İçeriğe atla

Keseli sansargiller

Keseli sansargiller
Tazmanya canavarı (Sarcophilus harrisi)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Alt sınıf: Metatheria (Keseliler)
Üst takım: Australidelphia (Avustralya keselileri)
Takım: Dasyuromorphia (Yırtıcı keselileri)
Familya: Dasyuridae (Keseli sansargiller)
Goldfuss, 1820
Cinsler

Metne bakınız

Keseli sansargiller (Dasyuridae) yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) takımına ait bir keseli familyası. 60 türden oluşan bu familya örneğin keseli sansar, tazmanya canavarı ve keseli fare'yi içermektedir.

Yayılım

Keseli sansargiller Avustralya, Yeni Gine, Tazmanya ve yakınlarında bulunan adalarda yaşar.

Özellikleri

Yırtıcı keseli türlerinin vücut yapısında birbirlerinden fazla büyük farkları yoktur, ancak vücut ölçüleri gayet farklıdır. Çoğu keseli fareler sadece bir fare büyüklüğüne ulaşır ve en küçük keseliler olarak sayılır. Tazmanya şeytanı ise kuyruğu ile birlikte 1 metre uzunluğa ve 10 kg ağırlığa ulaşır. Ön ve arka ayakları neredeyse aynı uzunluktadır. Ön ayaklarında beş, arka ayaklarında dört veya beş parmakları olur. Ayak parmakları iki ön dişliler'de (Diprotodontia) olduğu gibi birleşmiş değildir. 42 - 46 adet olan keskin dişleri et koparıp yemeğe uygundur.

Yaşam şekli

Keseli sansargillerin çoğu türleri gece aktifdir ve gündüzleri inlerin veya boş ağaçların içinde yapraklar ve otlar ile yaptıkları yuvada uyurlar. Çoğu türler yerde yaşar. Sadece keseli farelerin bazıları ağaçlarda da yaşar. Her birisi keskin duyulara sahip, yetenekleri avcıdır. Kendi vücut ölçülerine göre, bazıları sırf böcek ve eklembacaklılar ile beslenirken diğerleri kendi büyüklüğünde veya hatta kendinden büyük hayvanları avlayıp yerler. Bazı türler nektar veya leş de yerler.

Üreme

Keseli sansargiller keselilere dahil olsa da hepsinin bir kesesi yoktur. Kesesi olmayan bazı türler yavrularını sadece karnında bulunan deri kırışıklıkları arasında taşır. Bazı diğerlerinde ise ancak gebe olduktan sonra bir kese gelişmeye başlar. Dişilerin altı ila sekiz memesi vardır ve gebelikleri diğer keseliler ile karşılaştırıldığında daha uzun sürer. Bazı türlerin (Genişayaklı keselifare, fırçakuyruklu keseli) diğer bir ilginç özelliği ise, erkeklerin ilk çiftleşmeden sonra derhal ölmesidir. Böylece bu türlerde erkeklerin sadece 10 - 11 aylık bir ömürü olur. Ancak keseli fareler gibi bazı diğer türlerin de 1 - 2 yıl olan ömürü de fazla uzun sayılmaz.

Sınıflandırma

Familyanın en tanınmış türleri tazmanya canavarı ve keseli sansar'dır. Birçok küçük türler keseli fareler adı altında birleştirilir. Ancak bu ad biyolojik bir sınıflandırma değildir, çünkü bazıları birbirlerinden daha çok familyanın büyük türleri ile yakın akraba sayılır.

Keseli sansargiller şu cinslere bölünür:

  • Alt familya: Dasyurinae
    • Oymak: Dasyurini
      • Tarakkuyruklu keselifare veya Mulgara (Dasycercus cristicauda)
      • Kızıl kalınayaklı keselifare (Dasykaluta rosamondae)
      • Çift taraklı keseli fare veya Kowari (Dasyuroides byrnei)
      • Keseli sansar (Dasyurus), 6 tür
      • Çizgili keseli sansar (Myoictis), 2 tür
      • Keseli sivrisincapcık (Neophascogale lorentzi)
      • Benekli keselifare (Parantechinus apicalis)
      • Çizgili keselifareler (Phascolosorex), 2 tür
      • Tonbulkuyruklu keselifare (Pseudantechinus), 6 tür
      • Tazmanya canavarı (Sarcophilus harrisii)
    • Oymak: Phascogalini
      • Kalınayaklı keselifareler (Antechinus), 10 tür
      • Fırçakuyruklu keseliler (Phascogale), 2 tür
      • Yeni gine keselifareleri (Micromurexia, Murexechinus, Murexia, Paramurexia, Phascomurexia), toplam 5 tür
  • Alt familya: Sminthopsinae
    • Oymak: Sminthopsini
      • Zıplayan keselifare veya Kultarr (Antechinomys laniger)
      • Ningauiler (Ningaui), 3 tür
      • İnceayaklı keselifareler (Sminthopsis), yaklaşık 20 tür
    • Oymak: Planigalini
      • Yassıkafalı keselifareler (Planigale), 5 tür

Kitaplar

  • Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999. ISBN 0-8018-5789-9
  • D. E. Wilson, D. M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, Batimore 2005. ISBN 0-8018-8221-4

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Raubbeutler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sansargiller</span>

Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir Caniiformes (köpeğimsi) familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Misk kedisigiller</span>

Misk kedisigiller (Viverridae), etçiller (Carnivora) takımına ait, Afrika ve Avrasya'da yaygın olan, 30 orta büyüklükte türden oluşan bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruksürengiller</span> kedimsi memeli familyası

Kuyruksürengiller (Herpestidae), etçiller takımından bir kedimsi familyası.

