İçeriğe atla

Kefe Ulu Camii

Koordinatlar: 45°01′23″K 35°23′28″D / 45.02306°K 35.39111°D / 45.02306; 35.39111
Kefe Ulu Camii
Harita
Temel bilgiler
KonumKefe,  Ukrayna
Koordinatlar45°01′23″K 35°23′28″D / 45.02306°K 35.39111°D / 45.02306; 35.39111
İnançİslam
Açılış1520
Mimari
Mimar(lar)Mimar Sinan

Ulu Cami (Kırım TatarcasıBüyük Cami), Süleyman Han Camii veya Sultan Selim Camii (Kırım TatarcasıSultan Selim camisi), Kırım şehri Kefe'de bulunan yıkılmış bir camidir. Şehrin ana Cuma camii olarak kabul edilirdi. İleride padişah olacak olan I. Süleyman'ın fermanı ile inşa edilmiştir. O yıllarda, Süleyman Kefe şehrinde sancak beyi unvanına sahipti. Caminin Azize Agnes adına inşa edilmiş olan bir Katolik tapınağı üzerine inşa edildiğine inanılmaktadır. Tapınağın taşları inşaat sırasında kullanılmıştır. Caminin inşaatı 1520 veya 1522'de tamamlandı. Caminin inşasına Osmanlı mimarı Memar Sinan öncülük etmiştir.[1]

Kırım'ın Rus İmparatorluğu'na ilhak edilmesinden sonra, Feodosia'nın Müslüman nüfusu keskin bir şekilde azalmaya başladı ve caminin bulunduğu yerde bir Hristiyan kilisesi inşa etmek için planlar yapıldı. Çeşitli nedenlerle, bu fikir uygulanmadı. Ancak cami zaman içinde yıkılmaya başladı (1834). 1873 yılında, caminin yerine Alexander Nevsky Kilisesi inşa edildi. Bu kilise 1933'te yıkıldı.

Genel bilgiler

Kefe şehir planında cami. 1784.

Süleyman Han Camii, Şehzade Süleyman tarafından yaptırılmıştır. 1512'de Şehzade Süleyman Kefe'nin sancak beyi idi.[2][3] Cami Ceneviz kalesinin dışında inşa edildi. Ama şehir kalenin içinde, büyük pazara yakın bir konumda idi. Cami yapımında hem eski Katolik tapınağının hem de yakındaki antik Bizans tapınağının sütunları kullanılmıştır.[4][5] 1667'de Kefe bölgesini ziyaret eden Osmanlı gezgini Evliya Çelebi, caminin mimarı hakkında bilgi vermedi. Ancak Cuma Han Camii'nin mimarının Memar Sinan olduğunu belirtti.[1]

Yıllarca camiye farklı adlarla hitap edildi. Evliya Çelebi, camiye ancak Süleyman'ın adını vermiştir. Ancak, 18. yüzyıl şehir planında, caminin I. Selim'in adını taşıdığı görülür. Peter Simon Pallas camiyi Ulu Cami olarak tanımladı.

Kaynakça

  1. ^ a b Эвлия Челеби. Книга путешествия. Крым и сопредельные области. (Извлечения из сочинения турецкого путешественника XVII века). / Вступит. статья, перевод с османского языка, комментарии Е. В. Бахревского. — Историко-археологический фонд «Наследие тысячелетий» Изд. 2-е, исправл. и доп.. — Симферополь: Изд-во «ДОЛЯ», 2008. — 272 с. — 2000 экз. — ISBN 978-966-366-159-9.
  2. ^ "Orhunlu C.Th Houtsma. First encyclopaedia of Islam: 1913-1936". 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020. 
  3. ^ Кушева, Екатерина Николаевна. Народы Северного Кавказа и их связи с Россией: вторая половина XVI - 30-е годы XVII века. Изд-во Академии наук СССР.1963. 201.
  4. ^ Колли Л.П.Известия Таврической учёной архивной комиссии. Симферополь. 1912.86
  5. ^ "Кафа в период владения ею Банком св. Георгия (1454-1475)". 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kumuklar</span> Türk etnik grubu

Kumuklar, veya Kumuk Türkleri, Dağıstan, Çeçenya ve Kuzey Osetya'nın yerlisi bir Türk halkıdır Kuzey Kafkasya'daki Türkler arasında en kalabalık olanlardır. 1930'lara kadar Kuzey Kafkasya halkları arasında Kumukça lingua franca olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan</span> 16. yüzyıl Osmanlı başmimarı ve inşaat mühendisi

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda görevli başmimarı ve inşaat mühendisidir. Kariyerinde önemli eserler veren ve Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde başmimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" olarak tanımladığı, Edirne'deki Selimiye Camii'dir.

