İçeriğe atla

Kazakistan demografisi

Kazakistan demografisi
Nüfus20,095,963 (1 Nisan, 2024)
Yoğunluk5.94/km2
Artış oranı13.5/1,000 kişide (2010 tahmini)
Doğum oranı22.4/1,000 kişi (2010 tahmini)
Ölüm oranı8.9 /1,000 kişi (2010 tahmini)
Beklenen yaşam süresi67.87
 • erkek62.58
 • kadın73.47

Kazakistan demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Kazakistan nüfusunun demografik özelliklerini sıralamaktadır.

Demografik eğilimler

Resmi tahminler, Kazakistan'ın nüfusunu Aralık 2017 itibarıyla 18.137.300 olarak belirledi ve bunların %44'ü kırsal ve %56'sı kentsel nüfustur.[1] 2009 nüfus tahmini, Ocak 1999'daki son nüfus sayımında bildirilen nüfustan %6,8 daha yüksektir. Bu tahminler 2009 nüfus sayımıyla da doğrulanmıştır ve bu, 1989'dan sonra başlayan nüfus düşüşünün durdurulduğu ve tersine çevrildiği anlamına gelir.

Erkeklerin oranı %48,3, kadınların oranı ise %51.7'dir. Kazakların oranı %63,6, Ruslar %23,7, Özbekler %2,9, Ukraynalılar %2,1, Uygurlar %1,4, Tatarlar %1,3, Almanlar %1,1 ve %3,9 diğer etnik kökenlerden oluşmaktadır. Ülkenin ana unsuru olan Kazaklar dışında büyük bir yüzdeye sahip farklı etnik gruplar yaşamaktadır.

Kazakistan'daki ilk nüfus sayımı, 1897'de Rus İmparatorluğu yönetimi altında yapıldı ve nüfusu yaklaşık 4 milyon kişi olarak tahmin etti. Sonraki nüfus sayımları, 1939 yılına kadar bir büyüme göstermiş, 1922 ve 1933 kıtlıkları nedeniyle 13 yıl önce yapılan nüfus sayımına göre rakamlar 6.081 bine gerilemiştir.

Ancak 1939'dan bu yana nüfus, ilgili yıl sayımına göre 1989'da istikrarlı bir şekilde 16,5 milyona yükseldi. Resmi tahminler, nüfusun 1989'dan sonra artmaya devam ettiğini, 1993'te 17 milyona ulaştığını ve 1999 nüfus sayımında 15 milyona düştüğünü gösteriyor. Düşüş eğilimi, tahmini nüfusun 14,9 milyonda dibe vurduğu ve ardından yeniden büyümeye başladığı 2002 yılına kadar devam etti.[2] Önemli sayıda Rus Rusya'ya döndü. Kırsal nüfusun payı 1920'lerde %90'dan fazla iken 1970'lerden bu yana %50'nin altına düştüğünden, Kazakistan Sovyet döneminin ilk 50 yılında önemli bir kentleşme geçirdi.[3]

Pavlodar Bölgesi, Jasybay Gölü sahilinde Kazakistanlılar

Kazakistan Nüfusu 1897–2018

Yıl (Ocak) Nüfus (bin) Kırsal, % Kentsel, % Kaynak
1897 4.000 n/a n/a nüfus sayımı
1926 6.198 n/a n/a nüfus sayımı
1939 6.081 72 28 nüfus sayımı
1959 9,295 56 44 nüfus sayımı
1970 13.001 50 50 nüfus sayımı
1979 14.685 46 54 nüfus sayımı
1989 16.537 43 57 nüfus sayımı
1999 14.953 43 57 nüfus sayımı
2009 15.982 46 54 nüfus sayımı
2018 18,137 44 56 tahmin
Veri kaynakları : Rusya İmparatorluğu Sayımından 1897 Nüfus. Sovyetler Birliği'nin İlk Tüm Birlik Sayımı'ndan 1926 Nüfusu. Nüfus 1939–1999 demoscope.ru'dan,[2] 2002–2008 Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden. İstatistiksel yıllıklardan, basılı yayınlardan 1939–1993 kırsal/kentsel paylaşımlar,[3] Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden 2002–2008.[4] Kazakistan İstatistik Kurumu web sitesinden 2009–2014.[5]

