İçeriğe atla

Keith Muckelroy

Keith Muckelroy (d. 1951 - ö. 8 Eylül 1980, Loch Tay İskoçya) denizcilik arkeolojisinin öncüllerinden kabul edilen Britanyalı arkeolog. Süreçsel arkeoloji kuramından etkilenen bilim insanı bir dalış kazası sonucu ölmüştür.

Araştırmaları

Denizcilik arkeolojisi

Muckelroy, 1976 yılındaki makalesi ile batık sahalarının yıllar içerisinde yaşadığı formasyonu açıklayan bir teori yayınlamıştır.[1] Bu makalesini de dahil ederek farklı denizcilik arkeolojisi konularını ele aldığı kitabı Maritime Archaeology[2] bu alanda çığır açıcıdır. Bu eseri içerisinde o zamana değin ele alınmayan bir geminin batışı esnasında yaşanan süreci ve bu sürecin buluntuya nasıl etki edeceğini ele almıştır.[3] Öne sürdüğü bu görüşler, analitik bir metodolojiyi gözeten süreçselcilik kuramından etkilendiğini göstermektedir. Muckelroy'un batık modeli, batık sahalarını yorumlamada klasik hale gelmiştir. Bugün bile başvuru eseri kabul edilen kitabına atıfta bulunulmaktadır.

Gemiler hakkındaki kuramı

Muckelroy'u bu alanda önemli kılan bir diğer özelliği batıkları anlama yönünde öne sürdüğü modellerdir. Buna göre bir gemi üç farklı bakış açısı dahilinde değerlendirilmelidir.[4]

1. Bir ulaşım aracı olarak hizmet etmek üzere yapılmış, bir güç kaynağını işler hale getirmek için tasarlanmış bir makine olarak gemi. (Teknik yaklaşım)

2. Askeri veya ekonomik sistemlerde bulunan bu sistemlerin varlık sebebini oluşturan önemli bir unsur olarak gemi. (İktisadi yaklaşım)

3. Kendi hiyerarşisi, gelenekleri ve sözleşmeleri olan kapalı bir topluluk olarak gemi. (Sosyolojik yaklaşım)

Bu temel model denizcilik arkeolojisinde yaygın bir biçimde kabul görmüş ve gemiyi ait olduğu büyük kültürel sistemin parçası olarak anlaşılmasında kullanılmıştır.

Diğer çalışmaları

Muckelroy ayrıca sualtı arkeolojik sitlerinin listelendiği bir atlas da yayınlamıştır.[5] Bunun dışında Muckelroy, Kennemerland,[6] Tunç Çağı ticareti[7][8] ve karasal arkeoloji[9] üzerine de farklı makaleler kaleme almıştır. Muckelroy, antik dönemlere ait olmayan demir iskeletli gemilerin denizcilik arkeolojisinde incelenmesini zaman kaybı olarak görmüştür ve bu gemiler ve vapurlar hakkındaki bilgilerin arşivlerdeki evraklardan daha detaylı bir biçimde ele geçebileceği düşüncesini savunmuştur. Ancak bu düşüncesi bilim camiasında kabul görmemiştir.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Muckleroy, K., 1976. The integration of historical and archaeological data concerning an historic wreck site: The 'Kennemerland'. World Archaeology 7.3 pp 280-289.
  2. ^ Muckleroy, K., 1978. Maritime Archaeology. Cambridge University Press 0521220793
  3. ^ Muckleroy, K., 1978. Maritime Archaeology. Cambridge University Press, pp 157-214 0521220793
  4. ^ Muckleroy, K., 1978. Maritime Archaeology. Cambridge University Press, p. 216 0521220793
  5. ^ Muckleroy, K. 1980, Archaeology under water: an atlas of the world's submerged sites. McGraw-Hill. 0070439516
  6. ^ Muckelroy, Keith, 1977: A Possible Seventeenth-Century Dutch Backstaff. The Mariner's Mirror Vol. 63, London, pp 213-214, ill. A find from the Dutch East-Indaman Kennmerland which was at the Shetland Ilands in 1664.
  7. ^ Muckelroy, Keith. 1981. Middle Bronze Age trade between Britain and Europe: a maritime perspective. Proceedings of the Prehistoric Society. Vol 47. pp275-297
  8. ^ Muckelroy, Keith. 1980. Two bronze age cargoes in British waters. Antiquity Vol 54 number 211 pp100-109
  9. ^ Muckelroy, K 1976. Enclosed ambulatories in Romano-Celtic temples in Britain Britannia vol 7, pp173-91.
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019. 