<span class="mw-page-title-main">II. Selim</span> 11. Osmanlı padişahı (1566–1574)

II. Selim, Sarı Selim veya Sarhoş Selim, 11. Osmanlı padişahı ve 90. İslâm halîfesidir. Kânûnî Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan’ın oğludur. Kardeşi Bayezid’e karşı Konya’da yapılan ve tarihte Konya Şehzâdeler Muharebesi olarak yer edinen savaşı kazanarak, babasının desteğini aldı. Babasının ölümü üzerine, hayattaki tek oğlu olarak 24 Eylül 1566 tarihinde on birinci padişah olarak tahta geçti. Padişahlığı sırasındaki ilk sefer batı yönlü yapıldı. Ülke sınırları Orta Avrupa’ya kadar genişledi. Kıbrıs, Tunus, Yemen ve Fas kayıtsız şartsız teslim olanlar arasındaydı. Ülkesinin denizlerde de egemenliğini genişleterek, deniz egemenliğine önem verdi.

<span class="mw-page-title-main">Kanunî Sultan Süleyman Köprüsü</span> tarihi yapı

Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü, İstanbul ilinin Büyükçekmece ilçesinde bulunan, Büyükçekmece ile Mimarsinan Mahallesi arasında yer alan tarihi köprü.

<span class="mw-page-title-main">Ayazma Camii</span>

Ayazma Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 26. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından, annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman adına yaptırılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır. Yapımına 1758 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinden sonra 1760 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı ve Barok esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Sinop)</span>

Sinop Alaeddin Camii, Sinop ilinde, şehir merkezinde yer alan Selçuklu devri yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Ahi Çelebi Camii</span>

Ahi Çelebi Camii Fatih ilçesinin Eminönü semtindeki bir camidir. ‘Kanlıfırın Mescidi’ ve ‘Yemişçiler Camii’ olarak da bilinir. İstanbul Ticaret Üniversitesi'nin arkasında, Zindan Han yakınında ve Yoğurtçular sokağındadır. Banisi Ahi Mehmet Çelebi 'dir. Adı kaynaklarda Ahmed ve Mahmud olarak da geçmektedir. Daha çok Ahî Çelebi ismiyle şöhret bulmuştur. Ahi Çelebi, İkinci Bayezit ve Yavuz Selim devirinde yaşayan ve iki defa hekimbaşılık yapan bir Türk tabibidir. Babası Fatih Sultan Mehmet ve İkinci Bayezit devirlerinin ünlü hekimlerinden Tebriz ya da Şirvan asıllı Mevlana Kemal’dir. Ahmet Çelebi, hekimliği daha çok babasından öğrenmiştir. Kaynakların belirttiğine göre, yaşı doksanı geçmiş olduğu halde, hacdan dönerken Kahire’de ölmüş ve İmam Şâfiî’nin kabri civarına defnedilmiştir. Cami, 1539 ve 1653 yıllarında iki kez yanmış, 1892 zelzelesinde ise büyük hasar görmüştür. Tezkiretü'l-Ebniye ve Tezkiretü'l-Bünyan’da Mimar Sinan’ın eserleri arasına gösterilen yapı uzun yıllar harap vaziyette idi. 1990'lı yıllarda restorasyona alınarak yeniden faaliyete geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı mimarisi</span> Osmanlı mimarisine genel bakış

Osmanlı mimarisi, Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik olarak kurulup, imparatorluk olarak yayıldığı ve hüküm sürdüğü dönemlerde inşa ettiği veya fikir öncülüğü yaptığı mimari üslupları ve eserleri kapsar. Osmanlı mimarisi kendinden önce gelen Erken dönem Anadolu Türk mimarisi, Selçuklu mimarisi, Bizans mimarisi, İran mimarisi ve Memlük mimarisi'nden etkilenmiştir. Osmanlı mimarisinin, Akdeniz ile Ortadoğu mimari geleneklerinin sentezi olduğunu düşünen mimarlık eleştirmenleri de vardır. Her ne kadar farklı dönemlerdeki ihtiyaca ve teknolojiye göre farklı yapı türleri inşa edildiyse de, genelde Osmanlı'nın hakim olduğu bölgelerde camiler ve çevresinde yapıların inşa edilmesi sıklıkla rastlanan bir olguydu. Camiler, çevrelerine yapılan sosyal yapılarla birlikte bir külliye teşkil ediyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa Camii (Erzurum)</span>

Erzurum Lala Mustafa Paşa Camii, Türkiye'de Erzurum İli merkez ilçesi Yakutiye'de Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış Erzurum ’daki ilk Osmanlı camisidir.

