muharebesi ile aynı günlerde, Ege Denizi sahiline yakın Termofil Geçidi'nde karşılaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maraton Muharebesi</span>

Maraton Muharebesi, Yunanistan'a birinci Pers saldırısı sırasında, MÖ 490 yılında Platea'dan gelen destek birliğiyle takviye edilmiş Atina kuvvetleri ile General Datis komutasındaki Ahameniş Ordusu arasında Maraton Ovası'nda gerçekleşen bir muharebe. Muharebe, I. Darius'un Yunan kent devletlerine, özellikle de Atina ve Sparta'ya boyun eğdirme yönündeki askeri girişiminin doruk noktası sayılmaktadır. Yunanistan'a İlk Pers Saldırısı, Batı Anadolu'daki İyon kent devletlerinin Pers hakimiyetini yıkmak için giriştikleri İyon Ayaklanması'nı, Atina ve Eretria'nın askeri olarak desteklenmesine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Atina ve Eretria birlikleri, İyon kuvvetleriyle birlikte Sard'ın aşağı kentini ele geçirmeyi ve yakmayı başardılar. Ancak geri çekilirken Efes yakınlarında muharebeye girmeye zorlandılar ve Efes Muharebesi'nde ağır kayıplarla bozguna uğradılar. Bu baskın tarzı sefer yüzünden I. Darius Atina ve Eretria'yı yakıp yıkmaya yemin etmiştir. Bu sıralarda Atina ve Sparta, Antik Yunanistan'daki en büyük iki kent devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Salamis Deniz Muharebesi</span>

Salamis Deniz Muharebesi, Grek kent devletleri ittifakı ile Ahameniş İmparatorluğu arasında MÖ 480 yılı Eylül ayında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Saron Körfezi'nde, Salamis Adası ile Yunanistan anakarası arasındaki boğazda gerçekleşmiştir. Yunanistan'da MÖ 480 yılında başlayan Pers istilasının en kritik anıdır. Pers Ordusu'nun ilerlemesini durdurmak için küçük bir Grek kuvveti Thermopylae Geçidi'ni tutarken, Atina gemilerinin ağırlığını oluşturduğu bir müttefik filosu da Artemision Boğazı yakınlarında Pers Donanması'nı engellemeyi amaçlamıştı. Thermopylae Muharebesi'nin sonucunda Grek artçı kuvvetleri tümüyle imha edilmiş, ana kuvvetler çekilmeyi başarmıştı. Artemision'da ise Grek İttifakı Donanması Herodot'a göre denk bir muharebe sonucunda ağır kayıplara uğramış ve Thermopylae Geçidi'nin Grek kontrolünden çıkması üzerine geri çekilmiştir. Ardından Pers Ordusu Boeotia'yı ve Attika'yı istila etmiştir. Diğer tarafta Grek İttifakı karada Korint Kıstağı'nda savunma hazırlıkları yaparken Grek donanması da Salamis Adası'na çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aegospotami Muharebesi</span>

Aegospotami Muharebesi. MÖ 405 tarihinde İkinci ya da Büyük Peloponez Savaşı sırasında, Atinalıların Çanakkale Boğazı (Hellespont)'tan geçen tahıl yolunu kesmeyi ümit eden Spartalı komutan Lysander (395), Perslerin maddi yardımı sayesinde oluşturduğu bir donanma ile o zamanlar Yunanların müttefiki olan Hellespont şehri Lampsakos'u kuşatmış ve ele geçirmişti. Amiral Conon (390) komutasındaki Atinalılar, bulabildikleri her türlü gemiyle bu saldırganlara karşı gelmek için denize açılmış, ancak onları savaşa sürükleme konusunda başarısız olmuşlardı. Beş günlük bir hareketsizlikten sonra Atinalılar, Alcibades'in (450-404) yaptığı uyarıyı göz ardı ederek gemileriyle Aegospotami Nehri'nin döküldüğü yerin yakınlarındaki Gelibolu Yarımadası'na demir atmış ve büyük bir orduyla karaya çıkmışlardı. Lysander'in filosu saldırarak ve yaklaşık 180 düşman gemisini ele geçirerek Atina filosunu şaşırtmıştı. Yaklaşık 4.000 Atinalı esir öldürülmüştü. Filosunu kaybeden ve tahıl yolu kapanan, müttefikleri ayaklanan ve limanı Lysander'in kuvvetleri tarafından kuşatılan Atinalılar çok tehlikeli bir duruma düşmüşlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Pers-Yunan savaşları</span> İşgalci Pers İmparatorluğu ile özgürlükçü Yunan şehir devletleri arasındakı savaşlar dizisi