Dış bağlantılar

Dipnotlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

David Gibbins Kanadalı sualtı arkeoloğu ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Arkeolojik kazı</span>

Arkeolojik kazı ya da kısaca kazı, asırlarca toprak ya da su altında kalan ya da başka kültür kalıntılarınca örtülen her türlü arkeolojik yapı, belge ve diğer kalıntıları arkeolojik sit alanında arkeoloji bilimine uygun biçimde günyüzüne çıkarmak için yapılan kazma işlemidir. Arkeolojik kazılar alan arkeolojisi adı verilen özel bir çalışma alanına girer.

<span class="mw-page-title-main">Tano dilleri</span>

Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.

<span class="mw-page-title-main">Dromon</span> Bizans donanmasının 5 ile 12. yüzyıllar arasında en önemli savaş gemisi olan kadırga türü

Dromon bir kadırga çeşidi ve İtalyan tarzı kadırgalar yerlerini alana kadar Bizans donanmasının 5 ile 12. yüzyıllar arası en önemli savaş gemisi. Roma İmparatorluğu döneminde Roma donanmasının ana ekseni Antik Liburna gemisinden geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı</span>

Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı (TINA), Ayhan Sicimoğlu ile bir grup iş insanı tarafından 1999 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Casas Grandes</span>

Casas Grandes, kuzey Meksika eyaleti Chihuahua'da bulunan tarih öncesi bir arkeolojik alandır. Yerleşkenin inşası Mogollon kültürüne atfedilir. Casas Grandes, UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Uluburun batığı</span> Bronz Çağı sonları gemi kazası

Uluburun batığı, M.Ö. 14. yüzyılın sonlarına tarihlenen, Uluburun'un doğu kıyısına ve Kaş'ın yaklaşık 10 km güneydoğusuna yakın bir yerde bulunmuş bir Geç Tunç Çağı gemi enkazı. Batık, 1982 yazında, Bodrum, Yalıkavak'tan bir sünger dalgıcı olan Mehmed Çakır tarafından keşfedildi.

Denizcilik arkeolojisi insanların deniz, nehir ya da göller ile kurduğu ilişkiyi araştıran, bunu yaparken fiziki kalıntılar, kargo adı verilen gemi yükü, batık olarak bulunan geminin kendisi, antik gemilerin inşa edilme teknikleri, amforalar, insan kemikleri, liman yerleşimleri ve benzeri faktörleri gözönünde bulunduran ve değerlendiren arkeolojinin sualtı arkeolojisi alanı ile sıkı bağlantılı alt dallarından biridir. Denizcilik arkeolojisinin yalnızca gemi ve teknelerin inşa metodları ile ilgilenen alanına gemicilik arkeolojisi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Madrague de Giens batığı</span>

Madrague de Giens batığı, Fransız Deniz Kuvvetleri dalgıçları tarafından Fransa'nın Akdeniz kıyısında 1967 yılında keşfedilen, Roma dönemine ait bir batıktır. 40 metre uzunluğunda ve 400 ton detveyte sahip geminin milattan önce 75-60 yıllarında battığı düşünülmektedir.

Gemicilik arkeolojisi ya da batık arkeolojisi hem batmış, hem kısmen batmış, hem de günümüze değin batmaksızın ulaşmış gemi ve tekneleri, bu gemilerin inşa metotlarını merkeze koyan, sualtı arkeolojisi ve denizcilik arkeolojisi ile iç içe geçmiş arkeolojik bir alt daldır. Gemicilik arkeolojisi yalnızca gemi ve teknelerin imalat özellikleri, teknolojik değişimleri ve işlevleri üzerine odaklanmakla kalmaz, bunun ötesinde ticaret rotaları ve gemilerin kargoları gibi unsurları da incelemektedir. Alper Gölbaş, gemicilik arkeolojisi şöyle tanımlamaktadır;

"Gemicilik Arkeolojisi, özellikle gemilerin yapım teknikleri, inşada kullanılan malzemeler, gemide görev alan personelin kullandığı eşyalar, gemilerin rotaları, batmış ise batış nedenleri gibi hem maddi kalıntıları hem de bazı fiili durumları inceler. Gemilerle ilgili yazılmış antik kaynaklar, çanak çömlek üzerine ya da duvarlara boya ile yapılmış, kazınmış-çizilmiş, bazen kabartma olarak yapılmış gemi tasvirleri gibi dolaylı buluntular da Gemicilik Arkeolojisi tarafından incelenmektedir. Gemicilik Arkeolojisi, yalnızca gemileri değil, basit salları, kanoları, şişirilmiş deriden üretilmiş ulaşım araçlarını da inceler."