2003 yılı itibarıyla Kazakistan'ın nüfusu konusunda Batılı kaynaklar arasında farklılıklar vardı. Birleşik Devletler hükûmet kaynakları ve CIA World Fact Book ve US Census Bureau International Data Base 2003 nüfusunu 15.340.533 olarak bildirirken, Dünya Bankası 2002 tahminini 14.858.948 olarak vermiştir.[6]

Önemli istatistikler

Doğumlar ve ölümler

Ortalama Nüfus Canlı Doğum1Ölüm1Doğal Değişim1Doğum oranı (1000 kişide) Ölüm oranı (1000 kişide) Doğal Değişim (1000 kişide) Doğurganlık oranı
1950 6,703,000 254,169 79,005 175,164 37.9 11.8 26.1
1951 6,946,000 272,354 80,553 191,801 39.2 11.6 27.6
1952 7,133,000 265,235 85,241 179,994 37.2 12.0 25.2
1953 7,271,000 262,758 73,930 188,828 36.1 10.2 26.0
1954 7,528,000 278,420 76,092 202,328 37.0 10.1 26.9
1955 7,992,000 299,854 73,283 226,571 37.5 9.2 28.3
1956 8,426,000 305,430 64,807 240,623 36.3 7.7 28.6
1957 8,722,000 326,766 68,050 258,716 37.5 7.8 29.7
1958 9,077,000 336,020 62,680 273,340 37.0 6.9 30.1
1959 9,516,000 349,794 69,602 280,192 36.8 7.3 29.4
1960 9,996,000 372,595 65,667 306,928 37.2 6.6 30.7
1961 10,480,000 377,789 68,610 309,179 36.1 6.5 29.5
1962 10,958,000 369,002 70,952 298,050 33.7 6.5 27.2
1963 11,321,000 346,084 67,218 278,866 30.6 5.9 24.6
1964 11,610,000 324,412 66,197 258,215 27.9 5.7 22.2
1965 11,909,000 314,533 69,803 244,730 26.4 5.9 20.6
1966 12,185,000 307,905 69,402 238,503 25.3 5.7 19.6
1967 12,456,000 301,715 71,824 229,891 24.2 5.8 18.5
1968 12,694,000 296,882 73,496 223,386 23.4 5.8 17.6
1969 12,901,000 297,129 78,660 218,469 23.0 6.1 16.9
1970 13,106,000 301,451 77,619 223,832 23.0 5.9 17.1
1971 13,321,000 317,423 79,881 237,542 23.8 6.0 17.8
1972 13,534,000 318,551 85,122 233,429 23.5 6.3 17.2
1973 13,742,000 321,075 90,282 230,793 23.4 6.6 16.8
1974 13,955,000 338,291 93,582 244,709 24.2 6.7 17.5
1975 14,136,000 343,668 101,865 241,803 24.3 7.2 17.1
1976 14,279,000 350,362 103,892 246,470 24.5 7.3 17.3
1977 14,425,000 349,379 105,376 244,003 24.2 7.3 16.9
1978 14,589,000 355,337 107,293 248,044 24.4 7.4 17.0
1979 14,743,000 354,320 113,687 240,633 24.0 7.7 16.3
1980 14,884,000 356,013 119,078 236,935 23.9 8.0 15.9
1981 15,033,000 367,950 120,974 246,976 24.5 8.0 16.4
1982 15,185,000 373,416 120,165 253,251 24.6 7.9 16.7
1983 15,334,000 378,577 123,807 254,770 24.7 8.1 16.6
