İçeriğe atla

Kerkük (il)

Kontrol Edilmiş
Kerkük ili
محافظة كركوك / Muḩāfaz̧a Kirkuk
[[Dosya:{{{görüntü}}}|200px]]
Konum
Kerkük ilinin Irak'taki konumu.
Sembol
[[Dosya:{{{sembol}}}|75px]]
Bilgi
Yönetim merkezi::Kerkük
Alan :9.679 km²
Nüfus(2003):
 • Nüfus yoğunluğu :		1.248.000
 /km²
Kaza sayısı:
Zaman dilimi:UTC+03.00
  -Yaz (Yaz saati uygulaması):UTC+04.00
Diller:Türkmence
Süryanice
Arapça
Kürtçe

Kerkük İli (Arapça: محافظة كركوك/ Muhāfaza Kirkuk) Irak'ın kuzeyinde yer alan, nüfusun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkmenlerin oluşturduğu, yönetim merkezi Kerkük kenti olan ve dört kazaya ayrılan ildir. 28 Mart 2017 tarihinde aldığı meclis onayıyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bir parçası olduğu anlamına gelecek bir kararla, resmi kurumlara Irak Bayrağı'nın yanı sıra Bölgesel Yönetim bayrağının da çekilmesine hükmedildi.[1] 16 Ekim 2017'de Irak ordusu Kerkük'e gece saatlerinde operasyon başlattı ve şehri Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nden tamamen temizledi. Yerel yönetim bayrakları indirildi.[2]

1976'dan 2006'nın ortalarına kadar "kamu malı" anlamına gelen ve çok zengin petrol ve doğalgaz rezervlerinin ulusal mülkiyetine gönderme yapan Tamim (At-Ta'mim) adıyla biliniyordu. Bazı kısımlarının 1976'da komşu Süleymaniye, Diyala ve Selahaddin illerine eklenmesinden önce ise daha büyük bir alanı kapsamakta ve Kerkük İli olarak adlandırılmaktaydı. 2006'nın ortasından sonra ise, bugün de bilinen şekline, sınırları o dönemdeki hâline çevrilmeksizin Baas öncesi dönemdeki bu adlandırılmaya geri dönüldü.

Yönetim

Kerkük kozmopolit yapısından dolayı tartışmalı bir yönetime sahiptir. 2023 Irak vilayet seçimlerinde Kerkük'te; Kürdistan Yurtseverler Birliği 5, Arap Koalisyonu 3, Irak Türkmen Cephesi 2, Kürdistan Demokrat Partisi 2, Arap Kaide 2 ve Arap İtikâfı 1 ve Hristiyan kotası da 1 sandalye elde etmiştir.[3] Seçim sonuçlarına göre Kerkük meclisindeki sandalyelerin çoğunu Kürt partileri kazandığı için 10 Ağustos 2024 tarihinde yapılan Valilik seçimlerinde Kerkük Valiliğine Kürdistan Yurtseverler Birliği üyesi Rêbwar Taha seçilmiştir. KYB-Arap ittifakı sonucunda ise Kerkük Meclis Başkanlığına Arap üye Muhammed Hafız seçilmiştir.[4][5][6][7]

Kerkük'ün dört kaymakamlığından biri olan Dubz kaymakamlığı, çoğunluğunun Kürtlerin oluşturduğu Kerkük'ün Sargaran, Kara Hancir ve Şuvan Nahiye Müdürlüğü, İl Eğitim Müdürlüğü ile Kerkük Belediyesi Genel Müdürlüğü, Irak genelinde çalışan kamuya ait Petrol Ürünleri Şirketi'nin Kerkük Müdürlüğü, Kerkük Askeri İstihbarat Müdürlüğü ve Kerkük Polis Müdürlüğü Yardımcılığı Kürtlere verilmiştir. Kerkük Polis Müdürlüğü ise Araplara verilmiştir.[8][9]

İlçeler

Kerkük İli'nin kazaları
ilçe Toplam nüfusu (2003)
Diebis (ya da Makhmur) 34.254
Dakuk 40.237
Haviya 151.267
Kerkük (ya da Um al Ma'arek) 622.249

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  2. ^ "Barzani'ye büyük şok! Kerkük'ü tamamen kaybetti". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017. 
  3. ^ "Irak, Kerkük ve Musul'da seçim sonuçları açıklandı". www.rudaw.net. 5 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  4. ^ Turkce, Rojnews (10 Ağustos 2024). "YNK'li aday Rêbwar Taha, Kerkük Valisi seçildi!". RojNews. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  5. ^ "PUK's Rebwar Taha nominated for governor of Kirkuk". www.rudaw.net. 5 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  6. ^ "Kerkük'ün yeni valisi belli oldu". mezopotamyaajansi35.com. 10 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2024. 
  7. ^ "KDP: Kerkük Valisi ve Vilayet Meclisi Başkanı seçimi yasal değil". www.aa.com.tr. 13 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. 
  8. ^ "Kerkük'te petrol yönetimi, eğitim ve askeri istihbarat Kürtlerde olacak". www.rudaw.net. 5 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. 
  9. ^ "Kerkük'te vali seçimi tartışması". NTV. 13 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kerkük</span> Irakta bir şehir

