İçeriğe atla

Kirpi otu

Kirpi otu
Sarı kirpi otu (Echinacea paradoxa)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Echinodermata
Sınıf:Echinoidea
Alt sınıf:Euechinoidea
Üst takım:Echinacea
Moench, Methodus: 591 (1794).
Türler
Metne bakınız.

Kirpi otu ya da Ekinezya (Echinacea), papatyagiller (Asteraceae) familyasına ait bir bitki cinsi. Eski çağlardan beri ilaç olarak kullanılan şifalı bitkilerdir.

Sınıflandırma

Kirpi otunun Arthur John Cronquist'e göre eski sınıflandırılmasında her birisinin iki alt türü olan dört tür vardır: E. pallida (alt türleri E. pallida subsp. angustifolia ve E. pallida subsp. pallida), E. atrorubens (alt türleri E. atrorubens subsp. atrorubens ve E. atrorubens subsp. paradoxa), E. laevigata ve E. purpurea.

Ronald McGregor tarafından yapılmış olan daha modern bir sınıflandırmada, dokuz Echinacea türü ikişer alt türe ayrılır:

  • Dar yapraklı kirpi otu (Echinacea angustifolia)
    • Echinacea angustifolia var. angustifolia
    • Echinacea angustifolia var. strigosa
  • Topeka kirpi otu (Echinacea atrorubens)
  • Düzgün kirpi otu (Echinacea laevigata)
  • Soluk kirpi otu (Echinacea pallida)
  • Sarı kirpi otu (Echinacea paradoxa)
    • Echinacea paradoxa var. neglecta
    • Echinacea paradoxa var. paradoxa
  • Erguvani kirpi otu (Echinacea purpurea)
  • Kanlı kirpi otu (Echinacea sanguinea)
  • Dalgalı yapraklı kirpi otu (Echinacea simulata)
  • Tennessee kirpi otu (Echinacea tennesseensis)

Bütün türlerin arasında tıp için en çok değeri olan 3 Echinacea türü vardır:

  • E. purpurea
  • E. pallida
  • E. angustifolia

Tıbbi kullanımı

Kirpi otu çok eski bir şifa otu olarak tanınır ve birçok eski kültürde ilaç olarak kullanılmış oldukları bilinir. Özellikle Kuzey Amerika'nın yerlileri kirpi otunu öksürüğe, boğaz ağrılarına ve iltihaplanmalara karşı ilaç olarak kullanmışlardır. Geleneksel tıpta solunum ve idrar yolları iltihaplanmalarında ve zor kapanan dış yaralarda kullanılır; bunlar genelde Echinacea purpurea, E. pallida ve E. angustifolia türleridir.

Soğuk algınlığında kullanımı yaygın olan ekinezyanın 3099 gönüllü denekle yapılan çalışmada soğuk algınlığını önlediğine veya tedavi ettiğine dair hiçbir bulgu saptanamamıştır.[1]

Dış bağlantılar

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nezle</span> Soğuk almaktan ileri gelen, burun akması, aksırma ile beliren hastalık, ingin, tumağı, dumağı, çaputlama

Nezle ya da soğuk algınlığı, üst solunum sisteminde oluşarak kolay şekilde yayılan ve en çok burnu etkileyen bir bulaşıcı hastalıktır. Nazofarenjit, rinofarenjit veya akut koriza olarak da bilinen nezlenin semptomları arasında öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı (rinore) ve ateş yer alır. Semptomlar genellikle yedi ila on gün içinde ortadan kaybolur. Bununla birlikte, bazı semptomlar üç haftaya kadar sürebilir. İki yüzden fazla virüs nezleye sebep olabilmektedir. Nezlenin en yaygın nedeni rinovirüslerdir.

