İşrâkîlik veya illüminasyonizm, kelime anlamı olarak ışığın açılması ya da güneşin doğması anlamındaki işrâk kelimesinden gelmektedir: Hakikatin direkt olarak ortaya çıkması, açılması anlamındadır. Hem felsefi hem de mistik boyutları olan bir akım olarak varlığını sürdürmüştür.
İslam'ın yayılışı, İslam'ın genişlemesi, İslami fetihler ya da Arap fetihleri, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in Müslümanlarca Asr-ı Saâdet diye adlandırılan döneminde başladı. Muhammed, Arap Yarımadası'nda, daha sonraki Râşidîn ve Emevî hilâfetleri döneminde bir yüzyıllık hızlı genişleme gören yeni bir birleşik yönetim kurdu.
Amr bin Âs, Arap komutan.
Abdülmelik, Nisan 685'ten ölümüne kadar Emeviler'in beşinci halifesi.
Takiye, İslam dininde bir Müslümanın zor bir durumdan kurtulmak için İslam'ı inkâr ederek Müslüman değilmiş gibi davranmasıdır. Kur'an Nahl suresinde takiye yapmaya izin vermektedir.
Afyon (Akroinon) Savaşı, Akroinon'da Anadolu platosunun batı ucunda, 740 yılında Emevi Arap ordusu ve Bizans İmparatorluğu güçleri arasında yapıldı. Arapların başında Abdullah El-Battal ve El-Malik Bin Su'aib, Bizansların başında İmparator III. Leon ve onun oğlu, gelecekteki V. Konstantinos vardı. Savaş Bizansların kesin galibiyeti ile sonuçlandı ve Arapların Anadolu'daki ilerleyişi durmuş oldu.
Arminiya Ostikanatı veya Arminiya Emirliği olarak da bilinen Arminiya Müslüman Araplar tarafından Büyük Ermenistan, İberya Krallığı ve Albanya topraklarına verilen ve 7. yüzyılda bu bölgelerin fethedilmesinin ardından kullanılan siyasi ve coğrafi bir terimdir. İslam fetihlerinin ardından başta haraç karşılığında Arminiya eyaletini temsil etmesine ve Ermenilerin savaş zamanlarında sadakatine izin vermesine rağmen, Halife Abdülmelik ibn Mervan başkenti ile bir ostikan başkanlığında bölgeyi doğrudan Arap yönetimine bağlamıştır.
Esin Atıl, Türk-Amerikan İslam sanatı tarihçisi ve Freer Gallery of Art'ın İslam sanatı küratörüydü.
İznik Kuşatması (727), Emevîler'in Bizans şehri İznik'i ele geçirme girişimidir. Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'i 717-718 Kuşatması'nda ele geçiremeyen Emevîler, bu tarihten itibaren Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'da bulunan topraklarına bir dizi akın düzenlediler.
Muaviye bin Hişâm Arap-Bizans savaşlarında öne çıkan Emevî Halifesi Hişâm bin Abdülmelik'in oğlu olan bir Arap generalidir. Oğlu Abdurrahman bin Muaviye, Kurtuba Emirliği ve Endülüs Emevî soyunun kurucusudur.
Abdullah el-Battal Emevî Halifeliği'nin Bizans İmparatorluğu'na karşı başlattığı birçok seferde yer alan, 8. yüzyılın başlarındaki Arap-Bizans savaşlarında Müslüman Arap komutanıydı. Hayatıyla ilgili tarihsel gerçekler seyrektir, ancak ölümünden sonra çevresinde gerçek olmayan kapsamlı bir tarihsel ve efsanevi gelenek gelişti ve hem Arapça hem de daha sonra Türkçe destan edebiyatında Battal Gazi olarak ünlü bir figür oldu.
Süleyman bin Hişâm, Arap general, Emevî Halife Hişâm bin Abdülmelik'in oğludur. Bizans İmparatorluğu'na karşı yapılan seferlere katılımının yanı sıra Emevî Halifeliğinin son yıllarında meydana gelen iç savaşlardaki önemli rolü ile tanınır. II. Mervân tarafından mağlup edildi ve öldüğü Hindistan'a kaçtı.
Al-Samh ibn Malik al-Havlani Endülüs Emevî Devleti üst düzey yöneticilerindendir. İber Yarımadasının Emevîler tarafından fethedildiği 8. yüzyılda Endülüs çapında idarecilik ve komutanlık yapmıştır. 719-721 yılları arasında Hispania böglesinde çok sayıda kenti ele geçirmenin ötesinde bugünkü Fransa sınırları içindeki Frank Krallığının güney bölgelerine seferler düzenlemiştir. 721 yılındaki Toulouse Muharebesi sırasında yenilmiş ve ağır yaralı şekilde ordusuyla beraber geri çekilmiş, çok geçmeden de ölmüştür.
