İçeriğe atla

Kiraz eriği

Kiraz eriği
Korunma durumu

Durumu belirsiz (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Rosales
Familya:Rosaceae
Oymak:Amygdaleae
Cins:Prunus
Tür: P. cerasifera
İkili adlandırma
Prunus cerasifera
Ehrh., Gartenkalender 4: 190 (1785).

Kiraz eriği (Prunus cerasifera), gülgiller (Rosaceae) familyasından Doğu Avrupa, Güneybatı ve Orta Asya'ya özgü bir ağaç türü.

Morfolojik özellikleri

6–15 m'ye kadar boylanabilen küçük ağaç veya büyük çalılardır, kışın dökülen yapraklar 4–6 cm uzunluğundadır. Avrupa'da baharda ilk çiçek açan ağaçlardandır, çoğunlukla Şubat ortasında görülürler. Çiçekler beyaz renkte 5 taç yapraklıdır. Meyve 2–3 cm çapında sarı veya kırmızı renkte sert çekirdeklidir, yenebilir; Ağustos-Eylül arasında olgunlaşır.

Kullanımı

Meyvesi tatlıdır, bazı çeşitleri taze yenebilir ve diğerlerinin ekşi olması reçel yapımı için uygundur. Sarı ve kırmızı kiraz eriği, Gürcü mutfağının en önemli malzemelerinden biridir. Bu erikten yapılan ve tkemali denilen sos, birer sulu yemek olan Harço ve Çakapuli'nin hazırlanmasında kullanılır. Öte yandan bu sos şiş kebabına her zaman eşlik eder.

Peyzajda kullanımı

Beyaz çiçekler

Kiraz eriği bahçelerde yetiştirilen popüler bir süs ağacıdır. Pek çok kültivarı geliştirilmiştir, bunlardan 'Pissardii' ve 'Nigra' mor yapraklar ve pembe çiçekler için yetiştirilir, meyveler koyu mor renklidir. 'Lindsayae' kültivarının soluk pembe çiçekler ve yeşil yaprakları vardır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Prunus avium</span> gülgiller (Rosaceae) familyasından meyve ağacı

Prunus avium, gülgiller (Rosaceae) familyasından Kuzey Akdeniz kıyıları, Güney Kafkasya, Hazar Denizi ve Kuzeydoğu Anadolu'da doğal olarak bulunan meyve ağacı. Meyvesi olgunlaşmadan önce pembe bir çiçek açar. Kiraz meyvesini veren temel ağaç türüdür ve meyvesi tatlı kiraz olarak adlandırılır. Kiraz meyvesi veren diğer ağaç türleriyle birlikte Prunus subg. Cerasus alt cinsini oluşturur ve bu cinsin en bilinen üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Erik</span> meyve

Erik, gülgiller (Rosaceae) familyasından Prunus cinsinden meyvesi yenen bazı ağaç türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vişne</span> meyve

Vişne, gülgiller (Rosaceae) familyasından kiraza benzeyen ve tadı kiraz tadından daha ekşi olan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Lactarius salmonicolor</span> Russulaceae ailesinden bir mantar türü

Lactarius salmonicolor, Kanlıca mantarı olarak da bilinir, Russulaceae ailesinden yenebilir bir mantar türü. Şapka büyüklüğü 5–15 cm kadardır. Mantar gençken ortası hafifçe çukurdur, kenarı içeri kıvrıktır, büyüdükçe ortası daha da çukurlaşarak hemen hemen huni şekline döner, rengi turuncudur, açık sarıdan erik sarısına kadar değişir. Genel görünüşle turuncu ve sarıdan ibaret halkalıdır. Çizildiği zaman havayla temas edince yeşil renkleme yoktur. Lameller başlangıçta kırmızımtırak sarı beyaz, daha sonra açık portakal rengi tonundadır. Sapa doğru kıvrımlı şekil alır, sap üzerinde birazcık devam eder. Sapı 3-6,5 cm boyunda 0,8-2,5 cm kalınlığında, silindir şeklindedir. Renk bakımından portakal sarısı, dip kısmında kırmızımtırak sarı beyaz, yukarı kısmında şarap kırmızısı turuncudur. Sapın etli kısmı kırmızı-pembedir ve koparıldığında turuncu renkte bir sıvı çıkarır, sıvı hava ile temas edince kırmızılaşır. Gençken içi dolguludur, daha sonra şapkaya kadar olan alt kısımda boşlukludur. Etli kısmı kırmızımtırak sarı beyaz renkli, meyve kokulu ve yumuşak, sünger gibidir. Spor izi parlak kırmızımtırak sarı, tunç rengindedir. Çam meşçerelerinde ve çam ormanı açıklıklarında, çayırlıklarda, Avrupa'da yapraklı ağaç ormanlarında, ilkbahar ve sonbaharda yağmurlardan sonra görülür.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı sarıasma</span> sarıasmagiller (Oriolidae) familyasından pembe gagalı, sarı renkli, ötücü bir kuş türü

Bayağı sarıasma, sarıasmagiller (Oriolidae) familyasından pembe gagalı, sarı renkli, ötücü bir kuş türü.

