İçeriğe atla

Kerberosaurus

Kerberosaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 67 myö
Maastrihtiyen 
PreЄ
J
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Takım:Ornithischia
Alt takım:Ornithopoda
Familya:Hadrosauridae
Cins:Kerberosaurus
Bolotsky & Godefroit, 2004
Tür: K. manakini
İkili adlandırma
Kerberosaurus manakini
Bolotsky & Godefroit, 2004

Kerberosaurus (anlamı: "Kerberos kertenkelesi"), Rusya'nın Amur Bölgesi, Blagoveshchensk'teki (66 milyon yıl öncesine tarihlenen) geç Maastrihtiyen yaşlı Geç Kretase Tsagayan Formasyonundan kalma bir saurolofin ördek gagalı dinozor cinsidir.[1] Saurolophus ve Prosaurolophus ile ilişkili olduğunu gösteren kafatası kalıntılarını da içeren fosil yatağı malzemesine dayanmaktadır.

Keşif

1984'te Yuri Bolotsky ve Amur Complex Integrated Research Institute, Blagoveschensk'te büyük bir dinozor fosil yatağı keşfetti. Kalıntıların çoğu Amurosaurus'dandı (bir lambeosaurin hadrosaur), ancak bazıları kaplumbağalardan, timsahlardan, teropodlardan, nodosauridlerden ve yeni bir hadrosaurinden geldi.[2] Hadrosaurin için, kafatası materyali (holotip AENM 1/319, nörokranyum ve ek parçalar) yeni bir cinsin adlandırılmasına izin vermeye yetecek kadar ayırt ediciydi. Kerberosaurus manakini yirmi yıl sonra tanımlanacaktı.

Tanım

Tanımlama karakterleri arasında dar ön kısımlar, beyin kabuğunun benzersiz şekli ve burun deliklerini çevreleyen kemik alanı ile bunun dışındaki kemik arasında iyice sınırı belli bir bölünme vardı.[2] Bölük parçalı kafatasının rekonstrüksiyonu önerilmedi. Kladistik analizlerinde yazarlar Kerberosaurus'u Saurolophus ve Prosaurolophus'un kardeş taksonu olarak buldular.[2] Bu dinozorun yaklaşık 8 metre (26 ft) uzunluğunda olduğu tahmin edilmektedir.[3]

Paleobiyocoğrafya

Bolotsky ve Godefroit (2004) paleobiyocoğrafik çıkarımları ilginç bulmuşlardır. Tanımladıkları ilişki, Kretase'nin sonunda doğu Asya ve Kuzey Amerika arasındaki kara bağlantıları ve fauna değişimi için ek destek sağlar, çünkü diğer iki cins ya sadece Kuzey Amerika'da bilinir ya da oradaki bir türden bilinir. "Saurolof" grubu, Campanian'ın başlarında, yuvaya en yakın gruptan "edmontosaur" grubundan Asya'dan ayrılmak zorunda kalacaktı ve Kerberosaurus'a öncü olacak bir ayrık popülasyonu bırakırken batıya doğru hareket edecek, sonrasında bir noktada Asya'ya geri dönecek ve Saurolophus angustirostris'i üretecekti.[2]

Paleobiyoloji

Bir hadrosaurid olarak Kerberosaurus, karmaşık diş dizileriyle ile bitki maddesi tüketen iki ayaklı \ dört ayaklı büyük bir otoburdu.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Recent advances on study of hadrosaurid dinosaurs in Heilongjiang ( Amur) River area between China and Russia" (PDF). China Academic Journal. 2011. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022. 
  2. ^ a b c d Bolotsky, Yuri L.; Godefroit, Pascal (11 Haziran 2004). "A new hadrosaurine dinosaur from the Late Cretaceous of Far Eastern Russia". Journal of Vertebrate Paleontology (İngilizce). 24 (2): 351-365. doi:10.1671/1110. ISSN 0272-4634. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022. 
  3. ^ "Genus List for Holtz (2007) Dinosaurs" (PDF). www.geol.umd.edu/. 2007. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022. 
  4. ^ Weishampel, David B.; Forster, Catherine A. (2004). "Hadrosauridae". Weishampel, D.B.; Dodson, P. (Ed.). The Dinosauria. 2nd. Berkeley: University of California Press. ss. 438-463. ISBN 0-520-24209-2.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); Yazar eksik |soyadı2= (yardım); r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bactrosaurus</span>

Bactrosaurus otçul bir dinozor cinsi olup 70 milyon yıl önce geç Kretase döneminde Çin'in doğusunda yaşamıştır. Bactrosaurusun Kretase döneminde yaşamış olması onu bilinen en eski hadrosaur türü yapar. Bactrosaurus'a ait tüm ve eksiksiz bir iskelet bulunamamış olsa da Bactrosaurus, bu erken hadrosaurlar arasında hakkında en iyi bilinen tür olduğu için keşfedilmiş olması önemlidir.

