İçeriğe atla

Kievli İsidoros

Kievli İsidoros
Konstantinopolis Latin Patriği
Görevlendiriliş20 Nisan 1458
Dönem bitişi27 Nisan 1463
Önce gelenGregorios Mammas
Sonra gelenBasilios Bessarion
Diğer görevlerSabina Piskoposu
Takdis1437
Kardinal yapan18 Aralık 1439
Doğum1385
Monemvasia, Bizans İmparatorluğu
Ölüm27 Nisan 1463
Roma, Papalık Devleti
Önceki görev
  • Kiev Metropoliti (1433–1458)
  • Santi Marcellino e Pietro isimli Kardinal (1439–1451)
  • Camerlengo of the Sacred College of Cardinals (1450)
  • Dean of the College of Cardinals (1461–1463)
  • Kıbrıs episkoposu (1458–1463)
Arma{{{coat_of_arms_alt}}}

Kievli İsidoros, (d. 1385/90, Monemvasia, Bizans İmparatorluğu - ö. 27 Nisan 1463, Roma, Papalık Devletleri) Paleologos Hanedanı'nın üyesi olan Kiev Metropoliti (1436–1458), kardinal, hümanist ve teolog.

Bizans ve Latin Kiliseleri'nin birleşmesi için mücadele etmiştir. Fakat Rus Ortodoks Kilisesi tarafından azil edilmesiyle bu çabaları uzun vadede başarılı bir sonuç verememiştir. Hayatı boyunca farklı mevkilerde görevler yürütmüştür. Gençlik yıllarında diplomat olarak Bizans'a hizmet eden İsidoros, daha sonra hem Ortodoks hem de Katolik Kiliselerinde önemli görevlerde bulunmuştur. Son Bizans imparatorlarının danışmanı olmuş akabinde hem Kiev hem de tüm Rusya'nın başpiskoposu olmuştur. Son yürüttüğü görev ise Vatikan Papalık Mahkemesi'nin bir üyesi olmaktır.[1][2]

Gençlik yıllarından itibaren bulunduğu coğrafyaların siyasi iklimlerinden belirli bir rol alan hatta doğrudan etki sahibi olan ve olmaya çalışan İsidoros; asıl ününü hayatının ileriki yaşlarında kazanmıştır. Bu zamanların başında kendini Ortodoks Kilisesi'nin bir nevi lideri konumunda görmüş fakat daha sonra Floransa Konsili ile beraber kiliselerin bir birlik ilan etmesiyle kendini Roma Katolik Kilisesi'nin lideri konumunda görmüştür. Katolik Kilisesi'ne kaymasında Rus Ortodoks Kilisesi'nin İsidoros üzerindeki baskısı ve mobbingi de etkili olmuştur. Dini olarak bu denli önemli mevkilerde bulunmasından dolayı hayatının bu kısımları detaylıca kayıt altına alınmıştır.[1][3]

Tarihçiler arasındaki kanıya göre başka ülkelere en çok ziyarette bulunan Bizanslı İsidoros'tur. Gittiği ve detaylı olarak rapor yazdığı yerler arasında birçok Yunan adası, Anadolu, Sicilya, Rusya, Polonya ve Litvanya bulunmaktadır.[1]

Slav ve Yunan kökenli olduğu ileri sürülmektedir. Ne zaman ve nerede doğduğu konusunda çeşitli iddialar bulunmaktadır. Konstantinopolis, Selanik veya Dalmaçya'da doğduğu düşünülmektedir. Hayatında yaptıkları göz önüne alındığında 1385 ya da 1390 yılında doğduğu tahmin edilmektedir. Fakat akademik çevrelerin genel görüşü 1390 yılında doğmuş olmasının daha isabetli bir tahmin olduğudur. Bunun da ana sebebi eğitim kariyeri ve katıldığı silahlı mücadeleler göz önüne alınınca; 1390 yılının daha gerçekçi omasıdır.[1][3]

Bir zamanlar Konstantinopolis'teki Aziz Demetrius Katedrali'nin başrahibi de olmuştur. Halka ve idarecilere yaptığı kültürel söylemleriyle tanınan İsidoros, ayrıca hayatı boyunca Rus Ortodoks Kilisesi'ne karşı da ılımlı bir muhalefet sergilemiştir. 1452 yılından evvel Bizans'ın Avrupa elçisi olarak İtalya ve İspanya'ya gönderilmiştir.[1][3]

