İçeriğe atla

Kenan Evren'in Anıları

Kenan Evren'in Anıları
YazarKenan Evren
ÜlkeTürkiye
DilTürkçe
KonularKenan Evren'in hayatı, 12 Eylül Darbesi
TürlerHatırat, otobiyografi
Yayım1990-1991
YayımcıMilliyet Yayınları
SayfaYaklaşık 3.000

Kenan Evren'in Anıları, Türkiye Cumhuriyeti'nin 7. Cumhurbaşkanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin 17. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren'in yazdığı, 1990-1991 yıllarında yayımlanan 6 ciltlik kitap serisi. Evren'in doğumundan cumhurbaşkanlığı süresinin bitişine kadar geçen sürede (1917-1989) Evren'in kişisel hayatını ve Türkiye'nin askerî ve siyasi gelişmelerini içerir.

Evren, seriyi kaleme almaya 19 Aralık 1983 Pazartesi günü İstanbul'daki Harbiye Orduevinde başlamıştır.[1] 12 Ekim 1990'da Milliyet gazetesi, "Milliyet'ten bir büyük gazetecilik daha" başlığıyla Evren'in Anıları'nı yayımlayacağını duyurmuş[2] ve 15 Ekim 1990'dan itibaren bölüm bölüm yayımlamaya başlamıştır.[3] Kasım ayında ilk cildin ilk baskısı çıkarılmış, hemen tükenmesi üzerine kitap yeniden basılmıştır.[4]

1. cilt, 1917'den 12 Eylül 1980'e,[1]
2. cilt, 12 Eylül 1980'den 31 Aralık 1981'e,[5]
3. cilt, 1 Ocak 1982'den 12 Kasım 1982'ye,
4. cilt, 13 Kasım 1982'den 14 Aralık 1983'e,
5. cilt, 18 Aralık 1983'ten 13 Aralık 1986'ya,
6. cilt, 1 Ocak 1987'den 9 Kasım 1989'a kadar yaşananları anlatır.

Tepkiler

İzmir Milletvekili Kemal Anadol, Kenan Evren hakkında suç duyurusunda bulundu. Ankara Cumhuriyet Başsavcısı, başlatılan bir soruşturma olmadığını ve Evren'in yazdıklarının "Anayasa'nın geçici 15. maddesi gereğince soruşturmaya tabi tutulamayacağını" açıkladı.[6] Süleyman Demirel, Evren'in Anıları'na verdiği cevapları kitaplaştırarak bütün Doğru Yol Partisi teşkilatına dağıttırdı.[7]

Evren'in 25 Temmuz 1986'da yapılan Bakanlar Kurulu Toplantısı'nda söylediği sözler, serinin 5. cildinde yayımlandı:

"Fethullah Hoca isimli bir adam türedi. Bana, Atatürk'e ve tüm ilericilere küfrediyor. Yakalandı, mahkemeye verildi. Fakat mahkeme kendisini serbest bıraktı. Ayrıca ortalıkta Mahmut Hoca diye bir şahıs daha görülmeye başladı. Mahkeme onu da serbest bıraktı. Bu gelişmeler, bu gibi mürtecileri cesaretlendiriyor."

