İçeriğe atla

Kellogg Brown & Root

KBR, Inc.
TürMühendislik, inşaat, özel güvenlik
Kuruluş1901
KurucuMorris Kellogg
Genel merkezi
Houston
,
ABD
Önemli kişilerWilliam “Bill” Utt
Frank Blout
Loren Carroll
Jeffrey Curtiss
John Huff
Lester Lyles
Richard Slater
Gelir12.105 milyar dolar
Net gelir0.290 milyar dolar
Çalışan sayısı57.000
Web sitesiwww.kbr.com

Kellogg Brown & Root (KBR), Houston merkezli ABD kökenli mühendislik, inşaat ve güvenlik şirketi. Halliburton'a bağlı bir M. W. Kellogg Co olarak varlığını sürdüren şirket Brown & Root ile birleşerek KBR adını almıştır. Vietnam Savaşı ve Irak Savaşı sırasında ABD Silahlı Kuvvetlerinin önemli ihalelerini almıştır.

ABD'de bünyesinde sendika örgütlü olmayan en büyük inşaat şirketidir. Şirket özellikle Irak'ın işgali süresince ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney ile doğrudan ilişkisi ve ABD Silahlı Kuvvetlerine verdiği destek ile bayan personeline yönelik taciz ve tecavüz şikayetleriyle gündeme gelmiştir.

Tarihçe

M.W. Kellogg

1901 yılında Morris Kellogg, M. W. Kellogg adlı şirketi New York şehrinde kurdu. Şirketin 1905 yılında New Jersey'e taşınır. İlk başlarda şirketin faaliyet alanı enerji santral kurulumu ve yedek parça tedariki üzerinedir. Yeni bilimsel gelişmelerin gerçekleşmesi üzerine şirket petrol sektörüne de girmeye başlar.1920'li yıllarda Texaco ve Standard Oil Company ile İndiana'da ortak iş yapmaya başlar. 1926 yılında ilk petrol laboratuvarını açar. Laboratuvarın lisansını alan kurum ülke içinde ve dışında çok sayıda laboratuvar inşa edecektir. 1930 ve 40'lı yıllarda gelişen teknolojinin petrol sektörüne aktarılmasında katkıda bulunur ve savaşın yaklaşmasıyla birlikte rafineri inşaatları hızlanır. Özellikle kriyojenik alanındaki yapılanlar şirketin önünü açar. 1950'li yıllarda geliştirilen sentetik yakıt teknolojileri ve 1960'lı yıllardaki helyum ve etilen alanlarında yetkinleşir. 1970 yılında şirket merkezi Houston'a taşınır. Bu dönemde Çin'de iş alan ilk ABD şirketi olur. Çin, Meksika ve Endonezya'da amonyak işleme tesisleri, Kuveyt'de LPG ve Cezayir'de LNG tesisleri kurar. 1980'li yıllarla beraber LNG sektöründe gelişme görülür.

Brown & Root

Brown & Root, 1919 yılında iki kardeş George R. Brown ve Herman Brown tarafından kurulur. Sermayenin çoğu kayın biraderleri Daniel Root'dan alındığı için şirketin adı bu şekilde konulur. Şirket Teksas'ta yol yapımı işlerine girer. Şirketin büyük ölçekli ilk işi bunalım yıllarında Colorado Nehri önüne baraj inşa edilmesidir. Federal yönetimle ilgili sıkıntıları aşmak için şirket yerel siyasetçi Lyndon B. Johnson ile yakın ilişki kurmaya başlar. Johnson'un ihale ve yasal işlemler alanındaki yardımlarının karşılığında şirket de Johnson'un 1937 yılında Kongreye seçilmesi için düzenlediği kampanyaya destek sağlar.[1] Devlete yapılan çok kârlı birkaç büyük projeden sonra artık şirket Johnson'un yükselişinin tamamen arkasındadır. Şirketin bağışları soruşturma komitelerinin dikkatini çekse de araştırma yapılması bizzat Başkan Theodore Roosevelt tarafından engellenir. II. Dünya Savaşı sırasında şirket Corpus Christi'deki deniz üssünün inşası ve ABD için savaş gemisi üretimi işine girer. 1947 yılında Brown & Root dünyanın ilk açık deniz petrol platformunu inşa eder.