Bu, Kuzey Amerika Kıtasında fosilleri ve kalıntıları bulunmuş dinozorların listesidir. Kuzey Amerika'da çok çeşitli dinozorların yaşadığını gösteren zengin dinozor fosil kayıtları mevcuttur. Bu en fazla çeşitliliğin bu kıtada olduğu anlamına gelmemektedir.

<i>Gorgosaurus</i>

Gorgosaurus Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'nın batısında yaşamış teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ceratopsia</span> kuş kalçalı dinozor kladı

Ceratopsia veya Ceratopia, Kretase döneminde şimdiki Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da yaşamış, otçul bir kuş kalçalı dinozor grubudur. Bilinen en eski ceratopsian olan Yinlong downsi, 161,2 ile 155,7 milyon yıl önce yaşamıştır. Son ceratopsian türü olan Triceratops prorsus'un ise, 66 milyon yıl önce meydana gelen Kretase-Tersiyer yok oluşunda soyu tükendi.

<i>Tarbosaurus</i>

Tarbosaurus yaklaşık 70 milyon yıl önce Geç Kretase Dönemi'nde Asya'da yaşamış bir tyrannosaurid theropod dinozor cinsi. Fosilleri Moğolistan'da bulunmuştur.

<i>Olorotitan</i> Maastrihtiyen kuş ayaklı dinozoru

Olorotitan, Geç Kretase devri'nde (Maastrihtiyen) yaşamış bir lambeosaurine hadrosaur dinozor cinsidir ve kalıntıları, Rusya'nın Amur Bölgesi, Kundur'un Udurchukan Formasyonu yataklarında bulunmuştur. Cinse dahil tek tür Olorotitan arharensis'tir. Son kuş olmayan dinozorlardan biriydi ve Kretase-Paleojen nesli tükenme olayı sırasında soyu tükendi.

<i>Conchoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Conchoraptor, Asya'da geç Kretase Dönemi'nde yaşamış bir oviraptorid dinozor cinsidir.

<i>Kamuysaurus</i> ördek gagalı dinozor cinsi

Kamuysaurus, Japonya'da Hokkaido, Mukawa kasabası yakınlarındaki Hobetsu bölgesindeki Yezo Grubu'nun Geç Kretase (Maastrihtiyen) deniz çökeltilerinden gelen otçul bir edmontosaurin saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir.

Riabininohadros, Kırım'ın Maastrichtian'ından soyu tükenmiş bir ankylopollexian dinozor cinsidir. Türü, Riabininohadros weberae olarak değiştirilmiş Riabininohadros weberi'dir. Başta, 2015 yılına kadar bir Orthomerus türü olarak sınıflandırılmıştır.

<i>Shantungosaurus</i>

Shantungosaurus, Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir. Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir. Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır.

<i>Sinoceratops</i>

Sinoceratops, yaklaşık 73 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin son bölümünde şu anda Çin'in Shandong eyaleti olan yerde yaşamış soyu tükenmiş bir ceratopsian dinozor cinsidir. 2010 yılında Xu Xing ve ark. tarafından Zhucheng, Çin'den üç kafatası için adlandırıldı. Tip türünün adı Sinoceratops zhuchengensis, keşfedildiği yerden dolayı "Zhucheng'den Çin boynuzlu yüzü" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Laramidya</span>

Laramidya, Batı İç Denizyolunun Kuzey Amerika kıtasını ikiye böldüğü Geç Kretase döneminde var olan bir ada kıtasıydı. Mesozoyik çağda Laramidya, Appalachia'dan doğuda Batı İç Deniz Yolu ile ayrılan bir ada kara kütlesiydi. Deniz yolu sonunda daraldı, Dakotalar boyunca bölündü ve Meksika Körfezi ile Hudson Körfezi'ne doğru çekildi. Kütleler birleşerek Kuzey Amerika kıtasını oluşturdu.