<span class="mw-page-title-main">Cuma Han Camii</span>

Cuma Han Camii, Han Camii veya Giray Han Camii, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin Gözleve şehrinde bulunan tarihi cami. Mimar Sinan tarafından tasarlanan cami, 1552-1564 yılları arasında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kebir Camii</span>

Kebir Camii, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin tarihi adıyla Akmescit, günümüzdeki adıyla Simferopol şehrinde bulunan 16. yüzyıldan kalma tarihi cami. Kırım'ın ana camisi olarak kabul edilir. Bu camide Müftünün ikametgâhı ve Kırım Müslümanlarının dini yönetimi bulunur. Cami Kurçatov Caddesi üzerinde yer almaktadır. Akmescit'teki en eski ve en önemli mimari yapılardan biridir. Kebir Camii, Ukrayna'nın kültürel mirasının bir anıtı statüsüne sahiptir.

Küleç Camii, Kırım Hanlığı sırasında inşa edilmiş bir camidir. Caminin yukarı kesimlerinde, Çürük Nehir vadisinin üzerindeki aynı adı taşıyan köyde Aziz Ahmed Efendi'nin mezarı bulunmaktadır. Cami ile birlikte bir medrese de inşa edildi. Cami kompleksinin ilk yazılı kayıtları 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır, ancak araştırmacılar yapım zamanının daha erken bir döneme, muhtemelen 15.-16. yüzyıllara kadar tarihlenebileceğine inanmaktadır. Kırım'da Sovyetler Birliği'nin kurulmasından sonra cami kapatıldı ve 1950'lerin başında cami kompleksi tamamen yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Müftü Camii (Kırım)</span> Kırım Kefedeki cami

Müftü Camii, Kırım Kefe'de bulunan cami.

<span class="mw-page-title-main">Kokkoz Camii</span>

Kökköz Cami veya Yusupov Camii, Kırım köyü Sokolinoye'de yer alan camidir. Camiye, bulunduğu köyün adı verilmiştir. Kırım Tatar Sürgünü'nün gerçekleştiği köy Kökköz'dür. Sürgünden sonra köyün adı Sokolinoye olarak değiştirildi. Caminin ismi Kırım tatarcası'ndan mavi göz olarak çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şamahı Ulu Camii</span>

Şamahı Ulu Camii veya Şamahı Cuma Camii Azerbaycan'ın Şamahı şehrinde bir yer alan bir camidir.

Tire Ulu Camii, Türkiye'nin İzmir ilinin Tire ilçesinde yer alan bir camidir. Caminin kuzey kapısı üzerinde yer alan 1870 tarihli onarım kitabesine göre Aydınoğlu Cüneyd Bey tarafından yaptırıldığı öğrenilmektedir. Evliya Çelebi'nin notlarından (1364-1365) ve cami yakınlarında yer alan Alihan Medresesi'nin kitabesinden (1354) anlaşılacağı üzere cami 14. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş, Aydınoğlu Cüneyd Bey tarafından yeniden inşa ettirilmiş olmalıdır.

Van Ulu Camii, Türkiye'nin Van ilinde, eski Van şehri sınırları içinde yer almaktadır. Yapı, büyük ölçüde yıkılmıştır. Kitabesine ulaşılamamıştır. 1970-1973 yılları arasında Oktay Aslanapa tarafından camide kazılar gerçekleştirilmiştir. Caminin mimari incelemesi sonucunda caminin Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf döneminde, 1389-1400 yılları arasında inşa edilmiş olduğu sonuçlarına ulaşılmış ise de mimari özellikler yapının Selçuklu eseri olduğu görüşünü desteklemektedir. Ulu Cami’nin, Van Gölü çevresinde hakimiyet kuran Ahlatşahlar'dan I. Sökmen (1100-1112) veya II. Sökmen (1128-1185) zamanında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Evliya Çelebi camiyi 1655'te ziyaret etmiştir. 1913 tarihli fotoğraflarda da caminin harabe halinde olduğu görülür.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Ulu Camii</span>

Bakü Ulu Camii ya da Cuma Camii, Bakü, Azerbaycan'da yer alan bir camidir. Katedral Camii, 12. yüzyılda bir Zerdüşt tapınağının yerine inşa edilmiştir.

Kırım ulusu, 13. yüzyılın ortasından 15. yüzyılın sonuna kadar Kırım yarımadası topraklarında varlığını sürdürmüş olan Altın Orda ulusudur.

<span class="mw-page-title-main">Osman Şah Camii</span>

Osman Şah Camii veya Kursum Cami, Yunanistan'ın Tırhala şehrinde yer alan ve 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisidir. Cami, Sultan Selim'in kızlarından birinin oğlu olan ve daha sonra idam edilen vezir İskender Paşa'nın oğlu Kara Osman Paşa olarak da bilinen Osman Şah tarafından yaptırılmıştır. Osman Şah, Tırhala Sancağı olan yerel vilayetin valisi olarak uzun süre Tırhala'da yaşadı. Cami, Osmanlı imparatorluk mimarı Mimar Sinan tarafından tasarlanmıştır ve Mimar Sinan'ın modern Yunanistan'da tasarladığı tek camidir.