İçeriğe atla

Kentsel gerilla savaşı

Kentsel gerilla savaşı, gayrinizami harp yöntemlerini kullanarak kentsel alanda hükûmet güçleriyle veya iktidarın temsil ettiği kuvvetlerle yapılan gerilla savaşıdır.

Hakkında

Kentsel gerilla savaşı, toplumsal yabancılaşmanın olduğu kentlerde kendine taban bulur. İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) komutanı olan Michael Collins, günümüzdeki kentsel gerilla savaşının teorik kurucusu olarak kabul edilir. Nisan 1919'da Dublin'de Oniki Havariler olarak bilinen IRA'ya bağlı bir suikast birimi oluşturulmuştur. Bu birim şehirdeki İngiltere istihbarat teşebbüslerini bulmak ve İngiliz casusları öldürmekle görevlendirilmişti. Bu anlamda Oniki Havariler, günümüz anlamında ilk şehir gerilla birliklerinden biri olarak kabul edilir.[1]

Tarihsel olarak gerilla savaşı kırsal bir olguydu, 1960'lara kadar bu kent formunun sınırları açıkça ortaya konulmadı. Kır savaşının başarısızlığı, hedeflenen rejimlerin halka daha fazla baskı yapmasıyla sonuçlandı ve bu durum daha fazla nüfusun devrimci mücadeleye katılmasına yol açtı. 1960'larda Latin Amerika'da 26 Temmuz Hareketi ve benzeri çabaların bu savaş taktiğini izledi. Fokoculuk yöntemi Che Guevara tarafından benimsendi. Bu kısır döngüde hareketin önderleri yeni arayışı içerisine girdi. Brezilya'da Carlos Marighella liderliğindeki Ação Libertadora Nacional hareketi bu arayışın bir ürünü oldu. Marighella, 1969'daki ölümünden önce, kentsel gerilla savaşının stratejileri konusunda tavsiyelerde bulunan ve dünya çapında hızla benimsenen Kent Gerillasının Mini Elkitabı eserini yazdı.[2][3]

Örnekleri

Almanya'da Kızıl Ordu Fraksiyonu, 2 Haziran Hareketi; Filistin'de Filistin Halk Kurtuluş Cephesi, Filistin Kurtuluş Örgütü; Fransa'da Action Directe, Korsika Ulusal Kurtuluş Cephesi İspanya'da ETA, 1 Ekim Anti-Faşist Direniş Grupları; Türkiye'de Marksist-Leninist Komünist Parti, Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi bu kapsamda faaliyetler yürüttü.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Molnar et al., Undergrounds in Insurgent, Revolutionary, and Resistance Warfare. Special Operations Research Office, American University, 1963. Oppenheimer, Martin. The Urban Guerrilla. Quadrangle, 1969.
  2. ^ Карлос Маригелла - Бразильская герилья Краткий, учебник городского партизана 13 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça), Erişim tarihi: 12 Ağustos 2018.
  3. ^ The Black Bloc Papers: An Anthology of Primary Texts From The North American Anarchist Black Bloc 1988-2005, by Xavier Massot & David Van Deusen of the Green Mountain Anarchist Collective (NEFAC-VT), Breaking Glass Press, 2010.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gerilla savaşı</span> gerilla savası

Gerilla savaşı, küçük ve gizli birliklerin düzensiz harp tekniklerini kullanarak, düzenli bir orduya karşı yürüttükleri yıpratma savaşı taktiği, zayıf kuvvetlerin güçlüye karşı uyguladığı direniş savaşının unsurudur. Kentte olanı kentsel gerilla savaşı, kırsal olanı ise halk savaşı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan İç Savaşı</span> 1975 yılında Lübnanda meydana gelen iç savaş