Bunun üzerine Fethullah Gülen mahkemeye başvurdu ve tekzip aldı. Gülen'in vekili avukat Feti Ün, "Kenan Evren'in anılarına mahkeme kararıyla aldığımız tekzip metni, Hukuk saygı ister müslüman küfre karşıdır" başlıklı yazılı bir basın açıklaması yaparak, "devlet başkanlığı ve cumhurbaşkanlığı yapmış da olsa bir kişinin, milletin bir ferdinin temel hak ve hürriyetlerini, haysiyet ve şerefini ulu orta karalamaya hakkı olmadığını" söyleyerek Evren'e tepki gösterdi. "Gülen'in kimseye küfretmediğini, gerici ve akımcı olmadığını" söyledi.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 1, 1990. 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2022. 
  2. ^ "12 Ekim 1990 tarihli Milliyet gazetesi: Evren'in anıları". 17 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "15 Ekim 1990 tarihli Milliyet gazetesi: Evren'in anıları". 17 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "16 Kasım 1990 tarihli Milliyet gazetesi, Sayfa 11: Evren'in kitabı çıktı, bitti". 17 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 2, 1991. 12 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2022. 
  6. ^ "24 Kasım 1990 tarihli Milliyet gazetesi, Sayfa 15: "Evren'in anıları soruşturulamaz"". 17 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "13 Aralık 1990 tarihli Milliyet gazetesi, Sayfa 12: Demirel'in kitabı". 21 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi, Gelişmiş Arama: "kenan evren fethullah gülen" 3 Eylül 1991, Sayfa 12". 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kenan Evren</span> 7. Türkiye cumhurbaşkanı (1982–1989)

Ahmet Kenan Evren, Türk asker, devlet adamı ve ressam. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 17. Genelkurmay Başkanı, 12 Eylül Darbesi sonrası Türkiye'nin Devlet Başkanı (1980-1982) ve 7. Cumhurbaşkanıdır (1982-1989). Ayrıca 1982 yılında kurulan Mehmetçik Vakfının kurucularındandır. 1998 yılında "Atatürk" adlı yağlı boya tablosunun 105 milyar liraya satılmasıyla dönemin yaşayan en pahalı Türk ressamı olmuştur. Osmanlı Devleti'nin vatandaşı olarak doğmuş son Türkiye cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fethullah Gülen</span> Türk vaiz ve yazar

Fethullah Gülen, Fethullahçıların lideri olan Türk vaiz, yazar ve eski imamdır. 28 Şubat sürecinde, dönemin Ankara Emniyet Müdürlüğü; Gülen ve örgütlenmesi hakkında bir rapor hazırladı. Rapora göre, Gülen bir örgütün lideriydi ve liderlik ettiği örgütün mensupları Türk emniyet birimlerine sızmaktaydı. Emniyet Genel Müdürlüğü bu raporu aldıktan 3 gün sonra, 21 Mart 1999'da; sağlık problemlerini sebep gösteren Gülen, Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. O tarihten bu yana Pensilvanya eyaletindeki Saylorsburg kasabasında yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">12 Eylül Darbesi</span> Türkiyede siyasal şiddet ve istikrarsızlığa karşı yapılan askerî darbe

12 Eylül Darbesi veya 1980 İhtilali, resmî isimlendirmeleriyle 12 Eylül 1980 Harekâtı veya Bayrak Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 12 Eylül 1980 günü emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askerî darbe. 27 Mayıs Darbesi ve 12 Mart Muhtırası'nın ardından Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Silahlı Kuvvetlerin yönetime karşı gerçekleştirdiği üçüncü ve son başarılı açık müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">Erdal Eren</span> Türkiye Devrimci Komünist Partisi militanı

Erdal Eren, Halkın Kurtuluşu ve Türkiye Devrimci Komünist Partisi mensubu militan. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 50 mahkûmdan biridir. 2 Şubat 1980 günü Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürdüğü iddiası ile yargılanıp 19 Mart 1980'de ölüm cezasına çarptırılmış, darbe sonrasında idam edilmiştir.

Nurettin Veren, Ulusal Kanal'da yayınlanan Aydınlık Kürsü adlı programın eski yapımcısı ve Yeni Akit gazetesi eski yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Baskın Oran</span>

Baskın Oran, Türk siyasetçi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">1983 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 17. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1983 Türkiye genel seçimleri, 12 Eylül Darbesinin ardından yapılan ilk genel seçimdir. Bu genel seçim ile TBMM 17. dönem milletvekilleri seçildi. Seçimlere Millî Güvenlik Konseyi'nin izin verdiği üç parti katıldı.