<span class="mw-page-title-main">Farmakoloji</span> İlaçlarla ilgili biyoloji dalı

Farmakoloji ya da eczabilim günümüzdeki anlamıyla canlı organizmadaki ilaç etkilerini ve canlı organizmaya alınan ilaçların yapısını inceleyen bir bilim dalıdır. Yeni sentezlenmiş veya bitkilerden ayrıştırılmış maddelerin etkilerini biyolojik yapısını laboratuvar çalışmaları ile deney hayvanlarında, klinik araştırmalar ile insanlarda inceleyerek ilaç geliştirme çalışmalarına katkı veren bir tıp ve eczacılık bilimidir. Diğer bir deyişle, ilaçların yapımından, kullanıma sunulmasına, ilaçlar ile biyolojik dizgeler arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalıdır. Farmakoloji, deneyleri ve canlılar üzerindeki araştırmalardan klinik uygulamaya değin uzanan bu karmaşık ve yoğun süreci birçok alt dalı ve yardımcı bilim dalları ile yakından bağlantılı yürütür.

<span class="mw-page-title-main">Orman</span> büyük bir alandaki yoğun ağaç topluluğu

Orman, belirli yükseklikteki ve büyüklükteki çeşitli ağaçlar, çalılar, otsu bitkiler, mantarlar, mikroorganizmalar, böcekler ve hayvanlar bütününü içeren, topraklı alanda genellikle doğal yollardan oluşmuş bir kara ekosistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Gül</span> gülgiller (Rosaceae) familyasının Rosa cinsinden güzel kokulu bitki

Gül, gülgiller (Rosaceae) familyasının Rosa cinsinden, odunsu çok yıllık kapalı tohumlu güzel kokulu bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Ballıbabagiller</span> bitki familyası

'Lamiaceae, Labiatae veya Türkçe adıyla 'Ballıbabagiller; 236 cins ve 7,280 tür ile temsil edilir ve dünya çapında özellikle ılıman kuşakta yayılış gösteren bir bitki familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Köygöçerten</span>

Köygöçerten, papatyagiller (Asteraceae) familyasına ait Avrupa ve kuzey Asya'da yaşayan bir bitki türü. Çok hızlı çoğalır ve zararlı ot olarak kabul edilir. Doğal yayılma alanı sıcaklık olan bir bitki türüdür. Ilıman biyomda yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Hasır otu</span>

Hasır otu (Typha), çok yıllık, otsu bitki cinsidir. Typhaceae familyasının iki cinsinden biridir. Durgun su ve bataklıklarda yetişir. Dişi ve erkek çiçekleri aynı eksende ayrı başaklar durumunda toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rumex obtusifolius</span> bitki türü

Yabani labada, kuzukulağıgiller familyasından, Avrasya ve Kuzey Afrika'da yetişen, 20-50 cm boyunda, çok yıllık bir labada türü. Tarımda mücadele edilmesi gereken yabancı ot muamelesi görür.

<i>Fraxinus angustifolia</i>

Fraxinus angustifolia, Oleaceae (zeytingiller) familyasından anavatanı Orta ve Güney Avrupa ile Kuzey Afrika ve Güneybatı Asya olan bir dişbudak türü.

<span class="mw-page-title-main">Heliantheae</span>

Heliantheae, papatyagiller (Asteraceae) familyasından tanınmış bir bitki oymağı. İsmini Yunanca'da güneş çiçeği anlamına gelen Helianthus cinsinden almıştır. 190 cins ve 2500'e yakın türle temsil edilen Heliantheae, papatyagiller familyası içindeki üçüncü büyük oymaktır. Yalnızca Senecioneae ve Astereae oymakları ondan daha büyüktür. Kuzey Amerika ve Güney Amerika'da, özellikle Meksika'da yaygındırlar. Çoğu ot veya çalı yapısında olmasına karşı bazıları küçük bir ağaç büyüklüğüne ulaşabilir. Yaprakları genellikle tüylü olup karşılıklı çiftler halinde dizilmiştir. Anterler genellikle kararmıştır. (isli)

<span class="mw-page-title-main">Meme otu</span>

Meme otu, papatyagiller (Asteraceae) familyasından yaygın görülen bir bitki türü. Anavatanı Avrupa ve Kuzey Asya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Gebre otu</span> Capparaceae familyasından dikenli bir bitki türü

