İçeriğe atla

Kedi anatomisi

Evcil bir kedinin iskeleti

Evcil kedilerin anatomisi, Felis cinsindeki diğer üyeler ile benzerdir.

Ortalama değerler esas alındığında yetişkin erkek kediler 3,5 ile 7 kilogram arasında olurken, dişi kediler 2,5 ila 4,5 kilogram arasındadır. Uzun kuyruklu cinslerde kuyruklar ortalama 30 santimetre, baştan kuyruk sokumuna uzunluk 46 santimetre, yükseklikleri ise 23–25 cm civarındadır. Dişi kedilerin boy uzunluğu 50 cm'ye kadar çıkabilirken erkek kedilerde 70 cm'yi bulabilir.[1] Maine Coon gibi iri ırklardaki evcil kedilerde boy uzunluğu 1 metreye varabilir. Ortalama kedi ömrü 15 yıldır. Ancak kediler iyi bir beslenme ile 20 yıldan fazla yaşayabilirler.

Sindirim sistemi

Ana madde: Kedi sindirim sistemi

Ağız

Kedilerin avlarını öldürmek ve eti yırtmak için oldukça özel dişleri vardır. Bir kedi dilini kullanarak sıvıları yalayabilir, küçük yemek kırıntılarını alabilir ve kıllarını temizleyebilir. Dilin yüzeyi, papilla denilen, parmağa benzeyen çıkıntılarla kaplıdır. Papillalar tat hücreleri taşır, bazılarında da tüy bakımına yardımcı olan kılçığa benzer yapılar bulunur.

Kalıcı dişler

Kediler, son derece özel dişlere sahip etoburlardır. Ağızda dört tip kalıcı diş vardır: on iki kesici diş, dört köpek dişi, on küçük azı ve dört azı dişi.[2]

Süt dişleri

Bir kedinin ayrıca kalıcı olanın oluşumundan önce süt dişleri vardır. Bu dişler doğumdan yedi gün sonra ortaya çıkar ve küçük farklılıklarla 26 dişten oluşur. Ağızda daha küçük kesici dişler, ince ve güçlü kavisli üst köpek dişleri, dikey alt köpek dişleri ve hatta daha küçük üst ve alt azı dişleri olacaktır.[3]

Kulaklar

kedi kulağı

Kediler muhteşem kulaklara sahiptirler. İşittiklerini tek tek ayrıştırıp değerlendirebilirler. Metrelerce uzaktaki bir böceğin yürüyüşünün ya da saklanan bir farenin soluğunu duyabilirler. Hassas işitme ve görme duyuları vardır. İnsan kulağının duyamadığı yüksek frekanslı ses titreşimlerini kaydederek çok hafif sesleri duyarlar. İşitme kediler için hem güvenlikleri hem de avlanmaları için önemlidir. Kediler insanlardan da köpeklerden de daha iyi işitirler. İnsanlar 20 kHz'e kadar sesleri işitirken köpekler 40 kHz'e kadar sesleri işitir. Ama kediler için bu sınır 60 kHz'dir. Bu yüzden kediler sesleri çok iyi duyarlar.

Her kulaktaki otuz iki ayrı kas, sesin geldiği yönü anlayabilmek için hareket sağlar.[4] Bir kedi iki kulağını birbirinden bağımsız olarak hareket ettirebilir.[5] Çoğu kedinin yukarı dönük düz kulakları vardır. Bir kedi kızdığında veya korktuğunda, çıkardığı hırıltı veya tıslama seslerine eşlik etmek için kulaklarını arkaya yaslar. Kediler ayrıca oyun oynarken veya arkalarından gelen sesi dinlemek için kulaklarını geri çevirirler. Henry'nin cebi olarak da bilinen kulağın alt arka kısmında kese oluşturan deri kıvrımı, kedinin kulağında genellikle belirgindir.[6] Seslerin filtrelenmesine yardımcı olduğu düşünülmesine rağmen işlevi bilinmemektedir.

Pençeler

Bir kedi pençesi

Kedigiller ailesinin neredeyse tüm üyeleri gibi kedilerin uzun pençeleri vardır. Normal dinlenme anlarında pençeler deri ve ayak parmaklarının etrafındaki kürkle kaplanmıştır. Bu, pençelerin zemine temas edip aşınmasını önleyerek pençeleri keskin tutar ve avın sessizce takip edilmesini sağlar. Ön ayaklardaki pençeler tipik olarak arka ayaklardakinden daha keskindir.[7] Kediler, bir veya birden fazla patideki pençelerini gönüllü olarak uzatabilirler. Pençelerini avlanırken veya kendilerini korurken uzatabilirler. Kavisli pençeler halıya veya kalın kumaşa dolanabilir ve bu da kedi kendini kurtaramazsa yaralanmaya neden olabilir.