Halliburton

Ana madde: Halliburton

Şirketin kurucularından Herman Brown ölünce Halliburton şirketi Aralık 1962 tarihinde Brown & Root firmasını satın alır. Yeni ortaya çıkan kurumsal yapı Vietnam Savaşı sırasında ABD Deniz Kuvvetleri tarafından talep edilen altyapının %85'ini yapmaktaydı. 1960'lı yıllarda savaş karşıtları şirketi hedef alacak ve Brown & Root adından hareketle Burn & Loot[2] şeklinde hitap edilerek eleştirilecektir. 1995-2002 yılları arasında Halliburton KBR 2.5 milyar dolar değerinde, bazıları gizli yerlerde olmak üzere çeşitli askeri üsleri inşa etmek ve işletme işini alır.[3] Şirkete verilen işlerden bazıları tanım gereği ordunun işleri olması tartışılmıştır. 2005 yılı Eylül ayında Katrina Kasırgasının ardından hasar gören deniz kuvvetlerine ait tesislerin onarım işlerini ihale sonucu kazanır.

KBR

Halliburton tarafından 5 Nisan 2007 tarihinde yapılan açıklamaya göre KBR ile tüm ilişkilerin kesildiği belirtilir.[4]

Belli başlı işleri

Kosova

1996 yılında Brown & Root, Balkanlarda görev yapan ABD ve NATO kuvvetlerine destek vermeyi içeren ihaleyi kazanır. Şirketin görevi Kosova bölgesindeki harekâtı da içerecek şekilde 1999 yılından itibaren uzatılır. Kosova'daki Camp Bondsteel askeri üssü inşa edilir. Kampın işletmesi de KBR şirketine verilir.

Afganistan

KBR 2002 yılında aldığı 100 milyon dolar değerindeki ihaleyle Afganistan’ın başkenti Kâbil’de yeni bir ABD Elçiliği binası inşa eder. Ayrıca Afganistan’da bulunan Gürcü askerlerinin eğitimini üstlenen firma Kandahar ve Bagram’daki hava üslerinde inşaat işleri de alır.

Küba

KBR, ABD’nin Küba topraklarındaki[5] kötü şöhretli Guantanamo Kampında da faaliyet göstermiş, yeni tutuklular için yapılan yüksek güvenlikli Camp 6 adlı kısmı inşa etmiştir.[6]

Irak

Irak Savaşının ardından ülkede en çok personeli bulunan şirket KBR’dir. Yaklaşık 14 bin şirket personeli ABD Silahlı Kuvvetlerine lojistik destek sağlamaktadır.[7]

Tartışmalı başlıklar

Siyasi bağlantılar ve yolsuzluk

Brown & Root döneminden beri şirketin ABD Başkanı Lyndon Johnson ile kayıt altına alınmış çok iyi ilişkileri bulunmaktadır. Texas eyaletinden kongre üyesi olduğu dönemde şirketin baraj inşaatlarını alması için çaba sarfettiği bilinmektedir. Bunun karşılığında şirket 1948 yılı Senato seçimlerinde Johnson’u rakibi Coke R. Stevenson’a karşı desteklemiştir.[8] İlişki uzun yıllar boyu sürmüş, şirkete inşaatın yanı sıra askeri ihaleler de verilmiştir.

Körfez Savaşının ardından Savunma Bakanı Dick Cheney önderliğinde Pentagon Halliburton ve Brown & Root şirketine 8.5 milyon dolar ödeyerek bölgede ABD askerlerinin yanında savaşabilecek özel şirket elemanı savaşçıların durumunun araştırılmasını istemiştir.[3]

1999 yılı Şubat ayında KBR şirketine Balkanlarda sürmekte olan ABD harekâtlarında destek olmak için ihale verilir.[9] DynCorp ile birlikte özel bir şirketin uluslararası askeri bir harekâta ihale kazanarak girmesi tartışma yaratmıştır.[10]

Restore Iraqi Oil[11] adlı program kapsamındaki işler ihaleye çıkılmaksızın Savunma Bakanlığı tarafından KBR şirketine verilmiş, bu durum “programın derhal yerine getirilmesini sağlayan tek şirket” olmasıyla açıklanmıştı.

