İçeriğe atla

Keres dilleri

Keres dilleri
Ana dili olanlarABD (New Mexico)
Konuşan sayısı12.945  (2006-2010)[1]
Dil ailesi
Keres
  • Keres dilleri
Dil kodları
ISO 639-3kee (Doğu) + kjq (Batı)

Keres dilleri (İngilizce keresan, Keres), Amerika Birleşik Devletlerinde New Mexico eyaletinde Keresler tarafından konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi ve lehçe birliği.

Sınıflandırma

  • Doğu Keresçesi: konuşanı 4.580 kişi (1990)
    • Cochiti Pueblo: konuşanı 384 kişi (1990)
    • San Felipe – Santo Domingo:
      • San Felipe Pueblo: konuşanı 1.560 kişi (1990)
      • Santo Domingo Pueblo: konuşanı 1.880 kişi (1990)
    • Zia–Santa Ana:
      • Zia Pueblo: konuşanı 463 kişi (1990)
      • Santa Ana Pueblo: konuşanı 229 kişi (1990)
  • Batı Keresçesi: konuşanı 3.391 kişi (1990)
    • Acoma Pueblo: konuşanı 1.696 kişi (1980)
    • Laguna Pueblo: konuşanı 1.695 kişi (1990)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2016. 

Bibliyografya

  • Boas, Franz. (1923). "A Keresan text", International Journal of American Linguistics, 2 (3/4), 171-180.
  • Campbell, Lyle. (1997). American Indian languages: The Historical Linguistics of Native America. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.
  • Davis, Irvine. (1963). "Bibliography of Keresan linguistic sources", International Journal of American Linguistics, 29 (3), 289-293.
  • Davis, Irvine. (1964). The Language of Santa Ana Pueblo. Smithsonian Institution, Bureau of American Ethnology bulletin (No. 191); Anthropological papers (No. 69). Washington, D.C.: U.S. Govt. Print. Off.
  • Davis, Irvine. (1966). ["Review of Acoma grammar and texts by W. R. Miller"], American Anthropologist, 68 (3), 810-811.
  • Davis, Irvine. (1968). ["Review of Acoma grammar and texts by W. R. Miller"], Language, 44 (1), 185-189.
  • Davis, Irvine. (1974). "Keresan-Caddoan comparisons", International Journal of American Linguistics, 40 (3), 265-267.
  • Hawley, Florence. (1950). "Keresan patterns of kinship and social organization", American Anthropologist, 52 (4), 499-512.
  • Kroskrity, Paul V. (1983). "On male and female speech in the Pueblo Southwest", International Journal of American Linguistics, 49, 88-91.
  • Maring, Joel. (1975). "Speech variation in Acoma Keresan", In D. Kinkade, K. L. Hale, & O. Werner (Eds.), Linguistics and anthropology in honor of C. F. Voegelin (pp. 473–485). Lisse: Peter de Ridder.
  • Mickey, Barbara H. (1947). "Acoma kinship terms", Southwestern Journal of Anthropology, 12 (2), 249-256.
  • Miller, Wick R. (1959). "Spanish loanwords in Acoma: I", International Journal of American Linguistics, 25 (3), 147-153.
  • Miller, Wick R. (1959). "Some notes on Acoma kinship terminology", Southwestern Journal of Anthropology, 15 (2), 179-184.
  • Miller, Wick R. (1960). "Spanish loanwords in Acoma: II", International Journal of American Linguistics, 26 (1), 41-49.
  • Miller, Wick R. (1965). Acoma Grammar and Texts, University of California publications in linguistics (Vol. 40). Berkeley, CA: University of California Press.
  • Miller, Wick R.; & Davis, Irvine. (1963). "Proto-Keresan phonology", International Journal of American Linguistics, 29 (4), 310-330.
  • Mithun, Marianne. (1999). The Languages of Native North America. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-23228-7 (hbk); ISBN 0-521-29875-X.
  • Sims, Christine P.; & Valiquette, Hilaire. (1990). "More on male and female speech in (Acoma and Laguna) Keresan", International Journal of American Linguistics, 56 (1), 162-166.
  • Spencer, Robert F. (1946). "The phonemes of Keresan", International Journal of American Linguistics, 12 (4), 229-236.
  • Spencer, Robert F. (1947). "Spanish loanwords in Keresan", Southwestern Journal of Anthropology, 3 (2), 130-146.
  • Walker, Willard. (1967). ["Review of Acoma grammar and texts by W. R. Miller"], International Journal of American Linguistics, 33 (3), 254-257.
  • White, Leslie A. (1928). "Summary report of field work at Acoma", American Anthropologist, 30 (4), 559-568.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

<span class="mw-page-title-main">Eynuca</span> Çinin batısında konuşulan Türk dili

Eynuca göçmen bir Türk halkı olan Eynular tarafından konuşulur. Bu halk batı Çin'de yaşar. Karışık bir dildir. Bir Türk dili olduğunun ispatı olarak grameri Türkçedir; ancak kelime haznesi çoğunlukla Farsça sözcüklerden oluşur. 6.570 konuşanı olduğu bilinmektedir. Bu dilin Aynuca ile uzaktan yakından alakası yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Edward Sapir</span>

Edward Sapir, Amerikalı dilbilimci ve etnologtur. Öncelikli unvanıysa, Amerikan yapısal dilbilimcisidir ve Sapir-Whorf Hipotezi'nin kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Amerind dilleri</span>

Kızılderili dilleri ya da Amerind dilleri, Sibirya kökenli Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili halklarının konuştuğu dilleri toplayan ve Joseph Greenberg tarafından 1960 yılında ortaya atılan tartışmalı makro-dil ailesi. Greenberg, Yeni Dünya yerli dillerini üç ana aile olarak düzenler: Eskimo-Aleut dilleri, Na-Dene dilleri ve Amerind dilleri. 1987 yılında yayımladığı Language in the Americas adlı kitap, çok sayıda metodolojik kusura sahiptir ve önerdiği benzerlikler tarihî dilbilimcilerin çoğu tarafından reddedilir.

