İçeriğe atla

Kertenkele Birliği (ortaçağ)

Kertenkele Birliği veya Kertenkele Ligi (AlmancaEidechsenbund; LehçeZwiązek Jaszczurczy) 1397'de Culmerland'da (Chełmno Arazisi) kurulan Prusyalı soylular ve şövalyelerden oluşan bir örgüttür. Her ne kadar gizli bir şekilde Culmerland'ın Töton Şövalyeleri'nden Polonya'ya transferini talep etse de beyan edilen amacı kanunsuzlukla mücadele etmektir.[1]

Birlik, Nicolaus ve Johannes von Renys ile yeğenleri Friedrich ve Nikolaus von Kynthenow tarafından kurulmuştur. Adını kertenkele (Almancaeyne eydechse) ambleminden almıştır ve nüfuzunu diğer illere genişletmiştir. 1410'daki Grunwald Muharebesi sırasında Nicholas von Renys, Töton Tarikatı adına Culmerland birliklerinin sancağını taşıdı, ancak sancağı zamanından önce indirdi, bu da geri çekilme sinyali olarak kabul edildi. Dönemin bazı tarihçileri, Heinrich von Treitschke'nin Das deutsche ordensland Preussen'in teziyle popüler hale getirdiği Şövalyelerin yenilgisine bunun katkıda bulunduğunu söyledi, ancak bunun tarihsel desteği yoktur. Von Reyns'in sancağı kasıtlı olarak erken indirmemiş olması ve bir taşıyıcı öldürüldüğünde sancağın gözden kaybolması veya düşmesi de mümkündür. Grunwald'daki yenilgilerinin ardından Teşkilat, Kertenkele Birliği'ni günah keçisi olarak kullanmaya çalıştı; Başkent Marienburg'un Polonya kuşatması altında olduğu sırada Kulm'dan gönderilen ve Tarikat'ın teslim olmasını tavsiye eden mesajların arkasında da Birliğin olduğuna inanılıyordu.[1]

Renys, savaştan sonra Tarikat tarafından idam edildi ve Kertenkele Birliği'nin geri kalan üyelerinin Polonya'ya kaçmasına neden oldu.[2] Birlik, Papa XII. Gregorius ve İmparator Sigismund tarafından yasa dışı ilan edildi ve daha sonra feshedildi. Bununla birlikte, 1454'te Töton Tarikatı Devleti'nin Polonya'ya ilhakını talep eden daha sonraki Prusya Konfederasyonu'nun temelini attı.

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Turnbull 2003, s. 79.
  2. ^ Turnbull 2003, s. 80.
Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Grunwald Muharebesi</span>

Grunwald Muharebesi, Leh-Litvan-Töton Savaşı sırasında Leh-Litvan ittifakı ile Töton Şövalyeleri ve müttefikleri arasında 15 Temmuz 1410'da Grunwald, Tannenberg (Stębark) ve Ludwigsdorf (Łodwigowo) köyleri arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Livonya</span> Baltık Denizinin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge

Livonya, Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge. Adını günümüz Letonya kıyılarında yaşayan Livonyalılardan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Litvan-Töton Savaşı</span> Töton Şövalyeleri ile Polonya ve Litvanya ittifakı arasındaki savaş (1409–1411)

Leh-Litvan-Töton Savaşı, Büyük Savaş olarak da bilinen, 1409-1411 yılları arasında Töton Şövalyeleri ile müttefik Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı arasında meydana geldi. Yerel Samogit ayaklanmasından tetiklenen savaş, Ağustos 1409'da Polonya'nın Töton işgali ile başladı. Her iki taraf da tam ölçekli bir savaşa hazır olmadığından, Bohemyalı IV. Wenceslaus dokuz aylık bir ateşkes sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri Devleti</span> 13. yüzyıl Kuzey Haçlı Seferleri sırasında Töton Tarikatı tarafından kurulan haçlı devleti