2008 yılı Haziran ayında Savunma Bakanlığı uzmanlarından Charles M. Smith, Irak Savaşının ilk dönemlerinde KBR şirketinin 1 milyar dolarlık harcamalarını sorguladığı için 2004 yılında görevinden ayrılmaya zorlandığını belirtecektir.[12]

2010 yılı Mayıs ayında KBR yine ihaleye çıkılmadan verilen bir görevlendirme sonucunda 2011 yılı içinde Irak'da görev yapan silahlı kuvvetler personeli için yapacağı hizmetler için 568 milyon dolarlık bir ödeme almıştır.[13]

Cayman Adaları ve Shell

6 Mart 2008 tarihli Boston Globe haberine göre KBR, kanunlara göre bünyesinde çalıştırdığı işçiler için zorunlu olan ve ödemesi gereken sosyal güvenlik ve sağlık giderlerini ödememek için kendi işçilerini Shell tarafından kiralanmış vergi cenneti Cayman Adaları kaynaklı işçiler olarak göstermiştir. Bu şekilde 21 bin KBR çalışanının sosyal güvenlik ve sağlık teminatları yatırılmamıştır ve ilgili gelir ABD devletinden kaçırılmıştır.[14]

Nijerya rüşvet olayı

6 Şubat 2009 tarihinde Adalet Bakanlığından yapılan açıklamaya göre[15] KBR ihale almak için Nijerya devlet görevlilerine rüşvet vermekten suçlu bulunur. Bonny Island bölgesine kurulacak olan 7.5 milyar dolar değerindeki doğal gaz santrali işini almak için KBR yetkililerinin büyük miktarda rüşvet verdikleri iddia edilir. KBR yorum yapmaz ve ABD yasalarında göre suçlu bulunarak 420 milyon dolar ceza ödemeye mahkûm edilir. Cezanın tamamı Halliburton tarafından ödenir. Ayrıca dönemin şirket sorumlusu Albert Jackson Stanley ise suçlu bulunarak 7 yıl hapis cezasına çarptırılır.[16]

Waxman olayı

Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilmesiyle beraber ABD Silahlı Kuvvetlerinin özel şirketlerle ilişkisi mercek altına alınmıştır. Kaliforniya Kongre üyesi Henry Waxman ve Michigan Kongre üyesi John Dingell, George W. Bush hükûmetine yakınlığıyla bilinen şirketlere kolaylık tanındığı ve ihale şartlarının ihlal edildiğini iddia ederek soruşturma önerisi vermişlerdir. Ayrıca Irak'ta ithal edilen yakıt fiyatlarını şişirmekten dolayı KBR şirketini suçlarlar.

Yetersizlik

KBR tarafından yapılan mühendislik işleri de oldukça eleştirilmiştir. Özellikle Irak'ta askeri konutların ıslak hacimlerinde çok sayıda elektrik çarpılması sonucu ölüm gerçekleşmiştir. KBR tarafından denetlenen ve elektrik uygulama hatası bulunduğu rapor edilen bir geçici yapıda 2 Ocak 2008 günü duş alan Özel Kuvvetler üyesi Astsubay Ryan Maseth elektrik çarpması sonucu ölmüştür.[17][18] Konuyla ilgili çok sayıda dava açılmasına rağmen KBR benzer ihaleleri almaya devam etmiştir.

İş güvenliği

Ana madde: 2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı

Irak ve Afganistan başta olmak üzere ABD dışında görev yapan 81 KBR personeli ölmüş, en az 380 personel de ağır yaralanmıştır. Özellikle 2004 yılında yaşanan konvoy pususu sonucu ölenlerin aileleri KBR şirketine dava açarak şoförlerin bilinçli bir şekilde ateş hattına atıldığını öne sürmüşlerdir.[19]

