Kimmericiyen, Geç Jura Devresi'nde bir çağ veya diğer bir deyişle Üst Jura Serisi'nde bir kattır. 154,8 ± 0,8 milyon yıl öncesinden 149,2 ± 0,7 milyon yıl öncesine kadar sürmüştür. Kimmericiyen Çağı'ndan önce Oksfordiyen, sonrasında da Titoniyen gelir.[1]
Jeolojik zaman cetveli, Dünya'nın jeolojik kayıtlarına dayanan bir zaman temsil şeklidir. Jeolojik zaman cetveli, kronostratigrafiyi ve jeokronolojiyi kullanan bir kronolojik tarihleme sistemidir. Özellikle yer bilimciler tarafından jeolojik tarihteki olayların zamanlamasını ve ilişkilerini tanımlamak için kullanılır. Zaman cetveli, kayaç katmanlarının incelenmesi, bu katmanların ilişkilerinin gözlemlenmesi, litoloji, paleomanyetik özellikler ve fosiller gibi özelliklerin tanımlanmasıyla geliştirilmiştir. Standartlaştırılmış uluslararası jeolojik zaman birimlerinin tanımlanması, birincil amacı jeolojik zaman bölümlerini gösteren Uluslararası Kronostratigrafik Çizelge'deki (ICC) global kronostratigrafik birimleri kesin olarak tanımlayan Uluslararası Jeolojik Bilimler Birliği'nin (IUGS) kurucu organı Uluslararası Stratigrafi Komisyonu'nun (ICS) sorumluluğundadır. Kronostratigrafik bölümler ise jeokronolojik birimleri tanımlamak için kullanılır.
Jura veya Jura dönemi, Mezozoyik Zaman'ın Triyas'tan sonra gelen, yani ikinci dönemidir. 200 milyon yıl öncesi ve 145 milyon yıl öncesi arasındadır. Jura, adını o döneme ait kireçtaşı tabakalarının ilk belirlendiği Avrupa Alplerindeki Jura Dağları'ndan almıştır. Jura döneminin başlangıcında, süper kıta Pangea iki kara kütlesine bölünmeye başlamıştı: kuzeyde Lavrasya ve güneyde Gondvana. Bu, daha fazla kıyı şeridi yarattı ve karasal iklimi kurudan nemliye kaydırdı; Triyas'ın kurak çöllerinin çoğunun yerini yemyeşil yağmur ormanları aldı.
Paleojen, Senozoik Zaman'ın üç alt döneminden ilki olup 65 milyon yıl önce başlayıp 24 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.
Bazen eski kaynaklarda Arkeozoyik olarak da adlandırılan Arkeen, yerküre tarihinin dört jeolojik üst zamanından ikincisidir ve tanımı gereği günümüzden 4.000 milyon yıl öncesinden 2.500 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi temsil eder. Arkeen'den önce Hadeen Üst Zaman ve Arkeen'in ardından Proterozoyik Üst Zaman gelir.
Mezozoyik Zaman, Triyas, Jura ve Kretase Dönemi'ni kapsayan, günümüzden yaklaşık 252 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi kapsayan, yerküre tarihindeki sondan bir önceki jeolojik zamandır. Dinozorlar gibi arkozor sürüngenlerinin baskınlığı; bol miktarda açık tohumlu bitki ve eğrelti otları; sıcak bir sera iklimi; ve Pangea'nın tektonik olarak parçalanması gibi olaylar ve koşullar, Mezozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Mezozoyik, Fanerozoyik'in ikinci zamanı olup karmaşık canlıların evrimleşmesinden sonra gelen üç zamanın ortasında yer alır.
Triyas, 251,902 milyon yıl önce (myö) Permiyen Dönemi'nin sonundan 201,4 myö Jura Dönemi'nin başlangıcına kadar 50,5 milyon yılı kapsayan jeolojik bir dönem ve sistemdir. Triyas, Mezozoyik Zaman'ın ilk ve en kısa dönemidir. Dönemin hem başlangıcı hem de sonunda büyük yok oluşlar görülmüştür. Triyas Dönemi, Erken Triyas, Orta Triyas ve Geç Triyas olmak üzere üç devreye ayrılır.
Kretase veya Kretase dönemi, Mezozoyik Zaman'ın üç alt bölümünden sonuncusudur. Jura'dan sonra, Paleojen'den önce gelir. Günümüzden 145 milyon yıl önce başlayıp ~ 66 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.
Doğuran memeliler keselileri ve etenelileri içeren memeli alt sınıfıdır. Dış kulaklara ve memelere sahiptirler. Therianlar çoğunlukla diş yapısı ile sınıflandırılırlar. Yaşayan memelilerden, ekidneler familyasına ait türler ve Ornithorhynchus anatinus (ornitorenk) dışındaki tüm türler, bu gruptandır.
