İçeriğe atla

Kerim Sadi

Kerim Sadi
Kerim Sadi
DoğumAhmet Nevzat Cerrahoğlu[1]
1900
İstanbul
Ölüm12 Ağustos 1977
İstanbul
Defin yeriKaracaahmet Mezarlığı, İstanbul
MeslekYazar
Politik aktivist
Vatandaşlık Türkiye
KonuSosyalizm tarihi
Etkilendikleri

Kerim Sadi ya da asıl adıyla Ahmet Nevzat Cerrahoğlu (d. 1900, İstanbul – ö. 12 Ağustos 1977; İstanbul), Türkiye'deki sosyalist hareketin tarihine ilişkin eserleriyle tanınan yazardır.

Hakkında

Kerim Sadi 1900 yılında doğdu. 1919′da İstanbul Sultanisi'ni (bugün İstan­bul Lisesi) bitirdikten sonra başladığı tıp öğrenimini yarıda bıraktı ve eğitiminin devamu için gittiği Moskova’da Türkiye Komünist Partisi’ne (TKP) katıldı. İlk yazısı İzmir’ de çıkan Ahenk dergisinde yayımlandı. Daha sonra Aydınlık, Resimli Ay ve Yeni Adam gibi dergilerde yazdı; Aydınlık'ın “Fevkalâde Gençlik Nüshası” adlı özel sayısının yayımına katkıda bulundu. 1925′teki (TKP) tutuklamasında Şefik Hüsnü Deymer ile ilişkisi olduğu iddiasıyla tutuklanarak 4 yıl hapse mahkûm edildi.[2]

İzmir Yetimler Mektebi'nde kısa bir süre öğretmenlik yaptı. 1930‐1941 arasında İstanbul'daki Bozkurt Yayınları'ndan kitapçıkları çıktı.[3] 1932′de “İnsaniyet Kütüphanesi” yayınlarını kurarak broşürler yayımlamaya başladı. Bu broşürlerde, bir­çok ünlü yazar ve edebiyatçıyla polemiğe girerek, onların tarih, edebiyat ve çeviri anlayışlarını eleştirdi. Bununla birlikte başta Komünist Parti Manifestosu olmak üzere[4] çeşitli Marksist-Leninist düşünürlerin bazı kitapları Türkçeye çevirdi.

Kerim Sadi ile Aziz Nesin ortak bir ev tutmuşlardır.[5] Kerim Sadi'nin ismi Aziz Nesin'in Bir Sürgünün Anıları kitabında sık sık geçmektedir.[6] Aziz Nesin bu eserinde Sadi'nin entelektüel birikimini teslim etmekle birlikte kişiliğini fazlasıyla eleştirmiştir. Aziz Nesin'in trajikomik Bursa anılarına göre Kerim Sadi bencil ve kendini beğenmiş bir kişidir. [] Kitapta Kerim Sadi ile ilgili bir bölüm şöyle bitiyor: "Sağlığına aşırı ölçüde, titizlikle düşkündür. O soğuk gecede kapıyı açmak için yatağından kalkarsa, üşüyebilir, nezle olabilir. Onun nezle olmasındansa, benim gibi bir kişinin değil, onlarca kişinin bütün bir kış gecesi sokakta kalıp hastalanması çok daha uygundur. Çünkü o, büyük bir bilgindi; kendi önemine, kendi değerine inanmış bir kişiydi."

Sadi 1977 yılında İstanbul'da ölmüştür.

Eserleri

  • Ansiklopedideki Vahşi (1929)
  • Kari Marx (1935)
  • İş Ücreti Nedir? (1935)
  • “Ekonomicilik” Efsanesi (1938)
  • Bir İslam Reformatörü: Mehmet Akif (1964)
  • Türkiye’de Sosyalizmin Tarihi­ne Katkı (1975).
  • Tarih Anlayışı Olmayan Tarihçi: Fuat Köprülü Gün (1964)

Hakkında yazılan eserler

  • Yazı Hayatının 50. Yılında Kerim Sadi, Hilal Matbaası, İstanbul, 1969
  • Kerim Sadi, Türkiye'de Sosyalizmin Tarihine Katkı, İletişim, İstanbul, 1994
  • Zeki Anıt, Türk Düşünce Tarihinde Kerim Sadi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1991
  • Kemal Sülker, Anılara Yolculuk, Yazko Yayınları, İstanbul, 1983, s.150 vd.
  • Abdullah Acehan, “Sürgünle Gelen Aşk”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 32, Kış 2012, s. 123-135.

Kaynakça

  1. ^ Kerim Sadi'nin nüfus cüzdanı ve fotoğrafları 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
  2. ^ Kerim Sadi 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
  3. ^ Kerim Sadi. Dücane Cündioğlu, Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
  4. ^ Karl Marx ve Friedrich Engels, Manifest, Çev. Kerim Sadi, İnsaniyet Kütüphanesi, İstanbul, 1936.
  5. ^ Aziz Nesin ve Bursa 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
  6. ^ Nesin A. Bir Sürgünün Anıları, Bilgi Yayınevi, 1971.