1984 15,481,000 399,403 129,796 269,607 25.8 8.4 17.4
1985 15,623,000 396,929 126,786 270,143 25.4 8.1 17.3
1986 15,776,000 410,846 119,149 291,697 26.0 7.6 18.5
1987 15,948,000 417,139 122,835 294,304 26.2 7.7 18.5
1988 16,188,000 407,116 126,898 280,218 25.3 7.9 17.4
1989 16,243,000 382,269 126,378 255,891 23.5 7.8 15.8
1990 16,328,000 362,081 128,576 233,505 22.2 7.9 14.3
1991 16,405,000 353,174 134,324 218,850 21.5 8.2 13.3 2.67
1992 16,439,000 337,612 137,518 200,094 20.5 8.4 12.2 2.62
1993 16,381,000 315,482 156,070 159,412 19.3 9.5 9.7 2.54
1994 16,146,000 305,624 160,339 145,285 18.9 9.9 9.0 2.43
1995 15,816,000 276,125 168,656 107,469 17.5 10.7 6.8 2.21
1996 15,578,000 253,175 166,028 87,147 16.3 10.7 5.6 2.02
1997 15,334,000 232,356 160,138 72,218 15.2 10.4 4.7 1.93
1998 15,072,000 222,380 154,314 68,066 14.8 10.2 4.5 1.81
1999 14,939,000 217,578 147,416 70,162 14.6 9.9 4.7 1.79
2000 14,915,000 222,054 149,778 72,276 14.9 10.0 4.8 1.88
2001 14,910,000 221,487 147,876 73,611 14.9 9.9 4.9 1.84
2002 14,931,000 227,171 149,381 77,790 15.2 10.0 5.2 1.88
2003 15,002,000 247,946 155,277 92,669 16.5 10.4 6.2 2.03
2004 15,126,000 273,028 152,250 120,778 18.0 10.1 8.0 2.21
2005 15,281,000 278,977 157,121 121,856 18.3 10.3 8.0 2.22
2006 15,463,000 301,756 157,210 144,546 19.5 10.2 9.3 2.36
2007 15,659,000 321,963 158,297 163,666 20.6 10.1 10.5 2.47
2008 15,870,000 356,575 152,706 203,869 22.5 9.6 12.8 2.68
2009 16,093,000 356,378 143,238 213,140 22.1 8.9 13.2 2.55
2010 16,322,000 367,942 146,370 221,572 22.5 8.9 13.6 2.60
2011 16,557,000 372,801 144,944 227,857 22.5 8.7 13.8 2.59
2012 16,791,000 381,005 142,880 238,125 22.7 8.5 14.2 2.62
2013 17,035,000 393,421 137,630 255,791 22.7 8.0 14.7 2.64
2014 17,289,000 401,066 132,236 268,830 23.1 7.6 15.5 2.76
2015 17,557,000 398,561 131,867 266,694 22.7 7.5 15.2 2.73
2016 17,818,000 400,940 132,373 277,567 22.5 7.4 15.6 2.80
2017 18,014,000 390,520 130,033 260,487 21.7 7.2 14.5 2.73
2018 18,137,000 397,947 130,515 267,432 21.8 7.1 14.7 2.84
2019 18,396,000 403,064 133,489 269,575 21.8 7.2 14.6 2.90
2020 18,632,000 425,625 162,613 263,012 22.4 8.6 13.8 3.13
2021 18,880,000 450,652 183,357 267,295 23.4 9.5 13.9 3.32
2022 19,765,004 403,500 134,709 268,791 20.3 6.8 13.5 3.05
2023 20,033,546 387,991 130,596 257,395 19.5 6.6 12.9 2.96