<span class="mw-page-title-main">Kokarcagiller</span> etçiller (Carnivora) takımından bir familya

Kokarcagiller (Mephitidae), etçiller (Carnivora) takımından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Fokgiller</span>

Fokgiller ya da denizköpeğigiller (Phocidae), etçiller takımının en büyük yüzgeçayaklı familyası.

<span class="mw-page-title-main">Kakım</span>

Kakım, sansargiller (Mustelidae) familyasından bir gelincik türü. Avrasya ve Kuzey Amerika coğrafyalarının orta-kuzey bölgelerinin yerlisidir. Kış aylarında postu bembeyaz bir renge bürünür.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tek delikliler</span> Memeli takımı

Tek delikliler, memeliler sınıfına ait bir takım. İlkel memeliler alt sınıfının varlığını sürdürmeyi başarmış tek temsilcileridirler. Diğer memeliler ile aralarındaki en mühim fark, diğerleri gibi canlı yavru doğurmayıp yumurtlamalarıdır. Tek deliklilerin adı cinsel organları, idrar yolu ve bağırsakları tek bir delikte birleşmelerinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ameridelphia</span>

Ameridelphia, keseliler (Metatheria) alt sınıfının bir üst takımıdır. Australidelphia taksonuna mensup olan Chiloé keseli sıçanı dışında bütün Güney, Orta ve Kuzey Amerika'da yaşayan keseliler bu taksona aittir. Eskiden soyu tükenmiş olan Sparassodonta kladı da bu grubun içine konulurdu. Günümüzde ameridelphia kladının parafiletik olduğu kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Keseli sıçangiller</span> keselilerin Didelphimorphia takımına ait tek familya

Didelphidae veya Keseli sıçangiller, Didelphimorphia takımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Sadece Amerika'da bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Australidelphia</span>

Australidelphia, keseliler alt sınıfının iki üst takımından birisi. Diğer üst takım Ameridelphia, Chiloé keseli sıçanı dışında bütün Amerika'da yaşayan keselileri içine alırken Australidelphia bütün Avustralya'da, Yeni Gine'de ve civarındaki adalarda yaşayan keselileri içine almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Keseli karıncayiyen</span>

Keseli karıncayiyen veya numbat, yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) takımı içerisinde Myrmecobiidae familyasının tek türü olan bir keselidir.

<span class="mw-page-title-main">Keseli porsuğumsular</span>

Keseli porsuğumsular 21 türden oluşan bir keseli takımı. Çoğu kez İngilizce adından (Bandicoots) kaynaklanan bandikutlar adı'da kullanılır. Kelimenin kökeni Telugu dilinde bulunmakta ve domuz sıçanı anlamına gelmektedir. Bu ad eskiden Bandikut sıçanları (Bandicota) cinsi için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Keseli tavşan</span>

Keseli tavşanlar (Macrotis), keseli porsuğumsular (Peramelemorphia) takımı içerisinde yalnız başına Thylacomyidae familyasına konulan ve iki türden oluşan bir keseli cinsi: Büyük keseli tavşan ve soyu tükenmiş olan küçük keseli tavşan.

<span class="mw-page-title-main">İki ön dişliler</span> memeli takımı

İki ön dişliler, içerdiği 140 civarında tür ile keseliler infra sınıfının en büyük takımıdır. En tanınmış üyeleri Kangurular, Koalalar ve Vombatlar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Acrobatidae</span>

Acrobatidae, Phalangeriformes üstfamilyasına bağlı bir hayvan familyasıdır.

<i>Hypsiprymnodon moschatus</i> Avustralyata özgü keseli türü

Hypsiprymnodon moschatus, yalnız başına Hypsiprymnodontidae familyasına konulan iki ön dişli bir keseli türü. Kangurumsuların (Macropodoidea) arasında en ilkelleri olarak kabul edilir. Diğer kangurumsular Sıçankangurusugiller ve Kangurugiller'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tenrekgiller</span> Madagaskarda ve Afrikanın orta kısmında yaşayan bir memeli familyası

Tenrekgiller (Tenrecidae) Madagaskar'da ve Afrika'nın orta kısmında yaşayan bir memeli familyası. Familyanın üyeleri dış görünüşleri ile birbirinden farklıdır. Örneğin kirpi, sivrifare veya su samuruna benzeyenleri vardır. Uzun zaman Böcekçillere ait oldukları kabul edilmiş ama molekülergenetik araştırmalardan sonra bugün ayrı bir familyaya koyulmuşlardır. Altın köstebek (Chrysochloridae) familyası ile birlikte Tenreksiler (Afrosoricida) takımını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Daman (hayvan)</span> Hyracoidea takımından küçük, tıknaz ve otçul memeliler.

Daman, kırsıçanı veya hiraks olarak da bilinir, yaklaşık tavşan büyüklüğünde otçul hayvanlardan oluşan memeli familyası Procaviidae üyelerine verilen genel ad. Procaviidae, birbirinden çok farklı vücut yapısına sahip hayvanlardan oluşan Afrotheria üst takımına ait Hyracoidea takımının tek familyasıdır. Bazı sınıflandırmalarda yaşayan en yakın akrabaları filler (Proboscidea) ve deniz inekleri (Sirenia) ile Paenungulata adlı grupta toplanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kedi makisigiller</span> primat familyası

Kedi makisigiller (Cheirogaleidae) makimsiler (Lemuriformes) grubundan bir primat familyası. Madagaskar adasının farklı orman türlerinde çoğu ağaçta yaşayan, gece aktif, küçük boy hayvanlardır. Şu an familyanın 30 türü tanınmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.