Pers-Yunan savaşları,, Ahameniş İmparatorluğu ile Yunan kent devletleri arasında MÖ 500 ile MÖ 459 arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Politik olarak bölünmüş Antik Yunanistan'la, dönemin en güçlü imparatorluğu olan Pers İmparatorluğu arasındaki çatışmalar, esasen Büyük Kiros'un, MÖ 547 yılında İyonya'yı istila etmesiyle başlamıştı. Gerçekte Grek dünyası açısından Pers İmparatorluğu ile aradaki düşmanlık, İmparatorluk'un Büyük İskender'in seferi sonunda dağılmasına kadar iki yüzyıldan fazla bir süre devam etmiştir. Bu düşmanlık, Pers ordularının Yunanistan'a karşı MÖ 490'da ve MÖ 480-479 yıllarındaki iki saldırısıyla sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Platea Muharebesi</span>

Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'a birinci Pers saldırısı</span>

Yunanistan'a birinci Pers saldırısı, Yunan-Pers Savaşları'nın bir bölümü olarak MÖ 492-490 yıları arasında gerçekleşen ve Atina ordusunun Maraton Muharebesi'ndeki kesin zaferiyle sona eren savaştır. Yunanistan'ın istilasını amaçlayan harekât, iki ayrı sefer olarak Ahameniş İmparatoru I. Darius'un emriyle başlatıldı. I. Darius'un öncelikli hedefi, İyon Ayaklanması'nı askeri yönden destekleyen Atina ve Eretria şehir devletlerinden öç almaktı. I. Darius, bu durumu aynı zamanda İmparatorluğu'nun sınırlarını Avrupa topraklarında genişletmek ve imparatorluğun batı sınırlarını güven altına almak için bir fırsat olarak değerlendirmek istemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Attika-Delos Deniz Birliği</span> Atina hegemonyası altındaki antik Yunan şehirleri birliği

Attika-Delos Birliği, MÖ 477 yılında, sayıları 150 – 173 arasında olan Grek kent devletleri arasında oluşturulan ve MÖ 404 yılına kadar devam eden askeri - politik bir birliktir. Birliğin oluşturulması Atina'nın girişimleriyle sağlanmış ve liderliği Atina tarafından üstlenilmiştir. Atina, Sparta'nın ve Yunanistan'daki bir kısım kent devletlerinin desteğiyle Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı istila girişimine karşı yürüttüğü mücadelenin ardından Ege Denizi ve Batı Anadolu Bölgesi'ndeki Pers direnek noktalarına yönelik saldırılara girişmişti. Bu saldırılarla, yerel destek de sağlanarak Ege Adaları'nın ve Batı Anadolu'nun Grek kent devletlerinin Pers hakimiyetinden kurtulması sağlanmış ve böylelikle bir güç birliği oluşturulmuştu. Günümüz Batılı kaynaklarda Birlik'in adlandırılması, başlangıçtaki resmi toplantı yeri olan Delos Adası'na dayandırılarak Delos Birliği olarak yapılır. Bununla birlikte Perikles MÖ 454 yılında resmi toplantı merkezini Atina'ya taşımıştır. Türkçe kaynakların bir kısmında da bu şekilde ya da Attika-Delos Deniz Birliği olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Mykale Muharebesi</span>

