İçeriğe atla

Kestanepazarı Camii

Koordinatlar: 38°25′12″K 27°08′06″D / 38.42000°K 27.13500°D / 38.42000; 27.13500
Kestanepazarı Camii
Harita
Temel bilgiler
KonumKonak, İzmir, Türkiye
Koordinatlar38°25′12″K 27°08′06″D / 38.42000°K 27.13500°D / 38.42000; 27.13500
İnançİslam
DurumEtkin
Mimari
Mimari biçimOsmanlı mimarisi ve Barok mimari
Tamamlanma1078 (Hicri), 1667-68 (Miladi)
Özellikler
Minare sayısı1

Kestanepazarı Camii (Kızıl İbrâhim Camii veya Ahmed Ağa Camii), İzmir'in Konak ilçesinde bulunan (Hicri) 1078, (Miladi) 1667-68 yılında inşası tamamlanmış cami.

Yapımı

İzmir'deki Kemeraltı Çarşısı içerisinde bulunan Kestanepazarı Camii veya diğer anılan adlarıyla Kızıl İbrâhim Camii, Ahmed Ağa Camii, bugün mevcut olmayan, fakat Evliya Çelebi'de kayıtlı bulunan dört mısralık kitabesine göre Hicri 1078'de (Miladi 1667-68) Eminzade Hacı Ahmed Ağa tarafından yaptırılmıştır.[1] Günümüze yakın tarihte yapılan yeni kitabede ise yapım tarihi olarak Hicri 1079 (Miladi 1663) yazmaktadır. Baruthâne-i Âmire nâzırlığı yapan Eminzade Hacı Ahmed Ağa'nın aynı zamanda İstanbul'un Üsküdar semtinde de vakıfları bulunmaktaydı. 1730 tarihli bir vakıf kaydında da Hacı Ahmed Ağa Camii olarak geçen yapı, 1735 ve 1838 tarihli iki vakıf kaydında aynı şahsın vakfından Kızıl İbrâhim Camii olarak anılmaktadır. Böylece caminin bugün kullanılmayan fakat eski vesikalarda geçen iki eski ismi daha bilinmektedir. Ahmet Vefa Çobanoğlu'na göre zamanında yerinde Kızıl İbrâhim Camii bulunmakta iken 1078'de (1667-68) Ahmed Ağa tarafından yeniden inşa edilmiştir.[2] Asılı tabelanın naklettiğine göre kitabesinde şöyle yazmaktaydı: Bu Camii Eminzade Hacı Ahmet Ağa'nın bina ve vakfeylediği bir eserdir. İnşa tarihi: Miladi 1663, Arabî 1079'dur. Kitabesinde de şöyle yazmaktadır: Cenabı sahibül hayrat Ahmet Ağa hasseten lillah. Bu âli camiyi yaptırdı. Kast-ı hayr idi nagâh.. Bu tarih-i dilgüşah seyreyleyenler dedi tarihinin, yerinde olduğu zibah bî bedel Camii tealallah.[3]

Başdurak Camii ile Şadırvanaltı Camii arasında kestane pazarı olarak bilinen bölgede inşa edilmiştir. Bu iki caminin yanı sıra Kemeraltı Camii, Konak Yalı Camii ve Hisar Camii ile birlikte Kemeraltı'nda bulunan en önemli tarihi camiler arasındadır. 19. yüzyılda büyük bir yangınla zarar gören ve tadilat geçiren cami 1965'te bir restorasyon daha geçirdi. En son 1992 yılında İzmir'de meydana gelen depremden özellikle taşıyıcı tonozları zarar gördüğü için 1993 yılında restorasyon çalışmaları başlatılan tarihi Kestanepazarı Camii, Şubat 1998'de törenle yeniden hizmete açıldı.[4]

Mimari özellikleri

Kesme taş ve moloz taştan yapılan cami iki katlıdır. Çok sayıda dükkân ve deponun yer aldığı bir altyapı üzerine oturtulmuş geniş avlulu cami, merkezi kuruluşlu harimle üç kubbeli son cemaat yeri ve minareden oluşur. Merdivenle çıkılan caminin önünde üç kubbeli bir son cemaat yeri olup yakın tarihlerde camekânla çevrilmiştir; ibadet mekanı ise kare planlıdır.[5] Beşik tonozlarla örtülü kolları olan haç planlı harimde ortadaki merkezi kubbe köşelerde daha küçük boyutlarda tekrarlanır.[1] Köşelere yerleştirilmiş dört tonoz üzerine yerleşik, köşelerdeki küçük kubbelerle desteklenmiş tromp yöntemli bir kubbe ile üzeri kapatılmıştır. Niş şeklindeki mihrabının üst kısmına 19. yüzyılda Selçuk'taki İsa Bey Camii'nden getirilen bir bölüm eklenmiştir.[6] Caminin batısındaki minaresi kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.[5] Giriş kapısı üzerinde bir kitabenin yer aldığı Kestane Pazarı Camiinin son cemaat yerinde üç kubbe bulunur.[7]