Ova Kricesi ya da Ova Kri dili, çoğu Kanada'nın batısındaki Manitoba, Saskatchewan ve Alberta eyaletlerinde, ufacık bir kısmı da Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Montana eyaletinde yaşayan Ova Krileri tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundan Kricenin lehçesi olan Kızılderili dilidir. En yakın akrabası "th" (ᖫ) sesini kullanan Orman Kricesidir ve ondan "y" (ᔫ) sesini kullanmasıyla ayrılır. Kri dilleri konuşma sahasının en batısında yer alır.

Nuhalkça, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Bella Coola yöresinde yaşayan Nuhalklar tarafından konuşulan Saliş dilleri ailesinden tek başına grup oluşturan bir Kızılderili dilidir. 1991 sayımına göre 700 kişilik etnik nüfustan 2002 rakamına göre ancak 20 kişi anadillerini konuşabiliyor.

Mandanca ya da Mandan dili, ABD'nin Kuzey Dakota eyaletinde Mandanlar (Rų́ʔeta) tarafından konuşulan Siyu dilleri ailesinin Batı Siyu dilleri grubundan tek başına bir grup oluşturan bir Kızılderili dilidir. Son konuşanı olan Edwin Benson 9 Aralık 2016'da ölmüştür.

Anişininice, Kanada'da Ontario eyaletinin kuzeyi ile Manitoba eyaletindeki Island Lake'de yaşayan Anişininiler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Anişinabe dilleri grubundan bir Kızılderili dilidir. 2016 sayımına göre konuşanı 13.630 kişidir. Yaklaşık 8.480 kişi evlerinde de konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Potavatomice</span> Kızılderili dili

Potavatomice, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Michigan, Wisconsin ve Oklahoma eyaletleri ile Kanada'nın Ontario eyaletinde yaşayan Potavatomiler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundaki Anişinabe dilleri grubundan soyu tükenmek üzere olan bir Kızılderili dilidir. 2012 yılı itibarıyla konuşanı yalnızca 9 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Numi dilleri</span>

Numi dilleri ya da Numik dilleri, ABD'nin batısında Kızılderililer tarafından konuşulan Uto-Aztek dilleri ailesinden dil grubu.

<span class="mw-page-title-main">Eel Nehri Atabaskları</span>

Eel Nehri Atabaskları, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan ve adlarını da buradan alan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Eel Nehri Atabaskları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kado dilleri</span>

Kado dilleri ya da Kaddo dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinde Kuzey Dakota'dan Oklahoma'nın güneyine ve Teksas'a kadar Büyük Ovalar'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. 3.000 yıl önce Kuzey ve Güney olarak iki ana gruba ayrıldıkları tahmin eiliyor. Toplam 5 dilden oluşur ve birinin soyu tükenmiş, diğer dördünü konuşanlar ise ancak 50 kişidir ve soyu tehlike altında olan dil ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aztek-Tano dilleri</span>

Aztek-Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletleri ile Meksika'da konuşulan farazî Amerind Kızılderili dil ailesi. Uto-Aztek dilleri ile Tano dilleri için oluşturulmuştur. Bazen izole dillerden olan Zunice de bu gruba dahil edilir. Her iki grubun ortaklığı kanıtlanamamıştır zira yavaş sürmektedir, fakat yine de umut vericidir.

<span class="mw-page-title-main">Tano dilleri</span>

Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.

Viyotça ya da Viyot dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Viyotlar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Son konuşanı Della Prince 1962 yılında ölünce dil de tükenmiş oldu. Bazı Viyotlar anadillerini canlandırmak için çalışmaktadırlar. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Yurokça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.

Yurokça ya da Yurok dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Yuroklar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Bir düzine konuşanı olan dil yok olma sürecine girmiştir. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Viyotça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.

Vapoca ya da Vapo dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde yaşayan Vapolar tarafından konuşulmuş Yuki-Vapo ailesinden Amerind Kızılderili dili. Son akıcı konuşanı Laura Fish Somersal 1990 yılında ölünce dil de tükenmiştir

<span class="mw-page-title-main">Vintu dilleri</span>

Vintu dilleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Kaliforniya eyaletinin kuzey merkezinde yaşayan Vintu halkları tarafından konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. Biri tükenmiş olan diğerleri de tükenmekte olan dört dilden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Madeleine Mathiot</span>

Madeleine Mathiot, Amerikalı dilbilimci ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Tay dilleri</span>

Tay ("Tai") ya da Zhuang-Tai dilleri, Tay-Kaday dil ailesinin bir dalıdır. Tay dilleri kapsamında Tayland'ın ulusal dili olan Standart Tay dili, Laos'un ulusal dili olan Laoca, Myanmar'da konuşulan Şanca ve Çin'in güneyinde yer alan Guangşi eyaletinde yaygın olarak konuşulan Zhuang dili dahil olmak üzere en fazla konuşan sayılarına sahip olan Tay-Kaday dilleri yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.