İçeriğe atla

Kete

Kete

Kete Doğu Anadolu Bölgesi, Doğu Karadeniz ve Güney Kafkasya'da da tüketilen bir şekerli ekmek çeşididir. Yapılan bölgeye göre farklılıklar göstermektedir. Türkiye'de başta Gümüşhane, Bayburt, Erzincan, Artvin, Ardahan, Kars, Van gibi illerde yapılır.

Ülkelere Göre Kete

Türkiye'de Yörelere Göre Çeşitleri

Bayburt Ketesi

Bayburt ketesini diğer illerden ayıran en temel özellik kete içine unla tereyağı kavrularak konulan bir iç malzemesinin konulması ve Bayburt'ta "gav" denilen topraktan yapılan gömme tandırda yapılmasıdır ki tandıra kete vurulmadan önce muhakkak lavaş pişirilir ki tandır kıvama gelsin, bu yönleriyle diğer illerden ayrılır.

Bayburt Ketesinde süt, tereyağı, maya, tuz, buğday unu ve yumurta sarısı malzemeleri bulunur. Ayrıca iç harcı un ve tereyağından oluşur. Rulo şeklinde pişirilen Bayburt Ketesi servise hazır hale getirilir. Bayburt Ketesi uzun yıllardır yörede üretilen ve yöre ile özdeşleşmiş kültürel değerdir. Bayburt Ketesi 08.06.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[1][2]

Kars Ketesi

Kars ilinde günlük gıda tüketiminde önemli bir yer tutar. Kete, ilk olarak bu bölgeden çıkmış, daha sonra diğer bölgelere yayılmıştır. Sarıkamış' ta kete içine kavrulmuş un eklenerek ve ev yapımı tereyağı kullanılarak yapılır. Kars Ketesi 25.05.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[3]

Erzurum Ketesi

Erzurum'da da çok fazla yapılmaktadır. Yapılışı şu şekildedir: Açma kete un, yağ, tuz, biraz şeker, yaş maya ve su ile yoğrulduktan sonra bir saat kadar bekletilir ve dinlenen hamurdan alınan bezeler oklava yardımı ile orta incelikte bir yufka halinde açılarak, üzerine eritilmiş tereyağı sürülür. Hamurlar rulo haline getirilip küçük parçalara bölünür, daha sonra kesilen bu parçaların iki tanesi birleştirilmek şartıyla arasına isteğe göre ceviz, un kavurması, peynir (istenirse çikolata) koyulur ve hamur, yağlanmış tepsiye konulup yüksek ayarlı fırına verilerek pişirilir. Erzurum Ketesi 20.01.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[4]

Kayseri Ketesi

Kayseri gibi farklı yörelerde içi boş ya da un kavurmalı olup açma kete olarak yapılmaktadır.Özellikle bayramlarda özel tandırda yapılan geleneksel bir hamur işidir.

Posof Ketesi

Posof'ta ise helvalı (içli kete) olarak da çeşitleri vardır.

Siirt Ketesi

Siirt'de yapılan kete çeşididir. Siirt Kadêsi de denir.[5]

Van Ketesi

Van'da yapılan kete çeşididir. Van Kadêsi de denir.[6]

Kastamonu Ketesi

Kastamonu'da yapılan kete çeşididir.

Şavşat Ketesi

Artvin Şavşat Ketesi 03.05.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[7]

Kelkit Ketesi

Gümüşhane Kelkit Ketesi 02.12.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[8]

Antakya Ketesi

Hatay yöresinde yapılan iç harcı haşlanmış buğday ve şekerin karıştırılmasıyla elde edilen tatlı bir hamurişi türüdür.