Evliya Çelebi'nin aktardığına göre tek kubbeli ve avlusuz, fevkanî bir yapı olan caminin altında kâgir dükkânlar bulunuyor, minaresi de mihrabının önünde yer alıyordu. Mihrap, minber ve mahfillere ait bazı parçalarla renkli camlarının İstanbul'dan gemilerle getirildiğini belirten Evliya Çelebi minarenin de yeşil renkte bir taştan yapılmış olduğunu yazmaktadır.[8] Eski iç liman kenarında olması sebebiyle minare güçlükle oturtulmuş olduğu aktarılan cami, kare bir mekan üzerine büyük bir kubbeyle etrafında dört kubbeden oluşuyor.[9] Mihrap nişi iki yanda İyon başlıklara sahip siyah mermerden yuvarlak sütun ve köşeli yivli sütunlarla zenginleştirilmiştir. Alınlıktaki meyve sepeti, bitkisel dekorlu alçı süslemeler Hisar Camii'ndeki düzenlemeye benzemektedir. Cami içinde kuzey duvarı önünde bir ahşap mahfil bulunmaktadır ve mermer vaaz kürsüsü bodur bir sütun üzerine oturtulmuş olup yuvarlak formda ele alınmıştır.[10]

Günümüzdeki önemi

Cami 1998 yılında restorasyonun tamamlanması sonrası açılmış ve hâlen faal haldedir. Ocak 2016 itibarıyla camide imam hatip olarak Abdulvahap Sağıroğlu görevlidir.[11]

Kestanepazarı Öğrenci Yetiştirme Derneği

Kestanepazarı Öğrenci Yetiştirme Derneği, adını bu camiden almış ve 1945 yılında Kurra Hafız Salih Tanrıbuyruğu tarafından kurulmuştur. Cumhuriyet tarihinin en köklü eğitim ve dini ilimler konusunda faaliyet gösteren derneklerinden birisidir. Dernek hizmetlerine kardeş kuruluşları Kestanepazarı Fidan Eğitim Kurumları Derneği, Milli Kültür ve Ahlaka Hizmet Vakfı ve Kestanepazarı Gençlik ve Spor Kulübü ile devam etmektedir. Dernekten yapılan açıklama ile Fethullah Gülen ve grubu ile bağlantılı olan benzer addaki derneklerle herhangi bir bağa sahip olmadığını belirtmiştir.[12] Kendi adlarına benzer adların dernek, vakıf benzeri yapılanmalara verildiğini belirten Kestanepazarı Fidan Eğitim Kurumları Derneği bu isim devşiren yapılanmanın faaliyetleri hakkında da şikayette bulunmuştur.[13][14]

Kaynakça

  1. ^ a b Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt.23, s.527.[]
  2. ^ "Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt.25, s.313". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  3. ^ "İzmir'in tarihi camileri". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  4. ^ Kestanepazarı camii tamamlandı[]
  5. ^ a b "İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü - Tarihi Camiler". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  6. ^ "Kemeraltı - Kestanepazarı Camii". 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  7. ^ "İzmir'in tarihi yapıları 2". 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  8. ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt.25, s.312.
  9. ^ Kemeraltı'nda bir cami[]
  10. ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt.25, s.313.[]
  11. ^ "Konak Müftülüğü - Kestanepazarı Camii". 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  12. ^ "Kestanepazarı Derneği - Kamuoyuna duyuru". 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  13. ^ "İzmir'deki operasyon ortaya çıkardı - Sabah - 07.01.2016". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  14. ^ "Kestanepazarı'nda şakirt turizm - YeniŞafak 22.02.2015". 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fatih Camii</span> İstanbul, Fatihte Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmış olan cami ve külliye

Fatih Camii ve Külliyesi, İstanbul'un Fatih ilçesinde II. Mehmed tarafından yaptırılmış olan cami ve külliyedir. Külliye içinde 16 adet medrese, darüşşifa (hastane), tabhane (konukevi) imaret (aşevi), kütüphane ve hamam bulunmaktadır. Şehrin yedi tepesinden birinde inşa edilmiştir. Cami 1766 depreminde yıkıldıktan sonra onarılarak 1771'de bugünkü halini almıştır. 1999 Gölcük Depreminde zemininde kaymalar tespit edilen camide 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından zemin güçlendirme ve restorasyon çalışmalarına başlandı ve 2012 yılında tekrar ibadete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zeynep Sultan Camii</span>

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

<span class="mw-page-title-main">Çankırı Ulu Camii</span>

Çankırı Büyük Camii veya Sultan Süleyman Camii, Mimar Sinan dönemi yapılarından olup, Kanuni Sultan Süleyman'ın emri ile Sadık Kalfa tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kazdağlı Camii</span>