Mykale Muharebesi, Yunan-Pers Savaşları'nın ikinci evresi sayılan Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı sırasında gerçekleşen ve bu Pers seferini sona erdiren önemli iki muharebeden biridir. Muharebe, MÖ 479 yılının 27 Ağustos'u ya da civarında Batı Anadolu kıyılarındaki, antik adı Mykale olan Dilek Dağı yamaçlarında, Grek kent devletleri İttifakı ile Akamenid İmparatorluğu kuvvetleri arasında yapılmıştır. Bizzat I. Serhas'ın komutası altında Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı'nın başlarında Pers kuvvetleri Thermopylae Muharebesi'nde ve Artemision Deniz Muharebesi'nde başarı kazanarak Teselya, Boeotia ve Attika'yı istila ettiler. Ancak daha sonra Salamis Deniz Muharebesi'nde Pers Donanması ağır bir darbe almıştır. Bu muharebeyle Pers kuvvetlerinin Mora Yarımadası'nı istilasının önüne geçilmiş oldu. Donanmanın büyük kısmını kaybeden I. Serhas Pers Ordusu'nun önemli bir parçasıyla Asya'ya çekilirken General Mardonius komutasında seçkin birliklerini, Yunanistan'ın istilasına devam etme göreviyle Yunanistan'da bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'a ikinci Pers saldırısı</span>

Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı, MÖ 480 - 479 yıllarında Akamenid İmparatorluğu Kralı I. Serhas'ın Yunanistan'ı istila için giriştiği ikinci Pers seferdir. Yunan-Pers Savaşları'nın ikinci bölümü olarak kabul edilir. İstila, I. Darius'un MÖ 492 – 490 yıllarında giriştiği ve Maraton Muharebesi'ndeki Pers yenilgisiyle sona eren ilk istila gişiminin bir yenilenmesiydi. Hazırlıkları I. Darius tarafından başlatılan bu sefer, ölümü üzerine tahta geçen oğlu I. Serhas tarafından devam ettirildi. Serhas, bu hazırlıkların sonunda güçlü bir kara ordusu ile donanma vücuda getirmiştir. Atina ve Sparta liderliğinde 70 kadar Grek kent devleti Pers istilasına karşı güçbirliği içinde koymak üzere bir ittifak oluşturdular. Ancak Yunanistan'daki birçok kent devleti ya tarafsız kaldı ya da Serhas'a boyun eğdi.