1 1979 öncesi doğum ve ölüm verileri tahmindir.

Önemli istatistikler

[7] Doğumlar:

  • Ocak-Mart 2020: 92,712 (19.9)
  • Ocak-Mart 2021: artış 100,454 (21.4)

Ölümler:

  • Ocak-Mart 2020: 31,220 (6.7)
  • Ocak-Mart 2021: ▲ 36,140 (7.7)

Doğal artış:

  • Ocak-Mart 2020: 61,492 (13.2)
  • Ocak-Mart 2021: artış 64,314 (13.7)

Nüfusun yapısı [8]

Nüfusun yapısı (01.01.2021) (Tahminler) :

Yaş grubu Erkek Kadın Toplam %
Toplam 9 160 399 9 719 153 18 879 552 100
0-15 2 980 297 2 809 236 5 789 533 30.7
16-62(59) 5 524 137 5 485 235 11 009 372 58.3
63(60)+ 655 965 1 424 682 2 080 647 11.0

15 yaş altı çalışma yaşının altında, 63 yaş üstü(60) yaş grubu çalışma yaşının üstünde (erkekler için 63, kadınlar için 60 yaş) kabul edilmektedir.

Toplam doğurganlık hızı

Kazakistan bölgelerine göre toplam doğurganlık hızı: Mangystau - 3,80, Güney Kazakistan - 3,71, Kızılorda - 3,42, Atırav - 3,29, Jambıl - 3,20, Aktöbe - 2,70, Almatı (eyalet) - 2,65, Almatı (şehir) - 2,65, Astana Şehri - 2.44, Batı Kazakistan - 2.29, Akmola - 2.19, Doğu Kazakistan - 2.07, Karagandı - 2.04, Pavlodar - 1.98, Kuzey Kazakistan - 1.72, Kostanay - 1.70, Kazakistan Cumhuriyeti - 2.65. Böylece, doğu ve kuzeyde daha gelenekçi ve dindar güney ve batıda doğurganlık oranının daha yüksek, Slav ve Alman nüfus oranının hala nispeten yüksek olduğu kuzey ve doğuda daha düşük olduğu görülebilir.[9][10][11]

1999 yılında Kazakistan Nüfus ve Sağlık Araştırması'na göre, Kazaklar için TDH 2,5, Ruslar için TDH 1,38 idi. 1989'da Kazaklar ve Ruslar için TDH sırasıyla 3.58 ve 2.24 idi.[12]

Etnik kökene göre kadın başına toplam doğurganlık hızı 1989 1995 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Kazak kadınları 3.58 3.11 2.50 2.12 2.11 2.14 2.30 2.52 2.54 2.73
Rus kadınları 2.24 1.69 1.38 1.18 1.17 1.21 1.30 1.36 1.35 1.38
Ukraynalı kadınlar 1.60 1.59 1.60 1.71 1.76 1.73 1.80
Özbek kadınlar 2.90 2.92 2.88 3.10 3.39 3.32 3.43

Doğumda beklenen yaşam süresi

dönem yaşam süresi dönem yaşam süresi
1950–1955 55.1 1985–1990 67.5
1955–1960 57.3 1990–1995 65.5
1960–1965 59.5 1995–2000 63.0
1965–1970 61.7 2000–2005 64.6
1970–1975 63.3 2005–2010 66.0
1975–1980 64.3 2010–2015 69.1
1980–1985 65.9

Kaynak: BM Dünya Nüfus Beklentileri [13]

Etnik gruplar

Kazakistan demografisi 1897–1970. Başlıca etnik gruplar.

Etnik Bileşenlerin Tarihi

Kazakistan'ın aslî etnik grubu Kazakların tarihi, 15. yy'da Türk ve bazı Türk-Moğol kabilelerinin birleşerek Altın Orda Devletinin varisi olan Kazak Hanlığı'na kadar uzanmaktadır. Bağlı oldukları ulusal kimlik ve kültür ile Rus kolonizasyonuna kadar topraklarda mutlak çoğunluğu oluşturdular.

Rusların Kazakistan topraklarında ilerlemesi, Kazakların Batı Moğol Kalmıkları tarafından tekrarlanan saldırılara karşı koruma karşılığında Rus yönetimini sözde kabul ettikleri 18. yüzyılın sonlarında başladı. 1890'larda Rus köylüleri Kuzey Kazakistan'ın verimli topraklarına yerleşmeye başladılar ve bu olay birçok Kazak'ın yeni otlak alanları aramak için doğuya, Çin topraklarına doğru hareket etmesine neden oldu. Orenburg ve Taşkent arasındaki Trans-Aral Demiryolunun 1906'da tamamlanması, Rus kolonizasyonunu daha da kolaylaştırdı.[14][15] İlk kolektifleştirilmiş çiftlikler 1921'de Kazakistan'da açıldı ve ağırlıklı olarak Ruslar ve Sovyet sürgünleri tarafından dolduruldu. 1930'da, birinci Beş Yıllık Plan'ın bir parçası olarak, Kazak Merkez Komitesi, göçebelerin yerleşikleştirilmesine ve kolektifleştirilmiş çiftliklere dahil edilmesine karar verdi. Bu hareket, 1930 ile 1933 yılları arasında etnik Kazakların tahminen %40'ının (1,5 milyon) öldüğü yıkıcı bir kıtlıkla sonuçlandı.[16] Yüz binlercesi de Çin, İran ve Afganistan'a kaçtı. Kıtlık, Kazakları Kazakistan'da bir azınlık haline getirdi ve ancak cumhuriyet 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra Kazaklar, Kazakistan'da küçük bir demografik çoğunluğu geri kazandılar.[14]