Cinsel saldırı ve tecavüz

ABD Kongresi önünde ifade veren eski KBR çalışanı bayan Jamie Leigh Jones 2005 yılında görev yaptığı Irak'da yine KBR çalışanı 7 kişi tarafından toplu tecavüze uğradığını, sonrasında ise bir gemi yük konteynerine kapatılıp 24 saat yiyeceksiz ve susuz bırakıldığını belirtir.[20][21] Benzer bir durum KBR şoförü Mary Beth Kineston tarafından dile getirilmiş, olayda KBR şoförlerinin toplu cinsel tacizine uğradığını ifade etmiştir. Firmaya aynı gerekçeyle şikayet bildiren Jo Frederiksen daha kötü bir görev yerine sürülmüş ve istifaya zorlanmıştır. KBR personeli tarafından işletilen yasadışı genelevlerin de varlığı bilinmektedir.[22]

İnsan kaçakçılığı

28 Ağustos 2008 tarihinde Los Angeles mahkemesinde açılan bir davayla bazı KBR çalışanlarının insan kaçakçılığı yaptığı ortaya çıkar. Buna göre Ürdün'de çalışmak üzere Daoud & Partners şirketi tarafından ülkelerinden getirilen 13 Nepalli işçi bu ülkeye adım atar atmaz pasaportlarına el konmuş ve doğrudan Irak'taki ABD denetimindeki Al-Asad Hava Üssüne götürülmüştür. Bu işçileri askeri üsse götüren konvoy Irak Direnişine bağlı direnişçilerce saldırıya uğramış ve işçilerden 12 tanesi esir edilmiş, sonrasında da idam edilmiştir. Son işçi Buddi Prasad Gurung zorla getirildiği üste 15 ay çalışmak zorunda bırakılır.[23]

Yakma kuyuları

2008 ve 2009 yıllarında KBR aleyhine çok sayıda açılan davanın konusu ise Irak ve Afganistan'daki ABD askeri üslerindeki yakma kuyularıdır. Üssün temizliğinden ve çöp toplanması hizmetinden sorumlu olan KBR yetkilileri üsteki her türlü atığı hiçbir ayrım yapmadan kuyulara doldurarak yakmakla suçlanırlar. İçinde zehirli maddelerin, pillerin, asbest içeren malzemelerin, lastiklerin, yağların, biyolojik tehlike içeren maddelerin hayvan ve insan ölülerinin, plastik boruların ve plastik su şişelerinin de bulunduğu türlü atık bu kuyularda yakılmıştır. Ortaya çıkan zehirli gazdan rahatsız olan çok sayıda asker şirkete dava açmıştır.[24]

Kaynakça

  1. ^ Robert A. Caro’nun The Path to Power adlı kitabı bu süreçle ilgilidir.
  2. ^ İngilizceden Yak ve Yağmala şeklinde çevrilebilir
  3. ^ a b Barry Yeoman makalesi 29 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 1 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ İlgili Houston Chronicle haberi 17 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 1 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ Üs ABD'nin en eski denizaşırı üssüdür. Ayrıca ABD'nin diplomatik ilişkisi olmayan bir ülke topraklarındaki tek üssüdür. Üs 17 Şubat 1903 tarihinde ABD ile Küba arasında imzalanan antlaşmaya dayandırılsa da Küba Cumhuriyeti bu antlaşmanın silah zoruyla imzalatıldığını belirterek üssün varlığını reddetmektedir.
  6. ^ Guantanamo Camp 6 fotoğrafları 28 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 1 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  7. ^ 4 Temmuz 2007 tarihli makale 24 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 3 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  8. ^ Robert Bryce makalesi 10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  9. ^ ABD Savunma Bakanlığı ihale belgeleri 27 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  10. ^ 18 Mart 2005 tarihli rapor 11 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  11. ^ İngilizce aslından Irak Petrolünün Kurtarılması olarak çevrilebilir
  12. ^ 17 Haziran 2008 tarihli The New York Times haberi (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  13. ^ 6 Mayıs 2010 tarihli Businessweek haberi 13 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  14. ^ 6 Mart 2008 tarihli Boston Globe haberi 26 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  15. ^ 6 Şubat 2009 tarihli CNN haberi 28 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  16. ^ 3 Eylül 2008 tarihli dava raporu 7 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  17. ^ 4 Mayıs 2008 tarihli The New York Times haberi (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  18. ^ 22 Ocak 2009 tarihli CNN haberi 28 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  19. ^ 31 Ocak 2008 tarihli Houston Chronicle haberi 25 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  20. ^ 13 Şubat 2008 tarihli The New York Times haberi 30 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  21. ^ 16 Eylül 2009 tarihli makale 17 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  22. ^ 14 Temmuz 2009 tarihli haber 19 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  23. ^ 28 Ağustos 2008 tarihli The New York Times haberi 25 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir
  24. ^ 11 Ağustos 2009 tarihli haber 18 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), 4 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Halliburton Energy Services, merkezi Houston, Teksas'ta bulunan çok uluslu bir şirkettir. 95.000'den fazla çalışanı olup gelirleri 20 milyar doları aşan şirket teknik ürünler, petrol ve gaz bulunması, çıkarılması ve üretiminin sağlandığı Enerji Hizmet Grubu ve rafineriler, petrol tesisleri, boru hatları ve kimyasal tesislerin kurulmasıyla uğraşan Kellogg Brown & Root olarak iki alanda etkinlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">El-Zafra Hava Üssü</span>