Hakkari Ketesi

Hakkari'de yapılan kete çeşididir. Hakkari Kadêsi de denir. Hakkari Kadesi 11.01.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[9]

Azerbaycan'da Yörelere Göre Kete Çeşitleri

Azerbaycan'da yörelere göre çeşitleri vardır. İrevan ketesi,[10] Karabağ ketesi,[11] Ordubad ketesi, Nahcivan ketesi (Şomu ketesi, karışıq göyerti ketesi, çiriş ketesi, mercimek ketesi)[12]

Ermenistan'da Yörelere Göre Kete Çeşitleri

Ermenistan'da yörelere göre çeşitleri vardır. Ermenistan'da Gata ve Nazook çeşitleri vardır.

Kaynakça

  1. ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38475[]
  2. ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/e7167327-f720-405c-ab6f-0001bf1f3b5d.pdf[]
  3. ^ "Kars Ketesi". Türk Patent ve Marka Kurumu,. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  4. ^ "Erzurum Ketesi". Türk Patent ve Marka Kurumu,. 
  5. ^ "Kadê". www.siirt.bel.tr. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  6. ^ "KADE (KETE)". Kültür Portalı. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022. 
  9. ^ "Hakkari Kadesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2023. 
  10. ^ "Azerbaycan'ın Meşhur İrevan Ketesi". Enfes Tarifler. 6 Nisan 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  11. ^ "Azeri Karabağ Ketesi". Nefis Yemek Tarifleri. 28 Kasım 2014. 30 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  12. ^ "Naxçıvan mətbəxi - KƏTƏ". Naxçıvan TV (Azerice). 15 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Peksimet</span>

Peksimet askeri amaçlarla üretilmiş hamurun nem miktarının en az düzeye indirilmesiyle dayanıklılığı artırılan yiyecek türüdür. Uzun yıllar bayatlamadan dayanabilen ve genellikle savaş, kıtlık gibi durumlarda tüketilen ekmek çeşididir. Etimolojik olarak Yunan kökenli olduğu düşünülse de pek ve simit kelimelerinin birleşiminden oluşmuş olması da mümkündür. Türkiye'de genellikle İzmir başta olmak üzere Ege Bölgesi'nde sıkça tüketilir, Erzincan gibi Doğu yörelerinde de farklı şekilleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Tarhana çorbası</span>

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tandır ekmeği</span> tandırda pişirilen ev ekmeği

Tandır ekmeği Ortadoğu ve Asya'da sıklıkla yenen, ince ve oldukça gevrek bir çeşit ekmektir. Yerde açılan ve etrafı çamurla sıvanmış bir çukurun içinde pişirilir. Yufka gibi, oklava ile bir buçuk santim kalınlığında açılır. Üzerine un, susam ve su serpilir. Bu bir nevi bulamaçtır. Bundan sonra ekmek, ocağın iç duvarlarına yapıştırılarak pişirilir. Yufka gibi bol miktarda hazırlanıp uzun müddet saklanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Boranı</span>

Boranı, İran ve Mizrahi mutfağında yoğurtla hazırlanan bir aperitiftir. Ispanak ve diğer malzemelerle hazırlanan boranı, Van ve Isparta başta olmak üzere Türkiye'nin çeşitli yörelerinde farklı şekillerde hazırlanmaktadır. Yalvaç ve Mecitözü civarlarında ise, ıspanaklı ve fasulyeli olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. İçerisine bulgur katılarak haşlanmak suretiyle pişirilir. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağı dökülerek servis edilir. Genellikle kuru soğan ile birlikte tüketilir. Azerbaycan gibi Kafkasya ülkelerinde de popülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Krep</span>

Krep, cızlama veya akıtma ; un, yumurta, süt, erimiş yağ, şeker, tuz ve kabartma tozu ile hazırlanan sulu hamurun kızgın bir yüzeye dökülmesiyle yapılan yiyecek veya tatlı. Anadolu'da cızlama, Rumeli'de akıtma denir.