<span class="mw-page-title-main">I. Peloponez Savaşı</span>

I. Peloponez Savaşı, MÖ 460 – 446 yılları arasında, Sparta'nın başat güç olduğu Peloponez Birliği ile Atina İmparatorluğu ve bazı müttefikleri arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Bu çatışmalara yer yer başta Thebai olmak üzere Sparta müttefikleri ve Atina tarafında Argos da katılmıştır. Savaş, görünürdeki birkaç nedene bağlanmaktadır. Bunlar, Atina'nın kent ile liman arasında "uzun duvarlar" olarak adlandırdığı surları inşa etmesi, Attika'daki Megara kentinin Peloponez Birliği'nden ayrılması ve Atina İmparatorluğu'nun gelişmesinden Sparta'nın duyduğu tedirginlik olarak verilmektedir. Savaş MÖ 460 yılında Oenoe Muharebesi'yle başlamıştır. Atina savaşın ilk evrelerinde üstün donanması sayesinde denizde bazı başarılar elde etmiştir. Kara muharebelerinde de başarılı sonuçlar elde ettiler. Bununla birlikte MÖ 457 yılında Sparta ve müttefikleri karşısında Tanagra Muharebesi'nde yenilgiye uğradılar. Ancak bir Atina karşı taarruzuyla Boeotia kuvvetleri Oenophyta Muharebesi'nde ezici bir yenilgiye uğratıldı. Ardından Atina kuvvetleri Thebai hariç olmak üzere tüm Boeotia topraklarını istila etmiştir. Daha sonra Atina Aegina donanmasını yenerek kenti kuşattı, düşürdü ve Mora Yarımadası kıyılarını yakıp yıkarak savaştaki durumunu sağlamlaştırmıştır. Ancak Atina'nın Mısır'a gönderdiği donanma ve ordunun MÖ 454 yılında yenilgiye uğraması durumu Atina açısından kötüleştirmiştir. Bunun üzerine Sparta ile beş yıllık bir ateşkes antlaşması yapılmıştır. Bu ateşkes süresinin sona ermesinin ardından MÖ 448 yılında savaş, II. Kutsal Savaş'la yeniden başlamıştır. Daha sonra MÖ 446 yılında Boeotia ayaklandı, Atina kuvvetlerini Koronea Muharebesi'nde yenilgiye uğratarak yeniden bağımsızlığını kazandı. I. Peloponez Savaşı, Atina ile Sparta arasında, Otuz Yıl Barışı olarak bilinen bir barış antlaşmasıyla sona erdirilmiştir. Antlaşma MÖ 446 – 445 kışında yapılmıştır. Bu antlaşmanın hükümlerine göre her iki taraf da kendi topraklarına çekilecektir. Atina denizde hakim durumunu sürdürürken Sparta da karada hakim durumda kalmıştır. Savaş sonunda Megara Peloponez Birliği'ne dönmüştür. Aegina ise Attik Delos Birliği'nin vergisini ödeyen otonom bir üyesi oldu. Peloponez Birliği ve Atina İmparatorluğu arasında yeniden, MÖ 431 yılında savaş başladı ve Atina'nın Sparta tarafından işgal edildiği MÖ 404 yılına kadar sürdü. Sonuç, Attik Delos Birliği'nin dağılması ve Atina İmparatorluğu'nun yıkılmasıydı.

Sparta hegemonyası, Antik Yunan'da en büyük kara gücünü oluşturmuş olan Sparta kentinin hakimiyetindeki dönemi anlatır. Klasik dönemde Sparta Peloponez bölgesini denetimi altında tutmuş, yönetmiş ve etkilemiştir. Atina ve müttefiklerinin MÖ 431 - MÖ 404 yılları arasında yapılan Peloponez Savaşı'nda Sparta'ya yenilmelerinin ardından Antik Yunan dünyası MÖ 404 - MÖ 371 döneminde Sparta hakimiyetine girmiştir. Spartalılar düşmanlarına bilgi vermemek amacıyla içişlerine dair kayıt tutulmasına engel olmuştur. Sparta'ya dair tarih yazılarının hepsi Spartalı olmayan Ksenofon, Herodot, Plutarkhos ve Tukididis gibi tarihçiler tarafından yazılmıştır. Bu yüzden Sparta siyasi altyapısının işleyişine dair anlayış geliştirilmesinde sorun yaratmaktadır.

Rhium Deniz Muharebesi, MÖ 429 yılının yaz aylarında Phormio komutasındaki Atina filosu ile Peloponez Birliği filosu arasında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Peloponez Birliği devletlerinin katılımlarıyla oluşan filo, Korint Körfezi'nin girişindeki Petras Körfezi'nin kuzey kıyılarına yönelmişken Atina filosunun saldırısına uğramıştır. Peloponez filosu 47 triremeden oluşuyordu ve Lokris'in batısındaki bir sahil kenti olan Akarnania'ya saldırmak üzere seferdeydi. Peloponez gemilerinin çoğu aslında bir deniz muharebesi için donatılmamışlardı. Daha çok nakliye gemisi olarak kullanılıyorlardı. Dolayısıyla muharebeye aktif olarak girmediler, savunma durumu alacak biçimde manevra yaptılar. Mürettebatın denizcilikteki ustalığını kullanan Phormio, bir araya toplanan Peloponez gemilerinin etrafında dolanarak onları birbirlerine daha da yakın olmaya zorlamıştır. Bu manevralar sonunda Peloponez gemilerinin kürekleri, yanlarındaki kendi gemilerinin küreklerine çarptığı için hareket edemez duruma geldiler. Muharebenin bu anında Atina filosu hızla saldırıya geçmiş, bozulan Peloponez filosundan 12 gemiyi ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Naupactus Deniz Muharebesi</span>