El-Zafra Hava Üssü, Birleşik Arap Emirlikleri'nin başkenti olan Abu Dabi'nin 30 km güneyinde yer alan askerî üs. Birleşik Arap Emirlikleri Silahlı Kuvvetlerinin yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri ve Fransız Silahlı Kuvvetleri birliklerini bünyesinde barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

Irak ambargosu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Irak'a yönelik uygulanan ekonomik ve ticarî yaptırımların toplamıdır. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden dört gün sonra 6 Ağustos 1990 tarihinde yürürlüğe konan yaptırımlar Körfez Savaşından sonra da sürmüş, 22 Mayıs 2003 günü Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ambargonun açıklanan temel amacı Kuveyt'i işgal eden Irak Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeden çekilmesi olsa da, sonradan Kuveyt hükûmetinin talebi gereğince savaş tazminatının ödenmesi ve varolduğu iddia edilen kitlesel imha silahlarının tasfiye edilmesini sağlamak için tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal Müzesi</span>

Irak Ulusal Müzesi Irak'ın başkenti Bağdat'da yer alan bir müzedir. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müze 2003 yılında Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından yağmalanmıştır. Irak Başbakanı Nuri El Maliki tarafından 23 Şubat 2009 tarihinde yeniden açıldığında bünyesindeki eserlerin yarısından fazlasının çalınmış olduğu ortaya çıkmıştır. Eserlerin yeniden müzeye kazandırılması için Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok sayıda kuruluş çalışmalar yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jessica Lynch</span> Amerikalı Mor Kalp Nişanı sahibi

Jessica Dawn Lynch ABD Silahlı Kuvvetleri İstihkâm Kolordusuna bağlı eski onbaşı. Lynch 2003 yılında Irak’ın işgaline katılmış ve 23 Mart 2003 tarihinde bağlı bulunduğu birlik pusuya düşürüldüğünde Irak Ordusuna bağlı kuvvetler tarafından yaralı ele geçirilmiştir. 1 Nisan günü ABD Özel Kuvvetlerine bağlı askerler tarafından kurtarılmış ve kurtarılışı basında büyük yankı uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşına karşı protestolar</span>

Irak Savaşına karşı protestolar, 2002 yılında başlayarak 2003 yılındaki Irak’ın işgali sırasında ve sonrasında dünya çapında eş zamanlı olarak düzenlenen kitlesel eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Muharebesi (2003)</span>

Bağdat Muharebesi ya da Bağdat'ın işgali, 2003 yılı Nisan ayı başlarında Irak’ın işgali kapsamında başkent Bağdat'ın yoğunluklu olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından askeri olarak işgal edilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı</span>

2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı, ağırlıklı olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından 9 Nisan 2004 günü Irak Direnişi mensupları tarafından Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarındaki ABD kökenli Kellogg Brown & Root (KBR) firmasına ait askerî lojistik konvoyuna düzenlenen saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr Muharebesi</span>

Um Kasr Muharebesi, 2003 yılında Irak'ın işgali sırasında 21-25 Mart 2003 tarihleri arasında gerçekleşen ilk büyük muharebedir. İşgalin başlamasından sonra önemli bir liman olan Um Kasr ABD, Birleşik Krallık ve Polonya Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmeye çalışıldı. İşgalci kuvvetler Um Kasr'da bir direnişle karşılaştılar.