Sıcaklık ve kalp atış hızı

Bir kedinin normal vücut sıcaklığı 38.3 ve 39.0 °C arasındadır.[8] Bir kedinin ateşi 39.5 °C'den fazla ise ateşi olduğu sayılabilir.

İskelet

Bir kedi iskeletinin şeması
  1.   Servikal veya boyun omurları.
  2.   Torasik veya sırt omurları.
  3.   Lumbar veya bel omurları.
  4.   Sakral omurlar.
  5.   Kuyruk kemikleri.
  1. Kafatası
  2. Mandibula
  3. Skapula (kürek kemiği)
  4. Sternum (göğüs kemiği)
  5. Humerus
  6. Radius
  7. Falanks (ayak parmak kemikleri)
  8. Metakarpal kemikler
  9. Karpal kemikler (ön ayak bilek kemikleri)
  10. Ulna
  11. Kaburga kemikleri
  12. Patella (diz kapağı kemiği)
  13. Tibia
  14. Metatarsal kemikler
  15. Tarsal kemikler
  16. Fibula
  17. Femur
  18. Pelvis (kalça kemiği)

İnsan kollarından farklı olarak, kedi ön ayakları, serbest yüzen klavikula kemikleri ile omuza tutturulmuştur. Bu, bedenlerini kafalarına sığabilecekleri herhangi bir boşluktan geçirmelerine izin verir.[9]

Omurga

Kediler, neredeyse tüm memeliler gibi 7 boyun omuruna; 13 torasik omura (insanlarda 12 tanedir), 7 bel omuruna (insanlarda 5 tanedir), 3 sakral omura (iki ayaklı duruşundan dolayı insanlarda beş tanedir) ve Man kedisi ve diğer kısa kuyruklu kediler dışında 22 ya da 23 kuyruk omurlarına sahiptir. Ekstra lumbar ve torasik omurlar, kedilerin insanlara kıyasla daha gelişmiş omurga hareketliliğinin ve esnekliğinin sebebidir. Kuyruk omurları, kedinin hızlı hareketleri sırasında denge sağlamak için kullandığı kuyruğu oluşturur. Omurların arasında, atlama inişlerinin zararını azaltmak için yararlı olan elastik diskler vardır.

Kafatası

Kedi kafatası, çok büyük göz çukurlarına ve güçlü ve özel bir çeneye sahip olması bakımından memeliler arasında sıra dışıdır.[10] Diğer kedigillerle karşılaştırıldığında, evcil kediler, tercih ettikleri küçük kemirgen avlarına uyarlanmış, dar aralıklı köpek dişlerine sahiptir.[11]

Kaynakça

  1. ^ Koca, Mustafa Kemal. Kediler Hakkında Her Şey. Mustafa Kemal Koca. s. 7. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2020. 
  2. ^ Reighard, Jacob; Jennings, H. S. (1901). Anatomy of the cat. New York: H. Holt and Company. doi:10.5962/bhl.title.54000. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
  3. ^ Orsini, Paul; Hennet, Philippe (Nov 1992). "Anatomy of the Mouth and Teeth of the Cat". Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice. 22 (6): 1265-1277. doi:10.1016/s0195-5616(92)50126-7. ISSN 0195-5616. PMID 1455572. 
  4. ^ "At Home: Care / Health: Understanding Cats". 1 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2005. 
  5. ^ "Kedilerle İlgili Çözülememiş Bir Gizem: Henry'nin Cebi". Ukala Hayvan. 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  6. ^ August, John (2009). Consultations in Feline Internal Medicine, Volume 6. Elsevier Health Sciences. 
  7. ^ Armes, Annetta F. (22 Aralık 1900). "Outline of Cat Lessons". The School Journal. LXI: 659. Erişim tarihi: 12 Kasım 2007. 
  8. ^ "Normal Values For Dog and Cat Temperature, Blood Tests, Urine and other information in ThePetCenter.com". 13 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2005. 
  9. ^ Gillis, Rick (ed.) (22 Temmuz 2002). "Cat Skeleton". Zoolab: A Website for Animal Biology. La Crosse, WI: University of Wisconsin. 6 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2012. 
  10. ^ Case, Linda P. (2003). The Cat: Its Behavior, Nutrition, and Health. Ames, IA: Iowa State University Press. ISBN 0-8138-0331-4. 
  11. ^ Smith, Patricia; Tchernov, Eitan (1992). Structure, Function and Evolution of teeth. Freund Publishing House Ltd. s. 217. ISBN 965-222-270-4. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Köpek</span> evcil, etçil ve memeli bir hayvan