Kuvaterner, jeolojide yaklaşık son 2,588 ± 0,005 milyon yıllık dönemi kapsayan, Uluslararası Stratigrafi Komisyonunun (ICS) kabul ettiği jeolojik zaman cetveline göre tanımlanmış, Senozoik Zaman'ın sonuncu bölümüdür. Neojen'in sonundan günümüze kadar devam eder. Gayriresmî "Geç Kuvaterner" kavramı, son 0,5–1,0 milyon seneyi kapsar.
Jeolojik zaman cetvelinde, Titoniyen, Geç Jura Devresi'nin en son çağı ve Üst Jura Serisi'nin son katıdır. 152.1 ± 4 myö ile 145.0 ± 4 myö arasındaki zamanı kapsar. Öncesinde Kimmericiyen Çağı vardır, ardından Berriaziyen gelir.
Hadeen, yeryüzünün oluşum sürecindeki ilk jeolojik zamandır. Yaklaşık 4,567 milyar yıl önce yeryüzünün oluşumuyla başlayıp, farklı görüşler ileri sürülmekle birlikte, Uluslararası Stratigrafi Komisyonu (ICS) tarafından 4 milyar yıl önce sona erdiği kabul edilir. Yeryüzünün yeni yeni oluşmaya başladığı bu dönemde gezegen yüksek volkanizma nedeniyle çok sıcaktır ve yüzey kısmen eriyik durumdadır. Ayrıca diğer gök nesneleriyle çarpışmalar devam etmektedir. Hadeen'den sonra Kambriyen öncesinin (Prekambriyen) ikinci zamanı olan Arkeen başlar.
Tersiyer veya Üçüncü Zaman günümüzden 66 milyon yıl öncesinden 2,6 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi kapsayan ve artık kullanılmayan bir jeolojik dönemdir. Tersiyer Dönem, ikincil devir ve Kuvaterner devir arasındaki zamanı kapsar. Bu dönem, Senozoik çağda, Kretase-Tersiyer yok oluşu sonucu uçmayan dinozorların tükenmesi ile başlamış ve Pliyosen devrin sonundaki, en son Buz Çağı'nın başlangıcına kadar sürmüştür.
Eosen, günümüzden 55,8 ± 0,2 ila 33,9 ± 0,1 milyon yıl öncesini kapsayan, Senozoyik Zaman'ın Paleojen dönemine ait bir bölümdür. Eosen, Paleosen bölümün sonundan Oligosen bölümün başına uzanır. Eosen'in başlangıcı ilk çağdaş memeli gruplarının ortaya çıkması ile tanımlıdır. Eosenin sonu ise Büyük Kopukluk olarak adlandırılan büyük bir yok oluş olayı olarak tanımlanmıştır – bu olay, Sibirya'ya ve günümüz Chesapeake Körfezi'ne çarpmış bir veya birkaç büyük göktaşı ile ilişkili olabilir. Diğer jeolojik devreler gibi Eosen'in başı ve sonunu belirleyen katmanlar iyi tanımlıdır ama tam tarihleri belirsizdir.
Prekambriyen, yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür. Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.
Jeolojik zaman cetvelinde, Nortgripiyen, Kuvaterner dönemde yer alan Holosen'nin üç ayrı çağı içerisinde orta sırada yer alan çağdır. Grönlandiyen ve Meghaliyen ile birlikte Uluslararası Stratigrafi Komisyonu tarafından Temmuz 2018'de resmen onaylanmıştır.
Çibanyen, hâlen devam eden Kuvaterner devrinin bir parçası olan Pleistosen devrenin ikinci kısmı olan, uluslararası jeolojik zaman cetvelindeki bir çağ ya da kronostratigrafideki bir kattır. Daha önceleri Orta Pleistosen olarak bilinirken Ocak 2020'de Uluslararası Jeoloji Bilimleri Birliği tarafından adı, Japonya'nın Chiba iline atfen Çibanyen olarak değiştirilmiştir. Çibanyen, tahminî olarak 0,770 myö ile 0,126 myö arasında sürmüştür.
Uluslararası Stratigrafi Komisyonu; küresel ölçekte stratigrafik, jeolojik ve jeokronolojik konularla ilgilenen bir kuruluş.
Neotherapoda, Coelophysoidleri ve diğer gelişmiş teropod dinozorları içeren bir kladdır. Aynı zamanda Triyas-Jura yok oluşundan sağ kurtulan tek teropod kladıdır. Averostranlar dışında tüm neoteropodların soyu erken Jura döneminde tükendi.
Geç Jura, Jura Dönemi'nin üçüncü devresidir. Kapsadığı jeolojik zaman, Üst Jura tabakalarında korunan 163,5 ± 1,0 ile 145,0 ± 0,8 myö aralığıdır.
Kriyojeniyen 720 milyon yıl öncesinden 635 milyon yıl öncesine kadar sürmüş jeolojik bir dönemdir. Neoproterozoyik Zaman'ın ikinci jeolojik dönemini oluşturur, öncesinde Toniyen Dönemi ve sonrasında Ediyakaran Dönemi vardır.