<span class="mw-page-title-main">I. Felluce Muharebesi</span>

I. Felluce Muharebesi, 2003 yılındaki Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin 2004 yılı Nisan ayında Irak Direnişi'nin elinde bulunan Felluce şehrini almaya çalıştığı başarısız askeri girişimdir.

Scott Helvenston Olayı, Irak’ın işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından Irak’ın Felluce kentinde görev yapan ABD kökenli Blackwater silahlı güvenlik şirketi mensuplarının 31 Mart 2004 tarihinde Irak Direnişi üyeleri tarafından pusuya düşürülüp öldürülmesi olayıdır. Öldürülen kişilerin cesetlerinin yakılması ve yollarda teşhir edilmesi dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmış ve olay ABD Silahlı Kuvvetlerinin şehre saldırmasına bahane olarak gösterilmiştir.

Hayfa Caddesi Olayı, Irak’ın işgal edilerek Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 12 Eylül 2004 tarihinde Bağdat'taki Hayfa Caddesinde meydana gelen ve çok sayıda sivilin yanı sıra bir basın mensubunun ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından öldürüldüğü olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Tommy Franks</span> Amerikalı general

Tommy Ray Franks ABD Silahlı Kuvvetlerinde emekli general. En son yaptığı görev ABD Merkez Komutanlığı'dır. Bu görevi General Anthony Zinni'den 6 Temmuz 2000 tarihinde devraldı. Bu görevini 7 Temmuz 2003 tarihinde emekli oluncaya kadar görevini sürdürdü. 11 Eylül Saldırılarının ardından 2001 yılında Afganistan'daki Taliban rejimine karşı düzenlenen işgale ve 2003 yılındaki Irak'ın işgaline komuta etti. Pulitzer Ödüllü gazeteci Thomas Ricks'e göre ABD tarihindeki en başarısız 4. komutandır.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Necef Muharebesi (2004)</span>

Necef Muharebesi, 2003 yılında gerçekleşen Irak’ın işgaliyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2004 yılı Ağustos ayında ABD Silahlı Kuvvetleri ve Iraklı destekçileri ile Irak Direnişi içinde yer alan Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu arasında Necef kentinde yaşanan çarpışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">II. Felluce Muharebesi</span>

II. Felluce Muharebesi veya harekât kod adlarıyla Phantom Fury veya Al-Fajr harekâtı, I. Felluce Muharebesinin başarısız olmasının ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin Birleşik Krallık askerlerinin desteğiyle Felluce'deki Irak Direnişine saldırdıkları çarpışmalardır. 8-16 Kasım 2004 tarihleri arasındaki muharebe sırasında ABD tarafından desteklenen Irak Geçici Yönetimi de direnişçilere karşı yapılan harekâtı onaylamıştır. Muharebe 1968 yılında Vietnam Savaşı'ndaki Huế Muharebesi'nden sonra ABD Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu en kanlı çarpışma olarak değerlendirilir.

Tarık Eyyub Olayı, Irak’ın işgali sırasında 8 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat’taki El Cezire televizyonu merkezine ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısını anlatır. Saldırı sonucu Filistinli gazeteci Tarık Eyyub hayatını kaybedecektir. El Cezire televizyonunun yeri ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından bilinmekte olduğu için olay bir kazadan çok muhalif bir basın kurumuna saldırı olarak tanımlanmaktadır.

Nisur Meydanı Olayı, Irak’ın işgalinin ardından başkent Bağdat'taki Nissour Meydanına ABD kökenli silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensuplarının Iraklı sivillere saldırarak 17 kişiyi öldürdüğü olaydır. Olay, Bağdat'ın batısındaki bir toplantıya giden ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin konvoyunu koruyan özel güvenlik şirketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Olayın ardından silahlı özel güvenlik şirketlerinin varlığı sorgulanmış, Blackwater şirketi kurumsal adını Xe Services olarak değiştirmek zorunda kalmış ve şirketin Irak'ta çalışma izni askıya alınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.