İçeriğe atla

Keykubadiye Sarayı

Koordinatlar: 38°45′28″K 35°25′25″D / 38.75778°K 35.42361°D / 38.75778; 35.42361
Keykubadiye Sarayı
Harita
Genel bilgiler
DurumHarap ve yıkık durumda
KonumKeykubad (Şeker) Gölü’nün doğusunda günümüzde Kayseri Şeker Fabrikası arazisi sınırları içerisinde
ŞehirKayseri
Ülke Türkiye
Koordinatlar38°45′28″K 35°25′25″D / 38.75778°K 35.42361°D / 38.75778; 35.42361
Adını aldığıAnadolu Selçuklu Sultanlarından I. Alaeddin Keykubad
Tamamlanma1220ler
Yıkılma1243 (780 yıl önce) (1243)

Keykubadiye Sarayı, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yönetim merkezlerinden biri olan Kayseri’deki Keykubadiye Sarayı, Keykubad (Şeker) Gölü’nün doğusunda günümüzde Kayseri Şeker Fabrikası arazisi sınırları içerisinde yer almaktadır.[1] Sarayın inşa tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte genel olarak Anadolu Selçuklu Sultanlarından I. Alaeddin Keykubad tarafından 1220’li yılların ortalarında yaptırıldığı kabul edilmektedir.[2]

Keykubadiye Sarayı bulunduğu konum itibarıyla Keykubad dağı, Keykubad (Şeker) gölü ve Meşhed ovası arasındaki düzlükte dağılım göstermektedir.[1] I. Alaeddin Keykubad’ın yazlık saraylarından biri olan ve aynı zamanda sefer hazırlıklarının da yapıldığı bir üs niteliğindeki bu saray, 1237 senesinde yine I. Alaeddin Keykubad’ın, verdiği bir ziyafette av etini yemesi sonucu zehirlenerek vefat ettiği yer olmuştur.[3]

Keykubadiye Sarayı’nın görkemini dönemin önemli tarihçilerinden olan İbn Bibi “Orayı sanki Tanrı cenneti dünyada göstermek için yaratmıştı… Orada öyle bir saray vardı ki, alanında güneş ve ay yüz taraftan görünüyordu…” şeklinde tasvir etmiştir.

1237 yılından sonra I. Alaeddin Keykubad'ın oğlu olan II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde de kullanılan saray 1243 yılında yapılan Kösedağ savaşından sonra Moğolların Kayseri'yi işgali sırasında yakılıp yıkılmıştır.[4] Aksaraylı Kerimüddin Mahmud, “Feleği gör ki; çehreleri sultanları imrendiren o mutlu zümreyi, o temiz imanlı ve dürüst gidişli insanları cefasıyla ne hale getirdi. Onların faziletlerinden şimdi memlekette bir hatıra kalmamış gibidir. Kayseri’nin saraylarına bak ki ne kapıları ne de duvarları yerindedir” ifadesi ile 1265 yılında Keykubadiye'nin artık kullanılmayacak durumda olduğunu belirtmiştir.

Anadolu Selçuklu dönemi sonrasındaki kullanım ile ilgili herhangi bir bilginin bulunmadığı Keykubadiye Sarayı'ndan günümüze büyük ölçülerde tahrip olmuş Dört Kemerli Yapı (Köşk) ve Tonozlu Yapı (Büyük Köşk) olarak isimlendirilen iki yapı kalıntısı ulaşmıştır.[4]