Teresa Jolanta Maryańska veya Teresa Maryańska, Moğol dinozorları; özellikle de pachycephalosauria ve ankylosauria türleri konusunda uzmanlaşmış Polonyalı bir paleontologdur. Amerikalı paleontolog Peter Dodson, 1974'te Maryańska'nın yine bir Polonyalı paleontolog olan Halszka Osmólska ile birlikte "yeni dinozor türlerini tanımlayan ilk kadınlar" arasında olduğunu belirtir. Maryańska, dinozorlar konusunda yalnızca Polonya'nın değil, aynı zamanda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saurolofus</span>

Saurolophus, Asya ve Kuzey Amerika'nın Geç Kretase döneminden kalma, şu anda Horseshoe Kanyonu ve Nemegt'te yaşayan büyük hadrosaurid dinozor cinsidir. yaklaşık 70 milyon ila 66 milyon yıl önceki oluşumlar. Birden fazla kıtadan bilinen birkaç dinozor türünden biridir. Tip tür, S. osborni, Barnum Brown tarafından 1912'de Kanada fosillerinden tanımlandı. İkinci bir geçerli tür olan S. angustirostris, Moğolistan'dan çok sayıda örnekle temsil edilir ve Anatoly Konstantinovich Rozhdestvensky tarafından tanımlanmıştır.

<i>Kritosaurus</i>

Kritosaurus, tam olarak bilinmeyen bir hadrosaurid dinozor cinsidir. Yaklaşık 74.5-66 milyon yıl önce, Kuzey Amerika'nın Geç Kretase'sinde yaşadı. Adı "ayrık kertenkele" anlamına gelir, ancak varsayılan " Roma burnu ".

<span class="mw-page-title-main">Saurolophinae</span>

Saurolophinae, hadrosaurid dinozorların bir alt ailesidir. 20. yüzyılın ortalarından beri, tepeli alt familya Lambeosaurinae ile ilgili, büyük ölçüde tepesiz hadrosaurlardan oluşan bir grup olan Hadrosaurinae olarak anılır. Bununla birlikte, Hadrosaurinae adı, daha yakın tarihli çalışmalarda lambeosaurinlerden veya Edmontosaurus ve Saurolophus gibi diğer geleneksel "hadrosaurinlerden" daha ilkel olduğu bulunan Hadrosaurus cinsine dayanmaktadır. Bunun bir sonucu olarak, Hadrosaurinae adı kaldırıldı veya yalnızca Hadrosaurus ile sınırlandırıldı ve geleneksel "hadrosaurinleri" içeren alt aile, Saurolophinae olarak yeniden adlandırıldı. Hai Xing tarafından yapılan son filogenetik çalışma, Hadrosaurus'un lambeosaurin olmayan tüm hadrosauridleri içeren monofiletik grup içine yerleştirildiğini gösterir. Bu görüşe göre, geleneksel Hadrosaurinae yeniden dirildi ve Hadrosauridae iki sınıfa ayrıldı: Hadrosaurinae ve Lambeosaurinae.

<i>Velafrons</i>

Velafrons, Meksika'nın Geç Kretase'sinden bir lambeosaurin hadrosaurid dinozor cinsidir. Alnında kemikli bir sorguç bulunan, genç bir bireyin çoğunlukla tam bir kafatası ve kısmi iskeletinden bilinmektedir. Fosilleri geç Kampaniyen yaşlı Cerro del Pueblo Formasyonu'nda bulundu, Rincon Colorado yakınlarında, Coahuila, Meksika. Tip örneği CPC -59'dur ve tip tür V. coahuilensis'tir.

<span class="mw-page-title-main">Ankylosauridae</span>

Ankylosauridae ( ), Ankylosauria'daki bir zırhlı dinozor ailesidir ve Nodosauridae'nin kardeş grubudur. Bilinen en eski Ankylosaurids, yaklaşık 122 milyon yıl öncesine aittir ve 66 milyon yıl önce Kretase-Paleojen yok olma olayı sırasında yok olmuştur. Bu hayvanlar çoğunlukla otçuldu ve zorunlu dört ayaklıydılar, yaprak şeklindeki dişleri ve sağlam, pullarla kaplı gövdeleri vardı. Ankylosaurids, belirgin bir şekilde kubbeli ve kısa bir buruna, kafataslarında kama şeklindeki osteodermlere, gövdeleri boyunca scutlara ve bir kuyruk sopasına sahiptir.

<i>Atlascopcosaurus</i>

Atlascopcosaurus, günümüz Avustralya'sının Erken Kretase dönemine ait otçul bazal Iguanodontia dinozorunun bir cinsidir.