İçeriğe atla

Kirmir Çayı

Kirmir Çayı
Kirmir Çayı haritası
Kirmir Çayı haritası
Konum
Ülke(ler)Türkiye
İl(ler)Ankara
Genel bilgiler
AğızSakarya Nehri
Ağız rakımı470 m
Uzunluk100 km
Havza alanı223.900 ha
Debi806.106 m³

Kirmir Çayı, İç Anadolu'da, Ankara'nın KB'sındaki, Sakarya Nehri'nin sağ kolu.

Bulak Çayı ile Bayındır Çayı'nın birleşmesiyle başlar. KD-GB yönlü tektonik bir çöküntünün içinde yer alır.[1] İlhan Çayı ve Süveri Çayı diğer kollarıdır. Bayındır Çayı üzerinde Bayındır Barajı ve Çamlıdere Barajı, Bulak Çayı üzerinde Akyar Barajı bulunur. Akarsu havzasında Kızılcahamam, Beypazarı ve Güdül ilçeleri yer alır.

Çay yaklaşık olarak, 32°-33° doğu, 40°-41° K konumunda, 223.900 ha havza alanı, 806.106 m³ yıllık su akışına sahiptir.[2] Kızılcahamam çevresinin sularını toplar, dar ve derin vadilerden akar, çağlayanlar oluşturur, Sarıyar Barajında Sakarya Nehri'ne dökülür.[3] Kirmir Çayı'nın taşıdığı tortulların baraj kıyısında oluşturduğu delta üzerinde Nallıhan Kuş Cenneti gelişmiştir.[4] Alanda; angut, küçük kuğu, sakarca kazı, sessiz kuğu, küçük kuğu, elmabaş pakta, dikkuyruk, gri balıkçıl, ak balıkçıl, gece balıkçılı gözlemlenebilir.[5]

Kirmir Çayı havzası fazla yağış almaz, yağış Beypazarı'nda 358 mm, Kızlcahamam'da 528 mm'dir. İlkbahar ve kış yağışlı, yaz kuraktır. Havzanın güney bölümlerinde bozkır, kuzeyde orman vejatasyonu hakimdir.[1]

Kirmir Çayı'nda; bıyıklı balık, tatlısu kefali, sıraz, noktalı inci balığı, saçaklı siraz, taşyiyen balığı, kababurun, çamur balığı, sakarya incisi türleri yaşar.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b ULUOCAK, Dr. Nihat. "Kirmir Çayı Yağış Havzasında Mera Amenajmanı Araştırmaları". dergipark.gov.tr. 5 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  2. ^ a b KORKMAZ, A. Şeref; ZENCİR TANIR, Özge (2016). "Kirmir Çayı (Sakarya Nehri)'ndaki Balık Türlerinin Biyoçeşitliliği". dergipark.gov.tr. 5 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  3. ^ KARADOĞAN, S. "TÜRKİYE'NİN AKARSULARI VE VADİLERİ" (PDF). 4 Ocak 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  4. ^ İSFENDİYAROĞLU, Süreyya. "Ankara, Yaban Başkent". atlasdergisi.com. 25 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 
  5. ^ "Başkent'te sonbahar". hurriyet.com.tr. 29 Ekim 2012. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Gölü</span>

Marmara Gölü, Manisa'nın ilçesi Gölmarmara'nın güneyindeki bir alüvyal set gölüdür. Ege Bölgesi'nde yer alır. Gölün bulunduğu saha çukur olup batı ve kuzeyi tepelerle çevrilidir. Doğu kısmı Gediz Ovası'na, kuzeybatı kısmı Akhisar Ovası'na açık olup buralardan alüvyon setleriyle ayrılır. Bu durum, Marmara Gölü'ne set gölü karakterini verir. Gediz çöküntü havzası içinde bulunan gölün seviyesi, Gediz Ovası'nın seviyesinden daha alçaktır. Derinliği az olan gölün yüzölçümü 44,5 km²'dir. Gediz Nehri ile Demrek Deresi'nden ve kuzeydeki Kum Çayı'ndan göle kanallar açılmıştır. Bu kanallar bilhassa ilkbahar sonlarında kabarık olan akarsuların sularını göle taşırlar. Göl kapalı bir çukurda olup suları tuzludur. 12 Haziran 2017'de "Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan" ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Yeşilırmak</span> Karadeniz Bölgesinde nehir

Yeşilırmak, eskiden İris, Sivas'ın kuzeydoğusundaki Suşehri ilçesi sınırları içindeki Kösedağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülen nehir. Hititler döneminde önemli bir nehir olan Yeşilırmak, Kumeşmaha olarak isimlendirilmiştir. Daha sonrasında, antik dönemde kendisine verilen ad ise İris'ti.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Çayı</span> Sakarya Nehrinin sağ kolu

Ankara Çayı; Sakarya Nehri'nin bir uzantısı olarak Ankara ilinin doğusundan başlayıp şehir merkezine kadar uzanan bir akarsudur. Porsuk Çayı'ndan sonra Sakarya Nehri'nin ikinci büyük kolu olan Ankara Çayı sırasıyla Nallıhan, Beypazarı ve Ayaş ilçelerinden geçerek şehri ortadan ikiye böler ve Sincan sınırları içerisinde Çubuk Çayı ile birleşip yoluna devam eder. Kuzeyden gelen Hatip Çayı ve güneydeki İncesu Deresi ise Ankara Çayı'nı besleyen diğer akarsu kaynaklarıdır. Yaz aylarında debisi azalırken yağışların artmasıyla birlikte akıntı şiddeti güçlenen çay, birçok noktada köprülerle aşılmış ve yine aynı sebepten dolayı ve evsel atıkların yarattığı koku nedeniyle bazı bölümlerinin üstü kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara coğrafyası</span>

Ankara coğrafyası, Ankara ili İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında, 39° 55' kuzey enlemi ve 32° 50' doğu boylamı koordinatında bulunur. Ankara'nın doğusunda Kırşehir ve Kırıkkale, batısında Eskişehir, kuzeyinde Çankırı bulunur. Ankara Türkiye'nin başkentidir. Ankara'nın nüfusu 5,663 milyondur.

