İçeriğe atla

Keseli sıçangiller

Didelphidae
Yaşadığı dönem aralığı: 23,03-0 myö
Miyosen-Günümüz[1] 
Didelphis virginiana
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Didelphimorphia
Familya:Didelphidae
Gray 1821

Didelphidae veya Keseli sıçangiller, Didelphimorphia takımına bağlı bir hayvan familyasıdır.[2] Sadece Amerika'da bulunurlar.

Özellikler

Keseli sıçanlar diş görünüşleri ile farelere veya sıçanlara benzer. 8 – 50 cm uzunluğa, 13 gram ila 5 kg ağırlığa kadar varırlar. Postları sık, kısa, yünümsü ve alacalı renklidir. Kuyrukları çoğunlukla kendilerinden daha uzun olur. Birçok tür kıvrak kuyruğunu tırmanırken tutunmak için kullanır. Bacakları kısa olur ve her ayaklarında beş parmakları vardır.[]

Taksonomi

Didelphidae familyasına bağlı altfamilyalar (2023):

  1. Caluromyinae - Kirsch, 1977
  2. Didelphinae - Gray, 1821

Dağılım ve habitat

Keseli sıçanlara tüm Orta- ve Güney Amerika'da rastlanılır. Yaşam alanını daha kuzeye doğru, ABD'ye ve hatta Kanada'nın güneyine kadar genişletmeyi başarmış olan tek tür kuzey keseli sıçanıdır.

Tropik ormanlardan bozkırlara kadar varan, birbirinden farklı yaşam alanlarında raslanırlar. Genelde gece etkindir ve yalnız yaşarlar. Çoğu türler ağaçlarda, diğerleri yerde yaşar. Bazı türler insanlara ayak uydurup, insanlardan faydalanmayı öğrenmiş ve böylece daha da yayılmayı başarmıştır.[]

Ekoloji

Yaşam döngüsü

Keseli sıçangiller familyasında sadece az sayıda türlerin bir kesesi vardır. Kesesi olmayan türlerde, kesenin bulunması gereken yerde, altında 7 ila 27 adet memenin saklı olduğu bir deri örtüsü vardır. Keseli sıçanların gebelik süresi 12 - 14 gün civarında olarak çok kısadır ve böylece bütün memelilerin arasında en kısa gebelik süresidir. Daima çok sayıda yavru dünyaya gelir. Yavruların gelişme süresi de gayet kısadır. Çoğu türlerin ömürleri 1 - 2 yıl civarındadır.[]

Besin kaynağı

Keseli sıçanlar etçil veya her şey yiyicidir. Küçük türler sadece böcekler ile, büyükleri ise böceklerin yanında küçük memeliler ve kuşlar ile de beslenebilirler. Bunların yanında leş, meyve, tohum ve yapraklar da yerler.[]Bazı türleri kalsiyum ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kemirgenlerin ve taşıtların çarptığı hayvan ölülerinin iskelet kalıntılarını yiyebilir.

Birçok büyük keseli sıçanlar (Didelphis) çıngıraklı yılanların ve çukur engereklerinin zehrine bağışıklık gösterir ve düzenli olarak bu yılanları avlarlar. En yakın akrabaları olan kahverengi dört güzlü keseli sıçanlar yılan zehrine bağışıklık göstermediğinden bu adaptasyon Didelphis türüne özgün olarak görülür. Benzer adaptasyonlar firavun fareleri ve kirpiler gibi diğer küçük memelilerde de görülür.

Galeri

Konuyla ilgili yayınlar

  • Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999. ISBN 0-8018-5789-9
  • D. E. Wilson, D. M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, Batimore 2005. ISBN 0-8018-8221-4

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Goin, Francisco; Abello, Alejandra; Bellosi, Eduardo; Kay, Richard; Madden, Richard; Carlini, Alfredo (2007). "Los Metatheria sudamericanos de comienzos del Neógeno (Mioceno Temprano, Edad-mamífero Colhuehuapense). Parte I: Introducción, Didelphimorphia y Sparassodonta". Ameghiniana. 44 (1): 29-71. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023. 
  2. ^ "ITIS". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Memeliler</span> kara omurgalıları sınıfı

Memeliler, hayvanlar aleminin insanların da dâhil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı tarla sıçanı</span> Kemirgen türü

Bayağı tarla sıçanı, tarla sıçanları cinsleri ile birlikte Arvicolinae alt familyasından bir kemirici türü. En yaygın memeli hayvan türlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fare</span> kemiriciler (Rodentia) takımının Myomorpha alt takımından memeli hayvan

Fare, kemiriciler (Rodentia) takımından bir sıçangil cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Chiloé keseli sıçanı</span>

Chiloé keseli sıçanı, Güney Amerika'nın güneybatısına özgü keseli bir hayvan türü. Microbiotheria takımının tek familyası olan Microbiotheriidae'nin yaşayan tek türünü oluşturur. Her ne kadar sıçan adıyla bilinse de kemirgen takımından fare ve sıçanla yakın bir akrabalığı yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Kokarcagiller</span> etçiller (Carnivora) takımından bir familya

Kokarcagiller (Mephitidae), etçiller (Carnivora) takımından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı gelincik</span>

Bayağı gelincik, sansargiller (Mustelidae) familyasından küçük bir etçil türü. Etçiller takımının en küçük üyesidir. Kakım ile birlikte Avrupa'nın en yaygın gelinciğidir.

