İçeriğe atla

Kaşık

Bir tatlı kaşığı

Kaşık, sofrada yemek yemede kullanılan bir mutfak eşyasıdır. Yarım küremsi şekliyle, temel olarak sulu veya zerreli yemeklerin bir yudumluk miktarını tabaktan ağza götürmekte kullanılır.

Dil Kaynağı

Azerbaycan Türkçesinde (Gaşix) bir kaşıma nesnesi adıdır ve Türkiye lehçelerindeki kaşık ev kaşağı kelimeleriyle etimolojik akraba olabilir.

Yemek pişirme ve servis edilmesinde kullanımı

Salata, kızarmış patates, gibi büyükçe parçalardan oluşan susuz yemeklerin tabağa servisi için iki kaşık bir maşa gibi kullanılır; Kaşıklardan biri baş, yüzük ve işaret parmağıyla, biri de yüzük parmağının sırtı, küçük ve orta parmaklarla tutulur. Yüzük parmağı menteşe ekseni gibi kullanılır, kaşıkların geniş tarafları parmak hareketleriyle (en çok baş ve orta parmak) yaklaştırılıp uzaklaştırılarak yemek gerektiğinde tutulur gerektiğinde bırakılır.

Bazı büyük kaşıkların uçları sivri değil yassı ve kalın olur sapa dik bir çizgi oluşturur. Bunlar tavanın yassı dibine fazlaca ısınıp yapışan yemeklerin kazınarak yanmasının önlenmesi işine çok uygundur. Yassı olan uç ağzı ince yapılanlar ise yassı tencere dibinden az kalmış sıvı yemeklerin servisi için uygundur. Bazı ucu yassı kaşıkların uç çizgisi sapa dik olmaz; bunlar tencere iç duvarlarının kazınmasında işe yarar.

Adam boyu kaşıklar büyük kazanlarda düğün yemeği pişirirken faydalıdır. Orta boy kazan ve tencerelere uygun olan değişik boylarda kaşıklar ve kepçeler kullanılır.

Delikli kaşıklar pişirme sırasında sıvılaşamayan ya da eriyemeyen parçaların veya yüzeyde biriken köpüklerin tencereden çıkartılmasında işe yarar. Bazı delikli kaşıklar ve kepçeler suda pişirilip bir sonraki pişirme işlemine geçecek su böreği yufkası, makarna gibi yemekleri suyundan ayırırken ve bazen salata servisinde işe yarar.

Etimoloji

Eski Türkçe kaşuk "(tahtadan yontulmuş)kaşık" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe kaşı- “yontmak, kazımak” fiilinden Eski Türkçe +Uk ekiyle türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir.

Farsça kafş "kepçe" > kafşik "kepçecik". Farsçadan alıntı sözcüğe Türkçe köken yakıştırılmış olması mümkündür.[1]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Kaşık ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

  1. ^ "Kaşık - Nişanyan Sözlük". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdest</span> İbadet edebilmek için yapılan temizlik

Abdest, Müslümanların, namaz gibi belli ibadetleri yapabilmek için bir düzen içerisinde bazı organları yıkayıp bazılarını mesh etme yoluyla yaptıkları arınma ve temizliktir. Kur'ana göre her namazın yanında bedensel temizlenme amacıyla belli organları yıkamak (gasil) ve meshetmek şeklinde anlatılır. Suyun abdeste uygun olması önemlidir. Su abdeste tadı, bulanıklığı ve kokusunun olağan olması ile uygun olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılık</span>

Balıkçılık; denizlerde, göllerde ve akarsularda balıkların ve diğer deniz ürünlerinin çeşitli yöntemlerle avlanmasıdır. Balığın yanı sıra midye, karides, ıstakoz, pavurya, istiridye ve ahtapotun hatta balina gibi deniz memelilerinin avlanması da balıkçılık kapsamına girer. Gölet, havuz ya da denizlerdeki suni tesislerde balık ve diğer deniz hayvanlarının üretilmesi de balıkçılığın bir parçasıdır. Amatör balıkçılık, ticari balıkçılık, zanaatkar balıkçılık, rekreasyonel balıkçılık, kültür balıkçılığı gibi balıkçılık yöntemleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aşçılık</span> yemek yapma

Aşçılık, besinlerin çeşitli yöntemlerle yemeye hazır duruma getirilmesine denir. Ahçılık olarak da bilinir. Ev ekonomisi'nin temel bileşenlerinden biridir. Şef, aşçı, yardımcı şef, pasta şefi, mutfak şefi, fırıncı, gastronomcu, çikolatacı gibi mesleklerle sıkı ilgilidir. Birçok ülkelerde aşçılık mesleği öğrenmek için aşçılık okulu, aşçılık fakültesi, aşçılık akademileri bulunmaktadır. Aşçılığın en temel yöntemi pişirmedir. Ama "aşçılık" terimi, pişirmenin yanı sıra kurutma, isleme, dondurma ya da salamura gibi başka yöntemleri de kapsar. Besinler birkaç nedenden dolayı pişirilir. Bazı besinleri çiğ yeme düşüncesinden hoşlanmayız. Belirli besinleri pişirerek yemeye alışık olduğumuzdan, pişirmenin besinlere iyi bir tat kazandırdığına inanırız. Öte yandan pişirildiklerinde besinlerde değişiklikler oluşur ve bu da bazı besinlerin yenmesini ve sindirilmesini kolaylaştırır. Moleküler gastronomi, fizik ve kimya perspektifinden beslenmenin bilimsel yaklaşımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ'da Avrupa mutfağı</span> 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinleri, yeme alışkanlıkları ve yemek pişirme yöntemleri

Orta Çağ Avrupa mutfağı, 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinlerine, yeme alışkanlıklarına ve yemek pişirme yöntemlerine verilen genel addır. Bu dönem boyunca beslenme düzeni ve pişirme yöntemleri Avrupa genelinde değişimlere uğramış ve tüm bu değişiklikler Avrupa'nın modern mutfak kültürünün temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mikrodalga fırın</span>

Mikrodalga fırın (MD), yiyeceği ısıtmak için mikrodalgaları, yani radyo dalgalarını kullanan bir fırın çeşididir.

