İçeriğe atla

Kenneth Kaunda

Kenneth Kaunda
1. Zambiya Cumhurbaşkanı
Görev süresi
24 Ekim 1964 - 2 Kasım 1991
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenFrederick Chiluba
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri
Görev süresi
8 Eylül 1970 - 5 Eylül 1973
Yerine geldiğiCemal Abdünnasır
Yerine gelenHuari Bumedyen
8. Afrika Birliği Örgütü Başkanı
Görev süresi
1 Eylül 1970 - 21 Haziran 1971
Yerine geldiğiAhmadou Ahidjo
Yerine gelenMoktar Ould Daddah
Kişisel bilgiler
Doğum 28 Nisan 1924(1924-04-28)
Lubwa, Chinsali yakınları, Kuzey Rodezya
Ölüm 17 Haziran 2021 (97 yaşında)
Lusaka, Zambiya
Partisi Birleşik Ulusal Bağımsızlık Partisi
Evlilik(ler) Betty Kaunda
Mesleği Öğretmen
Dini Presbiteryen

Kenneth David Kaunda (28 Nisan 1924 - 17 Haziran 2021), Zambiyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Kaunda, Afrika kıtasında yer alan Zambiya'nın ilk devlet başkanı olarak 1964 ile 1991 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

1941 ile 1943 yılları arasında Lusaka'da bulunan Munali College'da öğretmen olarak eğitimini tamamlayan Kaunda, Lubwa'da öğretmen olarak görevine başlamıştır. 1943 ile 1945 yılları arasında aynı okulda rektör olarak görev yapan Kaunda, bu görevinin ardından orduda eğitmen olabilmek adına Lusaka'ya taşınmıştır. Ancak burada eğitmen olma talebi kabul görmeyen Kaunda, olumsuz dönüşün ardından Güney Rodezya'ya (günümüzde Zimbabve) giderek burada Bindura ve Salisbury'de bulunan maden şirketlerinde çalışmıştır.[1]

1949'da yarı zamanlı öğretmen olarak çalışmaya başlamak adına Lubwa'ya geri dönen Kaunda, 1951'de Kuzey Rodezya Afrika Ulusal Kongresi'nin (Northern Rhodesian African National Congress - NRANC) kuzey bölgeleri için örgütlemeden sorumlu sekreteri olarak atanması ile öğretmenlik görevinden istifa etmiştir. 1953'te NRANC'nin genel sekreterlik görevini yürütmek adına Lusaka'ya taşınan Kaunda, burada genel başkan Harry Nkumbula ile birlikte faaliyetler yürütmüştür. Her iki siyasetçi de yürüttükleri politikalar nedeniyle tutuklanmış ve cezaevine girmiştir. Bu süreçte Nkumbula ile fikir ayrılığına düşen Kaunda, NRANC'den ayrılarak kendi partisi olan Zambiya Afrika Ulusal Kongresi'ni (Zambian African National Congress - ZANC) kurmuştur. Ancak Mart 1959'da partinin faaliyetleri yasaklanmış ve Kaunda Haziran 1959 tutuklanarak dokuz aylık cezasını çekmek adına yeniden cezaevine gönderilmiştir.

Kaunda'nın cezaevinde olduğu bir süreçte NRANC'den ayrılan ulusalcı Mainza Chona'da Birleşik Ulusal Bağımsızlık Partisi (United National Independence Party - UNIP) ile ZANC'nin ardılı bir parti kurmuş ve genel başkanlığını üstlenmiştir. Kaunda'nın Ocak 1960'ta cezaevinden çıkması ile UNIP'in genel başkanlığını Kaunda'ya devretmiştir.

Ülkenin 1964 yılında bağımsızlığını elde etmeden kısa bir süre önce yeni anayasa kapsamında gerçekleştirilen seçimlerde UNIP ile başarılı olan Kaunda, ülkesinin başbakanı olmuş, bölgenin Zambiya ismi ile bağımsızlığını elde etmesi ile de bağımsız Zambiya'nın ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamına çıkmıştır. 1968, 1973, 1978, 1983 ve 1988 yıllarında 1968 seçimleri hariç muhalefet partisi ve rakibi olmadan makama yeniden seçilen Kaunda, bu süreçte iktidarını güçlendirmiştir.[2]

Kaunda iktidarında yasaklanan muhalefet partilerinin yeniden siyasi hayata dahil edilmesi yönünde gerçekleştirilen baskılar sonucu çok partili bir seçime 1991 yılında gerçekleştiren Zambiya'da, söz konusu seçimlerde Çok Partili Demokrasi Hareketi lideri Frederick Chiluba'ya karşı yenilerek makamı 2 Kasım 1991'de kendisine devrederek 27 yıldır bulunduğu görevinden ayrılmıştır. 17 Haziran 2021 tarihinde öldü.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Kenneth Kaunda ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Özel
  1. ^ Bridgette Kasuka, Independence Leaders of Africa, Sayfa 13-29
  2. ^ "Kaunda bağımsız ülkenin ilk başkanı oldu". 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2017. 
Genel
  • Fergus Macpherson, Kenneth Kaunda: The Times and the Man (1974)
  • Andy DeRoche, Kenneth Kaunda, the United States and Southern Africa (London: Bloomsbury, 2016)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Malavi</span> Güneydoğu Afrikada bulunan bir ülke

Malavi ya da resmî adı ile Malavi Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneydoğu bölümünde yer alan ve denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülke 6 Temmuz 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lilongwe'dir.