1453 yılında gerçekleşen Konstantinopolis'in isgalı sırasında Türk güçlerine karşı savaşmıştır. Şehrin kuzey doğusunda kalan bölgeleri savunması için emrine birlikler dahi verilmiştir. Haliç'teki Bizans savunmasında da etkin rol oynamıştır. Mücadelesi sırasında kılıç darbesi ile yaralanmıştır. Şehrin düşüşünden sonra esir düşmüş fakat daha sonra Türklerin elinde kaçmayı başarmıştır. Düşüş sonrası yazdığı gözlemler ve çıkarımlar günümüzde Konstantinopolis'in isgalı hakkında yapılan çalışmalarda referans olarak kullanılmaktadır.[1][2]

27 Nisan 1463'te Roma'da ölmüştür.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Marios Philippides, Walter K. Hanak (16 Mart 2018). Cardinal Isidore (c.1390–1462): A Late Byzantine Scholar, Warlord, and Prelate. The rise of Isidore (İngilizce). Routledge. ss. 1-37. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
  2. ^ a b "Isidore Of Kiev | Greek Orthodox patriarch" (İngilizce). Encyclopedia Britannica. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  3. ^ a b c Encyclopedia of the Middle Ages. Isidore of Kiev (1462) (İngilizce). James Clarke & Co. 2002. ss. 60-72. ISBN 9780195188172. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">XI. Konstantinos</span> Son Bizans imparatoru

XI. Konstantinos Paleologos veya Dragaš Paleologos, 1449'dan 1453'te Konstantinopolis'in Düşüşü sırasında savaşta ölümüne kadar hüküm süren son Bizans imparatorudur. Konstantin'in ölümü, kökeni Büyük Konstantin'in 330 yılında Roma İmparatorluğu'nun yeni başkenti olarak Konstantinopolis'i kurmasına dayanan Doğu Roma İmparatorluğu'nun kesin sonu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Katolik Kilisesi</span> Romaya bağlı Doğu kökenli kilise

Arnavutluk Katolik Kilisesi, Papa'nın ruhanî önderliğindeki ve Vatikan merkezli ökumenik Dünya Katolik Kilisesi'nin alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi</span>

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu ve Batı kiliselerinin ayrılması</span> Doğu ve Batı kiliselerinin bölünmesi

Doğu - Batı Kiliselerinin Ayrılması, Doğu (Bizans/Ortodoks) ve Batı (Roma/Katolik) kiliselerinin birbirinden ayrılmasını ifade eden bir kavramdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Basileios</span> Makedonyalı Hanedanından Bizans imparatoru

II. Basileios 960'tan 15 Aralık 1025'e kadar Bizans imparatoru unvanını taşımıştır. I. Basileios ile başlayan Makedonyalı hanedanından olup, II. Romanos ile Theofano'nun oğludur. 960'tan 963'e kadar babası II. Romanos ile; 963'ten 969'a kadar II. Nikiforos ile ve 969'dan 976'ya kadar I. İoannis ile kardeşi olan VIII. Konstantinos ile birlikte daha çok sembolik olarak ortak imparatorluk unvanı taşımıştır. 976'dan 15 Aralık, 1025'e kadar imparatorluk gücünü tam olarak yüklenmiş; ancak kardeşi VIII. Konstantinos sembolik ortak imparatorluğunu korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rus Ortodoks Kilisesi</span>

Rus Ortodoks Kilisesi veya Moskova Patrikliği, dünyanın en büyük özerk Ortodoks Kilisesi. Rus Ortodoks Kilisesi, resmî olarak Ortodoks kiliselerinin öncelik sırasına göre, Rum Ortodoks Kilisesi'nin dört antik patrikhanesi olan, İstanbul, İskenderiye, Antakya ve Kudüs'ün hemen altında beşinci sırada yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">V. İoannis</span> Bizans İmparatoru

V. İoannis Paleologos, Bizans imparatoru III. Andronikos ile Savoyalı Anna'nın oğludur. Anne tarafından dedesi Savoya Kontu V. Amadeus ve anneannesi onun ikinci karısı olan Brabantlı Maria'dır. V. İoannis 1341'de daha dokuz yaşında iken babasının ölümü üzerine tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kiril ve Methodios</span>

