Moldova veya resmî adıyla Moldova Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'da yer alan Ukrayna ile Romanya arasında kalan bir ülkedir. Başkenti Kişinev'dir ve 1991 yılında SSCB'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanmıştır. İçinden Prut ve Dinyester nehirleri geçmektedir. Dinyester Nehri'nin doğu kıyısını bir şerit hâlinde kapsayan bölgede tek taraflı bağımsızlığını ilan eden de facto bir cumhuriyet olan Transdinyester bulunur.
Besarabya, Prut ve Dinyester nehirlerinin arasında yer alan ve günümüzde Moldova'nın yer aldığı tarihî bölgedir. Terim aynı zamanda Ukrayna'nın Bucak bölgesini de kapsayabilir.
Gagavuzlar ya da Gagauzlar, bugünkü Moldova Cumhuriyeti'nde, başta Gagavuzya olmak üzere kuzeydoğu Bulgaristan, Ukrayna, Romanya ve Yunanistan'da yaşayan, çoğunluğu Ortodoks Hristiyan olan bir Türk halkı. Ayrıca Trakyanın yerli halkı Müslüman Gacalların ve Marmara, Batı Karadeniz'in yerli halkı olan Manavların Yörük olmayan katmanının nüfusunun Gagavuzlardan geldiğine inanılmaktadır.
Gagavuzya veya Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi, Moldova'ya bağlı bir özerk devlet. Ülkeye ismini veren Gagavuzlar, Oğuz Türkü kökenlidir ve Gagavuz kelimesinin Gök-oğuzdan türediği düşünülmektedir.
Gagavuzca veya Gagauzca, çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu Batı Oğuz grubuna bağlı bir Türk dili. Gagavuzca, Balkan Gagavuzcasından bir dereceye kadar farklı bir dildir. Kimi Türkologlar ise Gagavuzca'yı ayrı bir dil veya lehçe saymayarak Türkiye Türkçesinin Rumeli ağızlarına dahil etmişlerdir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur.
Gagavuzya Cumhuriyeti Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'den ayrılan ve 1990 – 1994 yılları arasında bağımsız olduktan sonra barışçıl bir şekilde Moldova'ya katılan devlet. Günümüzde Gagavuz Özerk Bölgesi olarak adlandırılmaktadır.
Moldova'daki Türkler, Moldova'nın dışında doğmuş veya Moldova'da doğmuş ancak Türk kökenli olup burada yaşayan Türklerdir. Türk kökenli ise, geçmişinde Türkiye veya KKTC ile bağı olan veya Türk diasporası topluluğunda bulunan kişilerdir.
Nikolay Baboglu, Sovyet-Gagavuz şair ve yazar.
Bucak, tarihsel olarak 1812'ye kadar Besarabya'nın bir parçası olan Ukrayna ve Moldova'da bir bölgedir. Güney Besarabya'da, Karadeniz boyunca Tuna ve Dinyester nehirleri arasında yer almaktadır. 13.188 km²'lik alana ve seyrek nüfuslu çok etnik gruptan oluşan 600.000 nüfusu vardır. Günümüzde Odessa Oblastı sınırları içerisinde olan bölge, kuzeybatıda Moldova, güneyde Romanya, doğuda Karadeniz ile komşudur. Bölge çeşitli etnik topluluklara ev sahipliği yapmaktadır.
Kavuşan, Kavşan veya Favşan Moldova'nın Căușeni Bölgesi'nde yer alan bir kasabadır.
Gagavuzya bayrağı 1995 yılından bu yana Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nin resmi sembolü olarak kullanılmakta ve Moldova tarafından bölgesel bir sembol olarak kabul edilen bayraktır. "Gökyüzü Bayrağı" olarak bilinen bayrak, mavi-beyaz-kırmızı kabile renklerine, üçgen şeklinde düzenlenmiş üç sarı yıldız içeren bir tasarıma sahiptir. Bayrağın tasarımı günümüzde tartışılmaktadır; ancak yıldızlar Moldova'daki üç Gagavuz belediyesini temsil ettiği bilinmektedir. Üç renk, Gagavuzya'da da popüler olan Rusya bayrağı andırmaktadır; bu konu Gagavuz ve Moldova siyasetçileri arasında tartışma konusu olmuştur.