Kargı Barajı, Ankara, Eskişehir sınırında, Sakarya Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla 2000 yılında inşasına başlanan ve 2009 yılında bitirilmesi planlanan bir barajdır. Beypazarı ilçesi, Kargı, Beypazarı köyü yakınlarındadır. Başlanan baraj inşaatı bir süre sonra durmuş, 2015 yılında yeniden başlamıştır. Baraj 2017 yılında elektrik üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bartın Çayı</span> Karadenize dökülen akarsu

Bartın Çayı, Antik Partenios, MÖ yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı'dır.Kastamonu ve Karabük'te bulunan Ilgaz Dağları'nda doğar, kuzeye doğru akar, şehir merkezinde Gazhane Burnu'nda birleşen Kocaçay ve Kocanazçay'ının oluşturduğu ırmak, 15 Km. akarak Boğaz mevkiinde Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Köroğlu Dağları</span>

Köroğlu Dağları, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nin iç kısmında yer alan sıradağlardır.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km2, yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arpaçay (akarsu)</span> Ermenistan ve Türkiyede bir nehir

Arpaçay veya Ahuryan Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturan, Arpa Gölü'nden doğan, Aras nehrinin önemli kolu olan akarsu. Toplam 186 km uzunlukta ve 9.500 km² yağış havzasına sahiptir. Türkiye tarafında 5.437 km² büyüklüğündeki alanın sularını boşaltır. Karahan, Telek Suyu ve Kars Çayı önemli kollarıdır. Debisi 39.412 m³/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Habur Çayı (Fırat)</span> Fırat Nehrinin kollarından biri

Habur Çayı, Fırat Nehri'nin kollarından biri. Karaca Dağ'dan başlayan birkaç geçici akarsuyun Ceylanpınar'da birleşmesiyle oluşur. Sularının çoğunluğunu, asıl kaynağını olan Suriye'deki Resulayn'deki karstik kaynaklardan alır.. Suriye'de Abdulaziz Dağı yakınlarından geçer Çağçağa Suyu ile birleşerek Fırat Nehri'ne dökülür. Çay Busayra kenti yakınlarında Fırat'a katılır. Nehir havzasına 200–400 mm/yıl yağış düşer. Yağışın yetersiz olduğu havzasında tarım açısından önemlidir. Suriye'de Habur Çayı merkezli barajlar ve kanallar yapılarak sulama sistemi kurulmuştur. Suriye Habur üzerine Taaf, Saab ve Sohuei barajlarını inşa etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Van Gölü Kapalı Havzası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin doğusunda, Van Gölü'ne sularını döken akarsuların oluşturduğu kapalı havza.

Karasu Çayı, Kahramanmaraş topraklarından doğan, Amik Ovasında, Asi Nehri ile birleşen akarsu.

<span class="mw-page-title-main">Karasu Çayı (Sinop)</span>

Karasu Çayı, Sinop ili sınırlarında, Küre Dağları'ndan doğan, Karadeniz'e dökülen akarsu. Uzunluğu 80 km'dir. Sinop'un 8 km batısından Akliman yakınlarından denize dökülür. Sinop'un başlıca içme suyu kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Havzası</span>

Sakarya Havzası, Türkiye'nin kuzeybatısında, 58 160 km2 ile ülkenin %7'sinin sularının toplayan bir akarsu havzasıdır. Akarçay, Susurluk, Konya, Batı Karadeniz ve Kızılırmak havzaları ile çevrilidir. Türkiye'nin 25 hidrolojik havzasından biridir. 37°96′ 41°20′ K paralelleri ve 29°26′ 33°24′ D meridyenleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Yanarsu Çayı</span> Dicle Nehrinin sol kolu

Yanarsu Çayı, Dicle'nin kolu olan çaydır. Eski adı Garzan Çayı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Alara Çayı</span> Antalyada akarsu

Alara (Ulugüney) Çayı, Antalya ili sınırlarında, Orta Toroslardan doğan, Akdeniz'e dökülen 82 km uzunluğundaki akarsu. 2.647 m yüksekliğindeki Kuşakdağı ve Akdağ'dan kaynağını alır, önce Gündoğmuş–Alanya, sonra da Alanya–Manavgat ilçe sınırlarını oluşturarak denize ulaşır. Debisi 31,2 m3/sn, akarsu yüzey alanı 293 ha, yer üstü su potansiyeli 1.224 hm³/yıl, yer altı su potansiyeli 263 hm³/yıl, havzaya düşen ortalama yağış 819 mm'dir.

Karpuz Çayı, Orta Toroslar'dan doğan, Akdeniz'e dökülen doğu Antalya akarsuyudur. Havza alanı 641 km2, debisi 4,2 m3/sn, uzunluğu 36 km'dir.