Kitâbü'l-Büldân, Türkçeye çevrilmiş şekli "Ülkeler kitabı" ve aynı isimde yazılmış olanlar için aşağıdakilere bakınız.
- Kitâbü'l-Büldân yazarı Yakubi
- Kitâbü'l-Büldân yazarı Dineverî
- Kitâbü'l-Büldân, Mukhtasar Kitab al-Buldan yazarı İbnü'l-Fakîh.
- Kitâbü Mu'cemi'l-Büldân yazarı Yâkût el-Hamevî
Mutancana, malzemeleri kuzu eti, arpacık soğan, soyulmuş iç badem, kuru kayısı, razaki üzüm, kurutulmuş mürdüm eriği, kuru incir, tereyağı, bal, tuz, su ve sumak olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Edirne mutfağında yer alır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) mutancana adı ile daha kısa bir tarif olarak yer verilmişken Kitâb-ı Me’kûlât'da butancana daha uzun bir tarif olarak tarifi verilmiştir.
Kitâbü't-Tabîh Muhammed bin el-Hasan bin Muhammed bin el-Karim el-Bağdadi yazdığı yemek kitabıdır. Abbasi dönemine ait yemekleri derlemiştir. Kitâbü't-Tabîh 1226'da yazılmıştır. Orijinal kitap 160 tarif içeriyordu ve daha sonra 260 tarif eklenmiştir. Bu kitabın daha önce Ayasofya Camii Kütüphanesi'nde muhafaza edilmiş özgün yazması bugün hâlâ İstanbul'da, ama artık Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. Daha sonraki bir tarihte Kitâbü't-Tabîh'deki 160 reçeteye 260 reçete eklenerek elde edilen genişletilmiş esere Kitâbü'l-Vasfi'l-Et'ime el-Mu'tâde adı verilmiştir. Kitâbü'l-Vasfi'l-Et'ime el-Mu'tâde günümüzde bilinen üç kopyası da Türkiye'dedir. Bu yazmalardan ikisi Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. 15. yüzyıl sonunda Muhammed bin Mahmûd Şirvânî, Kitâbü't-Tabîh'i Türkçeye çevirmiştir. Şirvânî'ni Kitâbü't-Tabîh kitabının sonuna yaklaşık 80 yemek tarifi eklenmiş ve böylece Türkçe ilk yemek kitabını kaleme almıştır.
Asîde( ) Arap mutfağında bulunan bir çeşit yemektir. Ayrıca asude aslı Arapça olup asîde'den bozulmuş, nişasta ile yapılan bir tür helvadır. Asîde için belgelenmiş en eski tariflerden biri, İbn Sayyar al-Warraq'ın Kitab al-Ṭabīḫ adlı onuncu yüzyıl Arapça yemek kitabında bulunur.
Basılı ilk yemek kitabı olarak bilinen Melceü't Tabbâhîn Osmanlıca olarak yazılmıştır. Mehmet Kâmil'in kaleme aldığı Melceü't Tabbâhîn, ilk olarak 1844 yılında taş baskı olarak bastırılmıştır. Yemek kitabının masrafının İsmail Paşa tarafından karşılandığı rivayet edilmektedir. İçeriğinde 284 çeşit yiyecek ve içecek tarifinin bulunduğu yemek kitabında ölçüler yoktur. Osmanlı saray mutfağı ve Türk yemek kültüründen örnekler bulunan kitap daha sonra farklı dillerde yayınlanmıştır.
Abbâsî mutfağı,Abbâsîler dönemindeki mutfak kültürüdür. İslâm'ın ilk yıllarında son derece sade olan beslenme tarzı, Abbâsîler döneminde giyim-kuşam, ev süsleme, sanat ve edebiyat gibi alanlardaki gelişime paralel olarak ilerleme kaydeder. Mutfak ile ilgili günümüze kadar gelen en eski el yazması onuncu yüzyıla ait olan İbn Sayyar el-Varrak'ın “Kitabu’l Tabih” adlı eseridir. Bu eser dokuzuncu yüzyılın başında Bağdad'da yer alan yüksek mutfak kültürü ile ilgili kanıtlar içermektedir. Kitâbü't-Tabîh Muhammed bin el-Hasan bin Muhammed bin el-Karim el-Bağdadi yazdığı yemek kitabıdır. Abbasi dönemine ait yemekleri derlemiştir.
Zalabiya veya Zalâbiyâ (Arapça:زلابية) bir çeşit şerbetli tatlıdır. Osmanlı mutfağında bulunur. Zalabiya için bilinen en eski tarifler, 10. yüzyıla ait Arapça yemek kitabı Kitâbü't-Tabîh yazılmıştır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) tarifinde hamur Hindistan cevizi kabuğundan dökülürdü.
