İçeriğe atla

Khnum

Khnum
Mısır tanrısı Khnum genellikle bir koç başı ile tasvir edilmiştir.
hiyeroglif yazısıyla adı
W9E10
Sembolüçömlekçi çarkı
Kişisel bilgileri
EşiHeket, Satis ve Neith
ÇocuklarıHeka, Selket ve Anuket

Khnum ya da (Khnemu Romalılaştırılmış /kəˈnm/), bilinen en eski Mısır tanrılarından biriydi, asıl olarak Nil'in kaynağının tanrısıydı. Nil'in yıllık selinin beraberinde alüvyon ve kil getirmesi ve suyunun çevresine hayat vermesi nedeniyle, çömlekçi çarkında kilden yaptığı ve yerleştirdiği insan çocuklarının bedenlerinin yaratıcısı olduğu düşünülüyordu. Daha sonra diğer tanrıları şekillendirdiği tanımlandı ve "İlahi Potter" ve "Kendinden yaratılan şeylerin Efendisi" unvanlarına sahipti.

Genel bilgi

Khnum'un ibadeti, kutsal yerler olarak kabul edilen iki ana nehir kenarı bölgesi olan Elefantin ve Esna'ya odaklanıyordu.Kendisine Elefantin'de Satis ve Anuket ile birlikte ibadet edildi . Esna'da Menhit, Nebtu, Neith ve Heka ile birlikte ibadet edildi . Khnum, Nil Nehri'nin kaynağının koruyucusu olarak kabul edildi. Onun önemi, çocuklar için Khnum-Khufwy "Khnum benim Koruyucumdur" gibi, Büyük Giza Piramidi'nin kurucusu Khufu'nun tam adı gibi erken teoforik isimlerine yol açtı.[1]

Khnum ayrıca tanrı Min ile de ilişkilendirilmiştir .

Elefantin'deki tapınak

Elefantin'deki tapınak Khnum, eşi Satis ve kızları Anuket'e adanmıştır . Tapınak, en az Orta Krallık'a kadar uzanıyor. On Birinci Hanedan tarafından Khnum, Satis ve Anuket, Elefantin'de tasdik edilmiştir.

Yeni Krallık sırasında, II . Ramses zamanından elde edilen bulgular Khnum'a hala orada ibadet edildiğini gösteriyor.[2]

Elefantin'in karşısında, Aswan'da doğu kıyısında, Khnum, Satis ve Anuket, Ptolemaios Krallığı'na tarihlenen bir şapel duvarında gösteriliyor.[2]

Esna'daki tapınak

Brooklyn Müzesi

Bu tapınak, Ptolemaios döneminde inşaata başladı, ancak tapınağın hayatta kalan kısımlarının çoğu Roma döneminde inşa edildi.[2]

Khnum bazen timsah başlı bir tanrı olarak tasvir edilir. Nebt-uu ve Menhit, Khnum'un başlıca eşleridir ve Heka, en büyük oğlu ve halefidir. Hem Khnum hem de Neith, Esna'daki metinlerde yaratıcı tanrılar olarak anılır. Khnum bazen "babaların babası" ve Neith "annelerin annesi" olarak anılır. Daha sonra Khnum-Re olarak da anılan Ra'nın ebeveynleri olurlar.[3]

Kaynakça

  1. ^ Shaw, Ian. The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. 2000. 0-19-280458-8
  2. ^ a b c Wilkinson, Richard H., The Complete Temples of Ancient Egypt, Thames and Hudson, 2000, 0-500-05100-3
  3. ^ Kathryn Bard, Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt, Psychology Press, 1999

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır</span> Kuzeydoğu Afrikada varolmuş bir antik medeniyet

Antik Mısır, Antik Çağ'daki medeniyetlerden biridir. Kuzeydoğu Afrika'da Nil Nehri'nin denize ulaştığı yarısı çevresinde yayılmış antik bir uygarlıktır. Uygarlığın yayıldığı bölge, bugünkü Mısır toprakları içinde yer almaktadır. MÖ 3.050 yılları civarında kuruluşundan önce, "Aşağı Mısır" ve "Yukarı Mısır" olarak ikiye ayrılmaktaydı. Uygarlık, MÖ 3.150 yılında ilk firavunun yönetimi altında Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır'ı politik olarak birleştirdi. Bu politik birlik, izleyen 3 bin yıl boyunca sürdü.

Mısır tanrıları Mısır mitolojisinde adı geçen tanrılardır.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Mısır mitolojisi</span> Antik Mısırlıların mitleri ve uygulamaları

Mısır mitolojisi, eski Mısır kültürünün inanç yapısını ifade etmek için kullanılır. Eski Mısır'daki yaşamın her yönü, dünyanın yaratılışı ve dünyanın tanrılar tarafından idamesi ile ilgili hikâyelerle metaforlaştırılmıştı. Mısır mitolojisi durağan bir birlik içinde var olan ritmik yapılar olarak nitelendirilebilir. Sonuçlarda çatışma ve gerginlikten ziyade istikrar eğilimi ağır basmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Memfis</span> Aşağı Mısırın ilk nomu olan Aneb-Hetchin başkenti

Memphis, Aşağı Mısır'ın ilk nomu olan Aneb-Hetch'in başkentidir. Kentin kalıntıları Kahire'nin güneyinde yer alan Mit Rahina yakınlarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Ptolemaios Krallığı</span> Mısırda MÖ 305ten MÖ 30a kadar hüküm sürmüş Helenistik Dönem krallığı