Köpek ; köpekgiller (Canidae) familyasına ait, görünüş ve büyüklükleri farklı 400'den fazla ırkı olan, etçil bir memelidir. Bozkurt'un alt türlerinden biri olan köpek, tilki ve çakallarla da yakın akrabalardır. Kedilerle birlikte dünyanın en geniş coğrafyaya yayılan ve en çok beslenen iki evcil hayvanından biridir. 2001 yılı tahminlerine göre dünyada 400 milyondan fazla köpek vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vaşak</span> orta büyüklükte etçil omurgalı ve yabani hayvan türlerinin ortak adı

Vaşak, kedigiller (Felidae) familyasından Lynx cinsini oluşturan orta büyüklükte etçil omurgalı ve yabani hayvan türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Baykuş</span>

Baykuş ya da Gece yırtıcı kuşları, Strigiformes takımından gece avlanan yırtıcı kuş türlerine verilen genel ad.

<i>Puma</i> memeli türü

Puma, Dağ aslanı veya kugar, Kuzey ve Güney Amerika'da yaşayan; kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir hayvan türüdür. Bu büyük ve yalnız dolaşan kedi kuzeyde Kanada'nın Yukon bölgesinden güneyde And Dağları'nın güneyine kadar oldukça geniş bir alanda yaşar. Bulunduğu çevreye uyum sağlayabilen puma, Amerika kıtasındaki belli başlı her habitatta yer alır. Aşırı avlanma ve doğal yaşam alanlarındaki insan yerleşmeleri sonucu tarihi olarak bulundukları bölgelerde sayıları azalmıştır. Bazı alanlarda son zamanlarda yapılan koruma çalışmaları ile popülasyonlarının arttığına rastlanmıştır.

<i>Felis margarita</i> Kuzey Afrika, Güneybatı Asya ve Orta Asyada yaşayan ve az rastlanan yaban kedisi türü

Felis margarita Felis cinsine bağlı bir kedi türüdür. Kuzey Afrika, Güneybatı Asya ve Orta Asya'da yaşar ve az rastlanan yaban kedisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kediler</span> Kedigiller familyasının mevcut bir alt familyası, Pantherinae

Büyük kediler (Pantherinae), kedigiller (Felidae) familyasındaki, ağırlığı bazen birkaç yüz kiloya kadar varan kedi türleri. Boyutlardaki büyük farklara rağmen kedi türleri davranış ve yapı bakımından pek fark göstermezler. Bütün kediler Karnivor ve süper avcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karakulak</span> kedigiller familyasından vahşi hayvan türü

Karakulak, kedigiller (Felidae) familyasından vahşi bir hayvan türü.

<span class="mw-page-title-main">Leopardus wiedii</span>

Margay, kedigiller (Felidae) familyasından Orta ve Güney Amerika'da yaşayan yırtıcı bir hayvan türü.

<span class="mw-page-title-main">Kurt</span> Avrasya ve Kuzey Amerikaya özgü memeli

Kurt veya bozkurt, Avrasya ve Kuzey Amerika'ya özgü ve Canis cinsinden iri bir memelidir. Otuzdan fazla Canis lupus alt türü tanınmakta ve bozkurt denildiğinde günlük konuşma dilinde evcilleştirilmemiş ve yabani alt türler anlaşılmaktadır. Ortalama ağırlığı erkeklerde 40 kg, dişilerde de 37 kg olan kurtlar, köpekgiller (Canidae) familyasının yaşayan en iri üyeleridir. Boyları 105 ila 160 cm arasında değişirken omuz yükseklikleri de 80 ila 85 cm arasındadır. Kurtlar diğer Canis türlerinden daha az sivri kulakları ve ağız ile burunlarıyla olduğu kadar daha uzun kuyrukları ve daha kısa gövdeleri ile de ayırt edilir. Yine de kır kurdu ile altın çakal gibi daha küçük Canis türleri ile yakın akraba oldukları için birlikte üreyerek doğurgan melezler ortaya çıkarabilir. Kurdun çizgili kürkleri genellikle beyaz, kahverengi, gri ve siyah alacalıdır ancak Arktik bölgelerde yaşayan alt türleri hemen hemen tamamen beyaz kürklü olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pallas kedisi</span> Vahşi kedi