İlgili Araştırma Makaleleri

Rıza Yürükoğlu veya bilinen adıyla İsmail Nihat Akseymen, Türkiye Komünist Partisi içinde 1979 yılında yaşanan bölünmede İşçinin Sesi tarafının lideridir. Parti içinde Veli Dursun adı ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Nesin</span> Türk mizah yazarı (1915–1995)

Aziz Nesin, asıl adıyla Mehmet Nusret Nesin,, Türk mizah yazarı. Kısa öykü, tiyatro ve şiir dallarında pek çok eser yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich August von Hayek</span> Avusturyalı ve İngiliz ekonomist (1899-1992)

Friedrich August von Hayek, Avusturya ekolüne bağlı ekonomist ve siyaset bilimcidir. Serbest piyasa ekonomisini 20. yüzyıl ortasında yükselen sosyalist dalgaya karşı savunmasıyla tanındı. Hukuk ve epistemolojiye önemli katkılar yaptı. 1974'te Nobel Ekonomi Ödülü'nü düşünsel rakibi Gunnar Myrdal ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Perinçek</span> Türk siyasetçi, hukukçu, yazar

Doğu Perinçek, Türk siyasetçi, Aydınlık Hareketi önderi, hukuk doktoru ve yazar. 15 Şubat 2015 tarihinden beri Vatan Partisi (VP) genel başkanlığı görevini sürdürmektedir. 1978-1980 yılları arasında Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP), 1991-1992 yıllarında Sosyalist Parti (SP) ve 1992-2015 yılları arasında İşçi Partisi (İP) genel başkanlığı görevini üstlenmiştir. 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde partisinin cumhurbaşkanı adayı olmuştur. 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde de aday adayı olmuş lakin 100.000 imzayı toplayamadığı için aday olamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fethi Naci</span>

Fethi Naci, Türk yazar ve eleştirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Öner Ünalan</span>

Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şefik Hüsnü Deymer</span> Türk siyasetçi ve yazar

Mehmet Şefik Deymer, tarihsel Türkiye Komünist Partisinin ilk kuruluş yıllarından 1959 yılına dek liderliğini üstlenen komünist siyasetçi, tıp doktoru, gazeteci, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Haşim</span> Türk şair

Ahmed Haşim, Fecr-i Ati topluluğu üyesi Türk şair ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Tahir</span> Türk roman yazarı ve senarist (1910–1973)

Kemal Tahir, asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, Türk romancı, yazar, senarist.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Kıvılcımlı</span> Türk siyasetçi, yayıncı ve yazar

Hikmet Ali Kıvılcımlı, Türk Marksist-Leninist siyasetçi ve kuramcı, yazar, yayıncı ve çevirmen.

İletişim Yayınları, 12 Eylül 1980 darbesi askeri yönetimi yerini sivil partilere bıraktığı süreçte oluşmuş olan bir yayınevidir. Kolektif bir ürün olarak şekillenmiş olsa da kurucusu ve mimarı Murat Belge olarak bilinir. Kuruluş sürecinin de etkileri sonucu, yayınevi muhalif isimler tarafından "demokratikleşme sorunu"na yönelik bir ilgiyle kuruldu. Bu nedenle, gazetecilik eksenli faaliyetlerle yayınevi hayatına başlamış ve bir dergi ekseninde faaliyet yürütmüştür. Daha sonra, 1984 yılında önce onbeşgünlük ardından da haftalık yayımlanan bir dergi olarak faaliyet yürütülmüştür. Yayınevi faaliyeti birçok dergi ile devam ettirildi.

<span class="mw-page-title-main">Enver Gökçe</span>

Enver Gökçe ; Türk şair, yazar ve çevirmen.

<i>Bir Sürgünün Anıları</i>

Bir Sürgünün Anıları, sıkıyönetim zamanında bir müddet hapisten sonra Bursa'ya sürgüne günderilen Aziz Nesin, bu kitapta çektiği acıları ve sıkıntıları anlatıyor.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de komünizm</span>

Türkiye'de komünizm, 1920 yılında Türkiye Komünist Partisi ile partileşme sürecine giren ve günümüzde devam eden siyasi hareket.

Sevim Belli veya Sevim Tarı, sosyalist yazar, çevirmen ve aktivist.

Türk Solu, 1967 yılında çıkmaya başlayan ve Millî Demokratik Devrim hareketinin sözcülüğünü üstlenen haftalık siyasi dergi.

<span class="mw-page-title-main">Mim Mim Grubu</span> Osmanlı İmparatorluğu’nda istihbarat teşkilatı

Mim Mim Grubu, kuruluşunda Enver Paşa ve Talat Paşa'nın da rolünün bulunduğu, Türkiye Büyük Millet Meclisinin resmen tanıdığı bir istihbarat grubudur. Asıl adı Müsellâh Müdâfaa-i Milliye'dir ve baş harfleri olan "M. M."nin Osmanlıca alfabedeki okunuşu olan "Mim Mim" kısaltmasıyla tanınmıştır.

<i>Proleter Devrimi ve Dönek Kautsky</i> V. Lenin tarafından yazılmış bir eser

Proleter Devrimi ve Dönek Kautsky, Bolşevik lider Vladimir Lenin tarafından yazılan ve 1918 yılı sonlarında yayınlanan eser. Lenin bu eserinde İkinci Enternasyonal’in lideri ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin başkanı Karl Kautsky'ye birçok eleştiri yöneltmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.