Konuyla ilgili yayınlar

  • Aslanapa, Oktay. (1965). Kayseri'de Keykubadiye köşkleri kazısı (1964). Türk Arkeoloji Dergisi XIII/1, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Eski Esereler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayını.
  • Baş, Ali. (2017; 23- 27). 2015 yılı Keykubadiye sarayı kazısı. 38. Kazı Sonuçları Toplantısı. Ankara: II, 63-78.
  • Baş, A. (2017). Keykubadiye sarayı kazısı. Arkhe, İstanbul, 3, 34-37.
  • Baş, A. & Dursun, Şükrü. (2017). Keykubadiye Sarayı 2014 yılı sondaj çalışması. XX.
  • Uluslararası Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri içinde (s.87-105). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
  • Baş, A., Dursun, Ş. & Özdemir, Yurdagül. (2017). Keykubadiye Sarayı sondaj çalışması çini buluntuları. Uluslararası XVIII. Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri içinde (s.105-123). Aydın: Efeler Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Baş, A., Duran, R. Dursun, Ş. & Kayın, A. (2017). Keykubadiye Sarayı kazısı 2017 yılı buluntuları, Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları. XXIII, Trakya, 125-149.
  • Baş, A., Duran, Remzi. & Dursun, Ş. (2018). 2016 yılı Keykubadiye Sarayı kazısı. 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, I, Bursa. 395-410.
  • Baş, A., Duran, R. Dursun, Ş. & Kayın, A. (2019). 2017 yılı Keykubadiye Sarayı kazısı. 40. Kazı Sonuçları Toplantısı, Ankara, I,103-126.
  • Baş, A. (2019). Tarihi kaynaklar ve kazılar ışığında bir Selçuklu sarayı Keykubadiye. USAD. 10, 51-78.
  • Baş, A., Duran, Remzi., Dursun, Ş., Dursun Necla., & Bağırlı Rasim (2020). 2018 yılı Keykubadiye Sarayı kazısı. 41. Kazı Sonuçları Toplantısı. (s. 95-112). II, Ankara: T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • Baş, A. (2021). Keykubadiye Sarayı. Selçuklu Dönemi saraylar ve köşkler, Konya: Selçuklu Belediyesi, 300-348.
  • Baş, A., Duran, Remzi., Dursun, Ş. & Dursun Necla. (2021). Keykubadiye Sarayı Haç formlu çinileri. 24. Uluslararası Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Kitabı (s.162-181), Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi yayınları.
  • Dursun, Ş. (2021). Keykubadiye Sarayı geometrik süslemeli sıraltı çinileri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 37, 639-675.
  • İbni, Bibi. (1997). El evamirü›l–ala›iye fil umuri›l–ala›iye (C. I). (Mürsel Öztürk. Çev.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Kerîmüddin Mahmud-i Aksarayî. (2000). Müsâmeretü'l-ahbâr. (Öztürk, M. Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Oral, M. Zeki. (1953). Kayseri'de Keykubadiye Sarayları. Belleten, XVII/ (1953), 501-517 - Temekoğlu, Ezgi; Aslan, Yunus; Fidan, M. Anıl, (2018). “Kayseri Keykubadiye Sarayı Kazısı Künk, Tuğla ve Tandırları”, Kalemişi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, Ankara, s.169-184.
  • Fidan, Anıl; Temekoğlu, Ezgi; Aslan, Yunus; Taşdelen, Ayşenur, (2022). “Keykubadiye Sarayı Kazısı Tek Renk Sırlı Çinileri (2014-2019)”, Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırma ve İncelemeler III, Akademisyen Kitabevi: Ankara.

Kaynakça

  1. ^ a b "KEYKUBADİYE SARAYI". www.selcuklumirasi.com. 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  2. ^ "Kayseri'de Keykubadiye Sarayı'ndaki kazılarda hamam bölümü ortaya çıkarıldı". Anadolu Ajansı. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  3. ^ İbrahim (1 Haziran 2021). "1. Alaeddin Keykubad vefat ettiği sarayda anıldı". 24 Saat  Ankara Haberleri I Redaktör Haber. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  4. ^ a b Tarkan, Sevil (7 Aralık 2020). "Kayseri'de Bir Selçuklu Sarayı: Keykubadiye". Arkeofili. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alanya Kalesi</span> Kale

Alanya Kalesi, Antalya'nın ilçesi Alanya'nın simgelerinden biri olan kale. Denizden yaklaşık olarak 250 metre kadar yükselen bir yarımada üzerinde bulunmaktadır. Surlarının uzunluğu toplam olarak 6,5 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Tekfur Sarayı</span>

Tekfur Sarayı veya Porfiroğenitus Sarayı, bütün Dünya'da geç Bizans mimarisinin nispeten bozulmamış örneklerinden biridir. İstanbul'da Fatih ilçesi sınırları içerisinde, Edirnekapı semtinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Gazi</span> Osman Gazinin babası ve Kayı boyu lideri

Ertuğrul Gazi ya da Ertuğrul Bey, 13. yüzyılın ortalarında Oğuzların Kayı boyunun lideri ve Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Alâeddin Keykubad</span> Anadolu Selçuklu Devleti sultanı (s. 1220–1237)

I. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1220-1237 yılları arasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'ne en parlak günlerini yaşatan sultandır. Büyük Keykubad olarak da bilinir. Saltanatı boyunca inşa ettirdiği ve çoğu günümüze kadar ulaşan eserler, idari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye ve dünya literatürünün en ünlü Anadolu Selçuklu sultanıdır. Konya'daki Alâeddin Camii, Niğde'deki Niğde Kalesi, Antalya'daki Yivli Minare Camii ve Beyşehir'deki Kubadabad Sarayı, Sultan Alâeddin'in yaptırdığı en önemli eserlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Karatay Medresesi</span> Selçuklu dönemine ait yapı

Karatay Medresesi, Konya'da bulunan Selçuklu dönemine ait yapı. Medrese Karatay ilçesi, Ferhuniye Mahallesi, Adliye Bulvarı'nda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Harput Kalesi</span>

Harput Kalesi, Urartular tarafından dikdörtgen bir plan üzerine kurularak yapılmış olan mimari yapıdır. Şu anki Elazığ il sınırları içerisindeki tarihi Harput mahallesinde bulunmaktadır. Kale, iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Rivayete göre yapımında kullanılan harca su yerine süt eklenmiştir bu nedenle "Süt Kalesi" olarak da adlandırılır. Yine bir rivayete göre, Süt Kalesi harcında su yerine süt kullanılma sebebi dönemde yaşanan su kıtlığı olduğu söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Sultan Alaeddin Camii</span>

Sultan Alâeddin Camii, 12. yüzyılda Ankara'da İç Kale’nin girişinde, Selçuklu meliki Muhyiddin Mesud tarafından yaptırılmış camidir.

