İçeriğe atla

Kiev Knezliği

Koordinatlar: 50°27′K 30°31′D / 50.450°K 30.517°D / 50.450; 30.517
Rusça: Рѹсь
Kiev Knezliği
879-1240
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Kiev Knezliği haritası (1054'te I. Yaroslav'nın ölümünden sonra).
Kiev Knezliği haritası (1054'te I. Yaroslav'nın ölümünden sonra).
BaşkentKiev
Yaygın dil(ler)Eski Doğu Slavcası
HükûmetMutlak monarşi
• 879-912 (ilk)
Oleg
• 980-1015
I. Vladimir
• 1019-1054
I. Yaroslav
• 1236-40, 1241-43 (son)
Chernigov Michael
• Veche
Üst kamara
• Liubech Konseyi
Alt kamara
Tarihçe 
• Kuruluşu
879
• Hazar Kağanlığı'nın fethi
965-969
• Hristiyanlaşma
988 yılı yakınlarında
• Ruska Pravda
11. yüzyıldan önce
• Moğol istilası
1240
• Dağılışı
1240
Para birimiGrivna
Ardıllar
Vladimir-Suzdal Knezliği
Ryazan Knezliği
Novgorod Cumhuriyeti
Volhinya Prensliği
Haliç Prensliği
Günümüzdeki durumu
Günümüzde

Kiev Knezliği (Eski Doğu Slavcası: Роусь, romanize: Rusĭ veya роусьскаѧ землѧ, romanize: rusĭskaę zemlę, "Rus' ülkesi"; Belarusça: Кіеўвская Русь, Rusça: Киевская Русь; Ukraynaca: Київська Русь) (Rus, bir İskandinav halkı olan Rus'tan hareketle adlandırılır)[1] veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.[2]

8. ve 9. yüzyıllarda Doğu Slav halkları.

Tarihi

Rus kimliği, Slav kabileleri ile Normanların karışması sonucu, Kiev Knezliği döneminde ortaya çıkmıştır.[3]

Kiev Knezliğinin 11. yüzyıldaki boyutları.

Kiev Büyük Knezi I. Svyatoslav'ın Peçenekler tarafından öldürülmesinin ardından çıkan taht kavgasını kazanan oğlu I. Yaropolk'un 973 ile 980 yılları arasındaki hükümdarlığı döneminde Ruslar ile Peçenekler arasında dostluk ilişkisi başladı. Hatta Peçenekler, Rus knezlerinin kendi aralarındaki mücadelelerinde de yer almaya başladılar. Kiev Knezliği de diğer knezlikler içinde en büyüğü idi.[4]

Hristiyanlığı benimseyen ilk Kiev Büyük Knezi olan I. Vladimir'in 1015 yılında ölümü ile başlayan taht kavgaları sonunda, önce yeğeni I. Svyatopolk, 4 yıl sonra ise oğullarından "Bilge" olarak anılan I. Yaroslav, kardeşlerine üstün gelerek tahta çıktı. Zaten Yaroslav, 1015 yılında babasının ölümünün ardından 1015-1019 yılları arasındaki dönemde Novgorod'un başkan yardımcılığını yürütüyordu. I. Svyatopolk Kiev'deki iktidarını sağlamlaştırmak için Yaroslav'ın kardeşlerinden üçünü öldürdü. Bunun üzerine Yaroslav, Veliki Novgorod çevresindeki Novgorodların aktif desteğiyle ve Viking paralı askerlerinin yardımıyla, Svyatopolk'u yenip 1019'da Kiev Büyük Knezi oldu.[5]

Dağılması

1054-1132 arasında gelişen Kiev Knezi bölgeleri.

Moğolların baskıları sonucunda Kiev Knezliği parçalanıp, Altın Orda Devleti'ne bağlı prensliklere ayrıldı. 15. yüzyılın sonlarında Moskova Knezleri, eski Kiev topraklarının bazı kısımlarını ele geçirmeye başladı ve (egemenliğin bir toplumun elinden alınıp başka bir topluma verilmesi anlamına gelen) Orta Çağ teorisi translatio imperiiye göre kendilerini Kiev Knezliği'nin tek yasal mirasçısı ilan ettiler.