2009 nüfus sayımına göre, Kazakistan'ın etnik bileşimi yaklaşık olarak: %63.1 Kazak, %23.7 Rus, %2.9 Özbek, %2.1 Ukraynalı, %1.4 Uygur, %1.3 Tatar, %1.1 Alman, %1 Kırgız ve <%1 Koreli, Türk, Azeri, Beyaz Rus, Dungan, Kürt, Tacik, Leh, Çeçenlerden oluşmaktadır.[17]

1897–1999 arasında Kazakistan Nüfusu
Etnik Grup census 18971census 19262census 19393census 19594census 19705census 19796census 19897census 19998
Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus %
Kazaklar3,392,751 82.9 3,627,612 58.5 2,327,625 37.8 2,794,966 30.0 4,161,164 32.4 5,289,349 36.0 6,534,616 39.7 8,011,452 53.5
Ruslar454,402 11.1 1,275,055 20.6 2,458,687 40.0 3,974,229 42.7 5,499,826 42.8 5,991,205 40.8 6,227,549 37.8 4,480,675 29.9
Özbekler29,564 1.3 129,407 2.1 120,655 2.0 136,570 1.5 207,514 1.6 263,295 1.8 332,017 2.0
Ukraynalılar860,201 13.9 658,319 10.7 762,131 8.2 930,158 7.2 897,964 6.1 896,240 5.4
Uygurlar11,631 0.2 35,409 0.6 59,840 0.6 120,784 0.9 147,943 1.0 185,301 1.1
Tatarlar55,984 1.1 79,758 1.3 108,127 1.8 191,802 2.1 281,849 2.2 312,626 2.1 327,982 2.0
Almanlar51,094 0.8 92,571 1.5 659,800 7.1 839,649 6.5 900,207 6.1 957,518 5.8
Koreliler42 0.0 96,453 1.6 74,019 0.8 78,078 0.6 91,984 0.6 103,315 0.6
Türkler46 0.0 523 0.0 9,916 0.1 18,397 0.1 25,820 0.2 49,567 0.3
Azeriler20 0.0 12,996 0.2 38,362 0.4 56,166 0.4 73,345 0.5 90,083 0.5
Belaruslular25,584 0.4 31,614 0.5 107,463 1.2 197,592 1.5 181,491 1.2 182,601 1.1
Polonyalılar3,742 0.1 54,809 0.9 53,102 0.6 61,355 0.5 61,136 0.4 59,956 0.4
Çeçenler3 0.0 2,639 0.0 130,232 1.4 34,492 0.3 38,256 0.3 49,507 0.3
Dunganlar8,455 0.1 7,415 0.1 9,980 0.1 17,283 0.1 22,491 0.2 30,165 0.2
Tacikler7,599 0.1 11,229 0.2 8,075 0.1 7,166 0.1 19,293 0.1 25,514 0.2
Kürtler2,387 0.0 6,109 0.1 12,299 0.1 17,692 0.1 25,425 0.2
Kırgızlar10,200 0.2 5,033 0.1 6,810 0.1 9,474 0.1 9,352 0.1 14,112 0.1
Diğerleri 108,016 1.7 124,611 2.0 286,441 3.1 315,347 2.5 340,834 2.3 372,996 2.3
Toplam 6,198,465 6,151,102 9,309,847 12,848,573 14,684,283 16,464,464 14,981,281
1 Excluding the Kara-Kalpak AO; source:.[18] 2 Source:.[19] 3 Source:.[20] 4 Source:.[21] 5 Source:.[22] 6 Source:.[23] 7 Source:
Population of Kazakhstan according to ethnic group 2009–2020
Etnik