Dar Geçit Muharebesi ya da Defile Savaşı Tahtakaraça Geçidi'nde Emevî Halifeliği'nin büyük bir ordusu ile Türkeş Devleti arasında Temmuz 731'de üç gün boyunca süren çatışmadır. Türkeş Devleti, Semerkant'ı kuşatıyordu ve şehrin komutanı Sevre bin Hür, Horasan'ın yeni atanan valisi Cüneyd el-Mürrî'den yardım talebinde bulunmuştu. Cüneyd'in 28.000 kişilik ordusu geçitte Türkeş Devleti'nin saldırısına uğradı ve Emevî ordusu kendini kurtarmayı ve Semerkant'a ulaşmayı başarsa da çok büyük kayıplar verdi; Bir yardım amacıyla Türkeş güçlerine arkadan saldırmaları emredilen Sevre'nin 12.000 askeri neredeyse yok edildi.
Huzaa, güçlü Kelb ve Tanukhid da dahil olmak üzere, esas olarak Suriye ve kuzeybatı Arabistan'da yoğunlaşan, en azından 4. yüzyıldan, Bizans yönetimi zamanında, 12. yüzyıla kadar, erken İslam döneminde bir Arap kabile konfederasyonuydu. Suriye merkezli Emevi Halifeliği'nin (661-750) ilk halifeleri altında, Huzaa kabilesi, yönetim ve askeri alanda ayrıcalıklı bir konuma sahipti. İkinci Fitne (683-692) döneminde, Yemen'deki rakipleri olan Kays kabilesine karşı Yemen fraksiyonu olarak Güney Arabistan ve diğer kabilelerle ittifak kurdular. Bu ittifakı kurarken, Huzaa'nın liderleri, kuzey Arap ataları Ma'ad'ı bir kenara bırakarak, soylarını Güney Arap Himyer'e göre yeniden düzenlediler ve bu, ilk İslam alimleri arasında yüzyıllarca süren tartışmalara yol açtı.
Ebû Ukbe Cerrâh b. Abdillâh el-Hakemî bir Arap asilzadesi ve Hakami kabilesinin generaldir. 8. yüzyılın başlarında çeşitli zamanlarda Basra, Sistan ve Horasan, Arminiya ve Adharbayjan valisidir. Hayatı boyunca efsanevi bir savaşçı olarak, en çok Kafkasya cephesinde Hazarlara karşı yürüttüğü ve 730'da Erdebil Muharebesi'nde ölümüyle sonuçlanan seferleriyle tanınır.
Yûsuf bin Ömer es-Sekafî Emevî için kıdemli bir eyalet valisiydi. 738-744'te Irak valisi olarak görev yaptığı dönemdeki politikaları, Kays-Yaman rekabetini derinleştirdi ve idam edildiği Üçüncü Fitne'nin patlak vermesinin ana faktörlerinden biri oldu.
Ebü’l-Müsennâ Ömer b. Hübeyre b. Muâviye b. Sükeyn el-Fezârî, bu dönemin Kays-Yaman ihtilafında önemli bir rol oynayan önde gelen bir Emevi generali ve Irak valisiydi.
Yaḥyā bin Ḥakem bin Ebi al-ʿĀṣ, yeğeni Abdülmelik'in halifeliğinde görev almış Emevî devlet adamı. Cemel Muharebesi'nde Ali'ye karşı savaştı ve daha sonra Şam'a giderek Emevi halifeleri I. Muâviye ve I. Yezîd dönemlerinde saray görevlisi olarak yer aldı. Abdülmelik tarafından Filistin valisi olarak atandı ve 692'de Şam'ı Kudüs'e bağlayan bir yolun bir bölümünü inşa ettiği için bir yazıtta yer alır. 694/95'te bir yıl Medine valisi olarak görev yaptı ve ardından Suriye'nin kuzey sınırı boyunca Bizans İmparatorluğu'na karşı bir dizi sefer düzenledi.
Abbâsî İhtilâli ya da Kara Elbiseli Adamların Hareketi olarak da adlandırılan, erken İslam tarihindeki dört büyük Halifelikten ikincisi olan Emevi Halifeliğinin üçüncüsü Abbasi Halifeliği tarafından devrilmesiydi. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden otuz yıl sonra ve Râşidîn Halifeliği'nin hemen ardından iktidara gelen Emeviler, büyük çoğunluğu Arap olmayan bir nüfusa hükmeden bir Arap İmparatorluğuydu. Arap olmayanlar, İslam'a dönüp dönmediklerine bakılmaksızın ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördüler ve inançları ve etnik kökenleri aşan bu hoşnutsuzluk, nihayetinde Emevilerin devrilmesine yol açtı. Abbasi ailesi, Muhammed'in amcası Abbas bin Abdülmuttalib'in soyundan geldiğini iddia etti.