Ukraynalı tarihçiler ve akademisyenler Kiev Knezliği'ni, Ukrayna devletinin ilk kurucu devleti olarak görürler. Rus tarihçiler ise Kiev Knezliği'ni, Rus tarihinin ilk dönemi olarak benimserler.[6]

Ukrayna tarihi
Ukrayna arması
Bu madde bir dizinin parçasıdır
Antik Tarih
Kazaklar
Erken Çağdaş Dönem
Erken Yirminci Yüzyıl
Diğer konular
  • Ukrayna'nın adı
  • Tarihi bölgeler
  • Ukrayna'da Hıristiyanlık
Kiev Knezliği gerilerken 1245 ve 1349 yılları arasında Galicia Volhynia Knezliğinin genişlemesi.
Rusya tarihi
Antik Çağlar
Doğu Slavları
Orta Çağ
Hazarlar (7.-10. yüzyıl)
Rus Hanlığı (9. yüzyıl)
Kiev Knezliği (860-1240)
Vladimir Suzdal (1168-1362)
Moğol İstilası
Altın Orda Devleti
Kazan Hanlığı
Moskova Knezliği (1359-1576)
Yeni Çağ
Rus Çarlığı (1547-1721)
1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı
Rus İmparatorluğu (1721-1917)
20. Yüzyıl
I. Dünya Savaşı
Ekim Devrimi
Rus İç Savaşı
Sovyetler Birliği
II. Dünya Savaşı
Küba Füze Krizi
Glasnost ve Perestroyka
Sovyetler Birliği'nin dağılması
Rusya Federasyonu
Diğer Konular
Rusya'nın ekonomik tarihi
Rusya'nın askeri tarihi
Rusya'nın sosyal tarihi
Rusya'nın denizcilik tarihi
Rusya tarihi kronolojisi
Rus hükümdarları listesi


1017-1024 yılları arasında inşa edilen Kiev'deki "Altın Kapı", günümüzde bir tarih anıtı olarak korunarak müze kurulmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Kiev Knezliği". Dünya Tarihi Ansiklopedisi. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  2. ^ "Who are Ukrainians? | TRT World". www.trtworld.com. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  3. ^ Özkan, Nevzat (2007). Türk dilinin yurtları. Akçağ Yayınları. ss. 153, 365. ISBN 9789753384360. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018. PDF 
  4. ^ Özaydın, Abdülkerim (2008). Prof. Dr. Işın Demirkent anısına. Dünya Yayınları. ss. 226, 760. ISBN 9789753043861. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018. 
  5. ^ "Yaroslav I (prince of Kiev) - Encyclopædia Britannica". Britannica.com. 22 Mayıs 2014. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2014. 
  6. ^ Plokhy, Serhii (2006). The Origins of the Slavic Nations: Premodern Identities in Russia, Ukraine, and Belarus (PDF). New York: Cambridge University Press. ss. 10-15. ISBN 978-0-521-86403-9. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2010. For all the salient differences between these three post-Soviet nations, they have much in common when it comes to their culture and history, which goes back to Kievan Rus', the medieval East Slavic state based in the capital of present-day Ukraine. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">I. Yaroslav (Kiev büyük knezi)</span>

I. Yaroslav, 1019-1054 arasında Kiev büyük prensi. Novgorodluların ve Vikinglerin desteğiyle ağabeyini yenilgiye uğrattıktan sonra bir dizi sefere çıkarak Kiev Prensliği'ni güçlendirdi. Polonyalılardan Galiçya'yı geri aldı. Peçenek saldırılarını durdurdu (1036), Litvanya, Estonya ve Fin kabilelerine boyun eğdirdi. Ama 1043'te Konstantinopolis'e (İstanbul) düzenlediği sefer başarısızlıkla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Slavları</span>

Doğu Slavları Eski Doğu Slavca kökenli Doğu Slav dillerini konuşan etnik gruplara verilen addır. 9. yüzyılda Kiev Knezliği’ni oluşturan Doğu Slavları günümüzdeki Ruslar, Ukraynalılar, Beyaz Ruslar ve Rusinlerin ataları olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Georgius Tzul, Hazar Kağanlığı'nın son kağanı. 1016'ya kadar kağan olarak kalmıştır ve sonrasında ise, Hazar Kağanlığı yıkılmıştır. Georgius ise, bir Hristiyan adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rurik</span> Rurik Hanedanının kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi

Rurik, Rurik Hanedanı'nın kurucusu ve 860–879 yılları arasında Novgorod knezi. Rurik adı, Eski Nors dilinde "ünlü hükümdar" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">I. Svyatopolk (Kiev büyük knezi)</span>

