İçeriğe atla

Kegam Dergarabedyan

Kegam Dergarabedyan Efendi
Meclis-i Mebûsan
3., 4. ve 5. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 21 Aralık 1918
Seçim bölgesi1908Muş
1912Muş
1914Muş
Kişisel bilgiler
Doğum 1865
Ğeybiyan, Bitlis Vilayeti
Ölüm 1918
İstanbul
Defin yeri Şişli Ermeni Mezarlığı, İstanbul
Milliyeti Osmanlı Ermeni

Kegam Dergarabedyan Efendi (Ermenice: Գեղամ Տէր Կարապետեան Keğam Der-Garabedean, d. 1865 - ö. 1918), Osmanlı Ermeni siyasetçi ve yazar.

Batı Ermenistan taşra edebiyatının önemli bir yazarıdır.[1][2] 1888-1894 ve 1896-1908 yıllarında Muş Piskoposluk Konseyi'nin sekreteriydi. Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnagsütün) üyesidir. 1908, 1912 ve 1914 seçimlerinde, Meclis-i Mebûsan Bitlis Vilayeti Muş sancağı mebusu seçilmiştir.[3]

Ailesi

Muş'un Bulanık ilçesine bağlı bir köyde yaşamakta olan Ermeni kızı Gülizar, 1889 ilkbaharında Kürt Beyi Musa tarafından kaçırılır. Gülizar'ın ve ailesinin çabalarıyla mahkeme kararıyla evine geri dönmeyi başaran Gülizar, Kegam Dergarabedyan Efendi ile evlenmiştir. Mahkeme dönemin uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Armenuhi ve Aram adında iki çocuğu olan çiftin torunlarından biri de tarihçi Anahid Der Minasyan'dır. Kegam, Mondros Mütarekesi'nden kısa süre sonra İstanbul'da, Gülizar ise 1947 yılında gene İstanbul'da ölmüştür. Her ikisi de Şişli Ermeni Mezarlığı'na defnedilmişlerdir.[4] 1904'te Muş'ta doğan ve babasıyla birlikte İstanbul'a geldiği 1908 yılında, Gomidas Vartabed'ın kurduğu koroya katılan Armenuhi, sonraki yıllarda Ermeni müziğinin en önemli araştırmacılarından biri haline gelecek ve annesi Gülizar'ın hikâyesini hakkında bir kitap yazacaktır.[3][4]

Kaynakça

  1. ^ J. Hacikyan, Agop J. Hacikyan (2005). The Heritage of Armenian Literature From The Eighteenth Century To Modern Times (İngilizce). Detroit: Wayne State Univ Pr. s. 565. ISBN 9780814332214. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 
  2. ^ Kaligian, Dikran Mesrob. Armenian organization and ideology under Ottoman rule, 1908-1914 (İngilizce) (Rev. bas.). New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers. ISBN 9781412842457. 
  3. ^ a b Keğam Kevonyan. "Muş – Şarkı: Armenuhi Kevonyan". 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2021. 
  4. ^ a b Kevonyan, Armenuhi (2015). Gülizar’ın Kara Düğünü. Türker, Aslı; Erbay, Ece tarafından çevrildi. Aras Yayıncılık. ISBN 9786055753481. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı</span> Osmanlı İmparatorluğunda ikamet eden Ermenilerin savaş boyunca göçe zorlanması ve sistematik katli

Ermeni Kırımı, 1915 Olayları/Ermeni Tehciri veya Ermeni Soykırımı, Osmanlı hükûmetinin Ermenilere karşı gerçekleştirdiği sürgün ve katliamlardır. Etnik temizliğin sonucunda ölen Ermenilerin sayısı tartışmalıdır; sayı, çeşitli araştırmacılara göre 600.000 ile 1,5 milyon arasında değişiklik gösterir. 1914 yılında Osmanlı topraklarında yaşayan Ermeni nüfusu yapılan farklı tahminler mevcuttur. Osmanlı resmî kayıtlarına göre 1.2 milyon ile Ermeni Patrikhanesi'ne göre 1 milyon 914 bin 620 Ermeni yaşamaktaydı. 1922 sayımlarına göre ise 817 bin Ermeni 'mülteci' olarak Osmanlı topraklarını terk etmiş, 95 bin Ermeni ise din değiştirerek Türkiye topraklarında yaşamaya devam etmiştir. Bu tahminlere göre Osmanlı topraklarında bulunan 900 bin hayatta kalmışken, 300 bin ile 1 milyon arasında Ermeni hayatını kaybetmiştir. Olayların başlangıç tarihi çoğunlukla 250 Ermeni aydının ve komite liderinin Osmanlı yöneticileri tarafından İstanbul'dan Ankara'ya sürüldüğü ve birçoğunun öldürüldüğü 24 Nisan 1915 ile ilişkilendirilmektedir. Ermeni Kırımı, sağlıklı erkek nüfusun toptan öldürülmesi ya da askere alınarak zorla çalıştırılması ve sonrasında kadın, çocuk ve yaşlılarla birlikte ölüm yürüyüşü koşullarında Suriye Çölü'ne sürülmesi gibi olaylarla birlikte I. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında iki aşamada gerçekleşti. Osmanlı askerlerinin koruması eşliğinde yaşadıkları yerlerden sürülen Ermeniler; sürgün sırasında yiyecek ve su sıkıntısı yaşadı; ayrıca çeşitli raporlara göre zaman zaman soygun ve katliamlara maruz kaldı. Ülke genelindeki Ermeni diasporası, genel anlamda Ermenilerin Doğu Anadolu'dan sürülme işleminin doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Bankası Baskını</span>

1896 Osmanlı Bankası Baskını, İstanbul'daki Osmanlı Bankası merkez şubesinin 26 Ağustos 1896 günü bir grup Ermeni Devrimci Federasyonu üyesi Ermeni tarafından ele geçirilmesi eylemidir.