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet arkeolojisi</span> Arkeolojinin bir yan-disiplini

Toplumsal cinsiyet arkeolojisi, cinsiyetlerin sosyal anlamda inşasını arkeolojik buluşlar ışığında anlamlandırmayı amaçlayan arkeolojik bir metot ve araştırma alanıdır. Arkeolojinin cinsiyet araştırmaları ile birlikte ele alınması ile yorumsal arkeoloji kuramının bir sonucu olarak doğmuş bir alandır.

<span class="mw-page-title-main">Sözde arkeoloji</span> Arkeoloji hakkındaki genellikle sahte yorumlar

Sözde arkeoloji,, arkeoloji bilimi topluluğunun dışından, geçmişi kabul edilen veri toplama ve analitik yöntemlerini reddederek inceleyen yorumlara verilen ad. Bu sahte bilimsel yorumlar, psödoarkeologların iddialarını desteklemek üzere bilimsel olarak asılsız teoriler inşa etmek için eserlerin, alanların veya materyallerin kullanımını içerir. Yöntemler arasında kanıtların abartılması, dramatik veya romantik sonuçlar, safsata kullanım ve kanıtların üretilmesi yer alır. Amerikan Arkeoloji Derneği dergisinde yazan arkeolog John Hoopes'a göre, "Psödoarkeoloji, beyaz üstünlüğünü, ırkçı milliyetçiliği, sömürgeciliği ve yerli halkların mülksüzleştirilmesinde ve ezilmesinde rutin olarak kullanılan mitleri aktif olarak teşvik eder."

<span class="mw-page-title-main">Belitung batığı</span>

Belitung batığı 830 yılında Afrika'dan Çin'e doğru seyrederken sular altında kalan bir dhov batığıdır. Yolculuğunu tamamladığı düşünülen gemi, geri dönüş yolunda Endonezya'nın Belitung adasının yaklaşık 1,6 kilometre açığında batmıştır. Gemi'nin rotasından neden saptığı tespit edilememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Colin Renfrew</span>

Andrew Colin Renfrew, Kaimsthorn, Baron Renfrew FBA, FSA, Hon FSA Scot İngiliz arkeolog, paleolinguist ve Muhafazakar Parti üyesi. Radyokarbon tarihleme, dillerin tarih öncesi, arkeogenetik, nöroarkeoloji ve arkeolojik alanlarda yağmanın önlenmesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erlitou kültürü</span>

Erlitou kültürü, Çin'in Henan eyaletinde Sarı Nehir vadisinde MÖ 1900'den 1500'e kadar var olan bir Bronz Çağı kültürüydü. Kültür, Luoyang kentinin Yanshi semtinde Erlitou'da keşfedilen sitenin adını almıştır. Henan ve Şansi'de geniş çapta yayıldı ve daha sonra Şensi ve Hubei'de ortaya çıktı. Çinli arkeologlar genellikle Erlitou kültürünü Şia Hanedanı'nın yeri olarak tanımlarlar, ancak böyle bir bağlantıyı kanıtlamak için yazı gibi sağlam bir kanıt henüz bulunmamaktadır.

John Robert Martindale (d.1935), geç Roma ve Bizans imparatorluklarında uzmanlaşmış bir İngiliz akademik tarihçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Franhti Mağarası</span>

Franchthi Mağarası veya Frankhthi Mağarası, Yunanistan'ın güneydoğusundaki Argolis'teki Kiladha köyünün karşısında, Argolic Körfezi'ndeki Kiladha Koyu'na bakan bir arkeolojik sit alanıdır.

Çoğu akademik disiplinde olduğu gibi, tipik olarak belirli bir yöntem veya malzeme türüne, coğrafi veya kronolojik odağa veya diğer tematik kaygılara odaklanarak betimlenen bir dizi arkeolojik alt disiplin vardır.

<span class="mw-page-title-main">George Bass (arkeolog)</span> Amerikalı arkeolog (1932 – 2021)

George Fletcher Bass Amerikalı bir arkeolog. Sualtı arkeolojisinin öncü uygulayıcılarından biri olarak, 1960'ta Gelidonya Burnu'nda antik bir batığı tamamen kazma amacıyla yapılan ilk sefere eş-başkanlık yaptı ve 1972'de Deniz Arkeolojisi Enstitüsü'nü kurdu.