İçeriğe atla

Kigilyah

Doğu Sibirya Denizi'ndeki Chetyryokhstolbovoy Adası'ndaki kisilyahlar.

Kigilyah veya kisiliyah[1] (Rusça: кигиляхи; Yakutça: киһилээх, "taş kişi" anlamında) az ya da çok izole duran uzun monolitlere benzeyen uzun, sütun benzeri doğal kaya oluşumlarıdır. Genellikle kriyojenik ayrışma sonucu şekillenmiş granit veya kumtaşından oluşurlar. Çoğu kigilyah, Kretase döneminde oluşmuştur ve yaklaşık 120 milyon yaşındadır.[2]

Kültürel önem

Bu antropomorfik kaya sütunları Yakut kültüründe önemli bir varlıktır.[3][4] Genellikle seyrekçe dağılırlar, düz dağların yüzeyinden dışarı çıkarlar ve ayakta duran bir insan kalabalığı izlenimi verirler.[5] Yakut efsanelerine göre kigilyahlar çok eski dönemlerde ortaya çıkmıştır.[4]

Yakutça "kisiliy" kelimesi "insanların olduğu yer" anlamına gelir.[2] Kisilyah, "erkek olan dağ" veya "dağ evli" anlamına gelir.[5] "Kigilyah" terimi, orijinal Yakut "kisilyah"ın çarpıtılmış bir şeklidir.[6]

Konumlar

Bu tür taşlar, özellikle Doğu Sibirya Ovası'nda , Rusya'nın Saha Cumhuryeti'nde (Yakutistan) farklı yerlerinde bulunur:[4]

Yakutistan dışında, Popova-Chukchina adasında ve Krasnoyarsk Krayı'ndaki Putorana Platosu'nda benzer oluşumlar bulunur.[7]

Tarih

Ferdinand Wrangel, Doğu Sibirya Denizi'ndeki Medvezhyi Adaları'nın bir adası olan Chetyryokhstolbovoy'daki kigilyahlar hakkında bilgi verir. Adayı 1821-1823 seferi sırasında ziyaret etmiş ve adaya onların adını verdi ("dört sütun" anlamına gelen Chetyryokhstolbovoy). Chetyryokhstolbovoy Adası'ndaki kigilyahlar yaklaşık 15 metre (49 ft) yüksekliğe ulaşabilir.

Sovyet döneminde, Bolşoy Lyakhovsky Adası'nın batı ucundaki Kigilyah Yarımadası'nda, daha sonra adadaki kutup istasyonundan sorumlu olan Vladimir Voronin, Yeni Sibirya Adaları'ndan biri olan ve ağır bir şekilde aşınmış ve yarımadaya isim veren büyük bir kayayı işaret etmiştir.[8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Verkhoyansk & Kisilyakh". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  2. ^ a b "Types of weathering". 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  3. ^ "Kigilyakhi of the New Siberian Islands - Russian Geographical Society". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  4. ^ a b c "Kigilyakhi of Yakutia". 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b "Ландшафты как отражение топонимов Якутии (Landscapes as a Reflection of the Toponyms of Yakutia)". 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Toponimy of Regional Cultural Landscapes – Verkhoyansk District, Sakha (Yakutia)". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  7. ^ "A. Grigoriev, Megaliths in the Arctic". 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Soviets gather geographic data in Arctic - CIA" (PDF). 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yakutistan</span> Rusyada özerk bir Türk cumhuriyeti

Yakutistan ya da Saha Cumhuriyeti, Rusya'yı oluşturan federe cumhuriyetlerden biri ve yüz ölçümü açısından en büyüğüdür. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yakutça</span> Yakutların konuştuğu, Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil

Yakutça veya Sahaca, Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Çuvaşça ile birlikte Türkçenin toplam iki lehçesinden biridir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir. Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Yakutistan'da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Yakutlar</span>

Yakutlar ya da Sahalar, Rusya içindeki Saha Cumhuriyeti'nde yaşayan Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Yakutsk</span>

Yakutsk, Rusya'nın uzak doğusundaki Yakutistan'ın başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Lena Sütunları</span>

Lena Sütunları, Doğu Sibirya bünyesinde Yakutistan özerk cumhuriyeti'nde Lena Nehri kıyısında yer alan doğal bir oluşumdur. Sütunların yüksekliği 150-300 metre arasında değişmekle beraber, Kambriyen dönemlerinde oluştuğu düşünülmektedir. Lane Sütunları, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmıştır.

Yakutia Airlines ; Yakutsk, Yakutistan, Rusya merkezli bir havayolu şirketidir. Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu içinde yurt içi ticari yolcu taşımacılığının yanı sıra Yakutsk Havalimanı ve Moskova'daki Vnukovo Havalimanı'ndan Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'daki destinasyonlara uluslararası uçuşlar da düzenlemektedir. Havayolu şirketi 2002 yılında kurulmuştur ve Yakutistan hükûmetine aittir.