<span class="mw-page-title-main">Hayk</span>

Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Zartaryan</span>

Rupen Zartaryan Osmanlı Ermenisi yazar, eğitimci ve siyasi aktivist. 1915 Ermeni Kırımı sırasında öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">24 Nisan 1915'te Ermeni aydınların sürgünü</span>

Ermeni aydınların sürgünü veya diğer adıyla Kızıl Pazar, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı içerisinde iken başkent İstanbul'daki Ermeni toplumunun önde gelen insanları tutuklaması ve tehcir etmesidir. Tutuklular, 24 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle Ankara yakınlarındaki iki merkeze taşındı. 27 Mayıs 1915 tarihinde Tehcir Kanunu'nun kabulü ile birlikte daha sonra sürdürülen bu aydınların çoğu öldürüldü. 24 Nisan, Ermeni tehcirinin başlangıç günü olarak kabul edilmekte ve Ermenistan'da ve Ermeni toplulukları tarafından "Ermeni Soykırımını Anma Günü" olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Sevag</span>

Rupen Sevag veya Rupen Çilingiryan, Osmanlı Ermenisi hekim, şair ve nesir yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Dağavaryan Nazret Efendi</span>

Dagavaryan Nazret Efendi veya Nazaret Çadırcıyan Uzman doktor, tarihçi, Osmanlı meclisi Sivas Mebusu, merkezi ABD'de bulunan Ermeni Hayırseverler Genel Birliği kurucularından. Sivas'ın seçkin Ermeni ailelerinden Çadırcıyan ailesine mensuptu. 7 yaşında İstanbul'a geldi ve eğitimine Surp Pırgiç Okulunda başladı. Dağavaryan tıp, din ve tarihi üzerine bilimsel çalışmalar bir yazarıdır. 20. Yüzyıl başlarında Dzağig yayın çevresi içindeydi. Ermeni Kırımı sırasında, tutuklanıp öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Keğam Parseğyan</span>

Keğam Parseğyan, Osmanlı Ermenisi yazarı, köşe yazarı, öğretmen, editör ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Harutün Şahrigyan</span>

Harutün Şahrigyan, Ermeni bir politikacı, asker, avukat ve yazardır. Atom (Ատոմ) veya Nitra (Նիթրա) takma adlarıyla daha iyi bilinir, Ermeni Devrimci Federasyonu'nda (EDF) önemli bir role sahipti ve aynı zamanda Ermeni Millet Meclisi üyesi, bir avukat ve Ermeni Sorunu hakkında yayınların yazarıdır. Ermeni kırımı kurbanıdır.

<span class="mw-page-title-main">20 Darağacı</span>

20 Darağacı 15 Haziran 1915 tarihinde Beyazıt Meydanı'nda idam edilen 20 Hınçak üyesi için kullanılan ortak addır.

Sebeos 7. yüzyıl Ermeni Piskopos ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Haçatur Abovyan</span> Ermeni yazar, aktivist ve akademisyen (1809-1848)

Haçatur Abovyan, Ermeni yazar ve 19. yüzyılın başlarında ulusal halk figürü. 1848'de gizemli bir şekilde kayboldu ve sonunda ölü olduğu tahmin edildi. O bir eğitimci, şair ve modernleşmenin savunucusudur. Modern Ermeni edebiyatının babası olarak nitelendirilen sanatçı, "Ermenistan'ın Yaraları" adlı eseriyle hatırlanıyor. 1841'de yazılmış ve 1858'de ölümünden sonra yayınlanan bu kitap, modern Ermeni dilinde, Klasik Ermenice yerine Erivan lehçesine dayanan bir Doğu Ermenicesi dili kullanılarak yayınlanan ilk romandır.

<span class="mw-page-title-main">Minas Çeraz</span> Ermeni yazar

Minas Çeraz Efendi, Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, aktivist ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Arpiar Arpiaryan</span> Ermeni yazar

Arpiar Arpiaryan etkili bir 19. yüzyıl Ermeni yazarı, Ermeni edebiyatında realizmin öncüsü ve siyasi bir aktivisttir.

<span class="mw-page-title-main">Vahan Papazyan</span> Ermeni siyasetçi

Vahan Papazyan veya Papasyan Efendi,, Goms (Կոմս) takma adıyla da bilinir, Ermeni siyasi aktivist ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı I. Dünya Savaşı'nın sonundan beri değişikliklere uğradı. Türkiye'nin dışındaki tarihçilerin çoğu Kırım'ın meydana geldiğini ve olayların bir soykırım olduğunu savunmaktadır, ancak bununla birlikte Kırım'ın sebepleri ve motivleri gibi bazı önemli hususların yorumlanmasında büyük farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Diran Çırakyan</span>

Diran Çırakyan veya İndra Ermeni asıllı Osmanlı şair, yazar, ressam ve öğretmen. Servet-i Fünûn dergisi için önemli rol oynadı ve sonunda Ermeni Soykırımı'nın kurbanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Tomas Terziyan</span>

Tovmas Terziyan Ermeni asıllı Osmanlı şair, oyun yazarı ve profesör.

<span class="mw-page-title-main">Lambronlu Nerses</span>

Lambronlu Nerses Kilikya Ermeni Krallığı'nın Tarsus Başespiskoposu. Ermeni tarihinde edebiyat ve Kilise tarihindeki en bilinen figürlerinden birisidir. Ermeni Kilisesince aziz ilan ilan edilmiştir ve yortusu 17 temmuzdadır.