I. Svyatopolk ; 1015-1019 yılları arasında Kiev knezi.

Çernigov Knezi Mstislav, Kiev Knezi I. Vladimir'in oğludur, Kiev Knezi I. Yaroslav ise, ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna arması</span> Ulusal arma

Ukrayna Arması, veya Tryzub, Ukrayna devletinin resmî armasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Yaropolk (Kiev Büyük Knezi)</span>

I. Yaropolk 972'dan ölümü 980 tarihine kadar 8 yıl tahtta kalan Rus prensi.

<i>İlk Vakayiname</i> Edebi çalışma

Geçmiş Yılların Hikâyesi yahut İlk Vakayiname ya da Nestor Kroniği yaklaşık 850 ile 1110 arasında Kiev Knezliği'nin tarihidir, başlangıçta 1113 yılında Kiev'de bir araya getirilmiştir. Çalışma, Doğu Slavları'nın tarihinin yorumlanmasında temel kaynak olarak kabul edilir ve Rus tarihini el alırken başvurulan ilk kaynaktır. Eserin ilk nüshasını derleyen kişinin ismi yıllık metinlerinde Rahip Nestor olarak gösterildiğinden Nestor Kroniği olarak da anılmaktadır. Derleme niteliğini haiz ve eski Rus yıllıklarından bilgileri aktaran yıllık, Moskova'daki Sinodal Kütüphanesi'nde bulunduğundan İngilizce literatüründe Synodal Transcript olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Volhinya Knezliği</span>

Volhinya Knezliği, 987 yılında Rurik Hanedanı tarafından kurulan ve günümüzün Ukrayna, Beyaz Rusya ve Polonya sınırlarında olan Volhinya bölgesinde kurulmuş bir batı Rus knezliğiydi. Knezlik, adını aldığı tarihi Volhinya bölgesinin topraklarını elinde tutuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Dolgoruki</span>

Yuri Vladimirovich, yaygın olarak Yuri Dolgorukiy veya Uzun Kol. Rostov'un kuzey bölgesinde hüküm süren ilk Rurikid prensidir. Rostov-Suzdal'daki toprak sahibi boyar sınıfının ayrıcalıklarını başarıyla sınırlamasıyla tanınan Yuri, Kiev Rus prensliğini erken modern Moskova'ya dönüşecek bağımsız bir güce dönüştürmüştür. Günümüzde Moskova'da şehrin kurucusu olarak onuruna yapılmış anıtsal bir heykel bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Ukrayna ilişkileri</span>

Belarus-Ukrayna ilişkileri, Belarus ve Ukrayna arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de Bakü Girişimi ve Orta Avrupa Girişimi'nin tam üyesidir. 2021'in son günlerinde, Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişki hızla bozulmaya başladı ve Şubat 2022'nin sonlarında tam ölçekli bir istila ile sonuçlandı. Belarus; topraklarında Rus birliklerinin ve teçhizatının konuşlandırılmasına, topraklarının Kuzey Ukrayna'ya yönelik saldırılar için bir sıçrama tahtası olarak kullanılmasına izin verdi ancak Ukrayna'da Belarus birliklerinin varlığını reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Polotsklu Rogneda</span>

Polotsklu Rogneda, Rus prensesi Ragnheiðr'in Slavca adıdır. İskandinavya'dan gelen ve 10. yüzyılın ortalarında Polatsk'a yerleşen Ragnvald'ın kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rutenya</span> Rusyanın ortaçağ Latin isimlerinden biri

Rutenya aslen Orta Çağ Latincesinde; Kiev Knezliği, Galiçya-Volhynia Krallığı ve bunların çöküşünden sonra Litvanya Büyük Dükalığı'nın ve Polonya Krallığı'nın Doğu Slav ve Doğu Ortodoks bölgeleri için kullanılan, günümüzde Ukrayna ve Beyaz Rusya'ya karşılık gelen bir egzonimdir.

<span class="mw-page-title-main">Cherven şehirleri</span>

Cherven şehirleri, Rus kroniklerinde geçtiği şekilde Bug Nehri'nin üst kesimlerinde ve San Nehri'nin üst kesimlerinde bir grup şehrin adıdır. Adı, aralarında en büyüklerinden biri olan Cherven şehrinden geliyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.