<span class="mw-page-title-main">Kakım</span>

Kakım, sansargiller (Mustelidae) familyasından bir gelincik türü. Avrasya ve Kuzey Amerika coğrafyalarının orta-kuzey bölgelerinin yerlisidir. Kış aylarında postu bembeyaz bir renge bürünür.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tek delikliler</span> Memeli takımı

Tek delikliler, memeliler sınıfına ait bir takım. İlkel memeliler alt sınıfının varlığını sürdürmeyi başarmış tek temsilcileridirler. Diğer memeliler ile aralarındaki en mühim fark, diğerleri gibi canlı yavru doğurmayıp yumurtlamalarıdır. Tek deliklilerin adı cinsel organları, idrar yolu ve bağırsakları tek bir delikte birleşmelerinden kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tachyglossidae</span>

Tachyglossidae, dikenli karıncayiyengiller veya ekidneler, yumurtlayan bir memeli familyası. Ornitorenk ile birlikte tek delikliler (Monotremata) takımını oluştururlar. Familya 2 cinse bölünen 4 türden oluşmaktadır: Kısa gagalı karıncayiyen (Tachyglossus) ve 3 türe bölünen Uzun gagalı karıncayiyen (Zaglossus) cinsi. Yayılımları sadece Avustralya ile Yeni Gine ile kısıtlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ameridelphia</span>

Ameridelphia, keseliler (Metatheria) alt sınıfının bir üst takımıdır. Australidelphia taksonuna mensup olan Chiloé keseli sıçanı dışında bütün Güney, Orta ve Kuzey Amerika'da yaşayan keseliler bu taksona aittir. Eskiden soyu tükenmiş olan Sparassodonta kladı da bu grubun içine konulurdu. Günümüzde ameridelphia kladının parafiletik olduğu kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Keseli karıncayiyen</span>

Keseli karıncayiyen veya numbat, yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) takımı içerisinde Myrmecobiidae familyasının tek türü olan bir keselidir.

<span class="mw-page-title-main">Keseli sansargiller</span>

Keseli sansargiller (Dasyuridae) yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) takımına ait bir keseli familyası. 60 türden oluşan bu familya örneğin keseli sansar, tazmanya canavarı ve keseli fare'yi içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Keseli porsuğumsular</span>

Keseli porsuğumsular 21 türden oluşan bir keseli takımı. Çoğu kez İngilizce adından (Bandicoots) kaynaklanan bandikutlar adı'da kullanılır. Kelimenin kökeni Telugu dilinde bulunmakta ve domuz sıçanı anlamına gelmektedir. Bu ad eskiden Bandikut sıçanları (Bandicota) cinsi için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Keseli tavşan</span>

Keseli tavşanlar (Macrotis), keseli porsuğumsular (Peramelemorphia) takımı içerisinde yalnız başına Thylacomyidae familyasına konulan ve iki türden oluşan bir keseli cinsi: Büyük keseli tavşan ve soyu tükenmiş olan küçük keseli tavşan.

<span class="mw-page-title-main">İki ön dişliler</span> memeli takımı

İki ön dişliler, içerdiği 140 civarında tür ile keseliler infra sınıfının en büyük takımıdır. En tanınmış üyeleri Kangurular, Koalalar ve Vombatlar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sıçan kangurusugiller</span>

Sıçan kangurusugiller (Potoroidae) iki ön dişli bir keseli familyası. Kangurugiller ile yakın akraba olduklarından dolayı uzun zaman bu grubun alt familyası olarak görülmüştür. Ancak bazı noktalarda Kangurugillerden farklıdırlar. Familya, ikisinin soyu tükenmiş olan toplam 10 türden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kangurugiller</span> memeli familyası

Kangurugiller (Macropodidae), iki ön dişli bir keseli familyası. En çok tanılan keseliler olmakla birlikte, Avustralya faunasının en tipik temsilcileridir. Modern zoolojide artık yalnız bir familya olarak kabul edilen Sıçan kangurusugillerden daha iyi ayırt edilebilmeleri için Asıl Kangurugiller de denilir.

<span class="mw-page-title-main">Cadı makigiller</span> gececil, uzun bacaklı primatlar

Tarsiidae bir primat familyasıdır. Güneydoğu Asya'nın adalarında yaşayan, küçük, gece faal hayvanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sıçangiller</span>

Sıçangiller (Muridae), Kemiriciler takımında yer alan ve doğal olarak Avrasya, Afrika ile Avustralya'da bulunan 700'den fazla türü ile memelilerin en büyük familyasıdır. Doğal olarak bulundukları yerlerin dışına da çıkarak tüm Dünya üzerine yayılmışlardır.