Töton Tarikatı Devleti, Orta Avrupa'da Baltık Denizi'nin güneydoğu kıyısında yer alan bir Orta Çağ haçlı devletidir. Prusya bölgesinde 13. yüzyıl Kuzey Haçlı Seferleri sırasında Töton Şövalyeleri tarafından kurulmuştur. Livonyalı Kılıç Kardeşleri şövalyeleri, 1237'de Prusya Töton Düzeni ile birleşti ve onun kolu olan Livonya Tarikatı olarak bilinirken, devletleri Töton Tarikatı Devleti'nin bir parçası oldu. En geniş toprak boyutunda, 15. yüzyılın başlarında, Chełmno Arazisi, Kurlandiya, Gotland, Livonya, Neumark, Pomerelia, Prusya ve Samogitya, yani günümüzde Estonya, Letonya, Litvanya, Almanya, Polonya, Rusya ve İsveç'te yer alan topraklardır.

<span class="mw-page-title-main">Terra Mariana</span> Kutsal Roma İmparatorluğunda prenslik

Terra Mariana Orta Çağ Livonya ya da Eski Livonya için kullanılan resmi isimdir.. Livonya Haçlı Seferi'nin ardından kuruldu ve toprakları günümüzdeki Estonya ve Letonya'dan oluşmaktadır. 2 Şubat 1207'de Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir prensliği olarak kurulmuş, ancak 1215'te Papa III. Innocentius'in doğrudan Kutsal Makam'a tabi olduğunu ilan etmesiyle bu statüsünü kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Marienburg Kuşatması (1410)</span> Malbork Kalesi Muharebesi

Marienburg Kuşatması, Töton Şövalyeleri'nin manastır devletinin başkenti Marienburg'daki (Malbork) kalenin iki aylık başarısız bir kuşatmasıdır. Kral II. Władysław Jagiełło ve Büyük Dük Vytautas komutasındaki ortak Leh-Litvan kuvvetleri, Grunwald Muharebesi'ndeki (Tannenberg) büyük zaferin ardından Prusya'nın tamamen fethi amacıyla 26 Temmuz ve 19 Eylül 1410 tarihleri arasında kaleyi kuşattı, fakat kale Heinrich von Plauen komutasında kuşatmaya dayandı ve Şövalyeler, 1411'de yapılan Birinci Toruń Barışı'nda yalnızca küçük toprak kayıplarını kabul ettiler. Marienburg'un savunucusu Heinrich von Plauen, Şövalyelerin tamamen yok olmaktan kurtarıcısı olarak kabul edilir.

Açlık Savaşı veya Kıtlık Savaşı, toprak anlaşmazlıklarını çözmek amacıyla 1414 yazında müttefikler Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı ile Töton Şövalyeleri'ni karşı kısa bir çatışmadır. Savaş, adını her iki tarafın da izlediği yıkıcı yakıp yıkma taktiği sonucu hasat alınamamasından aldı. Çatışma önemli bir siyasi sonuç alamadan sona ererken, Prusya'yı kıtlık ve veba sardı. Johann von Posilge'e göre, Töton Tarikatı'nın 86 keşişi savaştan sonra vebadan öldü. Buna karşılık, Orta Çağ Avrupa'sının en büyük savaşlarından biri olan 1410 Grunwald Muharebesi'nde yaklaşık 200 keşiş öldü.

<span class="mw-page-title-main">Ulrich von Jungingen</span>

Ulrich von Jungingen, 1407'den 1410'a kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 26. Büyük Üstadıydı.. Litvanya Büyük Dükalığı ve Polonya Krallığı'na karşı uyguladığı politikası Leh-Litvan-Töton Savaşını ateşleyecek, Tarikatı ve kendisi için büyük felaketlere yol açacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Konrad von Wallenrode</span>

Konrad von Wallenrode, 1391'den 1393'e kadar Töton Şövalyeleri'nin 24. Büyük Üstadıydı. Modern kaynaklar, onun sıcakkanlı, gururlu ve acımasız olma eğilimleri olduğunu iddia etseler de Konrad'a karşı dostça yaklaşırlar.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich von Plauen</span>

Heinrich von Plauen, Kasım 1410'dan Ekim 1413'e kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 27. Büyük Üstadıydı. Grunwald Muharebesi'nin ardından Büyük Üstat olduktan sonra, Litvanya ve Polonya ile olan savaşı sert bir şekilde uzatma taraftarıydı. Ailesinin tüm erkek üyeleri Heinrich (Henry) olarak vaftiz edildiğinden, akrabası Heinrich Reuß von Plauen ile ayırt edilebilmesi için bazen kendisine Büyük Heinrich von Plauen denir.