Hunad Hatun, Hunat Hatun ya da Hunad Mahperi Hatun, I. Alaeddin Keykubad 'ın eşi, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in annesidir. Anadolu'nun çeşitli yerlerinde yaptırdığı medreseler, aşevleri ve daha pek çok eser bırakmıştır. Kayseri'de adını taşıyan büyük bir külliyesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Kalesi</span> türk kalesi

Kayseri Kalesi Kayseri'de bulunan Türkiye'nin turistik kalelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">II. Gıyâseddin Keyhüsrev</span> 1237–1246 yılları arasındaki Anadolu Selçuklu sultanı

II. Gıyaseddin Keyhüsrev, 1237-1246 arasında Anadolu Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">I. İzzeddin Keykâvus</span> 10. Anadolu Selçuklu sultanı

I. İzzeddin Keykavus,, Türkiye Selçuklu Sultanı'dır (1211-1220).

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Konya)</span>

Alâeddin Camii, Konya'da Alâeddin Tepesi adlı höyüğün üstünde Anadolu Selçuklu Devleti devrinde şehrin ulu camisi olarak inşa ettirilmiş yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sadeddin Köpek</span> Anadolu Selçuklu Devleti emiri ve devlet adamı

Sadeddin Köpek, Anadolu Selçuklu Devleti'nin devlet adamı, emiri ve baş mimarıdır. Sultan I. Alaeddin Keykubad ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemlerinde görev yapmış ve devlet yönetiminde büyük söz sahibi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Tepesi</span> Konya kent merkezinde yer alan tarihi ve turistik bir tepe

Alâeddin Tepesi, Türkiye'nin Konya ili kent merkezinde, üzerinde Alâeddin Camii ve avlusunda sekiz Anadolu Selçuklu Sultanı'nın mezarı da dahil olmak üzere önemli tarihî yapılar bulunduran tepe.

Değirmentepe Höyüğü, Malatya ilinin 24 km. kuzeydoğusunda Karakaya Barajı Gölü suları altında kalmış olan bir höyüktür.

Oluz Höyük Gözlek Köyü'nün 2 km kuzeybatısında, Toklucak köyünün ise yaklaşık 5 km doğusunda bulunur ve Amasya-Çorum karayolunun 3 km güneyinde yer almaktadır. Yeşilırmak'ın önemli kollarından Çekerek Irmağı'nın 4 km kuzeyinde ve verimli Geldingen Ovası'nın batı kenarında konumlanmıştır. 280 x 260 m boyutunda, hemen hemen yuvarlak şekilli, ova seviyesinden yaklaşık 15 m yüksekliğindeki Oluz Höyük yaklaşık 45 dönümlük bir alana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kubadabad Sarayı</span>

Kubadabad Sarayı, I. Alaeddin Keykubad'ın (1220-1236) emriyle yaptırılmış olan, Konya Beyşehir-Isparta yolu üzerindeki Anadolu Selçuklu saray yapısıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'nden günümüze ulaşabilmiş tek saray yapısıdır. Yapı, Osmanlı dönemine ait olan Edirne ve Topkapı saraylarının öncüsü olma özelliğini taşır.

Etiyokuşu Höyüğü, Ankara il merkezinin yaklaşık 5 km. kuzey – kuzeydoğusunda, günümüzde tümüyle yapıların altında kalmış bir höyüktür. Etiyokuşu ismi, muhtemelen kazı ekibi tarafından verilmiş bir isimdir. Tepe, 86 x 22,5 metre boyutlarında, 1,5 metre yükseklikte ve yerleşme alanının 6,5 dönüm olduğu bildirilmiştir. Kazı öncesinde Çubuk Barajı asfaltıyla ikiye bölünmüş durumdaydı ve kum çekilmesiyle kısmen tahrip edilmiş bulunuyordu.

<i>el-Evâmirül-Alâiyye fil-umûril-Alâiyye</i>

el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye ya da Selçuknâme, İbn Bîbî tarafından Farsça olarak yazılan eser. 1277 ve 1282 yılları arasında yazılan eser Anadolu Selçuklu Devleti döneminin birincil kaynağı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sultan Han (Kayseri)</span>

Sultan Han, Türkiye'de, Kayseri'nin 47 km kuzeydoğusunda, Sivas yolu üzerinde, Tuzhisar olarak da bilinen bir bölgede yer alan tarihi bir Selçuklu dönemi kervansarayıdır. 1232-1237 yılları arasında Sultan I. Alâeddin Keykubad tarafından yaptırılmıştır.