Grup

census 2009820149202010
Nüfus % Nüfus % Nüfus %
Kazaklar10,096,763 63.1 11,244,547 65.5 12,764,821 68.5
Ruslar3,793,764 23.7 3,685,009 21.5 3,512,925 18.9
Özbekler456,997 2.9 521,252 3.0 605,137 3.3
Uygurlar224,713 1.4 246,777 1.4 274,509 1.5
Ukraynalılar333,031 2.1 301,346 1.8 263,962 1.4
Tatarlar204,229 1.3 203,108 1.2 200,545 1.1
Almanlar178,409 1.1 181,928 1.1 176,107 0.9
Türkler97,015 0.6 104,792 0.6 113,421 0.6
Azeriler85,292 0.5 98,646 0.6 112,547 0.6
Koreliler100,385 0.6 105,400 0.6 108,551 0.6
Dunganlar51,944 0.3 62,029 0.4 74,409 0.4
Belaruslular66,476 0.4 60,295 0.4 53,440 0.3
Tajikler36,277 0.2 42,143 0.3 50,121 0.3
Kürtler38,325 0.2 42,312 0.3 47,153 0.3
Çeçenler31,431 0.2 32,252 0.2 33,507 0.2
Polonyalılar34,057 0.2 32,661 0.2 29,728 0.2
Kırgızlar23,274 0.2 29,803 0.2
Diğerleri 157,215 1.0 194,222 1.0
Toplam 16,009,597 17,160,774 18,631,779
8 Source: 9 Source:[24]10 Source:[25]

Din

Kazakistan'da baskın din Hanefi İslam'dır. Nüfusun %70'i Müslümandır. En yaygın ikinci inanç ise Ortodoks Hristiyanlıktır. 2019 verilerine göre ülkede %2.9 oranında ateist bulunmaktadır. Kalan yüzdeler ise inancını belirtmeyen ve Tengricilik gibi geleneksel inançlardır.

Kaynakça

  1. ^ "2017 жылдың басынан 2018 жылдың 1 қаңтарына дейінгі Қазақстан Республикасы халық санының өзгеруі туралы". 24 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. , Statistical Agency of the Republic of Kazakhstan (Rusça)
  2. ^ a b Population dynamics and ethnic composition of Kazakhstan in the second half of the 20th century 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Demoscope Weekly, No. 103-104, 3–16 March 2003 (Rusça)
  3. ^ a b Statistical Yearbook of Kazakhstan, Almaty, various years since 1980 (Rusça)
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; agency isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  5. ^ [1] 12 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statistical Agency of the Republic of Kazakhstan (Rusça)
  6. ^ "World DataBank>World Development Indicators". databank.worldbank.org. 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2017. 
  7. ^ "Демографическая статистика". 1 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  9. ^ "Archived copy". 13 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009. 
  10. ^ Spoorenberg (2013). "Fertility changes in Central Asia since 1980". Asian Population Studies. 9 (1): 50-77. doi:10.1080/17441730.2012.752238. 
  11. ^ Spoorenberg (2015). "Explaining recent fertility increase in Central Asia". Asian Population Studies. 11 (2): 115-133. doi:10.1080/17441730.2015.1027275. 
  12. ^ "Kazakhstan: Demographic and Health Survey, 1999 - Final Report, Chapter 4: Fertility" (PDF). 28 Eylül 2003 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  13. ^ "World Population Prospects – Population Division – United Nations". 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2017. 
  14. ^ a b Olcott, M. B. (1995).
  15. ^ Pierce, A. R. (1960) Russian Central Asia, 1867-1917: A study in colonial rule.
  16. ^ Pianciola, N. (2001).
  17. ^ Central Intelligence Agency. (2014).
  18. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  19. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 11 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  20. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 16 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  21. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 3 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  22. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 24 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  23. ^ "Äåìîñêîï Weekly - Ïðèëîæåíèå. Ñïðàâî÷íèê ñòàòèñòè÷åñêèõ ïîêàçàòåëåé". 16 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015. 
  24. ^ "2014 жылғы мұрағат". www.stat.gov.kz. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2020 года". Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 27 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Güncel veriler için bu siteleri kullanın.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kazaklar</span> Orta Asyada yaşayan bir halkı

Kazaklar, Kazakistan'da yaşayan Türk halkı. Kazaklar, 15. yüzyılda Türk ve Moğol kökenli Orta Çağ kabilelerinin birleşmesinden ortaya çıktı. Dilleri Kazakçadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kazakistan (il)</span>

Kuzey Kazakistan, Kazakistan'da 665.800 nüfusuyla bir eyalettir. Kazakistan'ın en küçük eyaletidir. Merkezi Kızılyar 193.300 nüfusa sahiptir. Kuzeyinde Rusya'yla sınırları vardır. Bundan başka ülke içinde 3 Kazak eyaletine komşudur: doğuda Pavlodar Eyaleti, batıda Kostanay Eyaleti ve güneyde Akmola Eyaleti. 98.040 km² yüzölçümüyle Kazakistan'ın tüm eyaletleri arasında en küçük 4. eyalettir. İşim (Esil) Nehri İrtiş Nehri'nin bir koludur ve Karagandı Eyaletinden doğar ve Rusya'ya Kuzey Kazakistan eyaletinden geçer.