Lübnan İç Savaşı, 1975'ten 1990 yılına kadar Lübnan'da yaklaşık olarak 150.000 - 230.000 insanın ölümüne neden olmuştur. Yaklaşık 350.000 kişi yaralanmış bir milyondan fazla insan da ülkesini terk etmiştir. Soğuk Savaş dönemi Lübnan'ı ciddi şekilde etkiledi ve 1958'deki siyasi kriz ancak ABD'nin Beyrut'a çıkarma yapmasıyla sona ermişti. İsrail'in kurulması ve yüzbinlerce Filistinli mültecinin Lübnan'a yerleşmesi dini çatışmaları arttırdı. Silahlı FKÖ gerillalarının ülkeye girişi ciddi siyasi sorunlara sebep oldu. FKÖ'nün gelişi, Filistinli mültecilerin silahlanması farklı gruplar arasındaki sürtüşmeyi hızlandırdı. 1976'da çoğunluğu Müslüman Lübnan Cephesi ve Ulusal Komite arasında çatışmalar başladıktan kısa süre sonra Arap Ligi ve Suriye arabuluculuğa girişti, Filistinli-Lübnanlı çatışması daha çok Güney Lübnan'da yoğunlaştı. FKÖ burayı 1969 yılından beri kontrol ediyordu. Kahire Antlaşması imzalanarak bu bölgeden çekildi. İsrail, Güney Lübnan'ı işgal etti ve Suriye önce Hristiyanlar lehine iç savaşa dahil oldu ve sorun uluslararası bir boyut kazandı. Suriye ve İsrail anlaşmazlığı Lübnan üzerinden devam etti. 1980'lerde taraflar harabeye dönen Beyrut'un onarılması için çaba gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Kurtuluş Örgütü</span> Filistinde milliyetçi paramiliter örgüt

Filistin Kurtuluş Örgütü, kısaca FKÖ veya uluslararası İngilizce kısaltmasıyla PLO olarak bilinen, bağımsız ve özgür bir Filistin kurmayı amaçlayan bir örgüttür. Temelleri 13-16 Ocak 1964'te Kahire'de toplanan Arap Birliği zirvesinde atılan örgüt, 29 Mayıs 1964 tarihinde Filistin Ulusal Konseyinin toplanmasının ardından 2 Haziran 1964 tarihinde kuruldu. Örgüt Arap devletleri arasındaki liderlik savaşı yüzünden Filistinliler tarafından değil, Arap devletleri tarafında özellikle de Mısır Devlet Başkanı Cemal Abdünnasır'ın yoğun desteği ile kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Karameh Muharebesi</span>

Karameh çarpışması, 21 Mart 1968 tarihinde İsrail birliklerinin Karameh Kampı'na yaptıkları saldırılarla El Fetih örgütünün gösterdiği direnişe verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu</span> aşırı solcu özgürlükçü sosyalist siyasi ve militer devrimci grup

Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu veya Zapatistalar Meksika'nın en yoksul eyaletlerinden Chiapas'ta yerleşik anarşist bir devrimci gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Guevarizm</span> bir savaş stratejisi

Guevarizm Marksizm-Leninizm fikrine inanan ve ilkelerini benimseyen Küba Devrimi'nin önde gelen isimlerinden Marksist-Leninist devrimci Ernesto "Che" Guevara ile ilişkilendirilen bir komünist devrim teorisi ve gerilla savaşı askeri stratejisidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Vietnam</span> Güneydoğu Asyada eskiden var olan bir devlet

Vietnam Cumhuriyeti, 1955'ten 1975'e kadar Vietnam'ın güneyinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi</span> Aralık 1970te Türkiyede yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kısaca THKP-C, Mahir Çayan, Hüseyin Cevahir, Ulaş Bardakçı, Ertuğrul Kürkçü, Yusuf Küpeli ve Münir Ramazan Aktolga tarafından Aralık 1970'te Türkiye'de yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüttür. Kentsel gerilla savaşı stratejisini benimsediğini açıklayan örgüt, 1960 ve 70'lerde oluşan Devrimci Gençlik Hareketleri ile büyüdü. Kuruluşunun hemen ardından İstanbul ve Ankara'da banka soygunu gibi birkaç eylem gerçekleştiren örgüt, Nisan 1971'de İsrail başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırarak adını daha da duyurmuştur. Elrom'un kaçırılmasından sonra yapılan görüşmelerden netice alınamaması ve ardından Efraim Elrom'un öldürülmesinden sonra örgüte yönelik başlatılan operasyonlar sonucu örgütün yönetici kadrosundan birkaçı dışında tümü yakalandı. Bu operasyonlar sonrası kendi içlerinde örgütün yöntemlerine dair tartışmalar yaşamalarının ardından yönetim kadrosundan birkaç isim ihraç edildi. Mahir Çayan ve arkadaşlarının cezaevinden kaçmasının ardından yeniden bir araya gelen örgüt, şehirlerden uzaklaşıp kırlarda örgütlenme yoluna gitti ve bu sebeple Karadeniz Bölgesi'ne gittiler.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Halk Kurtuluş Cephesi</span> Filistinde faaliyet gösteren Marksist-Leninist silahlı sol parti

Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC), 11 Aralık 1967 tarihinde kurulan Marksist-Leninist, Filistin siyasi ve askeri partisi.