Pallas kedisi ya da manul, Orta Asya’nın mera ve bozkırlarına uzanan geniş ama dağınık bir popülasyona sahip, ufak bir kedi türüdür. Doğal yaşam alanlarının azalması sonucu, av hayvanlarındaki ve avladıkları av oranındaki düşüş; Pallas kedilerinin 2002 yılında IUCN tarafından soyu neredeyse tehdit altındaki türler listesine girmesine neden olmuştur. Pallas kedisi adını, türü ilk keşfeden ve "ikili adlandırma" Felis Manul olarak tanımlayan Alman doğa bilimci Peter Simon Pallas'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mermer kedisi</span>

Mermer kedisi, kedigiller (Felidae) familyasından Güneydoğu Asya'da yaşayan küçük bir kedi türü.

<span class="mw-page-title-main">Afrika yaban kedisi</span>

Afrika yaban kedisi, kedigiller (Felidae) familyasından Felis cinsine mensup bir tür. Afrika, Batı ve Orta Asya 'ya ve Hindistan'da Racastan'dan Çin 'de Sincan'a [kadar yayılmış küçük yaban kedisi türler'dir.

<span class="mw-page-title-main">Oselo</span> kedigiller familyasının Leopardus cinsine ait bir tür

Oselot, kedigiller familyasının Leopardus cinsine ait türdür. Meksika, Güney Amerika ve Orta Amerika'da yaşayan bu türün uzunluğu kuyruğu ile birlikte 130 cm'e, ağırlıkları ise 8,2 kilogramdan 15,9 kilograma kadar ulaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kedi</span> küçük, evcil ve memeli bir hayvan

Evcil kedi, küçük, genelde kıllı, evcilleştirilmiş, etobur memeli. Genelde ev hayvanı olarak beslenenlere ev kedisi, ya da diğer kedigillerden ve küçük kedilerden ayırmak gerekmiyorsa kısaca kedi denir. İnsanlar kedilerin arkadaşlığına ve böcek gibi ev zararlılarını avlayabilme yeteneğine önem vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Evcil hayvan</span> bireyin zevk ve arkadaşlık için beslediği hayvan

Evcil hayvan veya refakatçi hayvan, bir çalışan hayvan veya laboratuvar hayvanı olmaktan ziyade kişilerce arkadaşlık amacıyla evde bakılan hayvandır. Popüler evcil hayvanların genellikle çekici görünüşleri, zekâsı ve yakın kişilikleri olduğu düşünülür, ancak bazı evcil hayvanlar fedakâr bir temelle alınabilir ve bu özelliklerden bağımsız olarak sahibi tarafından kabul edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kedilerde iletişim</span> bir veya daha fazla kedi tarafından yapılan bilgi aktarımı

Kedilerde iletişim, insan da dahil olmak üzere başka bir hayvanın şimdiki ve gelecekteki durumunu etkileyen, bir veya daha fazla kedi tarafından yapılan bilgi aktarımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kedi duyuları</span>

Kedi duyuları, kedilerin oldukça verimli yırtıcılar olmasına imkan veren uyarlamalardır. Kediler, az ışıkta hareketleri algılamada iyidirler. Keskin bir işitme ve koku alma duyusuna sahiptirler. Dokunma duyuları, başlarından ve vücutlarından çıkan uzun bıyıklarla daha da güçlenmektedir. Bu duyular, kedilerin şafakta ve alacakaranlıkta etkili bir şekilde avlanmalarına imkan verecek şekilde gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Torasik omur</span>

Torasik omurlar, boyun omurları ile bel omurları arasındaki omur kolonunun orta bölümünü oluşturur. İnsanlarda on iki torasik omur vardır. Torasik omurlar, boyun omurlarına göre daha iridir, bel omurlarına göre ise daha küçüktür. Bunun sebebi omurgadan aşağı doğru gidildikçe taşınan ağırlığın artmasıdır. Geleneksel olarak, insan torasik omurları T1-T12 olarak numaralandırılmıştır, birincisi (T1) kafatasına en yakın konumdadır. İnsanlarda 12, kedilerde 13 torasik omur bulunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.