Kazakistan'da uzun geçmişi olan Kazak Yahudileri'nin nüfusu 12,000 ila 30,000 olup toplam nüfusun %1'inden azını oluşturur.

Dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya, büyük etnik çeşitliliğe sahiptir ve ülke çapında 193'ten fazla etnik gruba ev sahipliği yapan çok uluslu bir devlettir. Ancak demografik olarak etnik Ruslar ülke nüfusunda daha baskındır. 2010 nüfus sayımında nüfusun yaklaşık %81'i etnik Ruslardır, nüfusun geri kalan %19'u ise etnik azınlıklardan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da 1932-1933 yıllarında yaşanan kıtlık</span> 1931–1933 yılları arasında Sovyet Kazakistanını etkilemiş kıtlık

Kazak felaketi olarak da bilinen 1930-1933 Kazak kıtlığı, Sovyet Kazakistan'da 1,3 milyonu etnik Kazak olan 1,5 milyon insanın öldüğü bir kıtlıktı. Tüm Kazakların tahmini %38 ila 42'si bu kıtlık sırasında öldü, bu oran 1930-1933 Sovyet kıtlığı tarafından öldürülen herhangi bir etnik grubun en yüksek yüzdesi. Diğer kaynaklar, 2 milyon ila 2.3 milyon kadarının öldüğünü belirtmektedir.

Kazakistan vatandaşlarının çoğunluğu, geleneksel olarak nüfusun çoğunluğunu oluşturan etnik Kazaklar ile Özbekler, Uygurlar ve Tatarlar genellikle Sünniliğin Hanefi mezhebine bağlıdırlar. % 1'den azı Şafilik ve Şiiliğe tabidir. Toplam 2.300 cami vardır, bunların tamamı bir müftünün başkanlık ettiği devlete bağlı Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi'ne bağlıdır. Kurban Bayramı ülkede resmî tatildir.

<span class="mw-page-title-main">Oromolar</span>

Oromolar, Etiyopya, Kenya ve Somali bölgelerinde yaşayan bir etnik grup. Etiyopya ve daha geniş tabirle Afrika Boynuzu'nun en büyük etnik grubudur. 2007 nüfus sayımına göre, Etiyopya nüfusunun yaklaşık %34.5'ini temsil ederken diğer tahminlere göre nüfusun yaklaşık %40'ını oluşturdukları söyleniyor.

Kazakistan'da İslam, ülkedeki en yaygın dindir ve ülke nüfusunun %70,2'si Müslüman'dır. Kazakların çoğu Sünnilik'in Hanefi mezhebine mensuptur. Ayrıca ülkede az sayıda Şii ve Ahmedî Müslüman yaşamaktadır. Coğrafi olarak Kazakistan, nüfusunun çoğunlu Müslüman olan ülkelerin en kuzeyde yer alanıdır. Ülkedeki Müslüman nüfusunun yarıdan fazlasını Kazaklar oluşturur; Müslüman olan diğer etnik gruplar Özbekler, Tatarlar ve Uygurlardır. İslam, ülkeye ilk olarak 8. yüzyılda Araplar aracılığıyla geldi.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan (il)</span> Kazakistanın eyaleti

Türkistan Eyaleti, 2018'den önce Güney Kazakistan Eyaleti, 2.282.500 nüfusuyla Kazakistan'ın en güneyinde yer alan eyalettir. Türkistan şehri eyalet merkezidir. Türkistan'ın diğer şehirleri Çimkent, Sayram, Arıs, Şardara, Yedisay, Saryağaş ve Lenger. Türkistan Eyaleti ve Atırau Eyaleti Kazakistan'ın en küçük iki eyaletidir 117.300 km²'lik yüz ölçümleriyle.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da insan hakları</span>