Ulusal Bağımsızlık Hareketleri ülkesini yabancı bir güçten kurtarmak için savaşan gerilla örgütlenmesi veya en azından bu amaç doğrultusunda bir örgütlenme olduğunu dile getiren yapılar için kullanılan ortak bir ifadedir. Terim sol kanat siyaset ile özdeşleşse de, sağ kanat militanlar ve hatta faşist hareketler tarafından da kullanılmaktadır. Ulusal Bağımsızlık Hareketleri 19. yüzyılda tek bir millete, 20. yüzyılda ise tepkici milliyetçiliğe yaslanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">George Habaş</span>

George Habaş, lakabı El-Hekim الحكيم, (Ağustos 1925, Lidda, Filistinli siyasetçi, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi'nin kurucusu ve eski genel sekreteri.

<span class="mw-page-title-main">Nayif Havatme</span>

Naif Havatme, Filistinli politikacıdır.

Kızıl Ordu kelimesi şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Carlos Marighella</span>

Carlos Marighella, Brezilyalı Marksist aktivist, yazar, gerilla ve kentsel gerilla savaşı kuramcısıdır.

ELAS, Almanya'nın Sovyetler Birliği'ne saldırması üzerine Yunanistan'da komünist ilkelere bağlı bir direniş örgütü kurulma kararı aldı. ELAS'ın çoğu köylü nüfusundan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Fokoculuk</span> gerilla savaşı yoluyla devrim yapılmasına dair geliştirilen devrim stratejisine verilen ad

Fokoculuk, gerilla savaşı yoluyla devrim yapılmasına dair geliştirilen devrim stratejisine verilen ad. İlk olarak Fransız entelektüel Régis Debray tarafından ortaya atılan bu strateji, teoride ve pratikte Che Guevara tarafından geliştirilerek Marksist literatüre girmiş ve 1959'da gerçekleşen Küba Devrimi sayesinde bu yöntem, Vietnam Savaşı örneğinde olduğu gibi uluslararası arenaya taşınmıştır.

Filipin Komünist Ayaklanması, Filipinler Komünist Partisi ve onun silahlı kuvveti olan Yeni Halk Ordusu öncülüğünde 1969 yılında Filipinler'de Marksist-Leninist ilkelere dayalı rejim kurma amacı ile meydana gelen ayaklanma. Bu ayaklanma sonucu gelişen olaylar halen devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uganda-Tanzanya Savaşı</span>

Uganda-Tanzanya savaşı, Ekim 1978'den Haziran 1979'a kadar süren ve Uganda Devlet Başkanı Idi Amin'in devrilmesiyle sonuçlanan ve Tanzanya lehine sonuçlanmış bir savaştır. 1971'de Idi Amin'in dönemin Devlet Başkanı Milton Obote'yi devirmesiyle iki ülke arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere, Obote ile yakın ilişki içindeydi ve 1972'de Uganda'da Obote'nin isyan başlatma girişimini destekledi. Ufak çaplı bir çatışmaya yol açan bu isyan yine Tanzanya Devlet Başkanı'nın desteğiyle son buldu. İki lider arasında gerginlik devam ederken Idi Amin Tanzanya sınırları içerisindeki Kagera Salient'in Uganda'nın yetki alanına alınması gerektiğini iddia etmeye başladı. Sonraki yıllarda Amin rejimi şiddetli tasfiyeler, ekonomik sorunlar ve Uganda Ordusu içindeki memnuniyetsizlik nedeniyle istikrarsızlaştırıldı.

Arap Milliyetçi Hareketi - Arap Milliyetçileri Hareketi ve Harakiyyin olarak da bilinir - Arap dünyasının çoğunda, özellikle Filistin hareketi içinde etkili olan pan-Arap milliyetçi bir örgüttü. 1952 yılında Corc Habaş tarafından kurulmuştur.