Kiril ve Methodios MS 9. yüzyılda Selanik'te doğmuş olan Bizanslı Yunan kardeşler, Moravya ve Panonya'da Slavlar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlayan misyonerler. Misyonerlik görevleri sayesinde Slav halklarının kültürel gelişmelerini etkilemiş ve “Slavların Önderleri” unvanına layık görülmüşlerdir. Glagolitik alfabeyi geliştirmişlerdir. Bu alfabe Eski Slav dilinin yazılabilmesi için geliştirilen ilk alfabedir. Kiril alfabesi bu alfabeyi temel almıştır ve bugün Slav dillerinde kullanılmaktadır. Ölümlerinden sonra Slav halkları arasındaki çalışmalarına öğrencileri tarafından devam edilmiştir. Ortodoks Kilisesince iki kardeş de “Havarilere denk” aziz ilan edilmiştir. 1880 yılında Papa XIII. Leo kardeşlerin bayramını Roma Katolik Kilisesi takvimine dahil etmiş, 1980 yılında ise Papa II. İoannes Pavlus kardeşleri Benedict ile birlikte Avrupa'nın koruyucuları ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Gregorius</span> 64. Katolik Kilisesi papası (540-604; pd. 590-603)

Papa I. Gregorius, daha çok Büyük Gregorius olarak bilinir. 3 Eylül 590'dan 604'te ölümüne kadar papalık yapmıştır. Yazdığı dinsel eserlerle ünlü bir Hristiyan din adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İrini (Bizans imparatoriçesi)</span>

İrini İrini Sarantapechaina veya Atinalı İrini, olarak da anılan ve tam yetkili imparatorluk gücü ile 797-802 döneminde hüküm süren Bizans İmparatorluğu İmparatoriçesidir.

<span class="mw-page-title-main">II. Gennadios</span> 1454 yılından 1464 yılına kadar Rum Ortodoks Patrikhanesi lideri

II. Gennadios ve Gennadios Skolarios, 1454 yılından 1464 yılında kadar Rum Ortodoks Patrikhanesi lideri idi.

<span class="mw-page-title-main">IV. Sixtus</span> 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papalık yapmış din adamı

IV. Sixtus, gerçek adıyla Francesco della Rovere, 9 Ağustos 1471 - 12 Ağustos 1484 arasında papa olarak görev almış bir din adamıdır.

Hristiyanlık tarihi, İsa ile havarilerinden bu yana Hristiyanlık dininin tarihidir. Hristiyanlık, İsa'nın yaşamıyla öğretilerine bağlı tek tanrılı bir dindir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Riti</span>

Bizans Riti, Yunan Riti ya da Konstantinopolis Riti günümüzde Doğu Ortodoks Kilisesi ve Bizans Katolik Kiliseleri'nde uygulanmakta olan bir liturjik rit. Kısıtlı ölçüde de olsa Anglikan Komünyonu ve Lüteran kiliselerde de uygulanan rit bu mezheplerde özellikle Doğu Riti Anglikanizmi Toplumu ve Ukrayna Lüteran Kilisesi'nde benimsenmiştir. 3. yüzyılda Konstantinopolis'te uygulanmaya başlayan rit bugün dünyada Roma Riti'nden sonra en çok uygulanan ikinci rittir.

<span class="mw-page-title-main">Theodor Tiron</span> Anadolulu aziz

Aziz Theodor Tiron Katolik Kilisesi, Anglikan ve Doğu Ortodoks Kilisesi'nde anılan Amasyalı Theodor olarak da bilinen savaşçı yüce şehittir. İsminin sonundaki farklı şekillerde de yazılan, Latince'den Yunancaya aktarılmış unvanı onun acemi bir piyade askeri olduğunu söylemektedir. Amasyalı Theodor sık sık kendisinden yüksek rütbeli komutan yüce şehit Theodor Stratelates ile karıştırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Agatho</span> 79. Katolik Kilisesi papası (574-681; pd. 678-681)

Agatho 26 Haziran 678'den 681 yılındaki ölümüne kadar papa olarak görev yapmıştır. Hem Roma Katolik hem de Ortodoks Kilisesi tarafından Aziz olarak kutsanmıştır.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Metropolit Yona</span>

Metropolit Jonah 1448'den 1461'e Kiev ve Tüm Rusya Metropoliti idi. 1547'de Makarievsky Katedralinin kararıyla aziz ilan edilen Jonah Birleşik Rus Kilisesi'ne ve Kiev ve Tüm Rusya Metropolitliği'nin başkanlık eden son metropolittir.

Rus Ortodoksluğu, Doğu Ortodoks Hristiyanlığının daha büyük cemaati içinde yer alan ve ayinleri geleneksel olarak Kilise Slavcası dilinde yapılan veya yapılmış olan çeşitli Kiliselerin bütünüdür.