<span class="mw-page-title-main">Tahinli pide</span> tahin içeren tatlı pide

Tahinli pide, bir içli pide türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İçli köfte</span> dışı bulgur içi kıyma dolgulu olan, kızartılmış veya haşlanmış topak

İçli köfte ya da oruk, bulgurun hamur hâline getirilerek içinin doldurulması suretiyle yapılan, Orta Doğu mutfağında bir yemektir.

<span class="mw-page-title-main">Katmer</span> tatlı veya tuzlu yenilebilen bir hamur işi

Katmer, Türk mutfağında ve Orta Asya'da yaygın olarak yapılan, hamurun yaklaşık 2 mm kalınlığında açılıp arasına yağ, haşhaş, tahin, antep fıstığı ya da kaymak konulup 4-5 kez katlanarak saçta pişirilmesi ile elde edilen hamur işi yiyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Nokul</span> Türk mutfağından tatlı

Nokul, nukul (نقل) mayalı hamurla yapılan bir çeşit poğaça. Türkiye'de lokum, lokul gibi farklı isimlerle adlandırılan hamur işidir. Rulo şeklinde yapılması en ayırt edici özelliğidir. Haşhaşlı, tahinli fındıklı, sakızlı türleri de mevcuttur. Bayram sofralarının vazgeçilmezlerindendir.

Evelik dolması, labada dolması Anadolu ve Kafkasya'da çok sevilerek yenen bir dolma çeşididir. Yörelere göre etli veya zeytinyağlı olabilir. İç malzemesi olarak pirinç ve bulgur kullanılabilir. Evelik dolması Azerbaycanın milli mutfağında da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kalburabastı</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Kalburabastı, adını hamuru bir kalbura ya da kevgire bastırıldığı için almıştır. Şerbetli bir tatlıdır. Hamur için malzeme olarak margarin, un, yoğurt, sıvı yağ, yumurta, kabartma tozu, ceviz içi kullanılır. Şerbeti için toz şeker, su, limon suyu kullanılır. Yunanistan'da yapılan melomakarono tatlısı kalburabastının ballı ve karanfilli çeşididir. Abhaz mutfağında benzer tatlı hurmitadır.

<span class="mw-page-title-main">Haşıl (yemek)</span> Yemek

Haşıl, Kars, Sivas, Erzurum, Rize, Gümüşhane, Bayburt ve Yusufeli başta olmak üzere Anadolu ve Kuzey İran'da yapılan bir yemektir. Kars yöresine özgü olduğu düşünülen haşılın yapımı bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiliçe çöreği</span>

Kulîce (کلیچه), Kiliçe çöreği bir çeşit simit veya çörektir. Ahmed Eflâkî’nin Menâkıbü’l Ârifîn adlı eserinden Selçuklu Anadolusu’nda kulîce(کلیچه) ,(simîd)(سميد) tüketildiği anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kömbe böreği</span>

Kömbe, Türkiye'ye özgü özellikle Orta Anadolu ve akdenizde Osmaniye,Kahramanmaraş,Sivas, Elazığ ve Malatya yöresine ait bir börek çeşididir. Yapılış şekilleri çok küçük farklılıklar gösterir. Geleneksel olarak iki sac arasında pişirilir. Ancak tabii ki günümüzde elektrikli fırınlarda, aynı tarifle pişirilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kömbe kurabiyesi</span>

Kömbe kurabiyesi, Türk mutfağında yer alan bir kahke türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır. Antakya geleneksel mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kesme kadayıf</span>

Kesme kadayıf, bir çeşit kadayıf tatlısıdır.

Ramazan kebabı , bir çeşit kebaptır.

Aksaray tahinlisi, bir çeşit çörektir. Malzemeleri hamuru için, buğday unu, kepekli buğday unu, su, beyaz toz şeker, tuz, kuru maya, tereyağı veya zeytinyağı, tahin, süt kullanılır. İç harç için ise tahin, zeytinyağı, tereyağı kullanılır.

Yağlı, bir çeşit çörektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.