Gebre otu veya Kapari, Capparaceae familyasından dikenli bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Kannabinoid</span>

Kannabinoidler, beyindeki nörotransmitter salınımını değiştiren hücrelerdeki kannabinoid reseptörleri üzerinde etkili olan çeşitli kimyasal bileşikleri kapsayan bir sınıftır. Bu reseptör proteinleri için ligandlar, endokannabinoidleri, fitokannabinoidleri ve sentetik kannabinoidleri içerir. En önemli kannabinoid olan tetrahidrokannabinol (THC), esrarda bulunan birincil psikoaktif maddedir. Kannabidiol (CBD) bitkinin bir başka önemli bileşenidir. Çeşitli etkiler gösteren, esrardan izole edilmiş en az 113 farklı kannabinoid vardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki ormanlar</span>

Azerbaycan'da 1.021.880 hektar ormanlarla kaplıdır ve bu ülkenin toplam yüz ölçümünün %11,8'i oluşturur. Azerbaycan'daki ormanların hepsi devlete aittir ve Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın sorumluluğu altındadır. Azerbaycan'daki orman biyomları ılıman yaprak döken ormanlar, ılıman geniş ve iğne yapraklı karışık ormanlar, ılıman iğne yapraklı ormanlar ve riparian ormanlardan oluşur. Uzmanlar 8.-9. yüzyıllarda şimdiki Azerbaycan topraklarının %30-35'i ormanlarla kaplı olduğunu tahmin etmektedir ve ormanların çoğu o zaman olduğu gibi bugün de dağlık bölgelerde bulunmaktadır.

Karaahmetli Tabiat Parkı, Kırıkkale ili, Bahşılı ilçesi, Karaahmetli köyü sınırlarında, 107 ha alanda kurulu olan bir tabiat parkıdır. 23 Temmuz 2009 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile tabiat parkı ilân edilmiştir.

<i>Sideritis</i> bitki cinsi

Sideritis, Lamiaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir. Sideritis başlıca Akdeniz bölgesinde yayılım gösteren, bir ve çok yıllık toplam 142 taksona sahip bir cinstir.

<span class="mw-page-title-main">Civanperçemi</span> papatyagiller familyasının üyesi olan çiçekli bitki

Civanperçemi, Papatyagiller familyasının üyesi olan çiçekli bir bitkidir. Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika gibi kuzey yarımkürenin ılıman bölgelerine özgüdür. Yol kenarları, çayırlar, tarlalar ve kıyı kesimleri gibi hem nemli hem de kuru bölgeler için ortak olan civanperçemi, hayvancılıkta yem olarak kullanılması amacıyla Yeni Zelanda ve Avustralya gibi yerlere de götürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çit sarmaşığı</span>

Çit sarmaşığı, bilimsel adıyla Calystegia sepium Kahkahaçiçeğigiller familyasından bir türdür ve kısmen kozmopolit bir dağılıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Lavandula angustifolia</span>

Lavandula angustifolia, eski adıyla L. officinalis, Akdeniz'e özgü Lamiaceae familyasındaki çiçekli bitkidir. Yaygın isimleri arasında lavanta, İngiliz lavantası ; ayrıca bahçe lavantası, ortak lavanta ve dar -yapraklı lavanta' vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mor Telgraf Çiçeği</span> Mor telgraf çiçeği, bilimsel adıyla *Tradescantia pallida*, dekoratif bir süs bitkisidir. Yaprakları uzun, etli ve yoğun mor renklidir. Bu yapraklar sivri uçlu olup yaklaşık 15-20 cm uzunluğundadır

Tradescantia pallida, T. fluminensis ve T. zebrina'ya benzer bir örümcek otu türüdür. Kültivar T. pallida 'Purpurea' genellikle mor sekretya, mor kalp, veya mor kraliçe olarak adlandırılır. Doğu Meksika'nın Körfez Kıyısı bölgesine özgüdür. Edward Palmer tip örneğini 1907'de Ciudad Victoria, Tamaulipas yakınlarında toplamıştır.