Kazdağlı Camii 1779'da Kazdağlı Mehmet Ağa tarafından yerinde bulunan caminin yerine yeniden yapılan Safranbolu çarşısının girişinde bulunan camidir. Taş ve tuğladan yapılmış olan kare planlı caminin üstü kiremit tromplu kubbe ile örtülmüştür. Caminin ön tarafında üç bölümden oluşan son cemaat yeri bulunur. Cemaat yerinin orta kısmı kubbe, diğerleri ise aynalı tonozlarla örtülüdür. Mihrap ve minber basit tasarlanmıştır. Girişin sağında bulunan tek şerefeli minare tuğladan yapılmıştır. Bundan önceki cami ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 2004'te mülkiyeti belediyeden Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne geçmiştir ve aynı yıl içinde restore edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Şişli Camii, İstanbul, Türkiye'de, Şişli ilçesinde bulunan bir camidir. Halâskârgazi Caddesi ile Abide-i Hürriyet Caddesi'nin kesişmesiyle oluşan bir adacıkta konumlanır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Sinop)</span>

Sinop Alaeddin Camii, Sinop ilinde, şehir merkezinde yer alan Selçuklu devri yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Veled-i Yaniç Camii</span> Erken dönem Osmanlı camisi

Veled-i Yaniç Camii ya da Yaniçoğlu Camii, Bursa'nın Osmangazi ilçesi, hisar semtinde bulunan erken dönem Osmanlı camisidir. Kapısı üzerindeki yazıtına göre 844 Hicri Safer ayında Yaniçoğlu Hacı Hayrûddin oğlu Mahmud Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen caminin kitabe ve vakfiyesi mevcuttur. Plan şeması ve özellikle son cemaat yerinin kullanılışı nedeniyle özel bir düzenlemeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hisar Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Hisar Camii, İzmir, Konak ilçesinde, adını verdiği Hisarönü bölgesi ile Kemeraltı Çarşısı ve Kızlarağası Hanı çevresinde yer alan cami.

<span class="mw-page-title-main">Salepçioğlu Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Salepçioğlu Camii İzmir'in Konak ilçesinde bulunan Salepçizade Hacı Ahmed Ağa tarafından yaptırılmış ve 1897-1905 yılları arasında inşası tamamlanmış cami.

<span class="mw-page-title-main">Başdurak Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Başdurak Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan, Kemeraltı Çarşısı'nın ana güzergâhlarından olan Anafartalar Caddesi üzerindeki cami.

Kemeraltı Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan, adını içinde bulunduğu Kemeraltı Çarşısı'ndan alan, çarşının ana güzergahlarından olan Anafartalar Caddesi üzerindeki camidir. Yusuf Çavuşzade Ahmet Ağa Camii ve Mûsâ Bâlî Camii olarak da bilinir.

Yapıcıoğlu Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan ve bulunduğu Yapıcıoğlu semtine adını veren cami.

Eşrefpaşa Camii, adını banisi olan Osmanlı dönemi valilerinden Hacı Mehmet Eşref Paşa'dan alan, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan cami.

Bergama Ulu Cami veya Yıldırım Camii, Sultan Yıldırım Bayezid tarafından 1399 tarihinde yaptırılmış, İzmir'in Bergama ilçesinde bulunan tarihî cami.

<span class="mw-page-title-main">Çorakkapı Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Çorakkapı Camii, İzmir'in Konak ilçesinde, Basmane semtinde bulunan, Basmane Garı'nın karşısındaki cami.

Rum Mehmet Paşa Camii, İzmir'in Tire ilçesinde bulunan tarihi cami.

Fatih Camii, adını bânîsi olan Fatih Sultan Mehmed'den alan, İzmir'in Foça ilçesinde bulunan camidir.

<span class="mw-page-title-main">Hatuniye Camii (İzmir)</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Hatuniye Camii, Hacı Hüseyin Ağa tarafından eşi Tayyibe Hatun adına o dönem "Tilkilik" olarak adlandırılan bölgede yaptırılan, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan cami.

<span class="mw-page-title-main">Konak, Konak</span>

Konak, İzmir ilinin Konak ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahalleye ve bağlı bulunduğu ilçeye adını veren İzmir Hükûmet Konağı ve Konak Meydanı ile belediye ve diğer yönetim binaları bu mahallede bulunmaktadır. Mahalle iki kısımdan oluşmaktadır: Bunlardan biri Kordon, vapur iskelesi, metro ve tramvay istasyonu, belediye ve kamu binalarının bulunduğu sahil kesimi, diğeri de Kemeraltı'nın Anafartalar Caddesi'nin denize bakan tarafında kalan bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Saray Camii</span> Ünyede eski bir cami

Saray Camii, Ünye kentinde, Hamidiye mahallesinde, Cumhuriyet Meydanı'na bakar konumda eski bir camidir. Ünye kentinde ayakta kalan en eski cami olarak bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.