İçeriğe atla

Kelbali Han Kengerli

Kelbali Han Kengerli (Azerice: Kəlbəli xan Kəngərli; ?–1820) 1787'den 1809'a kadar Nahçıvan Hanlığı'nın hanı (valisi) olmuştur.[1] İran hükümdarı Nadir Şah'ın 1747'de ölümünden sonra Kelbali'nin Kengerli boyundan olan ailesi Nahçıvan'ın kontrolünü ele almıştır. Babası Haydarkulu Han bu kontrolü kuran kişi olmuştur.[2] Kengerliler, Kızılbaş konfederasyonunun bir parçası olan Türk Ustaclı aşiretinin bir koluydu.[3]

1787'de Rus İmparatorluğu ileKartli-Kaheti arasında yapılan Georgievsk Antlaşması'nın ardından Kelbali, Rusya ile temas kurmaya çalışmıştır. Bu eylem Kaçar şahı Ağa Muhammed Han'ı (h. 1789-1797) sinirlendirmiştir. Ağa Muhammed Han Kelbali'yi ele geçirip 1796'da Tahran'a götürmüş ve burada kör etmiştir.[4] Başka bir han, Erivanlı Muhammad Han Kaçar da aynı şeyi denemişti, ancak Kaçar soyundan geldiği için sadece ev hapsine alınmıştır.[5] Ağa Muhammed Han'ın 1797'de öldürülmesinin ardından Kelbali Nahçıvan'a geri dönmüş ve Ağa Muhammed Han'ın halefi Feth Ali Şah Kaçar (h. 1797-1834) tarafından burada han olarak atanmıştır.[6] Karşılığında Kelbali, Feth Ali Şah'ın ordusuna Kengerli aşiretinden askerler sağlamıştır. 1809'da Şahzade Abbas Mirza Nahçıvan'ı ilhak etmiş ve Kelbali'yi Erivan'a göndermiştir. Nahçıvan'da Kelbali'nin oğulları Nazarali Bey ve Abbaskulu Ağa'yı vekil olarak atamıştır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b Bournoutian 2021, s. 283.
  2. ^ Bournoutian 2021, s. 63 (note 18).
  3. ^ Oberling 2010, s. 495.
  4. ^ Bournoutian 2021, ss. 258, 283. For information about the treaty, see p. 16.
  5. ^ Bournoutian 2021, s. 264.
  6. ^ Bournoutian 2021, s. 283. For information about Agha Mohammad Khan Qajar's death and his succession, see pp. 20–21.

Bibiliografi

  • Bournoutian, George (2021). From the Kur to the Aras: A Military History of Russia's Move into the South Caucasus and the First Russo-Iranian War, 1801–1813. Brill. ISBN 978-9004445154. 
  • Oberling, P. (2010). "Kangarlu 17 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume XV/5: Ḵamsa of Jamāli–Karim Devona. London and New York: Routledge & Kegan Paul. p. 495. ISBN 978-1-934283-28-8.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Zend Hanedanı</span> 18. yüzyılda İran bölgesinde kurulmuş bir İran hanedanı

Zend Hanedanı, 1750-1794 yılları arasında İran dolaylarında hüküm sürmüş İran devletidir. Hanedan, Luristan'da Nadir Şah Afşar tarafından doğu İran'a sürülmüş fakat onun ölümünden sonra tekrar geri gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dunbuliler</span>

Dunbuliler, İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinde Hoy ve Salmas çevresinde yaşayan Türk dili konuşan Türkleşmiş bir Kürt aşiretidir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

İsmail Han, Karadağ Hanı. 1782 ile 1783 yılları arası ve 1791 ile 1797 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">İran bayrağı</span> Ulusal bayrak

İran bayrağı, İran İslam Cumhuriyeti'nin resmî bayrağı. 1980 yılında kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

Ebu'l-Feth Han Zend, 6 Mart 1779'dan 22 Ağustos 1779'a hüküm süren Zend Hanedanı'nın üçüncü şahı idi.

İhsan Han Kengerli, sonradan İhsan Han Nahçıvanski, Nahçıvan Hanlığı'nın son hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Devleti</span>

Kaçar Devleti, Kaçar İmparatorluğu veya resmiyette Yüce İran Devleti, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş İran devleti.

Ebul-Feth Muhammed Mirza veya Sultan II. Muhammed, Sultan II. Hüseyin'in oğluydu. Tahtta hak iddia eden son Safevi prensiydi. 1786'da Ağa Muhammed Han Kaçar kendi adına bir fetva verdi ve meşruiyetini kullanmak için sikkeler bastırdı, ancak Muhammed Mirza Kaçar varlığını reddetti ve Hindistan'a göç etti.

Ebü'l-Feth Han Cevanşir Azerbaycan etnik kökenine sahip İranlı bir soyluydu.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hasan Han Kaçar</span>

Muhammed Hasan Han Kaçar (1715-1759), Astarabad civarında Hazar kıyılarındaki Türkmenlerin Kaçar aşiretinin Koyunlu kolunun şefi, Fath Ali Han'ın oğlu ve Ağa Muhammed Han Kaçar'ın babasıydı. İran'ın Kaçar hanedanını kuran kişidir.

Memmedsadık Bey Kelbalihanov — Ordubad Kazası Şefi, Rus İmparatorluk Ordusu ştabs-kapitani, Şeyhali Han Kengerli'nin oğlu ve Nahçıvan Hanı Kelbali Han Kengerli'nin torunu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.