Balıkesir mutfağı, Balıkesir ve çevresine ait yemek kültürü.

<span class="mw-page-title-main">Sini</span> üzerinde (yemek yenebilen büyük, yuvarlak tepsi

Sini, etrafında birçok kişinin oturarak yemek yediği, üstüne yemek sahanları konan, çember şeklinde ince kenarlı sunum kabı.

<span class="mw-page-title-main">Kaşık (çalgı)</span>

Kaşık, halk müziğinde ve halk danslarında kullanılan müzik aletidir. Türkiye, Bulgaristan, Rusya ve Amerika'da halk müziği ve danslarında kullanılır. Türkiye'de şimşir ağacından yapılanlar tercih edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rende (mutfak aleti)</span>

Rende yiyecekleri ince dilimler ya da toz hâline getirmek için kullanılan bir mutfak eşyasıdır. Çeşitli boyutlarda yapılan rende, kullanım amaçlarına göre farklı büyüklükte rendeleme deliklerine sahip olur ve mutfak işlerinde kolaylık sağlar. En çok havuç, peynir, narenciye kabukları gibi besinlerin kabuklarını ufaltmaya yarar. Türkçeye, Farsçadaki rende sözcüğünden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İzbarço bağı</span>

İzbarço bağı, İp ucu dirseğinin bir ip bedeni döngüsüne sancak bağı şeklinde tutturulmasıyla ip ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir, yani bir Sancak bağı halkasıdır, Bulin bağı veya Borina düğümü de denir. İzbarço bağı farklı alanlarda farklı şekilde isimlendirilmiştir; Yay, bulin, elde emniyet ve izbaroço bağı aynı bağı ifade eden farklı isimlendirmelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Mumbar dolması</span> Türk mutfağından bağırsak dolması

Mumbar dolması ya da bumbar dolması, koyunun kalın bağırsaklarının iç harç ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma. Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin büyük çoğunluğu ve Doğu Anadolu Bölgesi'nin bazı illerinde yapılmaktadır. Yazın pek tercih edilmeyip, kışın daha fazla tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Gerçek aşık düğümü</span>

Gerçek aşık düğümü yan yana iki ipi her biri üzerindeki birer Adi düğümün düğüm kısmı birbiri içinde kalacak şekilde, birbirlerinin içinden geçirerek bağlar.

<span class="mw-page-title-main">İsveç odun meşalesi</span>

İsveç odun meşalesi dikine oturtulup yarılmış tek bir kısa tumruğun parçaları arasında veya bağlanmış dikine odunlar demetinin ortasındaki boşluğa yakılan ateştir.

<span class="mw-page-title-main">Ateş (ocak)</span> Konaklama yerinde yakılan ocak ateşi

Ateş (ocak): Konaklama yerinde ısınma ve pişirme için yakılan ocak ateşidir.

<span class="mw-page-title-main">Oklava</span> hamur açmada kullanılan ahşap çubuk

Oklava, düzgün ve kaygan, silindir şeklinde genellikle sert bir tahtadan, bazen de metal, cam ya da porselenden, düzgün yassı bir yüzey üzerindeki hamuru üstünde yuvarlanıp ezerek ince bir tabaka haline getirmeye yarayan mutfak aletidir. Merdane de denir.

<span class="mw-page-title-main">Yemek masası düzeni</span> set

Yemek masası düzeni yemek esnasında kullanılacak olan mutfak aletleri veya servis edilecek yiyeceklerin masa üzerinde uygun şekilde ayarlanmasıdır. Aynı zamanda bunların konulma pozisyonlarının düzenini de kapsar. Diğer bir anlamıyla, öğünlerde kullanılan masa düzenidir. Yemek masası düzeni çağlara veya kültürlere göre değişim göstermiş ve belirli katı kuralları da beraberinde getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Düşbere</span>

Düşbere, Orta Asya, Güney Kafkasya ve Orta Doğu'da popüler olan bir tür etli hamur yemeğidir. Kare şekilde kesilmiş hamur içerisine konan kıyma ve çeşni karışımıyla doldurulur. İslami beslenme kurallarına uygun olarak, kıyma genellikle domuz etinden olmaz.

<span class="mw-page-title-main">Ayva peltesi</span>

Ayva peltesi, ayvadan yapılan tatlı ve ekşi bir tada sahip sert, yapışkan ve kırmızımsı bir renge sahip olan jöle türüdür. Ayva peltesi kare veya bloklar halinde satılır, daha sonra ince dilimler halinde kesilerek, kızarmış ekmek veya sandviçlerin üzerine sürülür. Sade veya peynirlikte birlikte kahvaltıda atıştırmalık olarak sunulabilir. Genellikle Manchego, Mató, Picón, Serra da Estrela ve Azeitão gibi peynirlerle beraber servis edilir. Ayrıca hamur işlerinin içine doldurulması için de sıklıkla kullanılır.