Mustafa Pehlivanoğlu, Türk Ülkücü militan. 10 Ağustos 1978'de dört kahvehaneyi otomatik silahla tarayıp 5 kişiyi öldürdüğü, 12 kişiyi yaraladığı iddia edilerek yargılandı ve 18 Ekim 1979'da idama mahkûm edildi. 12 Eylül Darbesi'nden sonra cezası infaz edildi. 1980-1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Komünizmle Mücadele Derneği, 1950 yılında, Türkiye'de sol merkezli görüşlere, sol hareketlere ve komünist düşüncelere karşı kurulmuş bir dernektedir.

Necdet Adalı, Türk Marksist militan. 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp iki kişiyi öldürdü. Yargılandı ve 2 Ekim 1979'da idama mahkûm oldu. Cezası 12 Eylül Darbesi'nden sonra infaz edildi. 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından idam edilen 15'i sol görüşlü 48 mahkûmdan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ergün Poyraz</span> Türk yazar

Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar. Siyasi partiler ve tarikatların yapılanmaları ve aralarındaki bağlantıları inceleyen çalışmaları ile tanındı.

<span class="mw-page-title-main">1982 Türkiye anayasa referandumu</span> Türkiyede yapılan ikinci halk oylaması

1982 Türkiye anayasa referandumu, Türkiye'de yapılan ikinci halk oylamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sekine Evren</span> Kenan Evrenin eşi

Sekine Evren, Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in eşi.

Bedrettin Demirel Türk asker.

Fethullahçılar, Fethullah Gülen’in telkinleri ile bir araya gelen insanların oluşturduğu, 1960’ların sonunda İzmir’de ortaya çıkan, Said Nursi temelli öğretiye dayalı İslami bir cemaat ve istihbarat örgütüdür. Özünde ve hedefinde laiklik karşıtı ve şeriatçı bir yapıya, dışa dönük ise ılımlı ve zararsız görünüme sahip olan cemaat, dini faaliyetlerinin yanı sıra; Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin anayasal kurumlarında meşru ve gayrimeşru yollarla hakimiyet sağlayarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetimini kendi ideolojisine göre dizayn etmeyi hedeflemektedir.

1980 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye'nin 7. cumhurbaşkanını seçmek üzere yapılan ancak 22 Mart 1980 tarihinden 12 Eylül 1980 tarihine kadar sonuç alınamadan devam eden seçim sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya Önge'nin öldürülmesi</span> Jandarma eri

Zekeriya Önge, Türk asker. 12 Eylül Darbesi öncesi askerliğini er olarak yaptığı Ankara'da 2 Şubat 1980 günü gerçekleştirilen bir eyleme müdahale ederken Halkın Kurtuluşu örgütü militanı Erdal Eren tarafından açılan ateş sonucu yaralanmasının ardından hastaneye kaldırılırken yolda ölmüştür. Kalaslar arasında gizlenen silahlı Erdal Eren, ellerini havaya kaldırarak teslim olmuş, yargılanmış ve 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkûm edilmiştir. 12 Eylül Darbesi'nden sonra karar onaylanmış ve 19 yaşındaki Erdal Eren idam edilmiştir.

27 Aralık Muhtırası, 27 Aralık 1979 tarihinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülend Ulusu, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'un imzasını taşıyan ve dönemin Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e verilen uyarı mektubudur.

Balgat Katliamı, 10 Ağustos 1978'de Ankara'nın Balgat semtinde genellikle sol görüşlü kişilerin gittiği dört kahvehaneye Mustafa Pehlivanoğlu ve diğer Ülkücüler tarafından bir otomobilden otomatik silahlarla yaylım ateşi açılması sonucu 5 kişinin öldüğü saldırı. Katliamın faillerinden Mustafa Pehlivanoğlu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edildi.

Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne giden süreç ; Türkiye'de siyasi, ekonomik, sosyal krizlerin yaşandığı ve 4.250'den fazla kişinin öldürüldüğü dönemdir. "Örtülü iç savaş" ve "küçük çaplı iç savaş" olarak da tanımlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.