Kerkük, Irak'taki Kerkük ilinin başkenti olan şehirdir. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin anayasal başkentidir. Irak merkezi yönetimine bağlıdır. Irak'ın başkenti Bağdat'ın 236 km kuzeyinde, Erbil'in 83 km güneyinde, Musul'un 149 km güneydoğusunda, Süleymaniye'nin 97 km batısında, Tikrit'in 116 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Günümüzde şehrin büyük çoğunluğu Türkmenler, Araplar ve Kürtlerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Erbil</span> Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti

Erbil, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 1,1 milyon civarındadır. Nüfus Kürtler, Türkmenler, Araplar ve Süryani Hristiyanlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan bayrağı</span> Kürtlerin ulusal bayrağı

Kürdistan bayrağı, Kürdistan'ı temsil eden bayrak. Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin resmi bayrağı olarak kanunlaşmıştır. Kürtler tarafından ulusal bayrak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye</span> Irakta bir şehir

Süleymaniye, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Süleymaniye İline bağlı şehir ve ilin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokratik Partisi</span> Siyasi parti

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmeneli</span> politik bir terim

Türkmeneli, Irak'ta bir bölge adıdır. Bölge esasen, Irak Türkmenleri'nin tarihsel olarak baskın bir nüfusa sahip olduğu geniş toprakları tanımlamak için kullanılan politik bir terimdir. Söz konusu topraklar, Irak-Türkiye-Suriye sınırında bulunan ve çapraz olarak İran sınırına kadar uzanan bir bölgeyi kapsamaktadır. Bölgenin kuzey kısmındaki şehri Kerkük, Türkmenler için başkent sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Duhok</span> Irak Kürdistanın da bir şehir

Duhok, Irak'ın kuzeyinde bir şehir ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı Duhok ilinin başkenti. 500.000 yakın nüfusu vardır ve çoğunluğunu Kürtler ve Süryaniler oluşturur. Bazı kaynaklara göre Duhok Kurmanciye göre "küçük köy" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">2017 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu</span>

Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, 25 Eylül 2017'de Irak'ın özerk bölgesi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yapılan referandum. Referandumda seçmenlere "Kürdistan Bölgesi ve Kürdistan Bölgesi dışında kalan Kürt yerleşimlerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?" sorusu sorulmuş ve seçmenlerin %92.73'ü referanduma "Evet" oyu vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi</span> Suriyede de facto özerk bölge

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) Suriye'nin kuzeydoğu kesimindeki Suriye Kürdistanı'nda Arap, Çerkes, Kürt, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı, Ekim 2019 itibarıyla de facto özerk olan yönetim alanı. PYD tarafından bölgede önce özerk kantonlar, sonrasında federasyon ilan edilmiş; fakat hiçbiri Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır. İsviçre'de ve birçok Avrupa ülkesinde temsilcilikleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Macaristan ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Macaristan ilişkileri, Macaristan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkilerdir. Macaristan, Kasım 2014'ten bu yana Kürdistan Bölgesi'nde başkonsolosluk aracılığıyla temsil edilirken, Kürdistan Bölgesi'nin Macaristan'da temsilciliği bulunmamaktadır. İlişkiler, birkaç üst düzey görüşme ve yakın bağlarla şekilleniyor. Kürt Cumhurbaşkanı Mesud Barzani, 2012 ve 2015 yıllarında resmi ziyaretlerle Macaristan'ı ziyaret etti. Ayrıca, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán'ın, 2015 yılında Kürdistan Bölgesi'nin Irak'tan bağımsızlığına verdiği desteği Irak İslam Devrim Konseyi'nde endişeye yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri</span> Kürt ve Türk ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri, Irak'taki özerk statüdeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasındaki süregelen ilişkileri içerir. 2001'e kadar dalgalı bir hâl izleyen Kürdistan-Türkiye ilişkileri, bu tarihten itibaren Türkiye'nin ekonomik politikalarının değişimine bağlı olarak dış politikalarının da değişimiyle beraber iki tarafın Orta Doğu'daki ortak ekonomik menfaatlerine bağlı olarak statükoyu kırarak pozitif yönde seyretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt güneşi</span> Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneş

Kürt güneşi, Kürtlerin sembolü olan altın renkli güneştir. Eski çağlardan beri kullanılan sembolün Kürt milleti için dinî ve kültürel önemi mevcuttur. Ayrıca güneş, Kürdistan bayrağında da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kubad Talabani</span>

Kubad Talabani, Kürt siyasetçi. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başbakan yardımcısıdır. Kürdistan Bölgesi'nin ABD temsilcisi olarak görev yapan Kubad, eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin ikinci oğludur.

Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.

<span class="mw-page-title-main">Bafel Talabani</span>

Bafel Celal Talabani, bilinen adıyla Bafel Talabani, Kürt siyasetçi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin başkanı. Eski Irak cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin büyük oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.