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da turizm</span>

Kazakistan, yüzölçümü bakımından dokuzuncu ve denize kıyısı olmayan ülkeler arasında en büyük kara ülkesidir. Günümüzde turizm ekonominin önemli bir bileşeni değildir. 2014 itibarıyla, turizm Kazakistan'ın GSYİH'nın %0,3'ünü oluşturuyor, ancak hükûmet 2020'ye kadar %3'e yükseltmeyi planlıyor. Dünya Ekonomik Forumu'nun Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirliği Raporu 2017'ye göre, Kazakistan'da seyahat ve turizm sektörü 3.08 milyar dolar veya toplam GSYİH'nın yüzde 1.6'sını oluşturuyor. WEF, Kazakistan'ın bir önceki döneme göre dört sıra daha yüksek olduğu 2017 raporunda 81. sırada. Kazakistan 2016 yılında 6,5 milyon turist aldı.

Kazakistan'da 19. yüzyıldan bu yana önemli bir Rus nüfusu olmuştur. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana sayıları azalmış olsa da, bugün Kazak toplumunda öne çıkan bir topluluk mevcut. Ruslar, yıllarca Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nüfusunun çoğunu oluşturdular.

Kazakistan'daki Uygurlar, öncelikle İslam'ı uygulayan bir Türk etnik grubudur. 1999 nüfus sayımına göre, Uygurlar ülkenin yedinci en büyük etnik grubunu oluşturuyor.

Kazakistanlı Almanlar veya Alman Kazakistanlılar Kazakistan'da bir etnik gruptur ve nüfusun küçük bir yüzdesini oluşturur. Bugün çoğunlukla ülkenin kuzeydoğu kesiminde Astana ve Öskemen şehirleri arasında yaşıyorlar ve çoğunluğu şehirlilerden oluşuyor. Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında sayıları yaklaşık bir milyon oldu ve o zamandan beri genellikle Almanya veya Rusya'ya göç ettiler. Bununla birlikte, 1989'dan 2009 yıllarına kadar önemli bir düşüşün ardından 2015 yılına kadar sayı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana ilk kez birkaç binlik hafif bir artış gördü.

<span class="mw-page-title-main">Belarus demografisi</span>

Belarus demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim seviyesi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Belarus nüfusunun demografik özellikleriyle ilgilidir.

Bolaşak Programı, Kazakistan'da başarılı öğrencilere mezun olduktan sonra en az beş yıl çalışmak üzere Kazakistan'a dönmeleri koşuluyla tüm masrafları ödenerek yurtdışında eğitim görmeleri için verilen bir burs.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'ın etnik demografisi</span>

Kazakistan, nüfusun çoğunluğunu yerli etnik grup olan Kazakların oluşturduğu çok uluslu bir ülkedir. 2022 itibarıyla etnik Kazaklar nüfusun yaklaşık %70'ini, Ruslar ise yaklaşık %18'ini oluşturmaktadır. Kazaklar ve Ruslar dışında, Ukraynalılar, Özbekler, Almanlar, Tatarlar, Uygurlar, Koreliler ve Ahıska Türkleri de dahil olmak üzere çok çeşitli etnik grup yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da konuşulan diller</span>

Kazakistan'da %65 Kazak, %21,8 Rus, %3,0 Özbek, %1,8 Ukraynalı, %1,4 Uygur ve %1,2 Tatar olmak üzere 130 etnik grup yaşamaktadır. Resmî dil olan Kazakça ülke çapında 10 milyonun üzerinde konuşuru bulunmaktadır ve Kazakça ile aynı şekilde resmi dil olan Rusça yaklaşık 6 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.Hem Kazakça hem de Rusça eşit olarak kullanılmaktadır. Almanca, Tacikçe, Tatar, Türkçe, Ukraynaca, Uygurca, ve Özbekçe, 1997 tarihli 151-1 Sayılı Dil Yasası tarafından resmen tanınmaktadır. Kazak hükûmeti, Rus dilini aşamalı olarak kaldırmak için bazı girişimlerde bulundu, böylece Kazakça ülkenin tek ulusal ve resmi dili olacak. Örneğin Rusça, 20 yıl öncesine göre giderek daha az kullanılıyor. Yerli Rusların nüfusu da son 20 yılda önemli ölçüde azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan demografisi</span>

Özbekistan'ın demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Özbekistan nüfusunun demografik özellikleridir. Verilerin çoğu tahmine dayalı çünkü son nüfus sayımı 1989'da Sovyet döneminde yapılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.