Gagavuzya-Türkiye ilişkileri, Ortodoks Hristiyan, Türkî halk olan Gagavuzların yaşadığı Moldova'nın özerk bölgesi Gagavuzya ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.
Gagavuzya tarihi eskilere dayanmaktadır. 1906 yılında bir grup Gagavuz'un ayaklanması sonucu ortaya çıkan altı günlük de-facto bağımsız Komrat Cumhuriyeti dışında Gagavuzlar Rus İmparatorluğu (1812-1917), Romanya, Sovyetler Birliği ve Moldova tarafından yönetilmiştir.
Çok Meydan, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'ne bağlı bir komün ve köydür. 2004 nüfus sayımı, komünü 3.926 kişilik bir nüfusa sahip olarak sıraladı. Nüfus sayımında 3.657 Gagavuz vardı. Azınlıklar arasında 149 Moldovalı, 45 Rus, 33 Ukraynalı, 14 Bulgar ve 16 Roman vardı.
Gagavuzya demografisi bölgeyi Moldova Cumhuriyeti'nin demografisinden ayıran bazı farklı özelliklere sahiptir. Ayrıca Gagavuzya, Moldova'da Moldovalı olmayan etnik çoğunluğa sahip iki özerk bölgeden birisidir. 2004 nüfus sayımına göre, Moldova nüfusunun %4,8'i Gagavuzya'da yaşamakta. Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi, Moldova'nın toplam alanının %5.5'ini kapsamaktadır.
Kongaz Moldova Cumhuriyeti'nde bulunan Gagauz Özerk Bölgesi'nin bir komünü ve köydür. 2004 yılında yapılan nüfus sayımına göre komünün nüfusu 12.327 kişidir Bunun 11.849'u Gagavuzdur ve geri kalan azınlık nüfusu ise 149 Moldovalı, 128 Rus, 91 Ukraynalı ve 62 Bulgar oluşturmaktadır.
Beşgöz Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yer alan bir köydür Çadır dolayında bir köydür.
Beșalma Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komün ve bir köydür. 2004 yılı nüfus sayımına göre nüfusu 4,441 kişidir. 4,293 Gagavuz, 44 Moldovalı, 37 Ukraynalı, 33 Rus, 25 Bulgar ve 5 Romanyalı bu köyde yaşamaktadır.
Tülüküü, Moldova Cumhuriyeti'nin Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde bulunan bir komündür. Üç köyden oluşur: Tülüküü, Yeni Tülüküü ve Tülüküü istasyonu. 2004 nüfus sayımında komünün 3.649 kişilik bir nüfusa sahip olduğu listelendi. Nüfusun çoğunluğunu 3.382 kişilik Gagavuz topluluğu oluşturur. Azınlıklar arasında 31 Rus, 43 Ukraynalı, 24 Bulgar, 164 Moldovalı ve 1 Yunan vardı.
Gagavuzya çatışmaları, Moldova SSC'si ile ve Moldova'da daha fazla özerklik isteyen Gagavuz nüfusu arasında bir çatışmaydı. Sovyetler Birliği içinde kalmak amacıyla Moldova'dan ayrı Gagavuz Cumhuriyeti'nin ilanıyla doruğa ulaştı; ancak Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Gagavuz Cumhuriyeti fiilen bağımsız bir devlet haline geldi. Gagavuzya'nın resmi olarak ülke içinde bir özerk bölge olarak tanındığı 1995 yılında Moldova'ya resmen yeniden entegre edildi.
Moldova
Gagavuzya
