İçeriğe atla

Kelenderis

Kentteki sur kalıntıları.
Silifke Müzesi'nde sergilenen buluntular.

Kelenderis (Yunanca: Κελενδερίς, Latince: Celenderis), günümüzde Mersin'e bağlı Aydıncık ilçesinde yer alan antik kent ilk kez 1987 yılında kazılmaya başlanmıştır.

Tarihçe

Antik kaynaklara göre kent Kilikya'nın en eski antik tanrılarından Sandon tarafından kurulmuştur.[1] Kentin ilk halkı Luvilerdir. Akdeniz'in doğusu ve batısı ile Kıbrıs arasında deniz yolu üzerine kurulan kent bölgenin en elverişli limanlarından birine sahiptir.[1] Kentin bu önemli konumu nedeniyle MÖ 10. yüzyıldan itibaren ilk olarak doğudan gelen Fenikeliler, MÖ 8. yüzyıl sonlarında Batı Anadolu'dan gelen İyonyalılar buraya yerleşerek koloni kurmuşlardır.[1] MÖ 6. yüzyılda Dağlık Kilikya'da kurulan Pirindu Krallığı'nın en eski başkenti Kirşu'nun limanı olan Kelenderis yüzyılın ortalarında önce Babilliler daha sonra da Persler tarafından işgal edilmiştir.[1]

Kent asıl gelişimini MÖ 5. yüzyılda gerçekleştirmiştir. MÖ 547 yılından MÖ 330 yılına kadar süren Pers egemenliğine rağmen kent ticari bağımsızlığını korumuştur. Büyük İskender'den sonra Mısır'da kurulan Ptolemaios Hanedanı ile yakın ilişkiler kuran Kelenderis MÖ 100 yılına kadar bağımsız bir kent devleti olarak varlığını sürdürmüştür.[1] MS 1. yüzyılda kısa bir süreliğinie Kommagene Krallığı hakimiyetine giren kent Roma İmparatorluğu hakimiyetine girdiği Vespasian döneminde Kilikya eyaletine bağlı yarı bağımsız bir kent olmuştur.[1] 275 yılında Part İmparatorluğu'nun işgali altında kalan kent 4. yüzyıldan itibaren yeniden gelişmeye başlamıştır. 6. ve 7. yüzyıllarda süren Arap saldırıları neticesinde kent surlar içine sıkışmış ve küçülmüştür.[1] 13. yüzyıl ortalarından 15. yüzyıl ortalarına kadar Selçuklu Hanedanının ve Karamanoğullarının egemenliğine giren Kelenderis 15. yüzyıl sonlarına doğru Osmanlı Devleti hakimiyetine girmiştir.[1]

Kurulduğu günden günümüze dek yerleşim gören kentten bu nedenle günümüze çok az kalıntı kalmıştır. Liman surları, liman hamamı, amfitiyatro, kentin çeşitli yerlerindeki sarnıçlar ve bu sarnıçlara su taşıyan kanallar günümüze kalan birkaç yapıdır.[1] Ayrıca kentine çevresindeki mezarlar Klasik antik dönemden Roma dönemi sonuna kadar kullanılmıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j Zoroğlu, Levent (1994). Kelenderis I: Kaynaklar, Kalıntılar, Buluntular (Dönmez Ofset Basımevi bas.). Ankara. ISBN 9759580810. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Myndos</span>

Myndos ya da Türkçede okunuşuyla Mindos, Antik yazarların sıkça sözünü ettiği, Mausolos'un kurmuş olduğu şehridir. Yerleşim Bodrum yarımadasının en batısına düşen, bugünkü Gümüşlük ilçesinin bulunduğu bölgede yer almıştır. Ege Denizi ile Akdeniz'in kesişme noktasında bulunan kent, MÖ 640 yılında Anadolu'nun en eski medeniyetlerinden Lelegler tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ksanthos</span> Türkiyedeki UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan Likya antik kenti