Ptoleme Krallığı veya Batlamyus krallığı Mısır'daki Helenistik Dönem krallığıdır. Krallık MÖ 323'te Büyük İskender'in ölümünden sonra I. Ptolemaios Soter tarafından kurulmuş ve Ptolemaios hanedanı tarafından yönetilmiştir. Krallık VII. Kleopatra'nın ölümünden sonra MÖ 30'da Roma İmparatorluğu tarafından yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunanistan'da din</span>

Antik Yunanistan'da din, Antik Yunanistan kökenli alan inançlar, ritüeller ve mitolojinin hem popüler halk dini hem de kült uygulamaları biçiminde toplanmasını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nun (mitoloji)</span> Mısır tanrısı

Nun veya feminen Naunet, Mısır mitolojisinin Ogdoad kozmogonisinde ilksel suyun kişileşmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Mandulis</span> Eski nübye tanrısı

Mandulis, Mısır'da da ibadet edilen eski bir Nübye tanrısıydı. Mandulis adı, Mısırlı olmayan bir isim olan Merul veya Melul'un Yunanca formudur. Kültünün merkezi Talmis'teki Kalabsha Tapınağı'ydı, ancak Ajuala'da da kendisine adanmış bir tapınağı vardı.

<span class="mw-page-title-main">Menhit</span>

Menhit eski Mısır mitolojisinde Nübye savaş tanrıçasıdır. İsmi katliam anlamına gelir. Dolayısıyla kısmen savaş tanrıçası sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Neith</span> Antik Mısır tanrıçası

Neith, ilk ve birincil yaratıcı olduğu söylenen erken bir eski Mısır tanrısıydı. Evrenin ve içerdiği her şeyin yaratıcısı olduğu söyleniyordu ve nasıl işlediğini o yönetiyor. Bilgeliğin, dokumanın, kozmosun, annelerin, nehirlerin, suyun, doğumun, avlanmanın, savaşın ve kaderin tanrıçasıydı. Savaşçı bir tanrıçaydı.

<span class="mw-page-title-main">Satis</span>

Satet, Khnum ve Anuket ile birlikte Fil Üçlüsü'nün bir parçasını oluşturan bir Yukarı Mısır tanrıçasıydı. Mısır'ın Nübye ile güney sınırının koruyucu tanrısı olarak, Nil'in eski yıllık selini kişileştirirdi ve bir savaş, avlanma ve doğurganlık tanrıçası olarak hizmet ederdi.

<span class="mw-page-title-main">Renenutet</span>

Renenūtet eski Mısır dininde bir beslenme ve hasat tanrıçasıydı. Hasadın önemi, insanların hasat zamanı Renenutet'e birçok teklifte bulunmalarına neden oldu. Başlangıçta, tarikatı Terenuthis merkezliydi. Renenutet bir kobra olarak veya kobra başlı bir kadın olarak tasvir edildi.

Heka eski Mısır'da büyü ve tıbbın tanrılaştırılmasıydı. Adı, "sihir" anlamına gelen Mısırlı bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Mut (tanrıça)</span>

Maut ve Mout olarak da bilinen Mut, Eski Mısır'da tapılan bir ana tanrıçaydı. Adı, eski Mısır dilinde kelimenin tam anlamıyla anne anlamına geliyor. Mut'un binlerce yıllık eski Mısır kültürü boyunca değişen ve gelişen birçok farklı yönü ve niteliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Shed (tanrı)</span> antik Mısır tanrısı

Shed, Eski Mısır dininden bir tanrıdır. Halk arasında "Kurtarıcı" olarak adlandırılan bu tanrı, ilk olarak Amarna Dönemi'nden sonra kaydedilmiştir. Kurtuluş kavramını temsil eden Shed, çoğunlukla Horus, özellikle de Harpocrates ile özdeşleşmiştir. Bir tapınağı, ibadeti, kült merkezi veya ibadet merkezi yoktur. Çoğunlukla sıradan Mısırlıları hastalıktan, talihsizlikten ya da tehlikeden kurtarmaya çalışan bir tanrı olarak bilinirdi. Amarna döneminde kişisel dindarlıkta "Kurtarıcı" isimlerinin yükselişi, Akhenaten'in eski Mısır dinini yasaklama girişimlerine sıradan insanların tepkisi olarak yorumlandı. Shed ayrıca Kenan tanrısı Resheph'in bir formu olarak görülmüştür.

Ptolemy III Euergetes MÖ 246'dan 222'ye kadar Mısır'daki Ptolemaios hanedanının üçüncü firavunuydu. Ptolemaios Krallığındaki hükümdarlığı sırasında gücünün zirvesine ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Mehit</span>

Mehit veya Mehyt eski bir Mısır tanrıçasıydı. Erken Hanedanlık döneminde, sırtından çıkan üç direk ile yatan bir dişi aslan olarak tasvir edildi. O dönemde, birçok erken hanedan mühürlerinde ve fildişi eserlerinde, genellikle bir Yukarı Mısır tapınağının temsiliyle birlikte görülürdü. Ana ibadet yerleri Hierakonpolis ve Thinis'ti.

<span class="mw-page-title-main">Elefantin</span> ada

Elefantin Yukarı Mısır'daki Asvan şehrinin bir parçasını oluşturan Nil üzerinde bir adadır. Adadaki arkeolojik sitler, Ebu Simbel ve Filai dahil olmak üzere Yukarı Mısır mimarisinin diğer örnekleriyle birlikte 1979'da UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmiştir.