İçeriğe atla

Kenya devlet başkanı

Kenya Cumhuriyeti devlet başkanı (Svahili: Rais wa Jamhuri ya Kenya), Afrika ülkesi Kenya Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve hükûmet başkanıdır. Devlet başkanı aynı zamanda Kenya hükûmetinin yürütme organının da başıdır.

Tarihçe

Kenya'nın bağımsızlık öncesi anayasası, Afrika'daki eski Britanya kolonileri için kullanılan standart "Lancaster House taslağına" dayanmaktaydı. Anayasa'da erken süreçte değişikliklere tabi tutularak 1969 yılında değiştirildi.

Bağımsızlık Anayasası uyarınca, ülkenin devlet başkanı olan Britanya hükûmdarı Kraliçe II. Elizabeth yerel olarak hükûmetin başı olan Kenya Genel Valisi tarafından temsil edilmekteydi. 1964'te, ülkenin Britanya'dan bağımsızlığını kazanmasından bir yıl sonra, 1963 Anayasası değiştirilerek ülkenin rejimi cumhuriyet olarak güncellendi. Ülkenin devlet başkanı uzun bir süre hem devlet başkanı hem de hükûmet başkanı olarak görev yaptı.

Kenya'nın bağımsızlıktan bu yana toplam 5 kişi devlet başkanlığı makamına geldi: Jomo Kenyatta, Daniel arap Moi, Mwai Kibaki, Uhuru Kenyatta ve son olarak 13 Eylül 2022'de göreve başlayan William Ruto. Daniel arap Moi, güncel olarak toplamda 24 yıl görev yaparak, ülkenin en uzun süre görev yapan devlet başkanı konumundadır.

Nitelikler ve göreve seçim

Mevcut Anayasa'ya göre, bir kişinin devlet başkanı seçilmek istenmesi halinde aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir:

  1. Doğuştan Kenya vatandaşı olmalı;
  2. Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmalıdır;
  3. Bir siyasi parti tarafından devlet başkanı adayı olarak aday gösterilmiş olması veya bağımsız aday olabilmesi
  4. İlgili kişi, ülkenin 47 ilçesinin çoğunluğunun her birinden iki binden fazla seçmen tarafından aday gösterilmiş olmalıdır.[1]

Bir aday, yabancı bir devlete bağlılığı bulunduğunda veya herhangi bir sıfatla yabancı ülke hükûmeti için kamu görevlisi olarak çalışıyorsa, devlet başkanlığı adaylığından diskalifiye edilmektedir. İkinci dönem için aday olması halinde, görevdeki Cumhurbaşkanı için 'kamu görevlisi' olma durumu geçerli değildir.

Devlet başkanı beş yılda bir ağustos ayında yapılan genel seçimlerde halk oylamasıyla seçilir. Bir başkan adayının kazanan ilan edilebilmesi için aşağıdakilere sahip olması gerekir:

  1. Seçimde kullanılan toplam oyların yarısından fazlası; ve
  2. Ülkedeki 47 ilçenin yarısından fazlasında oyların en az %25'i kullanıldı.[2]

Kenya Devlet Başkanının resmî ikametgâhı Nairobi Devlet Evi'dir.

Başkanın eşi Kenya'nın First Lady'si olarak anılır.

Görev süresi

Bir devlet başkanı, yemin ettiği tarihten itibaren her biri beşer yıl olmak üzere iki dönem üst üste görev yapma hakkına sahiptir.[3]

Görev ve sorumluluklar

Kenya Anayasası'nda da belirtildiği üzere devlet başkanının görevleri şu şekildedir:

  • Ülkenin devlet ve hükûmet başkanıdır.
  • Ülkenin yürütme yetkisini kullanır.
  • Ülkenin ordusu olan Kenya Savunma Kuvvetleri'nin Başkomutanıdır .
  • Ülkenin Milli Güvenlik Kurulu başkanıdır.
  • Ulusal birliğin sembolüdür.

Devlet başkanın sorumlulukları şu şekilde özetlenebilir:

  • Her yeni seçilen Parlamentoya hitap etmekten ve ulusal değer ve yönetişim konularında özel parlamento oturumlarına bir kez rapor vermekten sorumludur.
  • Ülkenin Kabine Sekreterleri, Başsavcı, Baş Sekreterler, diplomatik ve konsolosluk temsilcileri ve Anayasanın söz konusu yetkiyi verdiği diğer kamu görevlileri üzerinde parlamentonun onayı ile aday gösterme ve atama yetkisine sahiptir.
  • Kabine toplantılarının başkanıdır ve çeşitli bakanlıklarda ve devlet dairelerinde operasyonların yürütülmesini denetler.[4]
  • Başkan ayrıca Anayasanın izin verdiği diğer yürütme işlevlerini de üstlenebilir.
  • Başkan ayrıca merhamet yetkisini kullanır, bunun üzerine başkan bir suçtan hüküm giymiş bir kişiyi affedebilir.

Devlet başkan olarak görev yapan bir kişi, Kenya'nın dokunulmazlığı yasaklayan hükümlerle taraf olduğu anlaşmalar kapsamındaki suçlar hariç olmak üzere, tam dokunulmazlığa sahiptir.

Devlet başkanları listesi

Ana madde: Kenya devlet başkanları listesi

Başkanlık forsları

  • Kenya'nın İlk Başkanlık Standardı (1963–1970)
    Kenya'nın İlk Başkanlık Standardı (1963–1970)
  • Jomo Kenyatta Başkanlık Standardı (1963–1978)
    Jomo Kenyatta Başkanlık Standardı (1963–1978)
  • Daniel Arap Moi'nin Cumhurbaşkanlığı Standardı (1978–2002)
    Daniel Arap Moi'nin Cumhurbaşkanlığı Standardı (1978–2002)
  • Mwai Kibaki Başkanlık Standardı (2002-2013)
    Mwai Kibaki Başkanlık Standardı (2002-2013)
  • Uhuru Kenyatta Başkanlık Standardı (2013-2022)
    Uhuru Kenyatta Başkanlık Standardı (2013-2022)
  • William Ruto'nun Başkanlık Standardı (2022–)
    William Ruto'nun Başkanlık Standardı (2022–)

Kaynakça

  1. ^ "137. Qualifications and disqualifications for election as President – Kenya Law Reform Commission (KLRC)". www.klrc.go.ke. 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  2. ^ "136. Election of the President – Kenya Law Reform Commission (KLRC)". www.klrc.go.ke. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  3. ^ "142. Term of office of President – Kenya Law Reform Commission (KLRC)". www.klrc.go.ke. 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 
  4. ^ "132. Functions of the President – Kenya Law Reform Commission (KLRC)". www.klrc.go.ke. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kenya</span> Doğu Afrikada bir ülke

Kenya, resmî adıyla Kenya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının doğu kısmında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını: Etiyopya, Somali, Tanzanya, bir kısmı Victoria Gölü ile olmak üzere Uganda ve Güney Sudan oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nairobi'dir.

Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jomo Kenyatta</span> Kenyalı siyasetçi

Jomo Kenyatta, Kenyalı siyasetçi. Kenyatta, Afrika ülkesi Kenya'nın 1963 ile 1964 yılları arasında ilk başbakanı, 1964 ile de 1978 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Mwai Kibaki</span> Kenya eski devlet başkanı

Emilio Mwai Kibaki, Kenya Cumhuriyeti'nin üçüncü devlet başkanıdır. Kibaki daha önce 1978-1988 itibaren on yıl süreyle Kenya Başkan Yardımcısı oldu ve aynı zamanda Maliye Bakanı (1969-1981), İçişleri Bakanı (1982-1988) ve Sağlık (1988-1991) Bakanı olarak birçok kabine bakanlığı görevlerinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Uhuru Kenyatta</span>

Uhuru Muigai Kenyatta, 9 Nisan 2013 ile 13 Eylül 2022 tarihleri arasında görev yapan Kenya'nın 4. Devlet Başkanıdır. Kendisi daha önce 2001-2002 yılları arası Yerel Yönetimler Bakanı olarak Kenya Hükûmetinde ve 2002 yılından 2007 yılına kadar Resmi Muhalefet Lideri idi; sonradan 2008-2013 yılları arası Başbakan yardımcısı oldu. 2002 yılında Gatundu Güney Seçim Bölgesinden Meclis Üyesi olarak görev yaptı. Kenyatta Ulusal Birlik Partisinin (PNU) bir parçası olduğunu Kenya Afrika Ulusal Birliğinin (KANU) Yönetim Kurulu Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya devlet başkanı</span> Rusyanın devlet başkanı

Rusya Federasyonu başkanı, seçilmiş Devlet Başkanı, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanı ve Hükûmeti yöneten Rusya Federasyonu'nun en güçlü yetkilisidir. Şu anki Rusya devlet başkanı 2012 yılında göreve başlayan Vladimir Putin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Çin devlet başkanı</span> Çinin devlet başkanı

Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Çin'in en yüksek siyasi makamıdır. 1982 Çin Anayasası'nın 62. maddesinin düzenlediği esaslara göre, Çin Ulusal Halk Kongresi tarafından Çin Ulusal Halk Kongresi Prezidyumunun önerdiği aday seçilir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail devlet başkanı</span> İsrailin devlet başkanı