<span class="mw-page-title-main">Raciążek Barışı</span>

Raciążek Barışı, 22 Mayıs 1404'te Polonya Krallığı ileLitvanya Büyük Dükalığı ve Töton Tarikatı arasında Dobrzyń Arazisi ve Samogitya'nın kontrolüne ilişkin imzalanan bir antlaşmaydı. Antlaşma, Lehler özünde 1342 Kalisz Antlaşması'nı ve Litvanya - 1398 Salynas Antlaşması'nı geçerli kıldı. Antlaşma istikrarlı değildi ve durum kısa süre sonra 1409-1411 Leh-Litvan-Töton Savaşı ile değişti.

<span class="mw-page-title-main">Grunwald, Varmiya-Mazurya Voyvodalığı</span> Polonyanın Varmiya-Mazurya voyvodalığında köy

Grunwald (Almanca: Grünfelde; Litvanca: Žalgiris, Griunvaldas, Polonya'nın kuzeyindeki Varmiya-Mazurya Voyvodalığı'ndaki Ostróda İlçesi içindeki Gmina Grunwald idari bölgesinde bulunan köydür. Köy, esas olarak o civarda gerçekleşen tarihi bir muharebe ile, yani Leh-Litvan ve Töton Tarikatı güçleri arasındaki 15 Temmuz 1410 Grunwald Muharebesi ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig von Erlichshausen</span>

Ludwig von Erlichshausen, 1449/1450'den 1467'ye kadar hüküm süren Töton Şövalyeleri'nin 31. Büyük Üstadıydı.

<span class="mw-page-title-main">Płowce Muharebesi</span>

Płowce Muharebesi, 27 Eylül 1331'de Polonya Krallığı ile Töton Tarikatı arasında gerçekleşen belirleyici muharebe.

Nicholas von Renys (1360–1411), Töton Şövalyeleri'nin laik bir üyesidir. Leh-Litvan-Töton Savaşı'na (1409–1411) katılmıştır. Şövalyeler Grunwald Muharebesi'ndeki yenilgileri için Nicholas'ı suçlamışlar ve Nicholas, 1411'de Graudenz'de (Grudziądz) yargılanmadan idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">On Üç Yıl Savaşı (1454-1466)</span> On Üç Yıl Savaşı,Şehirler Savaşı olarak da adlandırılır.Savaş,1454 ile 1466 yıllarının arasında gerçekleşmiştir.Savaş,Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasında gerçekleşmiştir

On Üç Yıl Savaşı, Şehirler Savaşı olarak da adlandırılan, 1454 ile 1466 yılları arasında Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasında yapılan bir çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Haçlı Seferi</span>

Litvanya Haçlı Seferi, Töton Şövalyeleri ve Livonya Tarikatı'nın, pagan Litvanya Büyük Dükalığı'nı zorla Hıristiyanlaştırma bahanesi altında gerçekleştirdiği bir dizi seferdir. Livonya Tarikatı 1202'de Riga'yı işgal etti ve 1230'larda Polonya'nın bir yurtluk olan Chełmno Arazisi'ne yerleştiler. İlk olarak Livonya Haçlı Seferi ve Prusya Haçlı Seferi'nde diğer komşu Baltık kabilelerini fethettiler.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Konfederasyonu</span>

Prusya Konfederasyonu 21 Şubat 1440'ta Kwidzyn'de 53 soylu ve din adamından oluşan bir grup ve Prusya'daki 19 şehir tarafından Töton Şövalyeleri'nin keyfiliğine karşı çıkmak için kurulan bir organizasyondur. Daha önce 1397'de Chełmno Arazisi soyluları tarafından kurulan Kertenkele Birliği'ne benzer bir organizasyona dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1431-1435)</span> 15. yüzyılda Kuzey Avrupada gerçekleşmiş bir savaş

Leh-Töton Savaşı (1431-1435), Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasındaki silahlı çatışmadır. Brześć Kujawski Barışı ile sona ermiş ve Polonya için bir zafer olarak kabul edilir.