<i>Prunus</i>

Prunus, gülgiller (Rosaceae) familyasından kiraz, karayemiş, kayısı, şeftali, badem ve erik gibi meyve ağaçlarını içeren cins.

<span class="mw-page-title-main">Erguvan</span> Baklagiller familyasından bir bitki türü

Erguvan, baklagiller (Fabaceae) familyasından, 10 metreye kadar boylanabilen, tek gövdeli, yaprak döken, çalı görünümünde bir ağaççıktır.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mandalina</span> Turunçgiller (Rutaceae) familyasına ait bir meyve

Mandalina, ılıman iklimde yetişmekte olan Turunçgiller (Rutaceae) familyasına ait bir meyve türüdür. Turuncu, sarı renklerde olan mandalina, etli ve sulu bir yapıya sahiptir. Mandalina, portakala nazaran daha yumuşak olan kabuğu soyulduktan sonra yenebildiği gibi suyu sıkılarak da içilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Leylak</span> bitki cinsi

Leylak, zeytingiller (Oleaceae) familyasından, 20'ye yakın türü bulunan, bahçe ve parkların süslenmesinde çok kullanılan soğuklara oldukça dayanıklı ağaççıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Adi alıç</span> gülgiller (Rosaceae) familyasından bir alıç türü

Adi alıç, gülgiller (Rosaceae) familyasından bir alıç türü. Ormanlarda yetişir. İlkbaharda açan çiçekleri beyaz ve pembedir. Meyveleri 6–10 mm çapında kırmızı ya da esmer kırmızıdır. Meyvelerinden reçel, marmelat ve macun yapılır. Kurutulan çiçek ve meyvelerinden infüzyon yolu ile de yararlanılır. Sıtasterin, adenozin, adenin ve guanin içerir.

<span class="mw-page-title-main">Anemone coronaria</span>

Taçlı dağ lalesi ya da taçlı anemon, düğün çiçeğigiller (Ranunculaceae) nemli topraklar, yarı güneşli ya da güneşli yerlerde yaşayan çok yıllık otsu bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Saçlı meşe</span> bitki türü

Saçlı meşe, kayıngiller (Fagaceae) familyasından anavatanı Güney Avrupa ve Anadolu olan bir meşe türü.

<span class="mw-page-title-main">Surinam kirazı</span> Bitki türü

Surinam kirazı, mersingiller (Myrtaceae) familyasından bitki türüdür.

<i>Arbutus andrachne</i>

Arbutus andrachne, Akdeniz Bölgesi, Karadeniz'in güney sahilleri ve Orta Doğu'da yetişen Ericaceae (fundagiller) familyasından her daim yeşil ve maki ailesi içinde bodur bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Hibiscus</span> Bitki türü

Hibiscus, yaprakları olan alternatif bir çiçektir. Genellikle bir dişli veya loblu marjı ile mızrak ve ovat şeklindedir. Çiçekler beş veya daha fazla olan, büyük, göze çarpan, trompet şeklindedir yaprakları, beyaz, kırmızı, turuncu, mor ve sarıdır, 4–18 cm genişliktedir. Pembe renkli olanlar gibi bazı türlerde çiçek rengi, H. mutabilis ve H. tiliaceus, yaşla birlikte değişir. Meyve kuru ve loblu olan kapsül içeren tohumlardır. Türkçede hatmi çiçeği veya amber çiçeği olarak da bilinmektedir.

<i>Parrotia persica</i> Çalı cinsi

Parrotia persica, Hamamelidaceae familyasından bir çalı türü.

<span class="mw-page-title-main">Ağaç çiçeği</span>

Botanikte ağaç çiçekleri sert çekirdekli meyve ağaçlarının çiçekleridir. İlkbaharda bir süre bolca çiçek açan benzer görünüme sahip diğer bitkiler buna aittir. Ağaç çiçekleri, arı gibi tozlayıcılara polen sağlar ve ağaçlarda meyve üremesi için gerekli olan çapraz tozlaşmayı başlatır.