<span class="mw-page-title-main">Zambiya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zambiya ya da resmî adıyla Zambiya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güney bölümünde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke Zambiya ismi ile bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adı ile 1924'ten 1964 yılına kadar Birleşik Krallık sömürgesi olmuş ve bu tarihten sonra da Birleşik Krallık'ın himayesi altına girmiştir. Ülkenin Angola, Kongo DC, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana'ya sınırı bulunmaktadır. Ülkenin ismi Zambezi nehrinden oluşturulmuştur. Zambiya, 24 Ekim 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lusaka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Julius Nyerere</span>

Julius Nyerere, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Nyerere, Afrika ülkesi Tanzanya'nın başbakan olarak görevde olduğu bir dönemde 1961 yılında elde ettiği bağımsızlık sonrası ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1962 ile 1985 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte Nyerere 1962 ile 1964 yılları arasında Tanganika Cumhuriyeti'nin, 26 Nisan 1964 tarihinden itibaren de ülkesinin Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti'nin birleşmesi sonucu oluşan Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığını yürütmüştür. Nyerere Afrika Birliği Örgütünün (OAU) önde gelen kurucularından biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rupiah Banda</span>

Rupiah Bwezani Banda, 2008 - 2011 yılları arası Zambiyalı politikacı ve dördüncü Zambiya Cumhurbaşkanı. Kenneth Kaunda Başkanlığı sırasında önemli diplomatik görevlerde bulundu ve Birleşik Ulusal Bağımsızlık Partisi (UNIP) bir üyesi olarak siyasete aktif olarak görev aldı. Yıllar sonra yeniden seçilmesinin ardından 2006 yılının Ekim ayında Devlet Başkanı Levy Mwanawasa'nın Başkan Yardımcısı olarak atandı. Mwanawasa Haziran 2008 yılında bir felç geçirdi sonra Mwanawasa'nın başkanlık sorumluluklarını devraldı. Mwanawasa'nın Ağustos 2008 yılında ölümünün ardından Cumhurbaşkanı vekili oldu. Çok Partili Demokrasi yönetim Hareketi (MMD) aday olarak resmî sonuçlarına göre Ekim 2008'de yapılacak başkanlık seçimlerini kazandı.

<span class="mw-page-title-main">James Michel</span> Seyşeller devlet başkanı (2004-2016)

James Alix Michel, Seyşelli öğretmen ve siyasetçi. Michel, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin üçüncü devlet başkanı olarak 2004 ile 2016 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Lungu</span>

Edgar Chagwa Lungu, 25 Ocak 2015-24 Ağustos 2021 tarihleri arasında Zambiya'nın altıncı cumhurbaşkanı olarak görev yapan Zambiya siyasetçisidir. Cumhurbaşkanı Michael Sata'nın altında Lungu, daha önce Adalet Bakanı ve Savunma Bakanı olarak görev yaptı. Ekim 2014 yılında Sata'nın ölümünü takiben, Sata'nın partisi Yurtsever Cephe'nin adayı olarak kabul edilmiştir. Seçimde, muhalefet adayı Hakainde Hichilema'yı yendi ve 25 Ocak 2015 tarihinde göreve başladı.

Zambiya başbakanı, Afrika ülkesi Zambiya'da bağımsızlığın kazanıldığı 1964 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Kuzey Rodezya ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir koloni bölgesi olduğu dönemde oluşturulmuştur.

Yurtsever Cephe, Afrika ülkesi Zambiya'da faaliyet gösteren siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Hamani Diori</span> Nijerli siyasetçi (1916-1989)

Hamani Diori, Nijerli öğretim görevlisi ve siyasetçi. Diori, Afrika ülkesi Nijer'in ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1974 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alpha Oumar Konaré</span> Malinin 4. devlet başkanı

Alpha Oumar Konaré, Malili öğretim görevlisi ve siyasetçi. Konaré, Afrika ülkesi Mali'de 1992 ile 2002 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Rodezya</span>

Kuzey Rodezya, Afrika kıtasının güney kesiminde Büyük Britanya protektorası olarak 1924 ile 1964 yılları arasında Birleşik Krallık denetimindeki koloni bölgesi.

<span class="mw-page-title-main">1968 Zambiya genel seçimleri</span>

1968 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 19 Aralık 1968 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1973 Zambiya genel seçimleri</span>

1973 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 5 Aralık 1973 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1978 Zambiya genel seçimleri</span>

1978 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 12 Aralık 1978 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

1983 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 27 Ekim 1983 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

1988 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 26 Ekim 1988 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1991 Zambiya genel seçimleri</span>

1991 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 31 Ekim 1991 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1996 Zambiya genel seçimleri</span>

1996 Zambiya genel seçimleri, Zambiya'da 18 Kasım 1996 tarihinde Ulusal Meclis ve Devlet Başkanlığı için gerçekleştirilen genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Malavi-Türkiye ilişkileri</span>

Malavi-Türkiye ilişkileri, Malavi ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir. Zambiya'nın Lusaka kentindeki Türk büyükelçiliği Malavi'ye akreditedir. Aynı zamanda Almanya'nın Berlin kentindeki Malavi büyükelçiliği de Türkiye'ye akreditedir. Yakın zamanda Türkiye, Lilongwe'de büyükelçilik açmayı planlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Barotseland</span> Güney Afrikada bir bölge

Barotseland, Namibya, Angola, Botswana, Zimbabwe arasında, Zambiya'nın doğu ve kuzey eyaletlerinin yarısı ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Katanga Eyaleti'nin tamamı dahil bir krallıktır. Orijinal kolları Luyi (Maluyi) olan ve aynı zamanda Güney Sotho kabilesini asimile eden, akrabalık yoluyla birbirine bağlı 46'dan fazla bireysel, önceden farklı kabileden oluşan birleşik bir grup olan Lozi halkının veya Barotse veya Malozi'nin anavatanıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.