Naupactus Deniz Muharebesi, Peloponez Savaşı'nın ilk yıllarında Korint Körfezi'nde Phormio komutasındaki Atina filosu ile Sparta'lı amiral Cnemus komutasındaki Peloponez Birliği filosu arasında MÖ 429 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Birkaç hafta önce yapılan Rhium Deniz Muharebesi'nin bir bakıma devamıdır. Bu muharebede Peloponez filosu, Korint Körfezi çıkışını kontrol eden ve Atina'nın bir üs olarak yararlandığı Naupactus'u ele geçirmeyi amaçlamıştır. Esasen aynı gün içinde yer alan iki çatışmadır. İlk çatışmada Atina filosunun dokuz gemisi muharebe dışı kalmış, diğer gemiler Naupactus Limanı'na çekilmiştir. Burada yirmi Peloponez gemisiyle yapılan muharebede ise altı Peloponez gemisi Atinalılar tarafından ele geçirildi. Fakat sonuç olarak Peloponez filosu Korint Körfezi çıkışından çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lisandros</span>

Lisandros M.Ö. 405'te Hellespontos'ta gerçekleşen Aegospotami Savaşı'nda Atinalıları mağlup eden Sparta donanmasına komuta etmiş olan Spartalı amiraldir. Ertesi yıl Atinalıları teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savaşı'nı sona erdirmiştir. Bunun ardından Haliartus Savaşı'ndaki ölümüne kadar geçen on yıl boyunca Sparta'nın Yunanistan'a hakimiyetinde önemli rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Sisam Savaşı</span>

Sisam Savaşı, Atina ve Sisam arasında yaşanan Antik Yunanistan dönemindeki bir savaştır. Savaş, Sisam ve Milet arasında yaşanan bir anlaşmazlık üzerine Atina'nın müdahalesiyle başladı. Sisamlılar emredildiği gibi Milet'e yönelik saldırılarını kesmeyi reddedince Atinalılar Sisam'ın oligarşik hükûmetini kolayca yıktılar ve şehre bir garnizon kurdular ancak oligarklar kısa süre sonra Pers desteğiyle adaya geri döndüler.

Lamachus Peloponez Savaşı'nda Atinalı bir stratigos idi. MÖ 435 gibi erken bir tarihte orduya kumanda etmeye başladı ve MÖ 420'lerin ortalarında ünü iyice arttı. Aristofanes onu "Acharnians" adlı eserinde karikatürize etmiş, "Kurbağalar" adlı eserinde de generalin hatırasını yaşatmıştır. Sicilya Seferi'nin komutasına getirilen üç generalden biriydi.

Otuz Yıl Barışı, Antik Yunan şehir devletleri Atina ile Sparta arasında MÖ 446 - MÖ 445 yıllarında imzalanan barış antlaşmasıdır. Antlaşma, Birinci Peloponez Savaşı olarak bilinen savaşı ve o zamandan beri devam eden tüm çatışmalara son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Dekelia</span>

Dekelia (Dekéleia, Grekçe: Δεκέλεια) Parnita Dağı'nın doğu ucunda Atina ovasına bakan, Eğriboz ile Atina'yı bağlayan ticaret yolu üzerinde Attika'daki 12 kentten biri olan tarihi yerleşim yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Abarnis</span>

Abarnis, ayrıca Abarnias, Abarnos (Ἄβαρνος), ve Aparnis olarak da bilinir, aynı adı taşıyan bir burunda bulunan antik Misya (Mysia)'daki bir kıyı kasabasıydı. Yunan tarihçi Xenophon, Konon'un Lisandros ile olan çatışmaları sırasında Sparta filosunun yelkenlerini çaldığı, filosunu yeniden düzenlediği ve savaşlardan haber getirmek üzere Paralus'u Atina'ya gönderirken Evagoras I'in yanına sığındığı yerden bahseder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.