Ksantos, Kaş'ın Kınık köyündeki antik kent. Kaş kara yoluna 70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. UNESCO tarafından ’Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halikarnas</span> Antik Karya kenti, Türkiyede günümüz Bodrum

Halikarnas, Günümüzde Muğla'nın Bodrum ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Faselis</span> Likyada bulunan antik Yunan ve Roma kenti

Faselis ya da Phaselis , Likya'da bulunan antik Yunan ve Roma kentidir. Günümüzde Antalya'nın Kemer ilçesi yakınlarındadır. Faselis, tarihî özelliklerinin yanında plajlarıyla da bir deniz turizmi alanı işlevi görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Misis</span>

Misis (Mopsuestia), Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulu bir antik şehir.

<span class="mw-page-title-main">Anavarza</span>

Anavarza, Türkiye'nin Adana ilinde, Kozan sınırları içerisinde, Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerde, tarihi Kilikya bölgesinde bulunan antik kent. Çevresi mesire yeri olarak kullanılır. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza'nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer.

Helenistik Dönem, Büyük İskender'in istilalarıyla başlayan, Antik Dünya'da Grek etkisinin doruğa ulaştığı dönemdir. Dönem, Klasik Grek Dönemini izlemiştir ve Helenistik Dönem'in ardından, Klasik Grek egemenliğindeki bölge Roma Cumhuriyeti hakimiyetine geçmiştir. Bu dönemde dahi Klasik Grek kültürü hâlen Roma hakimiyetine sızmıştır. Öyle ki Latincenin yanı sıra Grekçe konuşulmaya ve yazılmaya devam edildi. Helenistik Dönem bazen, Klasik Grek Uygarlığı'nın gerileme ve çöküş dönemi olarak görülmektedir. Bir başka açıdan da Klasik Grek Uygarlığı ile Roma Uygarlığı arasında bir geçiş dönemi olarak görülür. Dönemin başlangıcı çoğu kez Büyük İskender'in ölüm tarihi olan MÖ 323 olarak alınır. Dönemin sonu ise Yunanistan Yarımadası'nın Roma Cumhuriyeti tarafından işgal edildiği MÖ 146 olarak kabul edilir. Bazı tarihçiler ise Büyük İskender'in imparatorluğu'ndan kalan son devlet olan Ptolemaios Hanedanlığı'nın Aktium Savaşı'nda yenilgiye uğrayıp yıkıldığı tarih olan MÖ 31-30 tarihini Dönem'in sonu olarak kabul ederler.

Klazomenai, İzmir Körfezi'nin güney sahil şeridi üzerinde, İzmir'in 38 km batısında, Urla belediyesi sınırları içinde bulunan tarihi İyonya kenti. On iki İyonya kenti arasında anılır. Urla'nın doğusunda uzanan sahil şeridi için kullanılan Kilizman ismi, bu antik kentten kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakapınar, Yüreğir</span> Yüreğir, Adana, Türkiyede mahalle

Yakapınar, Misis antik kenti üzerine kurulmuş, günümüzde Adana ilinin Yüreğir ilçesine bağlı mahalle.

<span class="mw-page-title-main">Assos</span> Ayvacıkda bir antik kent

Assos, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinin yaklaşık 17 km güneyindeki Behramkale Köyü'nde yer alan bir antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Salamis</span>

Salamis veya Salamis harabeleri, Kıbrıs adasında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa şehrinin 6 km kadar kuzeyinde yer alan bir antik kenttir. Kent Trodos dağından doğan Pedios (Kanlıdere) nehrinin denize döküldüğü havzaya yakın bir yerde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amyzon</span>

Amyzon Koçarlı'nın 30 kilometre güneyinde bulunan antik kenttir. Selevkos İmparatorluğu yönetimi altında şehir Karya bölgesindeki resmi olmayan şehir devlet federasyonu içerisindeydi. Şehir Strabon tarafından bahsedilmiştir. Şehir, Yunan tarihçi Louis Robert tarafından ortaya çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Soli, Mersin</span> antik Kilikya şehri