İşkembe dolması veya Zerbûdil (Zerbedûl) bir çeşit dolmadır. Osmanlı mutfağında yapılan yemektir.
İsfidbâc(Farsça:سوپ سفید) bir çeşit et yemeğidir. Farsça beyaz çorba anlamına gelir.Osmanlı mutfağında ve Abbâsî mutfağında yapılan yemektir. Mehmet Bini Mahmudu Şirvani tarifinde içine turak otu (Anethum graveolens) konulur. Malzemeleri yağlı koyun eti, kuyruk yağı, tuz, su, soğan, nohut, badem içi, kimyon, kişniş, karabiber, çörek otudur.
Khabîs veya Khabees (Arapça:الخبيص) bir çeşit tatlıdır. Abbâsî mutfağında bulunur. Khabîs için bilinen en eski tarifler, 10. yüzyıla ait Arapça yemek kitabı Kitâbü't-Tabîh yazılmıştır. Basra Körfezi'ndeki Arap Devletlerine ait geleneksel bir tatlıdır. Katar, Bahreyn, Kuveyt, Umman, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaygındır. Un ve yağdan yapılır ve özellikle bayram günlerinde kahvaltıda geleneksel bir yemek olarak servis edilir.
Curcaniye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri; kuzu eti, tuz, su, beyaz soğan, kuru kişniş, karabiber, tarçın, zencefil, havuç, nar tanesi, taze üzüm, sirke, badem, şeker, hünnap ve gül suyudur. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.
Hubeyşiye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;koyun eti, tuz, su, soğan, havuç, kuru kişniş, kimyon, tarçın, damla sakızı, karabiber, sirke, ceviz ve kuru nane. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.
Raşidiye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;koyun, kuzu, tavuk etlerinden herhangi biri, bal, sadeyağ, safran, tuz, kuru kayısı, buğday nişastası, su, badem, gül suyu, karanfil, tarçın ve şeker. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.
İbrahimiye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;koyun eti, tuz, su, kuru kişniş, zencefil, karabiber, tarçın, karanfil, soğan, damla sakızı, koyun kıyması, badem sütü, koruk suyu, şeker, gül suyudur. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir. Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî tarafından 15.yüzyılda yazılan Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî)den Mustafa Argunşah ve Müjgân Çakır tarafından derlenen “15.Yüzyıl Osmanlı Mutfağı” adlı eserde ekşi yemekler kısmında geçmektedir.
Hulviye (Ferhane Aşı), bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;Kuzu eti, kuyruk yağı, tuz, su, kuru kişniş, havuç, soğan, karabiber, zencefil, damla sakızı, tarçın, sirke, şeker, safran, badem, hünnap, dolmalık fıstık, fındık, kızıl üzüm, kara erik, kiraz kurusu, gül suyudur. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir. Osman Güldemir, Gökhan Şallı, Emrah Yıldız, Onur Tugay, Seher Çelik Yeşil'in hazırladığı Osmanlı Meyveli Et Yemekleri kitabında tarif ayrıca verilmiştir.
Hısrimiye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri;koyun eti, tuz, su, kuru kişniş, patlıcan, soğan, kabak, taze nane, karabiber, damla sakızı, tarçın, koruk suyu, limon suyu, badem, kuru nane, tavuk eti, elma, gül suyudur Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.
Hummaziye, bir çeşit et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yapılan et yemeklerinden biridir. Malzemeleri; koyun eti, tuz, su, kuru kişniş, zencefil, karabiber, tarçın, karanfil, koyun kıyması, turunç suyu, koruk suyu, badem sütü, şeker, gül suyudur. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.
Buyresiyye , bir çeşit ot yemeğidir. Malzemeleri; koyun budu et, kadıntuzluğu, bal, kıyma, soğan, badem, salkım üzüm, kuru kayısı, pirinç, elma, tuz, gül suyu, nebatı yağdır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir. Stefanos Yerasimos'un Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı adlı yemek kitabında tarifi ayrıca verilmiştir.
Sultan Sofraları: 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı, yemek kitabıdır. Stefanos Yerasimos tarafından yazılmıştır. 2002 yılında basımı yapılmıştır. Stefanos Yerasimos bu kitapta Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinden yemekler derlemiştir.
Mahmudiye Osmanlı saray düğünlerinde yapılan bir çeşit yemektir. Malzemeleri; tavuk, soğan, bal, kuru kayısı, iç badem, rezaki üzümü, tere yağ, limon suyu, tarçın, tuz, su ve dere otudur. Türk Mutfağı Sempozyumu bildirileri tarifi verilmiştir.