Yakutistan Millî Marşı, Rusya'nın federal bir bölgesi olan Saha Cumhuriyeti'nin bölgesel marşıdır. Millî marş, Saha Cumhuriyeti'nin bayrağı ve arması ile birlikte Saha Cumhuriyeti'nin resmi simgelerinden biridir. Başlangıçta Saha (Yakut) dilinde Savva Tarasov ve Mihail Timofeyev tarafından yazılmıştır. Vladimir Fedorov, marşı Rusçaya çevirmiştir. Müziği Kirill Gerasimov tarafından bestelenmiştir. Marş resmi olarak 15 Temmuz 2004'te kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yakut sığırı</span>

Yakutçada "Саха ынаҕа" tâbir edilen Yakut sığırları Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyinde, Sibirya'nın doğusunda ve Yakutistan'da yetiştirilen bir sığır cinsidir. Aşırı düşük sıcaklıklara karşı dayanıklılığı ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kisilyah Dağları</span>

Kisilyakh Sıradağları, Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi'ndeki Yakutistan'da yer alan bir dağ silsilesidir. Sıradağlara en yakın şehir Batagay ve en yakın havaalanı Batagay Havaalanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yakut atı</span>

Yakut Atı veya Yakut Sibirya'daki Saha Cumhuriyeti bölgesinden yerli bir at ırkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Yakut Ovası</span>

Orta Yakut Ovası veya Orta Yakut Ovaları, ayrıca Orta Yakut Düzlükleri veya Vilyuy Ovası olarak da bilinir, Sibirya, Rusya'da yer alan alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

Doğu Sibirya Ovası, Yana-Kolima Ovası olarak da bilinir, Rusya'nın Kuzeydoğu Sibirya'sında geniş yer alan bir ovadır. Ova bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir. İdari olarak Saha Cumhuriyeti'nin (Yakutistan) bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Sibirya Dağları</span>

Doğu Sibirya Dağları veya Doğu Sibirya Platoları Rusya Federasyonu'nun en büyük dağ sistemlerinden biridir. Uzak Doğu Federal Bölgesi ve Kuzeydoğu Sibirya'daki Orta Yakut Ovası ve Bering Boğazı arasında uzanır. Doğu Sibirya Sistemi'nin tamamı çok düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir. Dağ sisteminin bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Oymyakon Platosu</span>

Oymyakon Platosu Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi'ndeki Saha Cumhuriyeti'nde yer alan bir dağ platosudur.

<span class="mw-page-title-main">Alazeya</span>

Alazeya, Rusya'da, Yakutistan'ın kuzeydoğu kesiminde, batısındaki daha büyük İndigirka havzaları ile doğuda Kolima havzaları arasında yer alan ve Kuzey Kutbu'na akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Alas</span>

Alas, esas olarak Yakutistan'da görülen ve tekrarlanan erime ve yeniden donma nedeniyle Arktik permafrostunun çökmesiyle oluşan sığ bir girintidir. Alas, önce eriyen su çöküntüyü doldururken sığ bir göl olarak gelişir. Göl sonunda kurur ve yerini otlar ve diğer otsu bitkiler alır.

<span class="mw-page-title-main">Baycarah</span>

Baycarah, Yakutçada kabaca koni şeklinde bir doğal kaya oluşumunu ifade eden bir terimdir. Genellikle silttaşı, siltli torf veya balçıktan oluşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Kisilyah-Tas</span>

Kisilyah-Tas, Yakutistan, Uzak Doğu Federal Bölgesi, Rusya'da bir yer alan bir dağdır. İdari olarak Aşağı Kolyma İlçesine aittir.

<span class="mw-page-title-main">Suor Uyata</span>

Suor Uyata, Saha Cumhuriyeti, Uzak Doğu Federal Bölgesi, Rusya'da bir yer alan dağ silsilesidir. Aşağı Kolima Bölgesi'nin küçük bir yerleşim yeri olan Andryushkino'nun 70 kilometre (43 mi) güney güneydoğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Saha Cumhuriyeti arması</span>

Saha Cumhuriyeti arması, Rusya Federasyonu içerisindeki Yakutistan'ın bayrağı ve milli marşının yanı sıra resmi bir sembolüdür. Arma, ortasında beyaz bir güneşten oluşan arka plan üzerinde tarih öncesi "Şişkin pisanitsa" petrogliflerine dayanan at sırtında bir flama taşıyan bir binicinin kırmızı silueti olan bir daireden oluşur. Merkezdeki görüntü, yedi eşkenar dörtgen kristal benzeri figür şeklindeki geleneksel Yakut süsleri ve "Республика Саха (Якутия) • Саха Өрөспүүбүлүкэтэ" yazılarıyla çerçevelenmiştir. Bu arma, resmi olarak 26 Aralık 1992'den beri kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.