Soli, Mersin'in Mezitli ilçesinde antik bir kenttir. Antik çağlarda Kilikya Bölgesi olarak adlandırılan bölgede, Dağlık ve Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölümlerin tam ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kyme</span> İzmir, Aliağa yakınlarında bulunan bir antik kent

Kyme,, Antik Çağ'da Aiolis denilen bölgedeki Aiol kentlerinden biridir. Günümüzde Türkiye'nin İzmir ili Aliağa ilçesi yakınlarında yer almakta olup kıyısında bulunduğu küçük körfez, Nemrut Körfezi olarak adlandırılmaktadır. Ünlü antik çağ coğrafyacısı Strabon yerleşimi; Larissa (Aiolis)'dan 70 stadia, Myrina (Mysia)'dan 40 stadia uzaklıkta tarif etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya</span> Anadoluda Toros dağlarıyla çevrili alanı kapsayan antik bölge

Kilikya, Anadolu'nun Alanya'dan başlayıp, doğuda Kinet Höyük'te son bulan, kuzeyden de Toros dağlarıyla çevrili alanı kapsayan antik bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Teos</span> Antik kent

Teos veya Teo, Eski İyonya'da batısından yer alan bir antik şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Tralleis</span>

Tralleis antik kenti Aydın ilinin kuzeyinde, Kestane Dağı'nın (Mesogis) güney yamacındaki geniş ve yüksek plato üzerinde konumlanır. Antik metinlerde Menderes Nehri veya Mesogis Dağı'nın sınır kabul edilmesi kentin bazen Karia, bazen de Lidya Bölgesi içinde gösterilmesine neden olmuştur. Strabon, Magnesia'dan gelerek Tralleis'e ulaşan antik yolun solunda Mesogis Dağı'nın, sağında ise Maiandros Irmağı Ovası'nın bulunduğunu ve kentin etrafı korunmuş yaşayan halkın Anadolu'daki diğer kentler kadar zengin bir halk tarafından iskan edildiğini ve kentte yaşayan bazı kişilerin başka eyaletlerde önemli mevkilere geldiğini söyler.

<span class="mw-page-title-main">Magnesia (Aydın)</span>

Magnesia veya Menderes Magnesia'sı, tarihi İyonya bölgesinde yer almış bir Antik Yunan kenti. Kent kalıntıları günümüzde Aydın ilinin Germencik ilçesinde yer alan Ortaklar-Söke kara yolu üzerinde, Ortaklar'a 4 km mesafede bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias (Tisan)</span>

Afrodisias antik dönemde Taşlık Kilikya’da (Taşeli) kurulmuş bir liman kentidir. Ege bölgesinde aynı isimdeki kentten ayırt etmek maksadıyla bazen Kilikya Afrodisias’ı adı da kullanılır. Kent Mersin ili Silifke ilçesi batısındaki Yeşilovacık beldesi doğusunda ve Tisan yarımadası güneyindeki tombolo üzerindedir. Silifke’ye 50 ve Mersin’e 133 kilometre uzaklıktadır. SIT alanı yazlık konutların olduğu Tisan yarımadası güneyinde ve yaklaşık olarak 36°09′29″K 33°41′30″D koordinatlarındadır. Dana Adası ve küçük Tisan Adası SIT alanının doğusunda yer alır. SIT alanına ulaşmak için Mersin’i batıya bağlayan D.400 devlet karayolundan Yeşilovacık içerisinde ayrılan asfalt bir yolla 6 kilometre kadar güneye gitmek gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Adramitteion</span>

Adramittion, doğusunda antik Madra Dağları, kuzeyinde İda ile çevrili, Havran (Euenos) ile Karıncaçay (Olloios) arasında bulunan, körfez kıyısında kurulu antik kent. Kentin kurucusu Kral Alyattes’ın oğlu, Kral Kroisos’un kardeşi Adramys’tir. Edremit Körfezine hakim, deniz ticareti ve savunması açısından Antik Misya bölgesinin en önemli kentlerinden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.