Kehanet kemiği yazısı

Kehanet kemiği yazısı (Çince: 甲骨文; pinyin: jiǎgǔwén), piromantik kehanette kullanılan kehanet kemikleri - hayvan kemikleri veya kaplumbağa plastronları - üzerine oyulmuş eski bir Çince karakter biçimidir. Kehanet kemiği yazısı, MÖ 2. binyılın sonlarında kullanıldı ve bilinen en eski Çince yazı biçimidir. Yaklaşık 150.000 parçası keşfedilen kehanet kemiği yazıtlarının büyük çoğunluğu, Henan Eyaleti, Anyang, Xiaotun Köyünde bulunan Yinxu bölgesinde bulundu. En son önemli keşif, 1993 yılında Xiaotun yakınlarında bulunan 579'u yazılı olmak üzere 1.608 parçadan oluşan Huayuanzhuang deposudur.

Farklı bilginler tarafından MÖ 1250 veya MÖ 1200'e tarihlenen Wu Ding'den başlayarak, Shang hanedanının son dokuz kralının ateşli kehanetlerinin kayıtlarını tutarlar. Wu Ding'in saltanatına ait kehanet kemik yazıtları radyokarbonla MÖ 1254–1197 ± 10 yıl olarak tarihlendirilmiştir.Shang, Zhou hanedanı tarafından MÖ 1046 yılında devrilince, kandilçiçeği ile kehanet daha yaygın hale geldi ve Batı Zhou döneminden kalma çok daha az kehanet kemiği tarihlenmektedir. Şimdiye kadar, Yinxu'dakiyle aynı ölçekte bir yazıt önbelleğine sahip hiçbir Zhou bölgesi bulunamadı, ancak yazılı kehanet kemikleri daha yaygın görünmektedir, bunlar zamanın en büyük nüfus merkezlerinin yakınında bulunmakta ve yeni siteler 2000 yılından bu yana hala keşfedilmeye devam etmektedir.

Geç dönem Shang kehanet kemiği yazıları, bronz dökümden farklı bir stilde kabaca çağdaş birkaç yazıtla birlikte, Çin yazısının en eski önemli külliyatını oluşturur. Shang yazısı, bronz eşya yazısından önce gelen Çin yazı ailesinin bilinen en eski üyesi ve atası olduğundan, yazı Çin etimolojisi çalışması için çok önemlidir. Aynı zamanda, halen kullanımda olan Çince ve Japonca logografik ve hece yazıları da dahil olmak üzere, sonraki üç bin yılda geliştirilen bir düzineden fazla Doğu Asya yazı sisteminin doğrudan atasıdır. İçerik açısından, eksik kehanetler için on karakterin altından nadir durumlarda 100 karakterin üzerine kadar değişen yazıtlar (birkaç düzine tipiktir), savaş, kurban ritüeli, tarım da dahil olmak üzere kraliyet ailesindeki doğumlar, hastalıklar ve ölümler gibi çok çeşitli konuları ele alır. Böylece, geç Shang hanedanı uygarlığı ve toplumu hakkında paha biçilmez bir içgörü sağlarlar.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Shang Hanedanı</span> MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çinde Sarı Nehir deltasında hüküm sürmüş hanedanlık

Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Yinxu</span>

Yinxu, Çin'in antik ve büyük tarihi başkentlerinden biridir. Bilinen en eski Çin yazısının tanınmasıyla sonuçlanan fal yazıtlarının arkeolojik keşfinin kaynağıdır. Yinxu olarak bilinen arkeolojik kalıntılar, sekiz kuşağa 255 yıl boyunca var olan Çin'in Shang Hanedanı'nın son başkenti Yin'in ve 12 kralın egemenliğindeki antik Yin şehrini temsil etmektedir. Yinxu 1899 yeniden keşfedilmiş olup Çin'in en eski ve en büyük arkeolojik alanlarından biridir ve 2006 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edildi. Yinxu, Henan eyaletine bağlı Anyang kenti yakınlarında ve Hebei ile Shanxi eyalet sınırlarının yakınında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mühür yazısı</span>

Mühür yazısı, 1. binyılın ikinci yarısında yaygın olan eski bir Çince karakterleri yazma tarzıydı. Zhou Hanedanı bronz yazıtlarından organik olarak gelişti. Mühür yazısının Çin çeşidi sonunda standart haline geldi ve Çin Hanedanı sırasında tüm Çin için resmi yazı olarak kabul edildi. Han Hanedanı'nda dekoratif gravür ve mühürler için hala yaygın olarak kullanılıyordu. Mühür yazısının Çince gerçek çevirisi dekoratif gravür yazısı anlamına gelmekte olup Han Hanedanı sırasında türetilmiş bir isimdir ve tören yazıtlarının yazılması için o zamanlar azalan rolünü yansıtmaktadır.

Bronz yazıtlar, Shang Hanedanı'ndan Zhou Hanedanı'na ve hatta daha sonrasına kadar zhōng çanları ve dǐng tripodal kazanlar gibi ritüel bronzlar üzerinde kullanılan çeşitli Çin yazılarıdır. Erken bronz yazıtlar, hemen hemen her zaman tuncun döküldüğü parça kalıbın ıslak kilinde bir kalemle yazılırken daha sonraki yazıtlar ise genellikle bronz döküldükten sonra oyulmuştur. Bronz yazıtlar, Çin yazı ailesindeki en eski yazılardan biridir ve ondan önce fal yazıtları gelir.

Bu Bing, Çin'in Shang Hanedanı'nın ikinci veya dördüncü hükümdarıdır.

Tai Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın beşinci hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1592'den MÖ 1567 yılına kadar sürmüştür.

Xiao Jia, Çin'in Shang Hanedanı'nın altıncı hükümdarıdır.

Tai Wu, Çin'in Shang Hanedanı'nın yedinci hükümdarıdır.

Yong Ji, Çin'in Shang Hanedanı'nın sekizinci hükümdarıdır.

Zhong Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın dokuzuncu hükümdarıdır.

Wai Ren, Çin'in Shang Hanedanı'nın 10. hükümdarıdır.

Zu Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın 15. hükümdarıdır.

Nan Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın 16. hükümdarıdır.

Pan Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın 18. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1290'dan MÖ 1263 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Xiao Xin, Çin'in Shang Hanedanı'nın 19. hükümdarıdır.

Xiao Yi, Çin'in Shang Hanedanı'nın 20. hükümdarıdır.

Wu Ding, Çin'in Shang Hanedanı'nın 21. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1250'dan MÖ 1192 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Zu Geng, Çin'in Shang Hanedanı'nın 22. hükümdarıdır. Saltanatı, MÖ 1250'dan MÖ 1192 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Eski Çince, M.Ö. 1250'li yıllardan başlayıp M.Ö. 221 yılında bütün Çin, Qin Hanedanlığı altında birleşinceye değin Çin'de konuşulmuş yazın dili.

Wo Ding (Çince: 沃丁, kişisel adı Xuan, geleneksel olarak Çin'in Shang Hanedanı Kralı olarak kabul edilir, ancak son arkeolojik kanıtlar bunu şüpheye düşürmüştür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.