İsrail devlet başkanı. Devlet başkanlığı makamı; büyük ölçüde törensel ve semboliktir. Yürütme gücü etkili bir başbakan tarafından icra edilmektedir. Devlet başkanının yetkileri; mahkûmları affetmek, büyükelçilerin itimatnamelerini kabul etmek ve hükûmetleri kurmak için temsilciler atamakla sınırlıdır. Mevcut devlet başkanı, 7 Temmuz 2021 tarihinde göreve başlayan Yitzhak Herzog'tur. Devlet başkanı, Knesset tarafından yedi yıllık bir süre seçilir ve görev süresi tek bir dönem ile sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Daniel arap Moi</span> Kenya başkanı

Daniel Toroitich arap Moi, Kenyalı siyasetçi. Moi, bir Afrika ülkesi olan Kenya'nın ikinci devlet başkanı olarak 1978 ile 2002 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Suriye devlet başkanı</span> Suriyenin devlet başkanı

Suriye devlet başkanı, resmi olarak Suriye Arap Cumhuriyeti devlet başkanı, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin devlet başkanıdır. Kendi takdirine bağlı olarak başkan yardımcılarına devredilebilecek kapsamlı yetkilere sahiptir. Devlet başkanı; başbakanı, diğer Bakanlar Kurulu (kabine) üyelerini ve askeri görevlileri atar ve görevden alır. Beşşar Esad, Suriye'nin 20. ve mevcut devlet başkanıdır. Beşşar Esad, 29 yıl süreyle en uzun süre görev yapan devlet başkanı olan eski devlet başkanı Hafız Esad'ın oğludur. Beşşar Esad, 2021'de devlet başkanlığının 21. yılını kutlayan ve 17 Temmuz 2000'de göreve başladığından, şu anda en uzun süre görev yapan ikinci devlet başkanıdır.

Gürcistan Hükûmet, Gürcistan'nın iç ve dış politikalarını uygulayan en üst düzey yürütme organıdır. Başbakan - hükûmet başkanı - ve bakanlardan oluşur ve Gürcistan Parlamentosu'na karşı hesap verebilir ve sorumludur. Hükûmetin mevcut yetki ve sorumlulukları, 2017 ve 2018 yıllarında kabul edilen Gürcistan Anayasası değişikliklerine tabidir. 14 Mayıs 1991'den 9 Kasım 1996'ya kadar Gürcistan hükûmeti, Gürcistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya-Kenya ilişkileri</span>

Almanya–Kenya ilişkileri, Almanya ile Kenya arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan devlet başkanı</span> Lübnanın devlet başkanı

Lübnan Cumhuriyeti Devlet Başkanı Lübnan'ın devlet başkanıdır. Devlet başkanı, parlamento tarafından altı yıllık bir süre için seçilir. Lübnan Anayasası'nın 49. maddesi uyarınca, başkan her zaman Temsilciler Meclisi adayıyla aynı şartları yerine getiren bir Maruni Hristiyan'dır.

<span class="mw-page-title-main">William Ruto</span> Kenya devlet başkanı

William Samoei Arap Ruto 13 Eylül 2022 tarihinden itibaren Kenya'nın devlet başkanı olan politikacıdır. 2013'ten 13 Eylül 2022'ye kadar Kenya'nın başkan yardımcısı olarak görev yaptı. 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Jubilee İttifakı kapsamında Başkan Uhuru Kenyatta ile birlikte Başkan Yardımcısı seçildi. Ruto, 1998'den 2013'e kadar Parlamento Üyesi idi. Ağustos-Aralık 2002 arasında Daniel Arap Moi yönetiminde İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Daha sonra Mwai Kibaki yönetiminde 2008-2010 yılları arasında Tarım Bakanı ve Nisan-Ekim 2010 arasında Yüksek Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. 2022 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Kenya cumhurbaşkanı seçildi.

Kenya Başbakanı / Başbakan Kabine Sekreteri, Afrika ülkesi Kenya hükûmetinde olan bir görevdir.

<span class="mw-page-title-main">Musalia Mudavadi</span> Kenyalı siyasetçi

Wycliffe Musalia Mudavadi, Kenyalı siyasetçi. Mudavadi, Afrika ülkesi Kenya'da 27 Eylül 2022 tarihinden bu yana başbakanlık görevlerini üstlenen baş kabine sekreteri görevini yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kenya Dominyonu</span>

Kenya Dominyonu, Afrika ülkesi Kenya'da cumhuriyet rejimi kabul edilmeden önce Kenya devletinin öncülü olarak 12 Aralık 1963 ile 12 Aralık 1964 arasında var olan kısa ömürlü egemen devlet. Ülkenin devlet başkanı Britanya devlet başkanı Kraliçe II. Elizabeth'ti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.